Is er "gevaarlijk" hout voor snijplanken?

ProjectsandThings

Actieve deelnemer
20 nov 2019
72
71
37
mechelen
www.youtube.com
Dag vrienden van de vijsmachine! Ik heb ondertussen allerlei overschotjes hardhout (eik, cambara, azobe, beuk) en dacht van er wat strips van te zagen en een snijplank te maken van willekeurige stukken hout. Nu lees ik online allerlei meningen en waarschuwingen over verschillende soorten hout in de bereiding van voedsel,
voornamelijk dat je van alle soorten tropisch hardhout moet wegblijven. En hoe meer je leest, hoe meer het lijkt dat je 40 soorten kanker gaat krijgen van nog maar het simpelste stukje hout dat niet standaard europees notelaar hout is.
Klopt dit?
of beter, welke soorten moet ik ontwijken en waarom juist?

alvast bedankt dames en heren!
 

mathieu

Oud hout
5 jul 2010
4.485
954
Riemst
Professioneel mag je geen houten snijplank gebruiken want hout is niet hygiënisch. Dus kan je beter helemaal geen houten snijplank gebruiken.
Om zulke dingen maak ik me in ieder geval geen zorgen. Het is niet de bedoeling dat je de snijplank gaat opeten en het voedsel wat gesneden wordt, ligt maar korte tijd op het hout. Bovendien staat de plank goed in de olie. De kans dat giftige stoffen uit het hout overgedragen wordt op het voedsel is wel heel klein.
Ik denk dat er grotere gevaren in deze wereld zijn dan kanker krijgen van een snijplank.
Het maken van de snijplank is een ander verhaal. Sommige tropische houtsoorten zijn wel degelijk giftig of veroorzaken allergische reacties. Daar moet je wel mee opletten.
 

ZotVanHout

Oud hout
8 jan 2016
7.096
1.934
Klein-Brabant, Vlaanderen
voor snijplanken is beuk altijd gebruikt geweest
het is geur- & smaakloos
eiken vaten worden gebruikt om wijn in te bewaren en/of op smaak te brengen
aan een opsomming van ongeschikte houtsoorten beginnen we best niet
lijm je het hout ?
in de vs is titebond (alle nrs of enkel bepaalde) officieel goedgekeurd voor contact met etenswaren
of er europese lijmen zijn die daarvoor goedgekeurd zijn, weet ik niet
 

Kor

Post veel
10 jun 2012
1.188
555
Deze vraag komt vaker voorbij. Toch maar eens wat relativeren (al doe ik dat volgens mijn eega te vaak).

Ik ben het met de strekking van @mathieu 's antwoord eens. Voordat je voedsel op de snijplank terechtkomt is er al een veel riskanter traject afgelegd, niet alleen qua mechanische gevaren maar ook op het gebied van giftige en/of carcinogene stoffen. Een ruwe schets:

De boom is waarschijnlijk gekapt in een omgeving waar gemotoriseerd verkeer schadelijke stoffen heeft achtergelaten.
Hij is waarschijnlijk omgezaagd en verkleind met een benzine-gestookte kettingzaag zonder katalysator of uitlaatgasfilter.
Tijdens het drogen (gelukkig in de buitenlucht) zijn er waarschijnlijk vluchtige componenten in de omgevingslucht gebracht. Juist die stoffen die we zo lekker vinden ruiken aan vers hout.
Tijdens de waarschijnlijk machinale verwerking van het hout ben je, alle goede bedoelingen ten spijt, waarschijnlijk met een hoeveelheid houtstof in aanraking gekomen. Hopelijk meer op je kleren dan in je longen.
Als je een beetje zuinig op je lichaam bent, heb je bovenstaande werkzaamheden grotendeels uitbesteed. Maar..., waar is dan de lol?

En dan, eindelijk, ligt je biefstukje op die prachtige plank. Het water loopt al in je mond. Was er niet ook nog iets met roodvlees en darmkanker?o_O.
Nou, dan eerst maar even een wijntje. Heerlijk, gerijpt in eiken vaten en dat proef je hoor. Sigaretje erbij...
Ondertussen staat de BBQ al lekker te gloeien, goed spul ook, die aanmaakblokjes. Mooi dat de buren de was net hebben binnengehaald. 't Vlees is helaas een beetje geblakerd, dat krabben we er wel af. Hoor die kanarie binnen eens fluiten, wel een stofnest in huis.

