Onderstel van een wipkar: welke houtsoort?

[klaas0639]

Op 26 juni plaatste ik op ""handgereedschap""
http://www.woodworking.nl/showthread.php?18375-Schaaf-Kennis-Gezocht/page3
een bijdrage waarin de reparatie van een wipkar werd beschreven.
Om dat draadje (begonnen door iemand anders) niet verder te vervuilen start ik een nieuw draadje over een wipkar.


Hierboven: een typische wipkar.



Het tweede plaatje is een detail van een wipkar in duidelijk slechtere staat. Ooit moet dit exemplaar ook blauw zijn geweest, nog net te zien aan de restanten blauw op de spaken en velg van het voorwiel.

Durft iemand een gokje te wagen van welke houtsoort de ligger zou kunnen zijn gemaakt?



mvg
klaas0639

 

[Pel]

Ik kan mij voorstellen dat de boom omdat er nogal krachten op komen van essen is gemaakt, moeilijk te zeggen wat voor hout het is omdat het nogal verweerd is?

Groet Pel.

 

[Ernest Dubois]

Mooi dat je een nieuwe onderwerp over dit onderwerp heeft geplaatst want ik moest er over na denken want er staat hier bij mij in de schuur een vreemde onderdeel wat ik vermoed precise zo'n boom van zulke kaart is, maar misschien is het iets anders. Morgen ga ik kijken en zet ik een foto hier op van dat ding.

 

[jan pranger]

Deze karren werden gemaakt uit eikenhout. De blauwe kleur lijkt veel op Staphorst blauw: een traditionele kleur in Staphorst.
In Drenthe werd dit een "wupkarre" genoemd.
Vr.gr. Jan Pranger.

 

[Ernest Dubois]

Deze karren werden gemaakt uit eikenhout. De blauwe kleur lijkt veel op Staphorst blauw: een traditionele kleur in Staphorst.
In Drenthe werd dit een "wupkarre" genoemd.
Vr.gr. Jan Pranger.

Dit is dat loose stuk wat ik denk het uiteinde van de wipkar boom is, de gat de plek waar de weel doorheen komt. Zeker ben ik niet. Hout is noord Amerikaans Douglas



Zo'n bijna alles hier is met dit kleur geverfd

 

[klaas0639]

Dit stuk hout is niet het bedoelde onderdeel van de ligger (of boom zoals jij het misschien terecht noemt). Bij de wipkar zit het gat voor de voorwielvork op de hartlijn van de ligger.


mvg
klaas0639

 

[Piet Groeneweg]

Hier dan een volledige beschrijving met plaatjes van de kar

 

[Ernest Dubois]

Dit stuk hout is niet het bedoelde onderdeel van de ligger (of boom zoals jij het misschien terecht noemt). Bij de wipkar zit het gat voor de voorwielvork op de hartlijn van de ligger.


mvg
klaas0639

Waarschijnlijk heb je gelijk. Ik dacht misschien was het een soort provisorische reparatie zoals ik dat hier zo vaak ziet, met een balk langs de zij om een ouwe boom te verstevigen. Ook weet ik niet als dit soort kar in Friesland is ooit gebruikt. Heeft jij enig idee wat zo'n houten stuk zou kunnen zijn?

 

[klaas0639]

Pel, Jan Pranger en Piet Groeneweg, dank voor jullie mening resp. informatie over de houtsoort van de ligger(langboom).

Zelf dacht ik ook al aan eiken. Maar Pel, ik heb ook aan essen gedacht omdat het zich wat makkelijker laat bewerken met handgereedschap (denk ik). En... ik herinner me vagelijk dat het stuk hout dat mijn vader voor de reparatie gebruikte nogal licht van kleur was. Maar die herinnering is van meer dan halve eeuw geleden. Dus, we houden het op eiken .
De typsch blauwe wipkarren zag ik in mijn vakantietje van vorige week ook in een paar openluchtmusea in Twente. Kennelijk werd het vrij algemeen gebruikt.

mvg,
klaas0639

 

[BeRo]

Allen gegroet,

Normaal gesproken is HET hout voor wagenmakers Iepen, liefst gewaterd Iepen. Maar aangezien het waarschijnlijk een Drentse wipkar is, zal het wel Eiken zijn.
Ik heb thuis een kast, gemaakt door mijn overgrootvader, die koetsenbouwer was. Die kast is gemaakt van restjes uit de werkplaats. En één stel deurtjes is van iepenhout gemaakt. Dat merkte ik bij een restauratie.

Hartelijke groeten,

Bert Rosbach.

