Houten schaven bewaren

[hans81]

hoi allemaal,

een tijdje geleden bekeek ik een filmpje van een Duitse houtbewerker die vertelde dat hij een schaaf die was uitgezet had hersteld: de uitzetting was ontstaan doordat de vorige eigenaar de schaaf verkeerd bewaarde, namelijk door niet de schaafbeitel los te halen voordat hij de schaaf opbergde. De man legde uit dat hij altijd in zijn eerste les houbewerken zijn leerlingen vertelde dat je een houten schaaf altijd opbergt met losse beitel, omdat anders de spanning het lichaam kan vervormen.

Nu had ik hier nog niet eerder van gehoord, en ben ik benieuwd, of de gebruikers van houten schaven op dit forum ook altijd hun beitel los halen als ze hun gereedschap opbergen?

 

[John1969]

Ik heb hier nog nooit van gehoord en heb er diverse al vele jaren liggen. Kan niet zeggen of ze vervormd zijn, zal wel een keer kijken….
Is natuurlijk ook afhankelijk van hoe vast je de wig geslagen hebt. Ikzelf hou altijd aan: vast is vast… er hoeft geen olifant aan te hangen….

 

[henkverhaar]

Volgens mij zit er geen signficante spanning op een houten schaaf met ingestelde beitel die het corpus gaat doen vervormen, en gaat het normaliter ook niet werken. Ik vermoed eerder dat het met luchtvochtigheid te maken heeft - en dan specifiek roestvorming op de 'geklemde' vlakken...

 

[knotwilg]

Nu had ik hier nog niet eerder van gehoord, en ben ik benieuwd, of de gebruikers van houten schaven op dit forum ook altijd hun beitel los halen als ze hun gereedschap opbergen?

Ja, ik bewaar m'n houten schaven met een "losse" beitel. Los wil daarbij niet zeggen dat ze letterlijk los zitten. Een paar tikken om ze los te krijgen, en dat een tik om ze net vast genoeg te zetten dat het geheel niet uit elkaar valt.

Ik betwijfel of het bij grote stevige schaven veel uit maakt. Bij boorschaven / sponningschaven wel, heel veel van wat ik tegen kom is (onherstelbaar) krom. Vaak zit de beitel ook zo vast dat er domweg geweld voor nodig is om de beitel weer los te krijgen. Een youtuber heeft eens aangegeven dat de oorzaak daarvan in vlakke in plaats van taps toelopende beitels zit. Daar ben ik inmiddels door de praktijk van overtuigd. Een tapse beitel lost veel makkelijker na veel werk en geklop er op dan een vlakke.

Ten slotte, hoe meer je temperatuur- en vochtigheidsvariaties kunt voorkomen , hoe minder problemen je hebt. Mijn (over)grootvaders bewaarden hun schaven in een doek dat het midden was tussen was doek en oliegoed (mijn gevoel). Dat vertraagt de variatie van luchtvochtigheid en heef minder vervorming tot gevolg.

Geen "wetenschappelijke" data maar praktijkervaring, voor wat het waard is.

 

[Schaafnerd]

ik ben aardig wat houten schaven aangetroffen waarvan de wangen gebroken/gebarsten zijn. Ik weet niet of het komt door corrosie van de beitel of vochtwerking in het hout (of beiden), maar vaak niet tot moeilijk te repareren.
ik meen op diverse plaatsen te hebben gelezen dat het “los” bewaren van je schaven van oudsher werd gedaan .
Ik bewaar in ieder geval mijn houten schaven (en spanzagen overigens ook) altijd “los”. Net als @knotwilg zitten de beitels en wig met 1 tikje “vast”. Ik heb geen verwarmde werkplaats en vocht en temperatuur verschillen kunnen flink varieren. De schaven die ik niet veel gebruik staan in een dichte kast met een grote vochtvreter om het iets te reguleren.

 

[Schaafnerd]

Uit: ”vier eeuwen nederlandse schaven en schavenmakers”

 

[hans81]

hoi allemaal, vriendelijk bedankt voor alle reacties! Ik ga dan toch, voor de zekerheid, alle houten schaven "los" bewaren, dus de wig met 1 licht tikje vastgezet, met minimale spanning.

 

[H@ns]

Wat ik altijd doe met houten schaven: ééns per jaar onderdompelen in een badje van lijnolie een nachtje is genoeg.
Dan volledig ontvetten met doeken en een dag laten staan.
Daarna weer opbouwen met de ijzeren delen en je kunt weer een jaartje onbezorgd schaven met je makkers.
Tussendoor ook even de beitels ontroesten en weer schepen.

Werkt voor mij al tientallen jaren perfect. En ik laat de beitels en wiggen er gewoon in zitten bij opslag

 

[John1969]

Beitel terug halen is toentertijd idd over gesproken ( zo’n 45 jaar geleden ) en dat gebeurt dus ook, maar de wig heeft een tikje gehad zodat de beitel blijft hangen….
Die dingen staan hier in de schuur op zolder en de laatste keer dat ik er één gebruikte is al weer 5 jaar geleden omdat ik een stuk van een muurlat moest bijmaken waar vroeger van die schilderijhaken in gehaakt werden . Die lat was maar liefst 1.20 meter lang .

 

[boertje125]

hout kruipt.
Een boog (of een hengel ) bewaar je ook niet met een gespannen pees of lijn.
ik kan me heel goed voorstellen dat een profiel of sponningschaaf krom wordt.

En de beitel los je ook om hem te beschermen die haal je even terug tot hij in de zool verdwijnd

 

[0nn0]

In mijn Japanse schaven haal ik de beitels er uit.
Dit doe ik omdat ik "lui" ben, ik vet de beitel in met kogellager vet, dit omdat ik ze niet dagelijks gebruik.
Enzo er geen omkijken naar heb. Krijg wel eens schaven meestal is het dan erg lastig om deze uit elkaar te halen. De beitel is geoxideerd en zit erg vast(geplakt) in het hout. Met wd40, zaagblad van een metaalzaagje lukt het wel om deze te verwijderen maar is eigenlijk zonde van mijn tijd.

Oja in Duitsland zijn de temperatuur schommelingen groter dan bij ons en bij een niet constanten verwarmde werkruimte berging.