Enfin, gevaren alom. Zaak om er met gezond verstand mee om te gaan. Het is niet mogelijk om een degelijk, goed onderbouwd en volledig antwoord te geven over de aard en omvang van de risico's per houtsoort, simpelweg omdat daartoe de gegevens ontbreken. Experimenteel onderzoek naar dosis- /effect relaties is ethisch niet te verantwoorden. Daarom is de beschikbare kennis grotendeels beperkt tot beschrijving van excessen: waargenomen schadelijke effecten na langdurig, frequent en/of intensief contact met hout of daaruit afkomstige stoffen.

Juist door het ontbreken van betrouwbare gegevens wordt de beperkte beschikbare kennis zonder nuancering gedeeld. Da's ook de tijdgeest. Kanker door continue blootstelling in de werkomgeving wordt al te gemakkelijk vertaald naar een waarschuwing tegen het incidenteel gebruik van bepaalde materialen in de privésfeer, zonder rekening te houden met de wijze waarop het contact plaatsvindt.
Toch maakt het nogal uit of je een blokfluit voor de muziek gebruikt of hem in kleine deeltjes inademt.

Om terug te komen op je snijplank: zorg dat er geen deeltjes loskomen. Harde houtsoorten, goed verlijmd, glad afgewerkt, het snijvlak bij voorkeur uit kops hout en geen gemakkelijk splinterende soorten. Azobé zou ik om de laatste reden niet gebruiken. En geef de plank een opfrisbeurtje zodra het oppervlak ruw wordt.
 

Petrolhead

Post veel
4 mrt 2015
1.734
397
Professioneel mag je geen houten snijplank gebruiken want hout is niet hygiënisch.

Dan zondigen er toch een hele hoop restaurants, ben je hier zeker van?

Mij heeft 'het internet' ook altijd geleerd dat (kops) hout zelfs het meest hygiënische materiaal zou zijn voor een snijplank? Mits goed behandeld uiteraard. In kunststof krijg je toch altijd meteen dunne krassen die zich vullen met allerhande troep?
 
  • Leuk
Waarderingen: avos

mathieu

Oud hout
5 jul 2010
4.485
954
Riemst
Een snijplank uit enkel beuken is saai. Snijplanken zijn ideaal om restjes in weg te werken, dus alles wat er in de werkplaats rondslingert is geschikt.
Wat de lijm betreft, zoals ik al zei, je gaat de snijplank niet opeten. Een uitgeharde lijm vormt een een stabiele polymeer, niet bepaald iets giftig. Wil je absoluut gekeurde lijm, dan kan je Bindanclijm gebruiken. Deze is gekeurd voor kinderspeelgoed.
Dan zondigen er toch een hele hoop restaurants, ben je hier zeker van?

Mij heeft 'het internet' ook altijd geleerd dat (kops) hout zelfs het meest hygiënische materiaal zou zijn voor een snijplank? Mits goed behandeld uiteraard. In kunststof krijg je toch altijd meteen dunne krassen die zich vullen met allerhande troep?
Wat ik ooit gelezen heb is inderdaad dat houten snijplanken eigenlijk beter (hygiënischer) zijn, maar niet professioneel te reinigen. En zoals je aanhaalt dat kunststof eigenlijk minder geschikt is doordat het oppervlak verruwt. Regels zijn nu eenmaal niet altijd realistisch...
Hier staat nog wat uitleg wat mijn uitspraken bevestigd. Koken is mijn ding niet, maar ik weet wel dat een snijplank voor vlees niet voor vis gebruikt mag worden. Daarom worden kleuren gebruikt, wat met hout moeilijker is.
 
Laatst bewerkt:

Bert Vanderveen

Oud hout
1 sep 2015
2.726
706
Enschede, Twente
Ik hou een heel simpele richtlijn aan: komt er van de boom iets wat eetbaar is, dan kan ik het voor een snijplank gebruiken. Dus alle fruit– en notenbomen, en ook maple (want maple siroop!). Geen idee of dit een wetenschappelijke basis heeft, maar dat is wel vaker het geval en weerhoudt mensen niet ervan iets met stelligheid te verkondigen (so sue me!). Niet over de anti-bacteriële werking van sommige houtsoorten, trouwens.
Ik gebruik bijna altijd houten planken, behalve voor kip, dat wat meer besmettingsgevaar kent.
 

