Zelfbouw HSB-schuur – van schets tot uitvoering

[Timmermax]

Hallo allemaal,

Deze zomer start ik met de bouw van mijn eigen houtskeletbouw (HSB) schuur op het landgoed van mijn moeder. Als derdejaars bouwkundestudent met een gezonde dosis bouwdrang wil ik dit project aangrijpen om mijn ontwerp- en technische kennis in de praktijk te brengen.Tot nu toe is mijn bouwervaring vooral theoretisch geweest, maar ik ben wel handig en heb in mijn verleden wel wat houten meubels gemaakt.

Ongetwijfeld ga ik tegen praktische vragen aanlopen en zijn er dingen die ik niet goed aanpak, daarom leek het me een goed idee om hier een blog bij te houden. Niet alleen om mijn proces te documenteren, maar ook om gebruik te maken van de ervaring en inzichten van andere handige Harries op dit forum.

Ik ben al flink geïnspireerd geraakt door eerdere HSB-projecten op dit forum van:

• @Daniel
• @jpandriesse
• @Michael

Super leerzaam om te lezen hoe anderen hun schuur hebben aangepakt, hopelijk kan ik met deze blog straks ook iets teruggeven aan de community.

---

Algemene informatie van de schuur

• Afmeting: 14 × 5 meter (BVO van ca. 75 m²)
• Indeling: helft gasthuis met loft om in te “chillen” en helft werkplaats/klusschuur
• Constructie: houtskeletbouw met een fundering op staal
• Fundering: betonvloer: 6 cm tempex + 17 cm gewapend beton, gevlinderd en geïmpregneerd. De afmetingen van de contouren van de betonvloer (zonder tempex) is 14,1x5,1m
• Locatie: Veluwe

Snel schakelen door timing fundering
De bouw kwam onverwacht snel in beweging toen besloten werd om de tuin van mijn moeder, waar vorig jaar een prefab HSB-schuurwoning is gebouwd, om te spitten en te egaliseren, een mooi moment om direct de fundering van de schuur mee te nemen (eerst was het idee om de volgend jaar pas te beginnen met de bouw van de schuur). Wat hierbij cruciaal was: ik moest op tijd de exacte locaties van de vuilwaterafvoeren en de mantelbuizen bepalen, en daardoor snel een ontwerp maken, zodat deze tijdens het storten direct op de juiste plekken in de vloer konden worden meegenomen. De eerste schetsen maakte ik in SketchUp, en inmiddels heb ik ook de eerste VO-tekeningen in ArchiCAD afgerond, deze zijn nog niet foutloos, maar wel genoeg om mee te beginnen. Ik zal de huidige bouwtekeningen en SketchUp impressies aan de volgende post toevoegen.

---

De fundering
Er is ongeveer één meter aarde afgegraven, opgevuld met bouwzand, en daarop is vorige week al de gewapende betonvloer gestort, de opbouw van de funderingsplaat op staal is als volgt:
- 17 cm gewapend beton
- Waterkerende folie
- 6 cm Tempex
De vloer is vervolgens gevlinderd én geïmpregneerd.






Geen vorstrand – wel nodig?
Tijdens mijn verdere verdieping in fundering opbouwen kwam ik erachter dat er geen vorstrand is meegenomen in de fundering. Aangezien het gastgedeelte waarschijnlijk af en toe verwarmd gaat worden, vermoed ik dat een vorstrand hier alsnog gewenst of zelfs noodzakelijk is.

Een vorstrand beperkt warmteverlies aan de rand van de vloer en voorkomt dat vorst schade veroorzaakt aan de fundering of het binnenklimaat nadelig beïnvloedt. Zeker bij een fundering op staal, zonder kruipruimte, lijkt mij dit iets serieus om naar te kijken.

