Waarom in Amerika gemaakte gitaren van Martin zo duur zijn.

[jaap]

De titel is een vertaling van het oorspronkelijke filmpje, wat een mooi inkijkje geeft in de productie van de meest bekende akoestische gitaren.

Er komen ook heel goed klinkende en bespeelbare instrumenten uit Zuid-Amerika (Mexico) en Azie. Martin en Taylor hebben beide een fabriek vlak over de grens in Mexico waar ze de goedkopere modellen maken, ook fantastische instrumenten.

Ik zie ook wel een parallel met het maken van mooi handgereedschap.

jaap

 

[Wim Kluck]

Zijn wel hele dure hamers en nog onhandig vasthouden ook.

 

[chevy66]

Net als bij gibson, fender , gretsch, 200 dollar voor de gitaar, de rest voor het merk.

 

[JochemK]

Net als bij gibson, fender , gretsch, 200 dollar voor de gitaar, de rest voor het merk.

Is dat in "onze" houtwereld niet net zo? Een bridge city of een Lie-Nielsen schaaf is een heel stuk duurder dan een Stanley van de bouwmarkt. Dat verschil zit vast niet alleen maar in de productiekosten?

 

[henkverhaar]

Net als bij gibson, fender , gretsch, 200 dollar voor de gitaar, de rest voor het merk.

Ik heb het filmpje niet gezien, maar: quality control, quality control, quality control… als je dat eenmaal goed geregeld hebt en tussen de oren hebt zitten (en fatsoenlijke ruwe materialen inkoopt en daar niet op beknibbelt), dan kunnen overal hele goede instrumenten gemaakt worden: Japan, Taiwan, China, Vietnam. Wie weet zelfs ooit wel eens in India… (Brazilie komen ook best goeie instrumenten vandaan).

 

[Superbra]

Zelf gitaar spelend kan ik zeggen dat er een groot verschil is tussen een gitaar van 200 euro en een van 500. Tussen die van 500 en een van 1000 zit er nog verschil maar het valt al te bediscussiëren of het dat waard is. En zo gaat het natuurlijk verder tot prijzen in de tienduizenden euro's. Is het dat waard? Misschien wel, maar net zoals bij ons hobby: niet alleen het gereedschap zorgt voor het eindresultaat maar vooral kennis en ervaring.

Iemand met veel talent kan een ongelooflijk geluid halen uit een goedkoop gitaartje en een absoluut beginner zal niet veel halen uit een topgitaar. Anderzijds is het ook zo dat de echt goedkope gitaren niet prettig bespeelbaar zijn en een beginner dus afschrikken om verder te oefenen. Een beetje zoals echt goedkoop gereedschap moeilijk goede resultaten aflevert en dus snel aan de kant gelegd wordt.

 

[jaap]

Een van de verschillen tussen de dure en goedkopere gitaren is het hout. De dure zijn van massief en de goedkopere hebben een gelamineerde zij en achterkant. Martin gebruikt voor de goedkopere gitaren voor de brug en het fretboard Richlite een soort micarta, textiel doordrenkt met hars, b.v. epoxy.

Koop bij @MasaveHout maar een mooi setje hout....

Bob Taylor van Taylor Guitars, de andere grote massa gitarenbouwer in de USA zag een 25 jaar geleden hoe in Afrika alle ebben dat niet diepzwart was, werd verbrand. Het ebben wat naast zwart ook bruine vegen had werd niet verkocht. Dat vond hij doodzonde en binnen een paar jaar had hij zo'n 75% van de ebben markt in handen en gebruikt sindsdien, ook op de duurste modellen, ebbenhout waar ook wat bruine tekening in zit.

jaap

 

[Mickel Moen]

Leuk draadje Jaap.

Ik heb al meer dan 25 jaar een Music Man Stingray uit 1997 gemaakt in de fabriek in California. Music Man Stingray - Mickel Moen

Ook geen goedkope jongen, maar ik hoef geen andere.
In dit bedrijfsfilmpje zie je dat veel machinaal en geautomatiseerd gemaakt wordt, maar het handwerk blijft.

Ze hebben ook de Sterling lijn, goedkoper en gemaakt in Indonesië.

 

[henkverhaar]

Een van de verschillen tussen de dure en goedkopere gitaren is het hout. De dure zijn van massief en de goedkopere hebben een gelamineerde zij en achterkant. Martin gebruikt voor de goedkopere gitaren voor de brug en het fretboard Richlite een soort micarta, textiel doordrenkt met hars, b.v. epoxy.

Misschien klets ik uit mijn nek, maar ik vermoed dat het voor de brug en fretboard akoestisch niet (echt) uitmaakt waar ze van gemaakt zijn - wellicht is daar een composiet zelfs beter dan hout. Voor de kast - zangboard en ribben, en (wellicht de achterkant wel. De bovenkant (da's het zangboard, toch?) moet de trillingen van de snaren op de lucht in de kast overbrengen - en daarmee zijn de akoestisch-elastische eigenschappen absoluut essentieel. De rest van de kast gaat voornamelijk om de vorm en het volume (althans zo heb ik het altijd begrepen - dat is volgens mij ook het idee achter bijvoorbeeld Ovation gitaren?