LFlab

Post veel
7 mei 2018
958
305
Rosmalen
Ik heb wel eens ergens een lijst gezien met de gezondheidsaspecten van verschillende houtsoorten, en daar wordt je niet blij van. Meestal gaat het over houtstof, maar toch.
Taxus zou ik niet gebruiken, de Romeinen wisten al dat als je er mokken van maakt en er wijn uit drinkt, je daar ziek van wordt.

Dit artikel gaat er ook over (maar is niet het lijstje wat ik bedoelde, volgens mij kwam dat van een overheidsorganisatie):

Taxus = Yew

Naast inderdaad alle zooi die wij mensen gebruiken om hout te impregneren....
 

RonaldVereycken

Actieve deelnemer
30 sep 2017
226
18
Leuven, België
Ik denk dat het hout de minste zorgen oplevert, dat is tenslotte een natuurproduct. Dat weliswaar door een aantal machines is gegaan en er dus altijd vervuiling op/in gelekt kan zijn.

Het afwerkingsmateriaal daarentegen, is andere koek. Is de gebruikte olie voedselveilig?
Minerale olie zou dat moeten zijn, maar was je er heel makkelijk af, en moet je dus vaak opnieuw mee insmeren. Ik denk dat men in de praktijk daarom ook veel niet-minerale olie gebruikt.

Niet-minerale olie is meestal een mengeling van vanalles, en er wordt vaak verdunner zoals terpenine gebruikt, een bijproduct uit de olieraffinaderij, en chemische siccatieven met zware metalen als "droogmiddel".

Let dus zeker ook op wat je gebruikt als afwerkingsmiddel.
 

R1200C

Actieve deelnemer
9 jul 2019
27
3
Professioneel mag je geen houten snijplank gebruiken want hout is niet hygiënisch. Dus kan je beter helemaal geen houten snijplank gebruiken.

Je mag geen snijplanken gebruiken die niet goed schoon zijn te maken. Het materiaal (hout, plastic, glas, steen, kies maar) maakt helemaal niet uit en er zijn ook geen richtlijnen die bepaalde materialen uitsluiten/voorschrijven. Kun jij je houten snijplank goed schoon maken en voorkom je kruisbesmetting dan is er niets aan de hand volgens de richtlijnen. Belangrijk voordeel van hout is dat je messen het fijner vinden dan veel andere materialen.

Zodra je diepe(re) groeven gaat krijgen blijft daar sneller troep in achter. Of dat nou plastic of hout is maakt niet uit: in de container.

Er zijn zelfs hout soorten die bepaalde ziekteverwekkers actief uitschakelen. Overigens trekken de meeste ziekteverwekkers het hout in, waardoor ze niet (meer) aan de oppervlakte zitten als er weer eten op komt.

Het staat of valt gewoon met hoe je de boel echt goed schoon kunt maken en hoe je in de keuken werkt. Snij je eerst je vis/vlees en daarna je sla dan ben je verkeerd bezig. Wil je perse met één plank werken dan snij je eerst wat je rauw eet, daarna fruit/groente dat de pan in gaat en daarna pas je vlees/vis.

Beter is om verschillende planken te gebruiken en die meteen na het snijwerk goed schoon te maken. Maar schoon werken geldt niet alleen voor je plank, je mes, je pan, je aanrecht, je handen (!) zijn minstens zo belangrijk.

Verder voor elk gebruik kritisch kijken of de plank nog gebruikt zou moeten worden.

Online vind je o.a. over de hygiënecode van de horeca:

Er staat dat werkoppervlakken, inclusief het oppervlak van apparatuur in ruimten waar met eet- en drinkwaren wordt gewerkt, aan de volgende eisen moet voldoen:

  • Verkeren in goede staat van onderhoud
  • Zijn gemakkelijk schoon te maken
  • Zijn van glad afwasbaar, corrosiebestendig en niet-giftig materiaal gemaakt
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat hout in meer of mindere mate antibacteriële eigenschappen bezit waardoor uit oogpunt van hygiëne hout zelfs de voorkeur zou verdienen boven kunststof. Hout met een erg dichte structuur, zoals bamboe en kamferlaurier, neemt bovendien niet snel een geur op.

