Ervaringen met bovenfrees

[Sonja]

Hoi fanatieke houtbewerkers. Ik ben Sonja en heb me om heel eerlijk te zijn maar voor één ding aangemeld op dit forum
Voor mijn opleiding (agro- en biotechnologie) moet ik een risico-analyse maken van een machine. Toevallig heeft mijn man een prachtige bovenfrees (Festool 1400 EBQ) in de schuur liggen en mocht ik die nemen als onderwerp.
Nu wil ik voor de volledigheid graag van de ervaren gebruikers horen wat er allemaal fout kan gaan met het gebruik van dit apparaat (hoeft niet specifiek om die Festool te gaan, liefst wel). Zijn er bij jullie dingen fout gegaan? Of bijna fout gegaan?
Splinters? Verwondingen? Frees laten vallen op je tenen?

En dan nog een vraag. Hoe onderhouden jullie je machine? Mijn man zegt "niet". Wie doet dat wel en hoe dan?

Zijn er dingen die heel onhandig zijn aan deze machine volgens jullie (ik las zulke dingen al op dit forum over andere modellen). Heb je last van de trillingen? Wie gebruikt hem wel eens heel lang achter elkaar en heeft dan later last ergens van?
Kortom, alle ervaringsverhalen zijn welkom. Bronnen (al dan niet met een gefingeerde naam als je dat wenst) worden vermeldt.

 

[Athanor]

Welkom op het forum Sonja!

Ik heb de Festoolfrees die je noemt en met mij zullen hier aardig wat gebruikers zijn. Ik moet er even over nadenken en dan wat ervaringen posten, de gevaarlijke momenten schud ik niet zomaar uit de mouw... Punt is misschien wel dat veel van de gebruikers van de duurdere Festool machine over het algemeen wat meer ervaren (vak)mensen zijn die wel goed weten wat zo'n machine kan en de grenzen van het gebruik goed onderkennen. Niettemin heb ik daar wel wat over te zeggen, maar dat lukt nu niet, dus ik kom er nog mee!

Succes met je onderzoek!

Fons

 

[janwillem]

Zoals Fons al zei, een machine voor de meer ervaren mensen. Vandaar mijn kleine toevoeging als onervaren gebruiker van een bosch pov 1400 ace: een profielfrees die er vanaf onder wel in paste, maar wanneer de frees naar de bovenste stand staat komt de frees tegen de plastic beschermkap. Deze zit ook op de festool en ik kan me voorstellen dat het daar ook kan voorkomen. Het is me een paar keer gebeurd, waarbij een keer een paar splinters plastic er af vlogen.
En met een te diepe frees diepte tegen een plank aan, lichte slingering waarbij de frees ietsje weg sprong.
Spectaculairder zijn mijn "ongelukjes" gelukkig niet geweest.

 

[WR1944]

Zoals al gezegd moet je met beleid te werk gaan. De machine niet overbelasten door te veel hout ineens proberen af te nemen. Of een te grote frees gebruiken. Sommige frezen zijn bedoeld voor stationaire machines en niet om uit de losse hand te frezen. Je moet de frees bewegen in de richting van de beweging van de snijvlakken. Anders heb je kans dat de frees aan de haal gaat (gaat happen). De frees moet stevig in de kop worden vast gezet anders gaat de frees slippen of schiet hij los. De frees maakt duizenden omwentelingen per minuut en dat maakt onoordeelkundig gebruik zoveel malen gevaarlijker. Bij dat hoge toerental zul je de minste beschadiging van de frees voelen als een trilling. Dus als een miniem stukje van de frees afbreekt of de schacht door een val niet meer perfect recht is voel je dat al. Met botte frezen moet je meer kracht zetten en daardoor verlies je een beetje de controle over je bewegingen. Je kunt iets makkelijker uitschieten.
Als je jaren met verspanend gereedschap werkt ontwikkel je een veilige manier van werken met de diverse machines. Maar als je haast hebt omdat het nog snel even af moet zijn wil je wel eens slordig te werk gaan. Ook kan vermoeidheid een oorzaak worden van een misser tijdens het werken met machines. Maar dit geldt voor het machinepark in z'n algemeenheid.

Ik heb ook de Festool 1400 en het is een fijne machine om mee te werken. Trillingen zijn er nauwelijks en je kunt er lang mee werken zonder tintelingen in je vingers of hand te krijgen. De machine is simpel instelbaar en er zijn legio hulpstukken om doelmatig te werken. Veel onderhoud zit er niet aan de machine buiten het stof- en zaagselvrij houden.

 

[Bijtel]

In de dingen die fout kunnen gaan vallen ook beschadigingen aan werkstukken. Door een verlopende (niet goed vastgezette) diepteinstelling of dat er iets kapotgaat. of bedoel je alleen arbo-technische zaken? Ik heb de Festool niet, maar wel wat "probleempjes" gehad (deels al lang geleden, met een goedkope machine en weinig ervaring): gebroken frees, kapotte lagers, losgaande afzuigkap, verlopende diepteinstelling, afketsende frees op een knoest of schroef , kantelende machine op de rand van het werkstuk.

