Restauratie van een Stanley 60 1/2 schaafje

[Reinoud]

Ik heb deze middag op een rommelmarkt een Stanley 60 1/2 schaafje gevonden. Helemaal onderaan in een bak met waardeloos gereedschap.
Kostprijs: 1,50€.











Op het eerste gezicht ziet alles er betrekkelijk goed uit. Zo meteen ga ik alles eens uit elkaar halen en beginnen opknappen. Hopelijk kan ik hier een goed werkend stuk gereedschap van maken.

 

[rickkoorman]

Mooie vondst!!

 

[Swave]

dit wordt een leuk draadje om te volgen

 

[Reinoud]

Ik ben alvast begonnen met alles uit elkaar te halen. Het eerste wat ik vond was wat je altijd zou moeten vinden bij een schaaf:



De beitel ziet er best nog goed uit, maar is niet zo goed geslepen. Waarschijnlijk veelvuldig op de slijpmolen geslepen. De snede staat niet meer haaks op de rand van de beitel.



De foto's zijn helaas niet altijd even scherp. Het roest op de beitel valt reuze mee. Ook aan de spiegelzijde.



De verstelbare schaafmond vertoont ook enkel roest op de zool. Binnenin is alles netjes.



De kleine onderdelen worden allemaal wat opgeblonken met polijstmiddel en staalwol 000 en/of katoenen doek. Hier en daar komt een staalborsteltje aan te pas.





Op de stelschroef zit nog wat roest, maar dat ga ik laten zitten denk ik. Een beetje patina mag best.

Nu is de dekbeitel aan de beurt:



Met een doorslag heb ik voorzichtig het pinnetje er uit getikt:



Het hendeltje heb ik voorzichtig in de bankschroef geklemd en met een staalborsteltje wat gepoetst.



Het hendeltje heeft een ruw oppervlak en zal daardoor ook niet zo mooi glanzen uiteraard.

Voorlopig zijn dit de laatste foto's, de batterij van de camera is aan het opladen .

Ik ga trachten om nog niet te veel verder te werken voor de camera is opgeladen, maar ik kan niks beloven natuurlijk

 

[Reinoud]

Netjes gewacht tot de batterij weer opgeladen was

Eerst verder de kleine onderdelen opgepoetst. Op de foto's is het niet altijd even duidelijk, maar het verschil in glans is groot.











Een voor en na van de dekbeitel:





De eerste test op de zijkant van de schaaf:



En een voor en na:

 

[Reinoud]

Een close up:



In de zool blijkt wel een scheurtje te zitten in de hoek van de schaafmond. Al denk ik niet dat dit de functionaliteit ernstig zal beïnvloeden.



De binnenkant van de schaaf poetsen bleek niet zo gemakkelijk. Allemaal hoeken en kantjes. Uiteindelijk alles schoon gekregen.



De verstelbare zool ook onder handen genomen:





Als laatste heb ik de beitel onder handen genomen. Het roest was snel verdwenen. Helaas is de beitel slecht geslepen en heb ik niet veel beitel meer over om alles goed te krijgen:



Ik heb al een poging ondernomen om alles wat beter te krijgen, maar ik ben wijselijk gestopt. Net iets te veel enthousiasme kan het hier om zeep helpen. Ik zal nog moeten uitdokteren hoe ik dit het best aanpak.

En dan de definitieve voor en na:





Het enige wat me nu nog te doen staat is de zool vlakken, wat ik nu helaas nog niet kan doen. En de beitel aanpakken, of toch uitvlooien hoe ik dit het beste doe.

Ik heb in elk geval al een hele middag plezier gehad voor 1,50€. Waar vind je dat nog?

 

[SunRayes]

Dat is een prachtige vondst! En zeker voor € 1,50.

En heel mooi opgepoetst. Mijn complimenten!

Bij baptist kan je een nieuwe beitel voor de 60 1/2 kopen. Voor € 7,55.
Ik denk dat je met een nieuwe beitel een schaafje voor het leven hebt.
Ik heb ook zo'n klein blokschaafje, en bij elk project gebruik ik hem ergens voor.

Groeten, Raymond

 

[ornament]

Er is nog meer dan genoeg staal over .
Gewoon slijpen, die beitel.
Je winkelhaak toont duidelijk wat er vanaf moet geslepen worden om het terug recht te krijgen.

