Klassieke tafel met regels franse stijl in Iepenhout

[ErnstKuhne]

Op klantverzoek heb ik zojuist een voor mij bijzonder project opgeleverd:
Een klassieke tafel met regels onder het blad, verjongde poten en geheel in iepenhout in het formaat 300x90x78cm.
Het geheel moest heel rank en elegant worden en was, zeker voor mijn werkplaats, heel lang.
Verder wilde men aanvankelijk een "doorleefde" tafel van bijv wagondelen die echter volkomen hygienisch moest zijn, daarom (en omdat ik niet met oud hout werk) adviseerde ik het grillige iepenhout dat ik donker zou afstoppen voor het doorleefde effect.

Een project waarin ik de oude technieken van tafelmaken weer moest oppakken:
1) dun blad stabiel maken en verlijmen
2) pen en gaten maken in relatief dunne poten
3) wervelverbindingen tussen blad en onderstel

Ik kwam er achter dat ik weliswaar de technieken nog kon reproduderen uit mijn opleiding (en uit de bijbehorende boeken) maar dat de te gebruiken afmetingen (dikte poten, lengte pennen, hoogte regels) moeilijk te achterhalen waren.
Vandaar dat ik ze hier maar eens publiceer, op zoek naar feedback en evt tre gebruik als referentie voor anderen.
De tafel is opgeleverd en naar tevredenheid van de klant en van mij dus daar ga ik niets meer aan veranderen.
Dit is hoe ik te werk ging.

1) Het blad
Iepenhout gehaald bij "Hard- en Zachthout" in Loenen; Iepen is alleen stabiel als het goed gewaterd is en bij kasteel ter Horst kun je bij de "kasteelheer" het door hen gewaterde en in droogkamers gedroogde iepen uit een grote voorraad selecteren
Voor een tafel van 300x90cm haalde ik veel, wel 250x330cm x35mm platen hout, onbekantrecht en flink krom. In totaal 7 platen



Op de imperiaal, ging allemaal net, geholpen door de houthandelaar


Uitgestald voor mijn werkplaats, om eens goed te bekijken en om er vervolgens rechte planken uit te zagen, meteen mooie reclame voor mijn bedrijf in het Bergkartier in Deventer waar veel touristen langs lopen

Vervolgens op schragen op straat, met de invalzaag en een hele lange lineaal gekantrecht (mijn formaatzaag is maar 195cm lang en in de werkplaats lukt het zagen van meer dan 3m lengte maar heel moeilijk, vandaar deze handmatige actie.
Helaas wel een te fijn zaagblad in de Festool AT65, zodat hij en ik wel erg hard moesten werken met flinke oververhitting tot gevolg

Deze planken vervolgens op de formaatzaag verzaagd naar kleinere breedtes van oorspronkelijk 15 tot 32cm naar: varierend van krap 7 cm tot ruim 10cm.
Ik denk dat hierover wel discussie kan zijn, wij leerden op school (HMC) het hout naar ongeveer 7cm breedte terug te brengen om het stabiel te maken maar sommigen zullen dat juist veel te smal vinden.
Met dit grillige hout koos ik voor deze tussenmaten
Vervolgens helemaal zuiver geschaafd naar 25mm dikte (wat ik niet overal redde waardoor ik voor de regels op 24mm ben gaan zitten)
En het patroon voor de tafel bij elkaar gepuzzeld (Hout steeds hartzijde boven- hartzijde beneden afgewisseld)



Het verlijmen van de uiteindelijk 11 planken deed ik in etappes: vanuit het midden steeds 2 planken aan de buitenkant toegevoegd en geklemd, uurtje wachten en weer 2 erbij. Hiervoor koos ik omdat 3 meter inlijmen en alles tegelijk klemmen mij te veel van het goede leek.
Ik had de planken overigens vooraf voorzien van 7 stuks 8x40mm domino per kant. Daarvan echter geen foto's.

 

[ErnstKuhne]

Het ontwerp, zoals met de opdrachtgever afgestemd: blad 25mm dik 3m lang, 90cm breed, overstek van het blad tov de poten 6cm in de lengte, 4 cm in de breedte. Poten vanaf de buitenkant verjongd van 6cm (boven) naar 4cm beneden, regels in de tekening 75mm hoog, uiteindelijk 8cm gemaakt.