Ik doe altijd een bril en gehoorbescherming op. Met de machine aan de stofzuiger vind ik een mondkapje niet nodig.

Belangrijkste onderhoud is schoonhouden van machine (met name plunjers) en frezen.

 

[Sonja]

Heel erg bedankt vast voor de reacties. Ik ga straks nog bij een deskundige langs voor wat uitleg en wat vragen. Als ik nog vragen over heb zal ik ze hier stellen want volgens mij zit hier een schat aan informatie! Dankjulliewel voor de moeite!

 

[MaartenS]

was er hier niet iemand die terug van vakantie f gauw wat wou frezen en zowat al zijn vingers eraf freeste????

bingo...DervisD was dat

http://www.woodworking.nl/showthread.php?5955-Aanvaring-met-bovenfrees

 

[trilliwilli]

Lees de handleiding eens door.

Zowat alle veiligheidswaarschuwingen zijn van toepassing op een risico analyse. De fabrikant heeft dat namelijk ook al gedaan, omdat het in Europa verplicht is om een handleiding met deze waarschuwingen mee te leveren.

Ik neem aan dat de analyse is op het gebruik van het apparaat, dan is de eerste stap de fabrikant raadplegen voor informatie. Dat is hier in de handleiding dus reeds voor je opgeschreven.

Richtlijnen die hier van toepassing zijn:

-Machinerichtlijn 2006/42/EG
-CE richtlijn
-NEN-EN 691:2012
-NEN-EN 848:2007
-NEN-EN 847:2013
-UIT7:2016 Praktijkgids Machinerichtlijn

En zo zijn er nog wel meer normen op te noemen waarin de eisen van een houtbewerkingsmachine zijn opgenomen.
Bij het opstellen van een RI&E, een Risico Inventarisatie & Evaluatie, zoals het officieel heet, worden dit soort zaken vaan als te veel werk, of te ingewikkeld ervaren.

Als het fout gaat, blijkt vaak dat er niet voldoende naar de gevaren is gekeken. Neem voor de volledigheid de structuur van de organisatie ook mee.
Wie is er verantwoordelijk? Is er voldoende hulpverlening (EHBO) aanwezig? Wat doe je buiten werktijd, als deze niet aanwezig zijn? Verstrek je een werkvergunning?

Je ziet, er komt meer bij kijken dan alleen de machine.

Succes met de casus in ieder geval.

 

[gasman]

Ik ben van oorsprong meer een metaalman.
En heel veel werken niet graag met haakse slijptollen, helemaal niet met de grotere van 180 en 230mm.
Ik heb daar geen problemen mee.

Maar ik heb zowat nog meer "schrik" voor de mogelijke gevaren bij een bovenfrees dan bij een slijptol.

 

[MaartenS]

Bij mij omgekeerd, ik kan lezen en schrijven met mijn bovenfrees (Festool OF1010) maar een slijptol ben ik een stuk terughoudener meer, deels door te weinig gebruiken overigens hoor. Zoals voor elk stuk gereedschap....met meters maken raak je ermee vertrouwd

 

[Okke]

Sinds ik een Festool OF1010 heb ben ik er niet meer zo bang voor, maar mijn Bosch POF 1400 ACE vond ik wel een angstaanjagend ding.
Je hebt toch een scherp ding dat met 20K toeren rondjes draait. Om een rare (naja, valt eigenlijk ook wel mee met raar) reden voelt de Festool stukken steviger aan en loopt die rustiger.

qua lichamelijk letsel heb ik overigens geen vervelende ervaringen met bovenfrezen.
Wel happen uit werkstukken en rondvliegende plastic kapjes (zoals hierboven al benoemd).

 

[houtenklaas]

Let ook op het maximum toerental van de ingespannen frees. Een frees met grote diameter kent een lager max. toerental dan een frees met kleine diameter. Stel de toerenregeling van de machine overeenkomstig in. Helaas kent die alleen de cijfertjes 1-6, die zich niet makkelijk uit het hoofd laten vertalen in een max. toerental.

 

[Willems Ontwerp]

Oeh, een verkapt blunder topic

Deze frees is de eerste die ik heb aangeschaft maar niet de eerste waar ik ervaring mee heb opgedaan. Desalniettemin:

- Hele dunne stroken frezen uit het handje, zonder pushsticks is niet aan te raden. Strookje versplinterde al bij aanraking van de frees. Geen letsel opgelopen maar de kracht onderschat van de machine.
- Een holling frezen in een balkje waarbij een eindstop gebruikt werd op de freestafel. Eerste groef ging erg goed, de geleider naar achter gezet en rustig het balkje doorgevoerd. De frees hapt, slingert het balkje naar voren en beklemd mijn pink tussen balkje en eindstop. Dikke blauwe vinger en nagel tot gevolg. Oorzaak: verkeerde kant van het hout frezen. Hierdoor frees je met de draairichting mee.
- Freesje van 3 mm inspannen om een groef te frezen. Hierbij moest ik een groef frezen in een verstek dus het plankje loodrecht op de tafel en het verstek in de frees laten zakken. Dit ging te snel waardoor het freesje brak en weggeslingert werd, nooit meer teruggevonden.
- Frees te diep ingespannen waardoor deze vast getrokken werd in de schacht. Eruit proberen te trekken met de hand resulteerde in een flinke snee in duim en wijsvinger.