Het is een mooie aanwinst.

succes

groeten,
Ornament

 

[Reinoud]

Ik zit vooral te knoeien met de vouw zelf. Die loopt ook zo scheef als maar zijn kan. Ik heb hier wel zo'n Stanley slijphulp liggen, maar daar had ik in het verleden één probleem mee: de snede ging uit de haak
Misschien haal ik hem toch nog eens boven, in de hoop dat nu wel alles haaks blijft. Het valt niet mee om uit de hand zo'n vouw te herstellen.

Een nieuwe beitel is de laatste optie, maar enkel als alle andere opties zijn uitgeput

 

[klaas0639]

Mooi en boeiend (beeld)verslag van een respectvolle restauratie.

(ik heb zelf ooit eens een heel oud gehavend haalmes alle geschiedenis eruit gerestaureerd. Oh, oh spijt :-(. )

mvg
klaas0639

 

[ornament]

Ik zit vooral te knoeien met de vouw zelf. Die loopt ook zo scheef als maar zijn kan. Ik heb hier wel zo'n Stanley slijphulp liggen, maar daar had ik in het verleden één probleem mee: de snede ging uit de haak
Een nieuwe beitel is de laatste optie, maar enkel als alle andere opties zijn uitgeput

Hoi Reinhoud,

een nieuwe beitel kopen omdat je de oude niet recht kunt slijpen, is absoluut geen optie, vind ik. Immers, wat als die nieuwe door omstandigheden ook eens scheef komt te staan? Dan terug een nieuwe kopen?
Het lijkt mij beter om door te gaan met het leren slijpen. De toestand van die beitel is te vergelijken met beitels met een stukje eruit, dit komt wel vaker voor, zeker ook bij steekbeitels. Het is dus een toestand die elke houtbewerker die met handgereedschappen werkt tegenkomt, en moet herstellen. Totaal niets exceptioneel.

Indien je enkel met de handmatig werkt: hou gewoon het gedeelte waar het meest van af moet op de wetsteen en de rest laat je oversteken. Op je foto hierboven betekend dat dus dat de kant die tegen de aanslag van je winkelhaak ligt op de wetsteen gaat en de andere kant oversteekt dus daar wordt niets meer van afgehaald. Wel zorgen dat je wat zijwaards uitwijkt, dus continu wat meer en wat minder laat oversteken, om om geen traptrede in je vouw te krijgen. Dit zal de snede alvast in de buurt van 90 graden brengen.

groeten
Ornament

 

[Reinoud]

@ornament: bedankt voor de tips, hiermee ga ik straks aan de slag. Ik werk sowieso zoveel mogelijk unplugged. Veel leuker, minder luid, minder vuil, goedkoper, nauwkeuriger, ...

@klaas: Het is inderdaad soms wat zoeken naar de juiste balans als je gereedschap restaureert. Soms moet je meer doen dan je zou willen, gewoon om iets bruikbaar te krijgen. Patina is echter niet alles, gereedschap is in de eerste plaats bedoeld om gebruikt te worden.
Mijn bankschroef bijvoorbeeld heb ik volledig onder handen genomen. Het heerlijke patina van jaren lang meubels en boten bouwen zat de functionaliteit en de duurzaamheid in de weg. Ik heb dan maar al de resterende lak chemisch verwijdert en met een staalborstel op de boormachine alles afgeschuurd. Alles van een nieuwe laag verf voorzien, ingevet, ... Hierdoor kan ze er weer voor 100 jaar tegenaan, terwijl ze ervoor amper open en dicht ging. Ik vond dat ik dit de ambachtslui die de bankschroef gemaakt hadden verschuldigd was.

 

[ArtHarg]

Een tip bij het rechtkrijgen van die snede is nog om met een winkelhaakje en een permanente marker een haakse lijn op de spiegel te zetten. Je hebt dan een situatie om naartoe te werken, dus dan kan je tijdens het slijpen goed bezien waar er nog hoeveel vanaf moet.

Larry Williams geeft op de DVD over het slijpen van profielschaven de tip om 'layout fluid' te gebruiken, spul dat machinebouwers gebruiken om op metaal mee af te tekenen. Ik heb dat in de gereedschapshandel nooit kunnen vinden. Weet iemand een adres waar je dat in losse flesjes kunt krijgen?

 

[Reinoud]

@ArtHarg: het trucje met de alcoholstift had ik ook al gebruikt. Alleen werkt dit niet zo lang als je diamantplaten met glasreiniger gebruikt. De alcohol van de glasreiniger lost de stift weer op . Regelmatig een nieuw lijntje maken is de boodschap.

