Priem vs Els

[Creatief_Met_Hout]

Goedenavond,

Ik zou graag willen weten wat de verschillen zijn tussen een priem en een els.
Naar mijn weten heeft een priem een vierkante punt en een els een ronde punt.
Echter als ik hierop google, dan zie ik steeds dat een els een synoniem is voor een priem en deze 2 namen door elkaar worden gebruikt.
Wie kan hier iets meer over vertellen?

 

[Ernest Dubois]

Ik vind deze een betrouwbaar bron. Google niet.

 

[Kor]

@Ernest Dubois Ja, ik kijk ook graag op joostdevree.nl, doorgaans informatief en correct.

Op Google moet je het kaf van het koren scheiden en dat geldt nog meer voor YouTube.
Het scheelt wel als je zelf wat kennis en inzicht over het gezochte onderwerp hebt, dat maakt het selecteren een stuk gemakkelijker.

 

[John1969]

Volgens mij is een priem vierkant en de geprikte gaten worden rond “ gefreesd “ door de priem te draaien. Dit om te voorkomen dat het hout splijt.
Het vierkante doorbreekt de nerf.
Een els werd gebruikt in de leerverwerkerij en zeilmakerij om ronde gaten “ voor “ te prikken zodat het niet uitscheurt als het genaaid wordt.
Of dit helemaal de strekking van het verhaal is weet ik niet, maar dit staat me nog bij en het lijkt me zeer plausibel

Groetjes John

 

[Wim Kluck]

Ik heb in het verleden bij onze leveranciers nergens een els besteld altijd priem vierkant of rond. Het vierkante model is ook makkelijk om ronde gaten in messing beslag te vergroten als de schroef niet goed past.
Natuurlijk niet waarvoor het bedoeld is maar het werkt prima.

 

[knotwilg]

Volgens mij is een priem vierkant en de geprikte gaten worden rond “ gefreesd “ door de priem te draaien. Dit om te voorkomen dat het hout splijt.

Ja. In het Engels wordt het ding ook wel een "reamer" (awl) genoemd.

Een els werd gebruikt in de leerverwerkerij en zeilmakerij om ronde gaten “ voor “ te prikken zodat het niet uitscheurt als het genaaid wordt.

Dat heb ik dus anders geleerd. Mijn vader, zeeman, maakte altijd van alles van doek of leer. Voor leer gebruikte hij een els, vierkant, wiebertje of driehoek. De leernaalden, recht en krom, hadden een driehoekig profiel. Voor doek gebruikte hij een priem, rond, maar niet heel scherp. Dat zorgde er voor dat de draden niet kapot gingen. De naalden voor doek waren rond.

Mijn (over)grootvaders, scheepstimmerlieden, noemden alles een priem, maar gebruikten alleen de vierkante versie, wat ik me herinner.

Wat waarheid is..? Geen idee. Misschien is het wel vakjargon dat in diverse vakgebieden door elkaar is gaan lopen.

 

[Creatief_Met_Hout]

Bedankt voor de reacties, maar als ik het zo lees is een els dus gewoon een synoniem voor priem ( en omgekeerd natuurlijk)

 

[knotwilg]

Priem, Els.
Een spits ijzer, geschikt om gaten in een week lichaam te boren. Priem is daarvoor het algemene woord; Els, zulk een werktuig, bij sommige ambachtslieden in gebruik, als bij schoenmakers, om gaten in het leder te steken, bij letterzetters, om wanneer zij de vorm op de steen hebben, enkele regels omhoog te brengen, ten einde enige letters daar uit te ligten.

Woordenboek der Nederduitsche synoniemen Volume 4
-- Pieter Weiland, George Nicolas Landré · 1821

Het lijkt meer met het vakgebied te maken te hebben dan met de vorm. Ook in soorgelijke literatuur geen woord over de vorm.

 

[boertje125]

Ik denk dat knotwilg er het dichtste bij zit.
ik lees nu vandaag voor het eerste dat schijnbaar een priem ook een els kan worden genoemd

 

[Ernest Dubois]

Een priem is al heel lang in de houtbewerking ook gebruikt voor het aftekeningen op het hout. Dit betreft een met een rond punt maar misschien is dat meer Engels. In mijn opleiding was een schoenmakersmes aanbevolen voor het aftekening wat niet ideaal is dus ik ben overgestapt naar japanse afteken messen wat ik tot nu toe gebruik van maakt. Maar een priem met rond punt lijkt ook een prima gereedschap voor aftekening. Wat voor gebruik het hier om gaat is mij niet duidelijk En dat maakt een verschil misschien om hoe je het noemde.