Verder heb ik meer (veel meer ;-) ) ervaring met blaasinstrumenten - met name koper (trompet, bugel, althoorn, waldhoorn).

 

[Rizz]

@henkverhaar Je hebt deels gelijk dat composiet materialen net zo goed zouden kunnen zijn.

Bij akoestisch gitaren is de doorgave van trillingen extra belangrijk en het is daarom ook van het grootste belang dat de toets en brug van hoge dichtheid zijn.

Wat gauw vergeten wordt is dat de brug niet alleen de houder van snaren is op de kast, maar ook 1 van de belangrijkste ribben. Niet dicht genoeg en de vibraties worden gedempt, niet zwaar genoeg en trillingen worden niet voldoende doorgegeven, te zwaar en het bovenblad valt dood. Natuurlijk is het een samenspel, maar een brug en/of toets van inferieure kwaliteit zal ook de beste kwaliteit gitaar minder doen laten klinken.

Vorm, plaatsing en gewicht zijn dus de belangrijkste eigenschappen van een goed functionerende brug.

De toets moet van hoge dichtheid zijn, omdat de frets vastzitten in het hout, op het moment dat een snaar tussen twee frets geklemd zit, deze hout dus van invloed is hoe vibraties doorgegeven worden. Ook hier weer geldt dat te zacht trillingen dempt. Hier is het gewicht en dikte van minder belang en heeft het vooral invloed op de bespeelbaarheid en beleving.

Kortom, het maakt wel degelijk uit.

Wat het filmpje betreft: ik heb 'm ook gekeken en vind dit altijd leuk. Het verschil zit 'm idd in de gebruikte materialen, training en expertise van de medewerkers, R&D wb de ontwikkeling van continuïteit van kwaliteit. Hoe constanter, hoe beter. En natuurlijk de naam.

Ik heb een prachtige Eastman AC412 OM, die zeker op hetzelfde niveau staat als een Martin. Dit is nu een gitaar van €1400, de Martin OM28 is €3500. Dat scheelt nogal, maar het zijn nogale verschillende beestjes, wellicht is die van mij exceptioneel goed en heb ik toevallig een exemplarisch goede gitaar..

Het grote verschil met custom shop gitaren, ook bij Martin, ligt 'm in de voicing van het bovenblad, dwz, de top wordt afgesteld, bracing icm met dikte, houtsoort en individuele aspecten van die specifieke materialen geoptimaliseerd..

Er is altijd meer aan gitaren, zeker als het gaat om akoesten. Ik met mn 1,5 gitaar heb nog even te gaan om expert te worden.. In dit tempo ben ik 365 als ik de benodigde 50 gitaren gebouwd heb om enigszins te weten wat ik doe..

 

[henkverhaar]

De toets moet van hoge dichtheid zijn, omdat de frets vastzitten in het hout, op het moment dat een snaar tussen twee frets geklemd zit, deze hout dus van invloed is hoe vibraties doorgegeven worden. Ook hier weer geldt dat te zacht trillingen dempt. Hier is het gewicht en dikte van minder belang en heeft het vooral invloed op de bespeelbaarheid en beleving.

Kortom, het maakt wel degelijk uit.

Klopt, maar dat gaat dan om dichtheid - direct doorgeven van trillingen, niet om eigenfrequenties van het materiaal. Bij een zangbord is van belang _hoe_ het trilt, bij een brug 'alleen' maar dat het zo efficient wordt door gegeven...

 

[LFlab]

Mooi om te zien dat er hier ook gitaristen en bassisten zijn
Zelf bassist, en op dit moment een klein reis basgitaartje aan het bouwen (elektrisch).
Akoestisch is natuurlijk een ander verhaal, maar bij het nederlandse basgitaarforum hebben we wel eens een elektrische bas uit pallets gemaakt, en die klinkt prima.
Akoestisch gitaarklank is wel een complexe keten, denk ik, hoe stijf de top met bracing is, hoe zwaar de brug is, en hoe die de trillingen inkoppelt op de top. Lijkt me nog wel eens leuk om iets akoestisch te bouwen, maar zelf vind ik akoestische basgitaren buitengewoon on-inspirerende instrumenten. Er is wel een Franse bouwer die electrische bassen maakt met een akoestisch bovenblad, het bijzondere daaraan is dat hij ze aan de randen vrij laat:

Leduc guitar & bass: U-basses à table flottante, tous les modèles

Le site officiel des guitares et basses Leduc, U-basses à table flottante, tous les modèles, Luthier guitare, 12 rue du Pont, F-57655 Boulange, 0033 382 53 1616, www.leduc.fr

ubass.free.fr

Ik kijk wel eens filmpjes op youtube, en ik vind het (met werktuigbouwer achtergrond) altijd bijzonder om te zien hoe stijf en sterk zo'n gitaar wordt, als de doos helemaal in elkaar zit, met de kerfing en bracing, ondanks dat het maar heel dun (en, in vergelijking met metalen, flimsy) materiaal.