Wat het ook lastig maakt, is dat er onder de betonvloer slechts 6 cm tempex ligt, met een RC-waarde van ongeveer 1,5. Achteraf gezien had ik hier liever twee lagen tempex laten toepassen om tot een betere isolatiewaarde te komen. In de werkplaats/klusschuur blijft de gevlinderde betonvloer de definitieve afwerkvloer, daar wordt waarschijnlijk ook minder bijverwarmd.

Omdat de huidige RC-waarde zo laag is, ben ik van plan om in het gastenverblijf een zwevende dekvloer toe te passen, zodat daar in ieder geval nog een extra thermische laag ontstaat. Nu is mijn moeder echter enthousiast over de uitstraling van de gevlinderde vloer en zou ze die het liefst ook in het gastenverblijf als eindafwerking behouden. Mijn vraag is daarom: is dat wel verstandig gezien de lage isolatiewaarde van de huidige vloerconstructie? Of zou een extra dekvloer toch echt nodig zijn om comfortproblemen (kou, condens e.d.) te voorkomen?

Na wat onderzoek kwam ik erachter dat je achteraf ook een horizontale vorstrand kan toepassen zoals bij de Hectar-funderingen. Daarbij het ik wat schetsoplossingen gemaakt:

1. Horizontale vorstrand,
2. Bredere horizontale vorstrand
3. Verticale vorstrand

Wat is jullie mening over de vorstrand, denken jullie dat ik maatregelen moet treffen of denken jullie dat de fundering zoals die nu is goed genoeg is? Ik hoor het graag!

---

Constructie
HSB-wandopbouw: 200 mm te fors?
Voor de wanden heb ik voorlopig stijlen van 200 mm met isolatie ingetekend. Dat voelt wat te zwaar voor een bijgebouw als dit. Ik zoek nog een passende wandopbouw voor een goed geïsoleerd, licht verwarmd gebouw. HOH-maat van de stijlen wil ik graag op 400 mm om een zo robuust mogelijk schuurtje te maken.
Als jullie suggesties hebben voor beproefde HSB-opbouwen, dan hoor ik het graag.

Dak: overweging sandwichpanelen
Voor het dak overweeg ik op dit moment om een sporenkap of gordingenkap met sandwichpanelen toe te passen, de sandwichpanelen zijn aanzienlijk lichter dan een traditioneel pannendak en bieden toch een goede isolatiewaarde. Bovendien sluit dit mooi aan bij de schuur van de buurman, die direct naast ons staat en ook een sandwichpaneel dak heeft, zo ontstaat er één geheel. Het lijkt mij beter om gordingenkap toe te passen in verband met de gekruiste legrichting van de panelen, maar een gordingen lijkt mij daarnaast ook lastiger om te bouwen, wat denken jullie hierover?

Op het dak komen ook zonnepanelen, dus het lage gewicht en de vlakke, stevige ondergrond van sandwichpanelen maken het extra aantrekkelijk. Mocht iemand nog tips of aandachtspunten hebben over het combineren van sandwichpanelen met zonnepanelen, dan hoor ik dat graag!

---

Wat ik graag van jullie hoor

1. Vorstrand – Moet die alsnog worden aangebracht, gezien een deel van het huisje wordt verwarmd.
2. Zwevende dekvloer – Is 6 cm tempex (RC ±1,5) voldoende of zal ik sowieso een extra zwevende dekvloer plaatsen? Is een zwevende dekvloer wellicht een goede compensatie voor de ontbrekende vorstrand?
3. HSB-wandopbouw – Wat is volgens jullie een gangbare wandopbouw voor dit type gebouw?
4. Dakopbouw – Hebben jullie goede of slechte ervaringen met sandwichpanelen? En wat voor kap raden jullie aan? Gordingenkap of sporenkap?

Ik weet zeker dat ik onderweg fouten ga maken of dingen tegenkom die ik niet had voorzien, dat hoort er ook bij. Juist daarom hoor ik graag van jullie als je ergens kritiek op hebt, tips hebt of het anders zou aanpakken, laat het me weten. Alle inzichten zijn welkom, ik leer graag van jullie ervaring, en hopelijk kunnen anderen straks ook weer wat van mijn proces opsteken.

