Tafelblad met 2 houtsoorten (lijmen of niet)

[DeWerkbank]

Heb een hele tijd gezocht in de verschillende topics maar kon dit niet direct vinden, gezien de ervaring van velen zal iemand dit zo wel weten of ervaring mee hebben:
Ga een bureaublad maken voor op een hoogte verstelbaar onderstel. Dit doe ik met twee houtsoorten, simpel gezegd een esdoorn middenstuk van 140x80 en daaromheen een tropisch hardhout rand van 6cm breed (is puur om contrasterende donker/licht hout te hebben). Die laatste zijn 2 balken van 152 lang en 2 van 92 lang. Beiden zijn massief hout (middenstuk is gevingerlast hout, de hardhouten balken uit 1 stuk) van 38mm dik. Ik dacht dit allemaal te verlijmen, met gebruik van domino's. De hardhouten rand wilde ik met 45 graden verstek maken en dat is dus in principe (bijna) kops verlijmd. Denken jullie dat dit kan, of gaat dit gegarandeerd werken en scheuren met 2 houtsoorten? En indien het volgens jullie inderdaad niet zo kan, wat is dan het advies? Als er al een topic hierover bestaat op dit forum is een link prima, ik kon het zo niet vinden.
Tweede vraag: hoe verbind je dit met het onderstel dat stalen bevestigingsbeugels heeft? Want dat staal zet zeker anders uit dan het hout maar de beugelgaten laten geen speling toe als ik dit van onder direct vastschroef in het hout.

 

[Petrolhead]

Bij zo'n rand in verstek er rond gaat het (heel) vaak misgaan. Google een keer op 'breadboard end', dat is in mijn ogen de betere aanpak in dit geval.

Een foto van het onderstel, of eerder de beugels, gaat helpen bij de tweede vraag. Een T-groef in het blad waardoor het blad kan bewegen t.o.v. een vaste bout zou een optie zijn. Als je die maakt alvorens je de hardhouten rand errond maakt, is ze verborgen. De uiteindes inboren met een forstner boor zodat je zo de bout & ring erin kan aanbrengen.

 

[DeWerkbank]

Dank je wel voor de snelle reactie. Dat helpt al, als je weet op welke term je moet zoeken Ga dit verder bekijken vanavond, want ondanks dat ik het idee begrijp, snap ik nog niet hoe dit werkt met 2 soorten hout. In dit geval zetten de buitenste planken anders uit dan de binnenste planken. Dus stel buiten (tropisch hardhout) zet in de lengte meer uit dan binnen (esdoorn), dan krijg je toch nog steeds dat er een naad ontstaat waar de binnenste esdoornplanken de kopse plank raken? Of zeg ik nut iets doms en is werken in de lengterichting van de nerf heel minimaal en gaat het voornamelijk om werking in de breedte?
Voorbeeld onderstel is bijgevoegd. Dit blad heb ik destijds van 1 stuk multiplex gemaakt, toen helemaal niet bij nagedacht dat hout en metaal anders uitzetten. In de praktijk blijkt deze combinatie echter geen probleem te zijn en/of het mutliplex en hout werken gewoon amper. Maar je idee met een t-groef kan ik al wat mee.

 

[SunRayes]

Massief hout werkt vrijwel alleen in de breedte/dikte. In de lengte richting is het verwaarloosbaar.
Als je een balk/plank/latje op de kopse kant onwrikbaar vast maakt, gaat dat altijd problemen geven.
Daarom zetten ze de balk bij een breadboard met deuvels vast, en niet gelijmd. Dan kan het hout onderling werken.

Als je een verstek-kader om het blad wilt maken, moet je dus iets verzinnen dat er ruimte is. Zo zie je bij hele oude tafels dat de tussenliggende planken met mes en groef er los in liggen.

 

[Bert Vanderveen]

Op dit soort maten en met gevingerlast materiaal in het midden voorzie ik geen problemen. Ik zou wel bijv. domino's gebruiken om de verstekken stabieler te maken (of splines, dat kan er ook mooi uitzien als je contrasterend materiaal gebruikt).

Verder: in dit soort onderstellen zitten vaak al slob-gaten & dat is niet voor niets zo.

 

[SunRayes]

Op dit soort maten en met gevingerlast materiaal in het midden voorzie ik geen problemen. Ik zou wel bijv. domino's gebruiken om de verstekken stabieler te maken (of splines, dat kan er ook mooi uitzien als je contrasterend materiaal gebruikt).