 

[SunRayes]

Ik vind het nu al helemaal geweldig!!!
Ben erg benieuwd naar de rest van het verslag.

 

[jelmer]

Dat word/is zeker een leuk project! Ik ben benieuwd naar de volgende stappen!

 

[emy]

Foto van het eindproduct zal ook mooi zijn !

 

[ErnstKuhne]

2) Het onderstel
Voor de poten gebruikte ik 30mm dikke planken die ik tot 60x60 dik verlijmde.
Met de langgatboor maakte ik de gaten:
Voor de lange regels (in de lengterichting vd tafel) boorde ik ruim 40mm diepe gaten, voor de regels in de breedterichting 27mm diepe gaten.
Twee maten die ik maar zelf heb bepaald om de pennen elkaar niet te laten raken in de smalle poten en voldoende stevigheid in de poten te houden.
De gaten op 20mm vanaf het uiteinde van de poot om voldoende hout boven het gat te hebben, met daarin een gleuf voor de spatpen van 8mm diep.
De pennen (en gaten) zijn 14mm dik

De gaten hakte ik rechthoekig, om zoveel mogelijk hout aan de pennen te houden en ook omdat afronden van de pennen meer werk was dan uithakken van de gaten.


De pennen zaagde ik met de haakse aanslag op de zaagtafel tot 14mm door heel veel zaagsnedes in de breedterichting, en dan even vlaksteken met de beitel, dat moet efficienter kunnen...Op school deden we dit allemaal met een kapzaagje handmatig maar daar had ik geen geduld voor en de pennen met de lintzaag maken vind ik niet nauwkeurig genoeg....misschien volgende keer met de stationaire frees een een flinke freeskop....

Vervolgens met de lintzaag de pennen voorzien van spatpen en 10mm menagering (verspringen van de pen tov de hoogte van de regel zodat geen inkijk in de pen kan ontstaan)


Met netjes gladsteken van zowel de gaten als de pennen zogde ik voor een precieze passing van pennen in gaten waarbij ik in de lengte 1-2mm diepte in de gaten overhield zodat ik de pennen zeker diep genoeg kon steken.
Vervolgens verlijmde ik eerst de twee kopse pootstellen, waarbij de lange regels tijdens het lijmen alleen gebruikt werden als lijmhulp om alles mooi op te stellen.

Daarna de lange regels verlijmen: Voor de lange regels had ik geen serre joints, dus gebruikte ik lange spanbanden en maakte ik gebruik van de tussenbalkes tussen de twee regels, die ik met domino's tussen de lengetregels heb gezet, alles tegelijk in de lijm en klemmen en heel veel haaksheid controleren en klemmen verzetten etc om het mooi haaks te krijgen.

 

[ErnstKuhne]

Blad met zwarte houtfix afgevuld en in 3 lagen Avis PU-lak gezet

Onderstel ook in 3 lagen pu.
Alles verbonden met bladwervels (blokjes iepen met een 8 mm vinger eraan) die in ruime dominogaten in de regels passen.

 

[ErnstKuhne]

Het Eindresultaat

 

[ErnstKuhne]

Evaluatie en vragen

1) Dikte van het blad en breedte van de gebruikte planken.
25mm is optisch dik genoeg en past m.i. goed bij een tafel met regels, zou zelfs nog dunner kunnen. De 25mm uit een 35mm plaat halen was een uitdaging bij dit grillige hout.
De breedte van de planken zou optisch wel wat breder mogen, om het uiterlijk wat stoerder te maken. Stabiliteit en stijfheid van het blad was nu wel dik in orde.
2) hoogte van de regels
80mm is wel echt aan de krappe kant, ziet er wel fraai slank uit, maar ik zou er volgende keer zeker 2 cm bovenop doen.
Stijfheid heb ik wel redelijk verhoogd door de regels in de hoogte te lamineren (ze bestaan steeds uit 2 planken op elkaar verlijmd en dat scheelt volgens mij flink.
Tafel veert wel iets in het midden nu.
3) afmetingen van de pennen en gaten:
Nu dus 40mm lang en ruim 5 cm hoog met nog een spatpen van 2 cm hoog in de lengterichting. Voelt heel stabiel aan en was goed te maken. Gevoelsmatig genoeg hout rond de pennen om de poten heel te houden als ermee geschoven wordt
4) dikte van de poten: Nu verlopend van 6cm naar 4cm en gelamineerd....blijkt verbazend stijf, zou ik de volgende keer nog sterker durven verjongen.