Maar als je een Martin duur vindt:

 

[Superbra]

maar zelf vind ik akoestische basgitaren buitengewoon on-inspirerende instrumenten

Eens, maar dan wel met uitzondering van de contrabas. Dat is echt een geweldig instrument.

 

[Rizz]

Klopt, maar dat gaat dan om dichtheid - direct doorgeven van trillingen, niet om eigenfrequenties van het materiaal. Bij een zangbord is van belang _hoe_ het trilt, bij een brug 'alleen' maar dat het zo efficient wordt door gegeven...

In mijn relaas ook hoeveel de brug daar invloed op heeft, het is niet zo eenvoudig als je doet overkomen. De brug is integraal onderdeel van het bovenblad.

Of misschien zeggen we hetzelfde, maar dan anders, dat kan ook. In ieder geval, het 1 kan niet zonder het ander

 

[Superbra]

Moest het eenvoudig een kwestie van massa, dichtheid, eigenfrequenties en dergelijke zijn, dan hadden we nu al een overvloed aan kunststof/composiet gitaren moeten zien. Blijkbaar zit er toch een verschil op. Er is wel geëxperimenteerd met kunststof gitaren, maar zelfs voor elektrische, waar het niet zo nauw luistert, zijn ze geen succes geworden. Enige uitzondering, voor zover ik weet, zijn de metalen resonator gitaren. Maar die zijn dan ook ontworpen voor hun speciaal geluid.

En geef toe: echt hout met zijn geur, gevoel en tekening is toch veel leuker?

 

[LFlab]

In het filmpje dat ik postte zie je hem ook die bracing telkens een beetje dunner maken, dan weer kloppen, dan weer schaven, het is echt wel een kunst.
Ben wel benieuwd hoe Martin dat op industriele schaal oplost, vanavond eens even filmpje kijken.

 

[jaap]

Moest het eenvoudig een kwestie van massa, dichtheid, eigenfrequenties en dergelijke zijn, dan hadden we nu al een overvloed aan kunststof/composiet gitaren moeten zien. Blijkbaar zit er toch een verschil op. Er is wel geëxperimenteerd met kunststof gitaren, maar zelfs voor elektrische, waar het niet zo nauw luistert, zijn ze geen succes geworden. Enige uitzondering, voor zover ik weet, zijn de metalen resonator gitaren. Maar die zijn dan ook ontworpen voor hun speciaal geluid.

En geef toe: echt hout met zijn geur, gevoel en tekening is toch veel leuker?

Er zijn wel heel goed klinkende carbon cello's. Misschien dat dat bij een groter instrument beter werkt.

jaap

 

[henkverhaar]

Geloof het of niet, maar ik kon het verschil 'goed' horen. Wat niet wegneemt dat die plestik cello helemaal niet slecht klinkt.

Zo zijn er ook al jaren heel behoorlijk klinkende plestik blokfluiten (ABS) en (hoewel de markt daarvoor anders is, en de kwaliteit dus relatief minder) klarinetten en hobo's (en wellicht inmiddels ook zwaarder houtwerk). En sinds een aantal jaren goede beginnerstoeters (trompetten, trombones, althoorns) uit kunststof - maar dat zijn echt leerlingeninstrumenten.

Voor blaasinstrumenten geldt overigens, meer dan voor snaarinstrumenten, dat de vorm van de luchtkolom (interne vorm van het instrument) en het mondstuk allesbepalend zijn voor de 'aard' van de klank. Er is verschil in klankkwaliteit tussen de verschillende materialen (er werden, en worden niet voor niks soms hele exotische materialen gebruikt, zoals bijvoorbeeld de berylliumbrons bekers die Schilke als optie bood (en die overigens tegenwoordig niet meer van berylliumbrons zijn omdat de productie tot teveel gezondheidsklachten/OSHA maatregelen leidde)), maar dan gaat het om de laatste paar procent, zeg maar. Zo is er verschil in klank tussen een hoorn van messing, goudmessing, of nieuwzilver, maar iedereen zal herkennen dat alledrie als een hoorn klinken. En zelfs een plestik hoorn (zie bijvoorbeeld Thomann Purple HORNet) is onmiskenbaar een hoorn...

 

[Bijtel]

Ik heb laatst een workshop gevolgd bij Tim Duerinck. Hij maakt cello's van vlascomposiet (linnen + epoxy). Wij hebben geoefend met het maken van een vlascomposiet van linnen + beenderlijm. Hij vertelt op z'n site e.e.a. over de klank.

 

[Bijtel]

Net als bij gibson, fender , gretsch, 200 dollar voor de gitaar, de rest voor het merk.

Je betaalt bij arbeid ook voor kennis en ervaring. Het vergaren daarvan duurt meestal iets langer dan het maken van één product.