 

[klaas0639]

De kar waar ik het over had komt uit oost Groningen. Op onze boerderij stond eiken en essen in "hoog aanzien".Misschien om de eenvoudige reden dat het bekende soorten waren. In de omgeving stonden geen iepen (voor zover ik me herinner). Wel eiken en essen. Neemt niet weg dat iepen (waarschijnlijk voorradig bij de lokale stelmaker) ook een mogelijkheid is.


mvg
klaas0639

 

[zaagfabriek]

Goedemorgen,

Ik heb in het verleden vaker inlands essen geleverd voor dergelijke projecten en oude auto's ( van voor 1940) voor de carrosserie en het frame. Voorwaarde was wel dat het rechte draad moet zijn en windgedroogd ( onder de 20%). Dit omdat de karren vaak onder een kapschuur of in de deel staan en moeten kunnen omgaan met de veranderingen in de seizoenen. Autos met een hout framewerk worden ook vaker gerestaureerd met windgedroogd essen omdat de panelen ruimte hebben om te werken en vaak werden panelen met lijstjes vastgezet met koperen schroefjes en of met een messing/verkoperd stripje met maar 2 of 3 schroeven.

Als je vers hout gaat gebruiken gaat het snel werken omdat de 40% naar 17-20% droogt en meubeldroog 10-12% gaat ook naar 17-20%.

Leuk project, Iepen zou inderdaad ook goed kunnen maar het blijft een houtsoort die heel erg gevoelig is voor beestjes ed.

Succes, Mvg wilco

 

[Ernest Dubois]

De kar waar ik het over had komt uit oost Groningen. Op onze boerderij stond eiken en essen in "hoog aanzien".Misschien om de eenvoudige reden dat het bekende soorten waren. In de omgeving stonden geen iepen (voor zover ik me herinner). Wel eiken en essen. Neemt niet weg dat iepen (waarschijnlijk voorradig bij de lokale stelmaker) ook een mogelijkheid is.


mvg
klaas0639

De boom beplanting rond en op het boeren erf was niet een kwestie van toeval of natuur maar van opzet. Het was onder ander vak hun voorraad materiaal, voor gereedschappen, werktuigen, gebouwen.... Welke boomsoorten de voorkeur hadden verschild per regio natuurlijk afhankelijk van gebruik gewoonte en vooral welke soort het beste deed op een bepaald grond. De iep is een interessant geval vanwege de iepen ziekte die heeft geleid tot het rooien van alle eipen in bepaald gebieden, zoals hier in Friesland en hoewel de geveld bomen waren ontschorst en de schors in de fik verbrand dat rooien leverde veel hout op. En dat hout was gebruikt meestal omdat het voor de hand was na het rooien onafhankelijk van als het de meest geschikt was. Bewijs zie ik elke dag hier bij mij want overal in de schuur en huis is iepen voor alles gebruikt en de meest is zwaar aangetast door de worm omdat het hout is niet duurzaam als het niet onderwater ligt.
Bij de wagonmaker was waarschijnlijk meer gewerkt met bepaalde houtsoorten voor bepaalde onderdelen van de wagon volgens welke het meest geschikt hout was - met andere worden, volgens de regels. Ik kan me voorstellen dat de boer moest vak werken met wat hij daar had liggen, tenminste voor de kort termijn en volgens zijn specifiek vermogen.

 

[Ernest Dubois]

De boom beplanting rond en op het boeren erf was niet een kwestie van toeval of natuur maar van opzet. Het was onder ander vak hun voorraad materiaal, voor gereedschappen, werktuigen, gebouwen.... Welke boomsoorten de voorkeur hadden verschild per regio natuurlijk afhankelijk van gebruik gewoonte en vooral welke soort het beste deed op een bepaald grond. De iep is een interessant geval vanwege de iepen ziekte die heeft geleid tot het rooien van alle eipen in bepaald gebieden, zoals hier in Friesland en hoewel de geveld bomen waren ontschorst en de schors in de fik verbrand dat rooien leverde veel hout op. En dat hout was gebruikt meestal omdat het voor de hand was na het rooien onafhankelijk van als het de meest geschikt was. Bewijs zie ik elke dag hier bij mij want overal in de schuur en huis is iepen voor alles gebruikt en de meest is zwaar aangetast door de worm omdat het hout is niet duurzaam als het niet onderwater ligt.
Bij de wagonmaker was waarschijnlijk meer gewerkt met bepaalde houtsoorten voor bepaalde onderdelen van de wagon volgens welke het meest geschikt hout was - met andere worden, volgens de regels. Ik kan me voorstellen dat de boer moest vak werken met wat hij daar had liggen, tenminste voor de kort termijn en volgens zijn specifiek vermogen.

...en in honderd jaar tijd gaat eimand denken,"goh, wat had die man met al dat poplier hout" want die is makkelijk hier te krijgen en ik maak er gebruik van, voor de kippen bijvoorbeeld.