Alvast bedankt voor het meedenken! Ik kijk uit naar jullie reacties en tips.

Groetjes,
Max

 

[Timmermax]

Bij deze de visualisatie van het bijgebouw tot nu toe, deze tekeningen zijn nog in de VO-fase en zijn dus nog niet definitief.

 

[Athanor]

Dit topic stond nog in de goedkeuringsmodus, zojuist gedaan en daarom breng het ik bij deze even onder jullie aandacht!

Moderator

 

[ZotVanHout]

de scheiding werkplek <> verblijf zou ik niet te definitief maken
14*5 is een mooie oppervlakte
na verloop van tijd zie ik de werkplek te klein worden

vorstrand ?
bij ons bedoelen we daarmee een randfundering die 60 cm diep gaat
kan het zijn dat de isolatie onder het beton ligt ?
in VL hebben we de gewoonte om een betonnen vloer te gieten, en daar nadien isolatie + afwerking op te leggen
komt hier nu een koudebrug ?

 

[Timmermax]

Hi @ZotVanHout , bedankt voor je reactie!


De fundering bestaat uit een geïsoleerde funderingsplaat zonder randfundering (of vorstrand).
De funderingsplaat is rondom voorzien van 6 cm tempex-isolatie (verloren bekisting), maar de dikte van de isolatie is slechts 6 cm. Daarmee kom ik op dit moment op een Rc-waarde van ongeveer 1,5 (de huidige norm voor nieuwbouwvloeren is op dit moment Rc 3,7).

Ik overweeg daarom inderdaad om aan de bovenzijde nog extra isolatie toe te voegen, zodat de totale Rc-waarde beter wordt verhoogd en het risico op koudebruggen verder wordt beperkt.

 

[ZotVanHout]

De funderingsplaat is rondom voorzien van 6 cm tempex-isolatie (verloren bekisting),

nu ja, dan zou ik juist die opdikken
uiteraard wordt de omtrek van de schuur rondom 6 cm oid groter
weet niet of ze in nl na de bouwaanvraag met het (centi)metertje rondlopen
was er een architect bij betrokken, dan zou ik met hem een klapke doen

 

[dvh]

Als je de wanden wil opbouwen met I joisten, is de minimum dikte denk ik 200mm. Werk je met KVH of LVL stijlen, ga je meer flexibiliteit hebben.

De wanden van onze HSB woning bestaan uit I joisten van 240mm (buitenwanden), LVL van 140mm (dragende binnenwanden) en LVL van 95MM (niet dragende binnenwanden). HOH is voor de (dragende) wanden 400mm, niet dragende 600mm.

Joisten zijn licht, iets goedkoper per lopende meter en bouwen snel. Praktisch gezien moet je dan isolatie laten inblazen. KVH/LVL wanden kun je nadien zelf isoleren.

 

[helhond]

Ik ben geen expert, maar heb wel een uitbouw bij ons woonhuis gerealiseerd.
Zelf had ik voor dikkere of betere isolatie gekozen zodat je minder warmte verlies hebt.

Maarja je moet de afweging maken van hoe vaak ga je het verwarmen (en koelen?), wordt het een permanente bewoning?

Ik had dan in het beton vloerverwarming meegestort, of het als nog in de zandcement deklaag wegwerken.
Als je het duurzaam wilt doen leg je een aantal zonnepanelen op het dak en verwarm je het gebouw met een kleine warmtepomp.

 

[Bert Vanderveen]

Er bestaan niet al te dikke, maar wel goed isolerende isolatieplaten met voorgevormd patroon voor de vloerverwarmingsbuizen. Leg die op de bestaande vloer en werk af met een paar cm beton. Polijsten voor het verblijfsgedeelte om moeder een plezier te doen. Niet polijsten voor de werkruimte, maar gewoon impregneren en rubberen matten gebruiken waar je het meest staat en loopt..