Verder: in dit soort onderstellen zitten vaak al slob-gaten & dat is niet voor niets zo.

Ook een gevingerlast blad van 80cm breed essen blijft anders werken dan het tropisch hardhout wat er dwars opzit.
Mijn vader heeft 30 jaar geleden een eiken tafel gemaakt van een kleinere afmeting. Gemaakt van een oude eiken vloer.
Ook met een verstek-kader. Van hetzelfde eiken.
Maar de tussenplaat ging een klein beetje krimpen en je ziet direct spleetjes.
Het wordt overigens al 27 jaar geaccepteerd.

 

[DeWerkbank]

Dank voor jullie inputs. Heb meerdere breadbord end video's bekeken en - niet gehinderd door enige ervaring - probeer ik een aantal zaken te begrijpen en beredeneren n.a.v. jullie inputs. Graag jullie correctie als er iets niet klopt.

- Je lijmt meerdere planken in de lengterichting aan elkaar. Om te voorkomen dat het als een zigzag plaat gaat uitzien door krimp in verschillende richting, zet je er op de kopse kanten een plan/balk op, zodat de lengteplanken in 1 vlak blijven. Dat is de basis van de breadbord end, klopt?
- Maar als het middenstuk van gevingerlast hout is van balkjes van ongeveer 3¬4cm breed (en 38mm dik), gaat zo'n middenstuk 'plaat' dan echt nog kromtrekken? Alles in een richting, danwel zigzag? En dat vraag ik om het volgende
- Want als de plaat dat waarschijnlijk niet meer doet, hoe zouden dan die twee balken die ik er aan lengte tegenaan lijm met domino's dan gaan werken? Als je vanuit de kopse kant kijkt, 'krult' een balk van 60mm en 38mm dik dan nog naar boven of beneden t.o.v. dat middenstuk? Bij wat ik hier beschreven heb, is er dus nog geen sprake van tropisch hout dat dwars op het middenstuk staat, het zijn balken die in de lengte aan het middenstuk zijn gelijmd.
- Wat me bij de laatste vraag brengt: want als het bovenstaande klopt en het hout werkt amper, is het dan niet veel eenvoudiger om i.p.v. een balk over de volle breedte van de tafel te plaatsen (=breadbord end), een balk te plaatsen tussen de twee lange balken? Bijvoorbeeld met een sleuf/sponning? Zie tekening, hoop dat het te volgen is.
Aangezien ik dit nergens zie, zal dit een slecht idee zijn, maar hoor graag waarom en welke denkfouten ik hier maak (of 'gebrek aan ervaring' fouten).

 

[Handtools]

Hout in de breedte gaat altijd werken,maakt niet uit wat voor hout je hebt.als je bv dwarslatten lijmt op je blad gaat dit gegarandeerd een keer fout.daarom is een breadboard end een goede keuze.

 

[jorisvh]

in het hele verhaal is het feit dat je esdoorn met tropisch hardhout verbindt niet relevant.

het gevingerlaste esdoorn paneel zal stabiel zijn in de zin dat het niet krom zal trekken. maar het zal, zoals alle massief hout, in de breedte en de dikte van maat veranderen o.i.v. vochtigheidsschommelingen. dat kan in de breedte door het jaar heen best enkele mm zijn.
in de langsrichting is de verandering van maat verwaarloosbaar en het verschil tussen wat er met de 2 houtsoorten gaat gebeuren dus al helemaal.

het probleem is dat je kops hout (breedte richting die enkele mm van maat wil veranderen) met langshout (wat niet van maat wil veranderen) star gaat verbinden met domino’s.
probeer je de kracht in te beelden die nodig is om een hardhouten plank enkele mm langer of korter te maken. dat zijn de interne krachten die gaan optreden. dat gaat tot barsten leiden.

breadboard ends hebben als functie om het samengestelde paneel recht te houden. dat is hier overbodig.
ze worden verbonden met een verbinding die kan glijden. dat is hier even essentieel als bij een niet gevingerlast paneel uit 1 houtsoort.

 

[DeWerkbank]

Dank je voor de uitgebreide reactie Joris, zeer bruikbaar ! Er zullen hier vast ook (leer)boeken over zijn, die ga ik meteen een zoeken zodat ik niet zoveel vragen hoef te stellen hier Tips over een boek zijn dus ook welkom.

