Iets wat veel mensen niet weten over Japanse zagen is dat ze (in het algemeen - let op, het is geen wetmatigheid) eenzelfde aantal tanden hebben, onafhankelijk van de lengte van het zaagblad. Wat dat in de praktijk betekent: een kortere zaag is voor fijner zaagwerk.
Er zijn drie hoofdtypes:
Kataba : volkomen vlak zaagblad, afgezien van een beetje zetting op de kant met de zaagtanden. Bedoeld om door dikker materiaal te zagen. Meerdere vertandingen mogelijk: in principe eentje voor afkorten en eentje voor schulpen (dat is overlangs, met de nerf mee). Is voor een beginner de moeilijkste om aan te wennen. Begin derhalve met een goedkope aleer een echt goede aan te schaffen.
Dozuki : aan de tandloze kant versterkt, waardoor het weinig lubbert — de verwerking kan over de hele lengte zijn of minder, wat het gebruik in bepaalde omstandigheden beïnvloedt. Idem qua type vertandingen en doeleind. Zijn er niet in de langere maten, voor zover ik weet.
Ryobi : tweezijdig vertand. De ene kant voor afkorten, de andere voor schulpen (dat is overlangs, met de nerf mee). Daardoor een universele zaag en heel geschikt voor de beginner. Ik vind een 250 à 260 een mooie om mee te beginnen (de maat slaat p de lengte van het zaagblad, niet de zaag zelf).
Een variant van de databa zonder tandzetting, die door onze Engelstalige vrienden flushcutting saw genoemd worden, is de kushihiki. Die hebben een zaagblad van maximaal een cm of 24. Korter is handiger, is mijn ervaring en meer geschikt voor het afkorten van deuvels etc.
Verder zijn er nog speciale modellen die voor de gemiddelde houtbewerker zinnig zijn als ze er een doel voor hebben, zoals de Azibiki, waarmee je in het midden van een plaat kunt beginnen met zagen, en de mawazibiki, die vrijwel hetzelfde is als onze sleutelgatzaag (maar dan trek, ipv dus!). Verder nog heel veel varianten met leuke namen (dolfijnrug!), voor heel veel toepassingen in bos en tuin.
Een andere belangrijke karakteristiek: handgemaakte (en soms ook in serie geproduceerde) zagen zijn in het midden van het zaagblad ietsje teruggeschraapt (dus hol) om de weerstand te verminderen.
Sommige fabrikanten en smeden hebben een eigen manier van vertanden waardoor de karakteristiek van de zaag anders wordt, bijv. om beter een aanzet te maken of om meer zaagsel te verwijderen tijdens het zagen, wat het sneller zou maken.
Verder: je kunt kiezen voor een zaag met blad dat vervangen kan worden, of eentje die dat niet toelaat, wat meestal een door een meester-smid met de hand gemaakte is. Trouwens, dat hoeft niet echt heel duur te zijn.
Met een Japanse zaag leren zagen is even een dingetje, maar er zij legio filmpjes over te vinden. Tip: er is een reden waarom veel zagen heel erg gepolijst zijn. (…)