 

[Timmermax]

Hi allemaal, bedankt voor het lezen van mijn post en alle reacties tot nu toe!


Kleine update over het installatieconcept & gebruiksfunctie:
Even ter verduidelijking: het gasthuisje in de schuur krijgt géén woon- of recreatiefunctie, maar wordt gewoon een aangename plek om te zitten en te ontspannen op eigen terrein. Denk aan een soort chillruimte of tuinkamer, waar je bij slecht weer ook eens met vrienden kunt zitten, wat kunt knutselen of een avondje kunt natafelen. Het is dus géén woning, en wordt ook niet permanent verwarmd of bewoond. Geen tiny house dus, maar eerder een boerse keet 2.0 met comfort.

Om het gebruikscomfort wat te vergroten, overweeg ik om een kleine lucht-lucht warmtepomp (airco-unit) te plaatsen. Deze kan dan verwarmen én koelen, en is ideaal voor een lichte, goed geïsoleerde ruimte die af en sporadisch gebruikt kan worden. De gevoelstemperatuur is hiermee snel op niveau, wat praktischer is dan vloerverwarming, die reageert namelijk wat trager naar de warmtebehoefte.

De werkplaatskant blijft voorlopig ongeïsoleerd qua extra zwevende dekvloer. Daar is het beheersen van het binnenklimaat ook minder van belang. Eventueel kan ik daar later nog een mobiele luchtverwarmer inzetten als het nodig blijkt, of in een later stadium alsnog een zwevende dekvloer aanbrengen als dat nodig blijkt.


Nog even over de funderingsdetails/vorstrand:
Wat betreft de koudebrug-onderbreking en de huidige dunne isolatie van de vloer blijf ik op dit moment nog steeds neigen naar oplossing 2, zoals ik eerder schetste: het achteraf aanbrengen van een verticale vorstrand langs de buitenzijde van de fundering. Deze vorstrand zou de aansluiting tussen vloer en wand beter isoleren en de koud belasting op de vloer beperken, zonder dat ik daarvoor nu al grote ingrepen hoef te doen in de vloeropbouw zelf.

Een voorbeeld van zo’n systeem is te vinden op passiefbouwen.nl, waar met een verticale randisolatie aan de buitenkant van de fundering wordt gewerkt. Dat principe spreekt me wel aan, vooral omdat het relatief eenvoudig nu toe te passen is.

 

[Timmermax]

Als je de wanden wil opbouwen met I joisten, is de minimum dikte denk ik 200mm. Werk je met KVH of LVL stijlen, ga je meer flexibiliteit hebben.

De wanden van onze HSB woning bestaan uit I joisten van 240mm (buitenwanden), LVL van 140mm (dragende binnenwanden) en LVL van 95MM (niet dragende binnenwanden). HOH is voor de (dragende) wanden 400mm, niet dragende 600mm.

Joisten zijn licht, iets goedkoper per lopende meter en bouwen snel. Praktisch gezien moet je dan isolatie laten inblazen. KVH/LVL wanden kun je nadien zelf isoleren.

@dvh
Goede info, dank! Ik zag I-joisten ook voorbij komen tijdens m’n zoektocht, maar moet eerlijk zeggen dat dat voor mij nog redelijk onbekend terrein is. Het leek me qua uitvoering wat complexer, zeker omdat je dan vaak moet werken met speciale aansluitdetails. Voor een eenmalig project zoals dit, waarbij ik veel zelf wil doen, kies ik liever voor iets waar ik meer vertrouwd mee ben, en online veel voorbeelden van kan vinden.

Daarom neig ik nu sterk naar een klassieke HSB-opbouw met KVH stijlen (waarschijnlijk iets van 140 à 160 mm dik), met isolatie die ik zelf kan aanbrengen. Dat voelt wat overzichtelijker, ook als het gaat om het dampremmende pakket en aftapen.

