mijn kleine japanse werkplaats

workingwithwood

Post veel
22 okt 2008
817
165
Stiens
Ik ga me toeleggen op het Japanse gereedschap, maar er zullen vast en zeker wel wat westerse stuks in de collectie komen, het "kleine" wijst op de effectieve werkplaats, het zoldertje telt een 7m2 met kers op de taart is de helft ervan ook een 27cm verhoogd, dus ik ga best creatief moeten omspringen met de ruimte.

Petje af. Ik heb een veel grotere werkplaats (hoewel ook weer niet reuze). Het lukt mij maar niet om die efficiënt in te richten. Ik kijk kwijlend naar ruimtes van 10 x 12 meter. Gewoon om van de uitdaging af te zijn.
 

Doehetsam

Actieve deelnemer
19 jan 2021
45
44
31
Groot-bijgaarden
Uiteindelijk is het gereedschap dan toch gearriveerd! 🎉

20250902_153922.jpg
Het najaar is bij ons in de zaak altijd een stuk drukker, dus de tijd wordt wat schaarser – maar we doen gretig voort.


Stap 1 was het op punt zetten van de Japanse beitels. Daarbij hoort het installeren van de slagringen en het scherp maken van de beitel. Deze set is van “gemiddelde” kwaliteit, maar naar mijn gevoel prima voor een beginner.
20250902_161218.jpg

De handvaten waren redelijk precies van maat, dus met wat motivatie-gereedschap (😉) was er niet veel meer nodig om de ringen op de juiste spanning te brengen.
20250902_165906.jpg20250902_165810.jpg

Omdat deze ringen machinaal zijn gemaakt – en dus niet gesmeed – zitten er kleine bramen aan de binnenzijde. Die moeten eerst weggevijld worden, zodat de ring mooi over het hout glijdt en de houtvezels niet beschadigt.

20250902_165718.jpg
 

Bijlagen

  • 20250902_173804.jpg
    20250902_173804.jpg
    67,6 KB · Weergaven: 8
  • 20250902_173718.jpg
    20250902_173718.jpg
    80,2 KB · Weergaven: 10
  • 20250902_170737.jpg
    20250902_170737.jpg
    42,5 KB · Weergaven: 10
  • 20250902_170055.jpg
    20250902_170055.jpg
    37,6 KB · Weergaven: 10
  • 20250902_165543.jpg
    20250902_165543.jpg
    76,7 KB · Weergaven: 9

Doehetsam

Actieve deelnemer
19 jan 2021
45
44
31
Groot-bijgaarden
Wat ik nog vergeten was toe te voegen, na het passen van de ring, dien je de 1-2 mm uitstekend kopshout, bol te slagen over de ring, zodat hij niet zomaar kan gaan vliegen tijdens het beitelen.



20250902_170737.jpg
 

Doehetsam

Actieve deelnemer
19 jan 2021
45
44
31
Groot-bijgaarden
Ook met de schaven ben ik begonnen, al bezorgen die me voorlopig wel wat kopzorgen.
20250908_115458.jpg

De voorloper werd door de verkoper in gebruiksklare staat geleverd, dus daar heb ik zelf nog niet veel aan gesleuteld. Het fijn afstellen verloopt echter moeizaam: telkens ik de dekbeitel vastzet, lijkt het snij-ijzer net iets verder naar voren te schuiven. Tot nu toe lukt het me enkel om krullen van 0,2–0,3 mm te maken, wat natuurlijk veel te dik is. Met deze schaaf wil ik vooral op 0,05–0,1 mm werken, aangezien hij enkel bedoeld is om te vlakken. De mondopening is vrij wijd – veel ruimer dan ik zou willen – maar dat zou vooral invloed moeten hebben op de afwerking van het oppervlak, niet zozeer op de dikte van de krullen.
20250908_113632.jpg

De zoetschaaf gaf nog een extra uitdaging. Dit exemplaar zou uit de jaren ’70 komen en nooit gebruikt zijn. Het afstellen is een kwestie van passen en meten, maar ik moet eerlijk zeggen dat ik het proces nog onvoldoende beheers om er anderen in te onderwijzen. Toen ik dacht tevreden te zijn met de afstelling, ontdekte ik dat het lemmet telkens schuin uit de mond kwam. Bij het nameten bleek dat de hoeken van het lemmet niet helemaal identiek waren. Daardoor staat het mes altijd lichtjes scheef als de zijgroeven van de schaaf parallel zijn.

