Welk type sponningschaaf

[Ad Beumer]

Beste mensen, ik heb weer even wat advies nodig.

Ik ben met een bootje bezig. Het ding wordt overnaads gebouwd waarbij de gangen bij voor- en achtersteven in elkaar gaan vallen.
Zoiets dus


Een ander projectje is een ladenkastje waarbij ik verborgen zwaluwstaarten wil gaan toepassen.

Beide projecten vragen om een sponningschaafje. Ik heb eens zitten bladeren en in grote lijnen zie ik drie verschillende typen langskomen.

type 1

type 2

type 3

In dit geval Peaktool schaven. Daar is geen echte reden voor, behalve dan dat ze lekker dicht bij elkaar op het internet staan.

Type 1 lijkt me een leuke all-round sponningschaaf. Hij is een stuk breder dan de rest wat een voordeel maar ook een nadeel kan zijn. Bij mijn bootje gaan de gangen elkaar ongeveer 12mm overlappen en bij verborgen zwaluwstaarten gaat het om millimeters die ik in verstek moet schaven. Voor mijn doel is deze daarom misschien niet ideaal.

Type 2 ziet er een beetje vreemd uit (vind ik), maar ik kan eigenlijk geen redenen bedenken waarom deze niet zou voldoen. Hij oogt een beetje gammel omdat hij, vergelijken met de breedte, zo hoog is. maar dat kan ook mijn onwennigheid zein. Een beitel van 28mm breed is voor mijn doel ruim voldoende. Door de hoogte lijkt het me dat ik een betere grip op deze schaaf heb dan op type 1

Type 3 lijkt een beetje op mijn Record 50 sponningschaaf, behalve dan dat deze een echte zool heeft en niet zo'n schaats waar je schaaf een beetje op staat te balanceren. Dit type lijkt me ideaal als je veel van dezelfde sponningen moet maken. Eén keer instellen en gewoon schaven tot je klaar bent. Alleen werkt dat bij bootjes anders, Daar is niets recht, valt dus niets in te stellen en moet je gewoon goed kijken. En ik ben bang dat dan al die instelmogelijkheden dan een beetje in de weg gaan zitten.

Dus mijn vraag: wat zie ik over het hoofd, wanneer kies je voor welk type en welke zou uiteindelijk voor mij het beste zijn?

 

[SunRayes]

Hoi Ad,

Ik heb ze alle drie. En nog een paar.
Wel van een ander merk.
En toevallig heb ik ze het afgelopen weekend allemaal gebruikt bij het maken van de salontafel.
Daar ga ik nog uitgebreid over berichten, maar ik kan je alvast wat info geven over mijn ervaringen.

De eerste gebruik ik vooral voor kanten breken, klein schaafwerk en het fijn afstellen van de pennen bij pen en gat verbindingen.
Ik heb deze schaaf bij vrijwel elk project in mijn handen, het is een echte alles kunner.
Maar dit type is niet geschikt om vanuit het niets een echte sponning te schaven.


Van de tweede heb ik een kleine metalen (de LN #041) en een grote houten Nooitgedacht.
De kleine is ideaal voor het fijn afwerken van verbindingen en het randje van de sponning afwerken. Of het schuine randje van een verborgen zwaluwstaart.


De grote is ideaal om flink meters te maken. Maar ik kan er niet mee beginnen omdat ik hem niet mooi op het potloodlijntje kan houden.
Maar zodra je een beginnende sponning hebt, dan gaat het met deze razendsnel.



Het instellen van de houten schaaf is wel iets wat je moet leren, maar uiteindelijk gaat het goed.
Ik sluit niet uit dat er ooi nog een grote metalen versie komt. In een van zijn blogs raadt Chris Schwartz ook aan om de grote te nemen en niet de kleine of middelgrote.

De derde is perfect om de sponning mee te beginnen, dit omdat je de breedte in kan stellen. Je hoeft dus niet precies langs het potloodlijntje te beginnen. Maar zodra je echte meters wil maken en dikke krullen wil afnemen blijkt dat het blad een beetje gaat wijken.
Hierdoor kan je niet echt nauwkeurig blijven schaven. Ik moest hem na twee of drie halen steeds weer opnieuw instellen.
Nu gaat dat ook makkelijk, dus dat is niet zo'n heel groot probleem, maar het is wel vervelend.
Na deze moest ik de sponning nog na bewerken met de fijn ingestelde metalen schaven die hierboven beschreven zijn.



Ik hoop dat je hier wat aan hebt.

Groeten, Raymond

 

[Jopie]

Dag Ad,
Ik heb het destijds met "type 2" gedaan, om jouw type-aanduiding te volgen: een houten Nooitgedacht boorschaaf.
Op een gegeven moment had ik het voldoende in de vingers om uit de losse hand langs een potloodlijn te schaven: voor en achter beet houden en een vinger langs de zijkant van de gang om de afstand te controleren/vast te houden. Ik had de gang daarbij op de houten vloer van de werkplaats liggen (goede ondersteuning!). Eerder klemde ik ook wel een lat op de gang met lijmklemmen. Je kunt dan de eerste halen wat gecontroleerder doen.
Een voordeel van de eenvoudige boorschaaf vind ik ook dat het een behoorlijk " hoge" schaaf is. Met name als je de landen een beetje wilt schuinen, kun je dat heel gecontroleerd doen.
Tenslotte nog een tip: schaaf beide landen aan een uiteinde van een gang voor je 'm op de boot plakt. Al was het maar het beginnetje! Het is heel lastig om die nog te schaven als hij al op de boot zit
Groeten, Joop

 

[Martijn.]

zelf heb ik dit ook gedaan, had het wel over ongeveer een halve meter zo uit mn hoofd. eerst een malletje gemaakt van dun multiplex met een aflopend massief latje erop om met de bovenfrees grof het meeste materiaal weg te frezen. Daarna met een stanley nr 90 schaaf gedaan. Heb nu een replica van de stanley 92(dus met dikke neus ;-) ) bevalt me ook prima. Voordeel van die rabbet planes is dat je lekker sponningen kunt freestylen. ook eventueel dus op gemonteerde gangen die langs 2 assen gebogen zijn met alleen een lijntje getrokken. die grote stanley sponningschaaf heb ik maar gauw weer terug gehangen kon ik niet echt mee overweg(met wat ik ermee wilde doen) die replica stanley grijp ik eigenlijk best vaak naar dus voor mij een goede koop geweest. alleen had ik achteraf liever een originele gehad Want heb hem al moetten repareren toen er een stukje afbrak, zoveel goedkoper was hij nou eigenlijk ook weer niet..

 

[ArtHarg]

[…]De grote is ideaal om flink meters te maken. Maar ik kan er niet mee beginnen omdat ik hem niet mooi op het potloodlijntje kan houden.
Maar zodra je een beginnende sponning hebt, dan gaat het met deze razendsnel.[…]

Wat je kunt doen is de breedte met een kruishout aftekenen. Dan zet je de sponningschaaf met één punt in de lijn (gekanteld richting je werkstuk). Zonder veel druk volg je de lijn. De hoek van je schaaf(body) wordt geleid door de kruislijn. Bij elke volgende streek laat je de schaaf iets verder terugkantelen richting horizontaal. Op het laatst doe je nog een paar streken met de schaaf horizontaal om het "zijkantje" mooi loodrecht te krijgen.

Het is effe een paar keer oefenen om de slag te pakken te krijgen, maar dan gaat het prima.