Mocht ik gaandeweg tóch tegen situaties aanlopen waar LVL handiger is, bijvoorbeeld voor grotere overspanningen of kozijnranden o.i.d. dan is dat altijd nog lokaal toe te passen.

 

[michielr]

Als de ruimte toch niet permanent verwarmd wordt maakt het allemaal niet heel veel meer uit, kies de makkelijkste methode. Ik zou zelf een houtkachel plaatsen om te verwarmen. Met een klein beetje moeite kun je heel goedkoop aan brandstof komen, en het geeft snel een behaaglijke warmte als je er sporadisch zit.

Leuk project wat ik even ga volgen. Zou ik er ooit aan toe komen om een nieuwe garage te bouwen dan zou ik iets vergelijkbaars voor ogen hebben. Succes!

 

[antwerpenpjvan]

Ik waardeer het erg dat je gewoon bent begonnen. Ik durfde dit echt niet op jouw leeftijd!!!


Het levert wel een paar gemiste kansen op.
De isolatie is onhandig weinig (het dubbele kost amper meer) en de vorstrand vergeten is risicovol. Die is namelijk vooral tegen opvriezen van de plaat.
Ik zou het zeker aanpassen. Hoe precies heb ik geen ervaring mee. Maar je wilt zeker voorkomen dat de funderingsplaat opvriest.

Gelukkig is de grond altijd dezelfde temperatuur, dus qua condens en isolatieprobleem zal het denk ik wel meevallen. Je kunt proberen de T factor te berekenen (koudebrug) of een transmissieberekening maken en kijken wat het douwpunt ligt. (Bron: jellema of zoiets)

Ik zou me vooral concentreren op het niet te hard opwarmen van het verblijf. Het dak zeer goed isoleren (rc 6,5 of beter). Verdiepen in faseverschuiving (om warmte buiten te houden). Verdiepen in natuurlijke ventialatie en zomernachtventilatie.
Werken met overstekken e.d. schaduw In de zomer en zonnestraling in de winter. Dus de oriëntatie in de gaten houden. Bouw zoals in Spanje: veel raam op het noorden, klein in het zuiden.
En gebruik thermiek als middel om te ventileren.

Overigens lijkt een echt houten kap met pannen me veel mooier dan sandwichplaten. En het functioneert beter tegen warmte (veel hogere warmteversxhuiving) dan pur of pir.

Advies: houten kap met pannen. biobased isolatie met grote faseverschuiving. Nadien isolatie inblazen kan prima en is goed werkbaar. Eventueel damp-open bouwen.
Doe je toch sandwichpanelen, dan zijn gordingen idd de beste keuze.

En heroverweeg de kozijnen. Die zijn enorm duur, dubbele deuren zeker. En de roede nemen veel doorkijk weg. Geeft mogelijk indelingsproblemen. En let op de oriëntatie. Op zuid kan wel, maar dan wel stevig overstek nodig!

Airco lijkt een goed idee. Al nagedacht over verwarmen tapwater?

Mogelijk met luiken werken, helpt ook enorm veel.

Niet echt antwoord op je vragen, vooral extra vraagstukken erbij.

 

[antwerpenpjvan]

Aanvulling: let op spankrachten. Je tekening kan ik niet duidelijk uithalen of de vloer over de hele verdieping ligt. Zo niet, gaat het wel goed met spatkrachten? Overweeg om toch een paar spanten en gordingkap toe te passen.
En dan ook de stabiliteit en windbelastimg voorzien. Ik zou dat dan ook laten checken door een constructeur. Kost een beetje…

 

[Timmermax]

@michielr
Ha Michiel!
Bedankt voor je reactie en het meedenken! Een houtkachel is inderdaad een goede tip. Ik ga die zeker meenemen in het ontwerp, niet als hoofdverwarming maar als bijverwarming in de winter. Het is tenslotte ook gewoon gezellig en sfeervol