Bron wikipedia
 

Bigfoot48

Actieve deelnemer
18 dec 2018
84
11
Lieshout
Het voordeel van een houtensnijplank is dat het kan drogen.

Wanneer er diepe sneden in het bord zitten bijvoorbeeld van plastic kan dit niet meer goed drogen. Doordat er stoffen(kip, groente, vlees) achter blijven kan dit een bron voor bacteriën zijn.
Als je plank schoon maakt wordt het nat en dan begint het proces.

Laat je het goed drogen, geldt voor beide planken is er niks aan de hand.
Echter gaat mijn voorkeur uit naar een houtenplank, door het snijen is de plank onderhevig aan slijtage.
Ik heb liever kleine stukjes hout tijdens het bakken en braden en daarna verslinden dan plastics. :)
 

R1200C

Actieve deelnemer
9 jul 2019
27
3
Als er zulke diepe sneden in je snijplank zitten dat je er stukjes van af snijdt zou ik hem sowieso weggooien, houten splinters wil ik niet in mijn maag-darm kanaal hebben hoor. Voordeel bij weggooien is dat je je ook niet meer druk hoeft te maken over schoonmaken ;-)

Hout zou je in theorie kunnen opschuren tot het weer glad is, al zou je dat bij plastic ook kunnen doen. De vraag is alleen of je dat zou willen. Je gaat bij beide materialen het risico lopen dat je ziekmakers gaat verspreiden...
 

Leo Van Der Loo

Post veel
13 apr 2014
1.494
407
Atikokan Ontario Canada
Ik heb dit al zo dikwijls gehoord, nu moet je natuurlijk het eten van hout aan de houtwormen en degelijke overlaten ;), maar verder is hout het beste materiaal voor snijplanken, de gedachten dat hout zo gevaarlijk is, was de reden om dit goed te bewijzen deden minstens 2 universiteiten uitgestrekte studies en beiden kwamen tot dezelfde slotsom dat al de zogenaamde beste materialen niet de beste waren, en alleen dat hout was het beste materiaal by uitstek.

Zo hier is het rapport dat was uitgegeven by een van de studie groepen, je kunt het hier voor jezelf lezen, en ja houten snijplanken worden hier nog steed gebruikt voor de reden dat ze het beste materiaal zijn hiervoor
Wooden shopping block .jpg
 

LFlab

Post veel
7 mei 2018
958
305
Rosmalen
Ik denk dat het hout de minste zorgen oplevert, dat is tenslotte een natuurproduct. Dat weliswaar door een aantal machines is gegaan en er dus altijd ...

Pak een stukje cocobolo of zo, en schuur maar eens flink, zonder masker, eens kijken of je dan een "natuurproduct" nog zo lekker vindt....
Er zijn nou eenmaal houtsoorten die giftig zijn, en die gebruik je niet voor een snijplank.
 

Joop van M

Actieve deelnemer
22 apr 2017
366
32
Geldrop
Bij profs is inderdaad niet toegestaan volgens HAACP voedselveiligheid wetten om een houten snijplank te gebruiken. Vanwege het ” feit” dat je houtenplanken niet hygienisch kunt reinigen in de zin van stomen en/of met chemicaliën reinigen. Daarnaast kan het hout gaan versplinteren, wat schadelijk is voor je inwendige organen.
Het klopt dat je hout niet hygiënisch kunt reinigen, door de hete stoom en chemicaliën dan gaat de plank gewoon kapot. Bij kunststof is dit niet het geval, die kan namelijk wel tegen. Leo laat in zijn artikel zien dat hout al een groot deel van de bacteriën doodt, in die zin is een houten plank hygiënisch. Daar kijkt de voedselveiligheid wetten niet naar, het gaat om het reinigend effect. Daarnaast zou stukjes plastic binnen krijgen, minder schadelijk zijn dan houtsplinters. Hier zet ik mijn vraagtekens bij, want al die additieven in kunststof verwerkt zijn en deze oplost in je lichaam lijkt mij ook niet gezond.
Meestal houtsoorten waar een eetbarevrucht of noot aan zit kun je als snijplank gebruiken. Even los van aantasting van de snijgereedschap door houtstoffen zoals eikenhout.