Mijn feedback op jouw reacties:
J: breadboard ends hebben als functie om het samengestelde paneel recht te houden > dat bevestigt mijn eerste vraag, jij schrijft het wel een heel stuk korter
J: in de langsrichting is de verandering van maat verwaarloosbaar en het verschil tussen wat er met de 2 houtsoorten gaat gebeuren dus al helemaal.> de domino's wil ik ook alleen gebruiken in de verbinding van de lange balken in de lengterichting aan de panelen. Dat zou dus moeten kunnen denk jij, interpreteer ik dat goed?
J: het probleem is dat je kops hout (breedte richting die enkele mm van maat wil veranderen) met langshout (wat niet van maat wil veranderen) star gaat verbinden met domino’s > De langshouten aan de korte kant van de tafel wil ik niet met domino's verbinden aan de panelen, maar ook bijvoorbeeld met een sleuf. Die balken aan de kopse kant van de tafel zouden dus aan 1 zijde een U-vormige sleuf hebben. Als de panelen dus breder worden door uitzetten, zitten ze niet met domino's vast aan de balk die niet langer zal worden.

 

[jorisvh]

J: in de langsrichting is de verandering van maat verwaarloosbaar en het verschil tussen wat er met de 2 houtsoorten gaat gebeuren dus al helemaal.> de domino's wil ik ook alleen gebruiken in de verbinding van de lange balken in de lengterichting aan de panelen. Dat zou dus moeten kunnen denk jij, interpreteer ik dat goed?

absoluut, de verschillende delen langshout aan mekaar verbinden kan zeker met dominos

J: het probleem is dat je kops hout (breedte richting die enkele mm van maat wil veranderen) met langshout (wat niet van maat wil veranderen) star gaat verbinden met domino’s > De langshouten aan de korte kant van de tafel wil ik niet met domino's verbinden aan de panelen, maar ook bijvoorbeeld met een sleuf. Die balken aan de kopse kant van de tafel zouden dus aan 1 zijde een U-vormige sleuf hebben. Als de panelen dus breder worden door uitzetten, zitten ze niet met domino's vast aan de balk die niet langer zal worden.

ja, maar dan moeten die planken aan de kopse kant dus wel over de ganse breedte en ipv opgesloten tussen de voorste en achterste langse hardhouten plank.
maw zo:______________________________________ipv zo:


de verbinding moet ook kunnen glijden, geen lijm dus, hoogstens 1 klein stukje in het midden.
met een U-groef gaat dat dus niet vast zitten, het zal een soort glijdende zwaluwstaart moeten worden.
zoiets

als je het jezelf niet te moeilijk wil maken is die kopse planken weglaten veruit het eenvoudigste.

 

[H@ns]

Verbinden met een schuifzwaluwstaart is inderdaad de mooiste oplossing, klassiek ook voor een rekeind (Nederlandse woord voor breadboard)

De ultieme, maar lastige, truc is om het rekeind heel lichtjes hol te schaven en als je hem eenmaal op zijn plek hebt in het midden te borgen met een prop/deuvel.
Uiteraard niet lijmen! Een beetje parafine aan de schuivende delen en voorzichtig op zijn plek kloppen met een houten hamer en een klosje.
Dan tangen of sergeanten er op, precies in het midden en de prop/deuvel met een druppel lijm op zijn plaats kloppen uiteraard eerst voorboren als de boel strak ingeklemd is.
Houd dat rekeind een tikje te lang en zaag hem later gelijk met de rest van het blad als je deze hebt laten acclimatiseren in de ruimte waar hij komt te staan.

 

[Ruben houtklusser]

Allereerst ga ik niet zeggen dat het probleemloos kan, maar toch een kleine nuance.
Onderstaande massief eiken aanrechtblad van 60cm breed heb ik ooit gemaakt met rondom massieve opstaande randen in verstek.
Heeft meer dan 20 jaar dienstgedaan in een keuken, en dus van alles over zich heen gekregen.
Doet nu dienst als werkblad in mijn werkplaats.
Heeft nooit problemen gegeven op een miniscule naad na.
Dit heb ik vaker toegepast en nooit problemen ondervonden.
Soms moet je gewoon durven en soms heb je pech

 

[DeWerkbank]

Dank voor al jullie antwoorden en tips, ik ga er mee aan de slag. Qua gemak is de durven optie van Ruben natuurlijk de eenvoudigste/snelste , maar denk dat die hardhouten 6cm brede "balken" van mij een stuk meer zullen gaan werken dan de opstaande randen die ik op de foto zie. Dus het zal waarschijnlijk een van de methodes worden zoals Joris en Hans beschrijven, die veel meer tijd gaan kosten. Maar goed dat het een hobby is