Benieuwd naar jullie commentaar, suggesties of door jullie gebruikte maatvoeringen.
Heb nu erg veel op gevoel moeten doen en hoop met deze post wat meer ervaringen te verzamelen.

 

[klaas0639]

Eindelijk weer eens een echt meubelmakersproject. Prachtig resultaat en mooi verslag.

mvg
Klaas

 

[klaas0639]

Nogmaals:mooi resultaat.

Wat je evaluatie en vragen betreft.

Hoogte vd regels
Ik vind de slankheid van de tafel heel mooi en nu het qua stijfheid goed lijkt uit te pakken zou ik niet voor hogere regels kiezen

Poten:
Je conclusie neigt naar nog slankere poten. Slankere poten zouden nog mooier kunnen zijn. Maar misschien pakt dat anders uit gezien de bladdikte van 25 mm (zie volgend punt)

Bladdikte
Is nu 25 mm. Zou het slanker kunnen ogen zonder stijfheid te beinvloeden door de rand de volgende vorm te geven: Een haaks randje van bijv 10 mm en de resterende 15 mm aan de onderkant zo''n 25 graden af te schuinen? En de regels nog tikje verder naar binnen?

Dus zo:



Ik heb dat eens gedaan voor een salontafel.

Ik loop al een poosje met het plan rond een heel slanke eettafel te maken. . (maar moet eerst mijn te vele deelprojectjes af maken)

mvg
Klaas

 

[SunRayes]

Een hele mooie tafel! En heel lang. Heel knap gemaakt.
Ook fijn dat je er een uitgebreide verslag en evaluatie van heb gemaakt. Daar leren wij ook weer van.

 

[DannyL]

Mooi verslag, maar ook een zeer mooie tafel

 

[Kor]

Mooie tafel en helder verslag.
Rank, elegant en wagondelen, dat is wel een merkwaardig samengesteld wensenpakket.
Iep is prachtig hout in een groot vlak, de vrij smalle verlijming vind ik niet storend.
Met een pootafstand van ca. 270 lijken de regels inderdaad wel aan de lichte kant, een kwestie van aan de gebruikers duidelijk maken dat rank en elegant ten koste gaat van draagkracht?

 

[Petrolhead]

Wauw. Iepen, zo'n schitterend hout. Ik had ooit een aantal planken gekregen, maar heb ze allemaal moeten weggooien/opbranden omdat ze vergeven waren van de houtworm. Ooit wil ik het toch een keer door mijn handen voelen gaan! Zonde dat Loenden 2,5u enkele rit is.

Het verjongen van de poten zou ik niet drastischer doen bij deze verhoudingen, maar ik denk dat dat ook vaak een kwestie van smaak is.

De hoogte van de regels was bij mij ook een puntje met een tuintafel vorig jaar. Ik heb 1 enkele plank van 85mm gebruikt, met een overspanning van 2m70 als ik het mij goed kan herinneren. Heb het er met Tuoh ook over gehad toen, en dat bleek idd wel zowat de limiet te zijn.

Bredere planken is zonder twijfel mooier in dit geval, maar met zo'n grillig hout vergroot de kans op kromtrekken alleen maar.

 

[ErnstKuhne]

Nogmaals:mooi resultaat.

Wat je evaluatie en vragen betreft.

Hoogte vd regels
Ik vind de slankheid van de tafel heel mooi en nu het qua stijfheid goed lijkt uit te pakken zou ik niet voor hogere regels kiezen

Poten:
Je conclusie neigt naar nog slankere poten. Slankere poten zouden nog mooier kunnen zijn. Maar misschien pakt dat anders uit gezien de bladdikte van 25 mm (zie volgend punt)

Bladdikte
Is nu 25 mm. Zou het slanker kunnen ogen zonder stijfheid te beinvloeden door de rand de volgende vorm te geven: Een haaks randje van bijv 10 mm en de resterende 15 mm aan de onderkant zo''n 25 graden af te schuinen? En de regels nog tikje verder naar binnen?