Verder ben ik van mening als je na het snijden de plank gewoon onder de hete stromend water houdt en goed schoon borstelt en daarna droogut, niks aan de hand is. Even iets anders, de mensheid heeft al eeuwen op een houtenplank/stammen staan te snijden. We zijn eigenlijk niet slechter op geworden, alleen de hedendaagse planken zijn mooier geworden.
 

Leo Van Der Loo

Post veel
13 apr 2014
1.494
407
Atikokan Ontario Canada
Pak een stukje cocobolo of zo, en schuur maar eens flink, zonder masker, eens kijken of je dan een "natuurproduct" nog zo lekker vindt....
Er zijn nou eenmaal houtsoorten die giftig zijn, en die gebruik je niet voor een snijplank.

Geen hout eten of opsnuiven, en dat is niet gezond, telt voor houtstof van alle houtsoorten, je gebruikt een goede filter waneer je hout bewerkt.
 

RonaldVereycken

Actieve deelnemer
30 sep 2017
226
18
Leuven, België
Pak een stukje cocobolo of zo, en schuur maar eens flink, zonder masker, eens kijken of je dan een "natuurproduct" nog zo lekker vindt....
Er zijn nou eenmaal houtsoorten die giftig zijn, en die gebruik je niet voor een snijplank.
Ah ok sorry, ik was vergeten dat snijplanken gebruikt worden om eten te schuren.

Zo hier is het rapport dat was uitgegeven by een van de studie groepen, je kunt het hier voor jezelf lezen, en ja houten snijplanken worden hier nog steed gebruikt voor de reden dat ze het beste materiaal zijn hiervoor

Leo, ik ben blij dat ze ook kijken naar de behandeling van het hout:
"The only thing they've found that does enhance bacteria growth is treating the wood with mineral oil."

Dus op vlak van micro-organismen zit je goed met (onbehandeld) hout.

Verder moet je dan ook nog rekening houden met eventuele andere schadelijke effecten, van zaken die loskomen, en dan denk ik, buiten aan hetgeen al vermeld is, dat het erg belangrijk is dat je ofwel geen olie gebruikt, ofwel eentje die zeker voedselveilig is (dus bv. geen Danish Oil met zware metalen in).
 
  • Haha
Waarderingen: Petrolhead

R1200C

Actieve deelnemer
9 jul 2019
27
3
Bij profs is inderdaad niet toegestaan volgens HAACP voedselveiligheid wetten om een houten snijplank te gebruiken. Vanwege het ” feit” dat je houtenplanken niet hygienisch kunt reinigen in de zin van stomen en/of met chemicaliën reinigen.

Joop, de HACCP (niet HAACP) zegt niets over of je wel of geen houten snijplank mag gebruiken. Het mag als je er voor kunt zorgen dat je ze goed schoon kunt maken. Vanwege allerlei redenen kiezen horeca ondernemers voor andere materialen (kleur is bijvoorbeeld een reden) maar ze kiezen daar niet voor omdat hout niet mag. Nou is stoom ook niet echt bevorderlijk voor plastic snijplanken. HDPE smelt al bij 110 graden, stoom kan dus makkelijk HDPE snijplanken laten smelten.

In principe kun je met toegestane schoonmaakmiddelen houten snijplanken volgens de HACCP norm schoon maken. Dus jouw "feit" dat je houten planken niet hygiënisch schoon kunt maken is gewoon niet waar.

Ook je claim dat heet stromend water voldoende zou zijn om een plank te reinigen zou voor mij reden zijn om toch even na te denken of ik bij jou zou komen eten. Heet water (het meeste dat uit de kraan komt is 60 graden) doodt niet alle nare ziekteverwekkers. Dat het in het verleden altijd gedaan werd is hetzelfde als zeggen dat je geen power tools moet gebruiken bij het bewerken van hout. Die waren er toen ook niet.

Omdat mensen niet wisten waar ze dood aan gingen werd niet bij gehouden dat ze dood gingen omdat het eten niet veilig werd klaar gemaakt. Als we salmonella cijfers zouden kennen uit het verre verleden zou je schrikken...
 

Deze plek is voor toekomstige tekst. Door nu alvast deze kolom te activeren blijft de kolommen structuur ongewijzigd en de lezerservaring hetzelfde als er hier content geplaatst gaat worden.

Hier kan straks ook info geplaatst worden.