De beitel is geslepen. Zo goed als helemaal haaks gekregen. De vouw is nog niet over de hele lengte wat ze zou moeten zijn, maar aan de snijrand is ze alvast mooi gelijkmatig. De rest volgt wel wanneer er opnieuw wordt gewet.



Daarnet de eerste krullen proberen maken, en op een probleem gestoten. De beitel kan niet ver genoeg meer uit de schaafmond komen:



Ik ga nu eerst proberen om de opening wat verder uit te vijlen, anders ga ik alsnog een andere beitel nodig hebben .
Dit is waarschijnlijk de reden dat het schaafje niet meer gebruikt werd. Het is waarschijnlijk net iets te vaak en net iets te enthousiast op een slijpmolen geslepen, type lomp en grof .

 

[Spaander]

Kun je niet de gleuf wat langer/hoger maken?
Mvg.

 

[SunRayes]

Netjes geslepen!
Ik heb ook al een paar oude beitels opnieuw geslepen, maar mis de juiste hulpmiddelen om dat electrisch te doen.
En met de hand duurt het veel te lang.

@ArtHarg: het trucje met de alcoholstift had ik ook al gebruikt. Alleen werkt dit niet zo lang als je diamantplaten met glasreiniger gebruikt. De alcohol van de glasreiniger lost de stift weer op . Regelmatig een nieuw lijntje maken is de boodschap.

Misschien kan het ook met een watervast stukje schilderstape?

Daarnet de eerste krullen proberen maken, en op een probleem gestoten. De beitel kan niet ver genoeg meer uit de schaafmond komen:

Ik ga nu eerst proberen om de opening wat verder uit te vijlen, anders ga ik alsnog een andere beitel nodig hebben .
Dit is waarschijnlijk de reden dat het schaafje niet meer gebruikt werd. Het is waarschijnlijk net iets te vaak en net iets te enthousiast op een slijpmolen geslepen, type lomp en grof .

Zijn er nog wel genoeg gleufjes aan de onderkant?

Groeten, Raymond

 

[Reinoud]

Ik denk dat er nog wel genoeg sleufjes zijn. Ik kan in elk geval de stelvijs nog verder draaien als de beitel er niet inzit.

Als het slijpen met de hand te lang duurt, gebruik dat grof schuurpapier om te beginnen. Je staat er van versteld hoeveel een korrel 80 afneemt. Lang genoeg op grove materialen slijpen alvorens over te gaan naar fijnere stenen is de boodschap.
Elektrisch slijpen op een gewone molen moet zodanig voorzichtig gedaan worden dat het ook een gedoe wordt. Het mag niet te warm worden. Als je niet oplet help je alles om zeep. En naar ik hier al gelezen heb duurt een dergelijke slijpbeurt op een traagdraaiende slijpmolen type Tormek ook behoorlijk lang.

 

[Reinoud]

Mission accomplished!



Het viel nog mee om in de beitel te vijlen. Nu heb ik genoeg plaats om de beitel uit de schaafmond te laten komen. Dan maar meteen eens krulletjes gemaakt



Het is wel nog een beetje zoeken naar de juiste instelling van de schaaf. De vouw van de beitel is ook nog niet perfect geslepen. Rechts hapt die dieper dan links.
Op kops hout heb ik het ook even geprobeerd, viel best wel mee.

Op termijn ga ik sowieso wel een nieuwe beitel nodig hebben, ik ga niet kunnen blijven vijlen om alles goed te laten werken.

 

[coko]

Netjes gerestaureerd! Voor 1,50 en wat werk heb je een prima schaaf voor jaren!!!
Het valt mij op dat oud gereedschap vaak erg uit de haak geslepen is, dan komt de veritas slijphulp en de grove diamant goed van pas. Oude beitels zijn gelukkig geen A2 staal dus dat klusje gaat sneller dan menigeen verwacht.

 

[Ernie]

ArtHarg,

Het spul dat de metaalbewerker gebruikt om op metaal te tekenen is aftekenlak of Pruisisch Blauw. Dit is verkrijgbaar in spuitbus bij de gereedschaphandel of technische groothandel.
Ook verkrijgbaat als tubetje verf (pruisisch blauw) bij verfhandel voor kunstschilders!

Groeten,Ernie