20250908_111736.jpg
De eenvoudigste oplossing lijkt mij om één groef dieper uit te hollen, zodat het mes net wat kan kantelen naar de lage kant, en intussen bij elke slijpbeurt proberen het lemmet weer “recht” te brengen. Ook hier blijft het fijn afstellen lastig: de schaaf geeft voorlopig eerder grove krullen die thuishoren bij een roffelschaaf, niet bij dit fijne stuk gereedschap.


Gelukkig heeft deze schaaf wél een nauwe mond, wat veelbelovend is. Ik overweeg daarom om het bed van de schaaf met fineer of papier wat op te vullen, zodat de wig weer strakker vastzit en hopelijk meer controle biedt.

hier toch een Glamour shot, zelfs na een 0,24 mm krul er af te schaven laat het een mooie glans na . oké het is grenen maar het is ook een begin! :)

20250908_125802.jpg
 

Bijlagen

  • 20250908_111822.jpg
    20250908_111822.jpg
    46 KB · Weergaven: 4
  • Leuk
Waarderingen: SunRayes

Bert Vanderveen

Oud hout
1 sep 2015
3.331
1.063
Enschede, Twente
Een groef aanpassen moet je niet doen. Het is meer werk, maar op termijn beter om het schaafmes haaks te slijpen op de snede. Leer je ook uradashi.
Bij de eerste schaaf zou ik eens proberen of het resultaat beter wordt als je een velletje papier onder het mes plakt.
Japanse schaven afstellen is iets waar je gevoel voor moet ontwikkelen. En een goed hamertje ervoor gebruiken dat zeker niet te zwaar moet zijn.
 
  • Leuk
Waarderingen: Koos en Roel22

Doehetsam

Actieve deelnemer
19 jan 2021
45
44
31
Groot-bijgaarden
Tijdens het kijken van een filmpje van Sumokun op YouTube (Restoring a Kanna part 3/3 – rond 12:25, linkje hier) kwam ik een interessant fragment tegen. Daarin wordt gesproken over een mogelijke foute referentie bij de fijnafstelling van de schaaf. Hoewel dit sterk ongebruikelijk is bij een professioneel vervaardigde dai, is het niet onmogelijk.

Daarbovenop herinner ik me dat ik iets gelijkaardigs gezien had bij mijn eigen zoetschaaf. Omdat zowat alle bronnen afraden om de bovenzijde van de groef aan te passen, heb ik daar uiteraard niets aan veranderd. Toch begin ik te vermoeden dat dit misschien de kern van mijn probleem is.
20250910_230006.jpg20250910_230122.jpg
Afbeelding.jpeg
De vragen die ik me nu stel:


  • Dien ik de groeven zelf af te stellen, of is het eerder de bedoeling om van het volledige bed van de schaaf een fractie af te nemen?
  • Wat met de haaksheid? Het lemmet van een kanna is quasi nooit perfect haaks op de zijkant. Welke impact heeft dit dan als je de ligging van het bed aanpast?

Wanneer ik terug wat tijd heb, ga ik alles nog eens nauwkeurig nameten en een kleine checklist opstellen:


  1. Controle van de hoek van de snede.
  2. Diepte en gelijkheid van de groeven.
  3. Verifiëren of de mondopening wel degelijk haaks staat op de flanken.

Wordt vervolgd…
 

Deze plek is voor toekomstige tekst. Door nu alvast deze kolom te activeren blijft de kolommen structuur ongewijzigd en de lezerservaring hetzelfde als er hier content geplaatst gaat worden.

Hier kan straks ook info geplaatst worden.