Aldoende leert men en ik ken de gevaren van deze machine. Het gevaar zelf is eerder de gebruiker, even doen of ach zo kan het wel. Ik vind het een geweldige machine en gebruik hem regelmatig maar vaak is dat in een freestafel.

 

[Athanor]

Met de OF1400 heb ik niet zoveel problemen te melden. Foutjes die ik wel maak is te veel afnemen in 1 bewerkingsgang waardoor er grote splinters van het hout breken en dit soms het profiel beschadigde en dit niet meer goed te maken was. Les: paar extra werkgangen met minder afname per keer! Ik heb deze frees gekocht nadat ik met mijn vorige freesmachine diverse keren problemen had met een verlopende freesbit. Die verzakte dan en kreeg ik een te diepe groef. Ik heb lange tijd gedacht dat het aan de spantang lag die ik dan voor de zekerheid extra aanschroefde. Jaren gedonder mee gehad tot ik onlangs een keer het inzicht kreeg de spantang na te meten. Tot mijn schande en ellendige boosheid bleek toen dat dit een half inch spantang was, waar ik metrische bitjes in gebruikte. Het ging hierbij om een Black&Decker XL freesmachine die ik indertijd door een leuke aanbieding bij de bouwmarkt had gekocht; 1600 W en een setje freesbits erbij, mooie koop toch? Waarschijnlijk is toen wel aangegeven dat het om inchmaten ging, maar dat was ik al snel vergeten Jammer, had me heel wat ellende bespaard. Inmiddels een metrische spantang er voor aangeschaft en gebruik hem nu onder de tafel zonder problemen. Dat is dus een duidelijke waarschuwing en leermoment.....

Gelukkig uit de frustratie de mooie Festool machine gekocht. Ik heb hem met succes op een niet voorgeschreven wijze gebruikt door bijvoorbeeld z.g. klimmend freeswerk te verrichten. Dat geeft in sommige gevallen een mooier freesbeeld als je tegen de draad in moet frezen. Is echter tegen de voorschriften zoals hier eerder ook al is vermeld. Van belang is dan om weinig materiaal per keer af te nemen en de freesmachine stevig vast te houden en er vooral om denken dat hij geen snelheid uit zichzelf gaat maken..... Dus: de baas blijven over je machine. Dit kun je zien in het volgende filmpje:

De eerste tien seconden doe ik de freesgang volgens de regels. Daarna volgt de beweging die dan klimmend frezen wordt genoemd.

Tot zover mijn ervaringen. Ik hoop dat je het verslag wat kunt volgen, zitten wel veel vaktermen in geloof ik

Succes! Fons

 

[SereN]

Amerikaanse 'extended manual': https://www.festoolusa.com/media/pdf/of1400_manual_usa.pdf

Kan je meteen afleiden hoe het niet moet en/of wat er fout kan gaan.

 

[Nerf]

Ik heb mezelf alleen verwond bij het wisselen van freesjes... Op de een of andere manier komen die dingen soms zo vast te zitten dat ik heel hard moet sjorren om ze uit de inspanbek te krijgen (ja, wel losgedraaid....). Ik heb een POF1200, met de fijnafstelling van de POF1400.
Enige 'gevaar' dat ik heb gehad is inderdaad door onwennigheid de frees laten 'springen' tegen de rand van m'n werkstuk. Dat komt dan door niet goed na te denken over hoe een geleiding eindigt, of in het heetst van de strijd toch teveel materiaal weg te willen nemen. Ik denk dat wie een Festool koopt al genoeg meters gemaakt heeft om dat soort dingen niet meer te doen

 

[Athanor]

Tip tegen vastzittende freesjes: niet helemaal tot onder in de schacht drukken, voor het vastzetten een paar mm naar bovenhalen en je probleeem moet zich niet meer voordoen.

Fons

 

[Nerf]

Bedankt! Wat een leuk forum is dit toch

 

[Sang]

Op de meeste frezen staat op de as een streepje met pijltje K tot daar moet je de frees invoeren in de schacht.

 

[WR1944]

Op de meeste frezen staat op de as een streepje met pijltje K tot daar moet je de frees invoeren in de schacht.

Dat is de minimale insteekdiepte die door de fabrikant wordt aanbevolen. Je kunt dus dieper inspannen. Als je de schacht van de frees tot op de bodem laat zakken en je spant de spanmoer aan dan trek je de schacht in de laatste fase van het klemmen keihard op de bodem. Dan kan het bij bepaalde constructies van het spanmechanisme voorkomen dat de spanhuls niet meer lossen wil en de frees dus muurvast ingeklemd blijft. Er zijn enkele fabrikanten die een dunne O-ring op de bodem aanbrengen om het klemmen te voorkomen. Zo'n O-ring kun je dus ook zelf aanbrengen.