Dus zo:

Bekijk bijlage 88785

Ik heb dat eens gedaan voor een salontafel.

Ik loop al een poosje met het plan rond een heel slanke eettafel te maken. . (maar moet eerst mijn te vele deelprojectjes af maken)

mvg
Klaas

Klaas,
Ik had inderdaad ook een randafwerking voorgesteld waardoor het blad dunner zou lijken maar de opdrachtgever was hier uitgesproken. Iets spitsere poten en afgeschuind blad lijkt mij ook nog mooier.
Bedankt voor het meedenken.

 

[ErnstKuhne]

Wauw. Iepen, zo'n schitterend hout. Ik had ooit een aantal planken gekregen, maar heb ze allemaal moeten weggooien/opbranden omdat ze vergeven waren van de houtworm. Ooit wil ik het toch een keer door mijn handen voelen gaan! Zonde dat Loenden 2,5u enkele rit is.

Het verjongen van de poten zou ik niet drastischer doen bij deze verhoudingen, maar ik denk dat dat ook vaak een kwestie van smaak is.

De hoogte van de regels was bij mij ook een puntje met een tuintafel vorig jaar. Ik heb 1 enkele plank van 85mm gebruikt, met een overspanning van 2m70 als ik het mij goed kan herinneren. Heb het er met Tuoh ook over gehad toen, en dat bleek idd wel zowat de limiet te zijn.

Bredere planken is zonder twijfel mooier in dit geval, maar met zo'n grillig hout vergroot de kans op kromtrekken alleen maar.

Petrolhead,

goed om te horen dat jij ook twijfelde over de regelhoogte, ik heb nergens normen kunnen vinden voor welke hoogte regel bij welke overspanning. Ik ken alleen de norm dat vloerbalken 1:20 van de overspanningvhoog moeten zijn, maar dat geldt voor een vloer. dan zouden de regels 13,5 cm hoog moeten zijn en dan kun je er met een paar man op staan, denk ik.
Je kunt de bladddikte volgens mij niet meerekenen omdat het blad losjes aan de regels is verbonden.

 

[ErnstKuhne]

Mooie tafel en helder verslag.
Rank, elegant en wagondelen, dat is wel een merkwaardig samengesteld wensenpakket.
Iep is prachtig hout in een groot vlak, de vrij smalle verlijming vind ik niet storend.
Met een pootafstand van ca. 270 lijken de regels inderdaad wel aan de lichte kant, een kwestie van aan de gebruikers duidelijk maken dat rank en elegant ten koste gaat van draagkracht?

Kor,
de klant wilde er eventueel staal in hebben om het stijf te maken maar dat probeerde ik te vermijden...ik ben vooral houtbewerker.
Ik denk dat het lamineren van de regels én het doorkoppelen, middels verlijmde dwarsbalkjes, van de twee lange regels nu voor voldoende stojfheid zorgen

 

['t Wolt]

Mooi project, Ernst! Inderdaad prachtig, zo'n iepen blad. Toeval wil dat ik momenteel met een bureaublad en deurtjes uit iepenhout bezig ben voor een wandkast met bureau. Dit zijn verlijmingen van 2,30m lang, en dat is al een flinke opgave met iepenhout. Hoe prachtig het ook is, het is altijd op alle mogelijke manieren krom. Mijn schaaldelen, ook van onze vriend uit Loenen, waren nog relatief recht voor iepen. Ik vind het knap hoe je uit 35mm delen een drie meter lang blad van 25mm hebt kunnen halen!

Fijn om zulke projectverslagen te kunnen lezen! Iets waar ik zelf toch een beetje in tekort schiet, tot mijn spijt...

 

[BossyRangs]

Prachtige tafel, Ernst! Daar mag je terecht trots op zijn. En wat een mooi hout! Je hebt onbedoeld ook een antwoord gegeven op een vraag die ik hier op het forum nog ging stellen. Ik wil een tuintafel maken van 2,3 m lang, en vroeg me af of regels van 8 cm hoog voldoende waren om doorhangen te voorkomen. Antwoord: ja dus.