Een nieuwe schaaf met een oud mes.

[tuoh]

Als tussendoortje vandaag gestart met de bouw van een nieuwe schaaf, of beter, een nieuw schaafblok.
Het schaafmes had ik al jaren geleden opzij gelegd met de bedoeling er eens een nieuw blok rond te maken.
Het ding kwam uit een oude blokschaaf, werd gefabriceerd door Marples, en is van uitmuntende kwaliteit.

Ik wilde al lang eens een schaaf bouwen met houten handvat, stijl Stanley, die bevallen mij het beste om mee te schaven
Dus eerst eens geschetst hoe de schaaf er moest komen uit te zien, beitelhoek bepaald (50°), en hout uitgezocht.
Het is een opgebouwde schaaf geworden, een middendeel met het handvat, en twee wangen waar ook de beitel nog een deel invalt.
Voor het middendeel heb ik een stamstuk Peren uitgezocht met een dikke zijtak erin, zo loopt de draadrichting een stuk mee in het handvat Het stamdeel uitgezaagd op de lintzaag en nadien geschaafd.
voor de zijwangen heb ik Noten gebruikt, beide houtsoorten heb ik al jaren op de houtzolder liggen, die zijn sowieso droog.
Het schaafblok krijgt vooraan een gedraaide knop, idem als de Stanley.
De onderdelen zijn gelijmd en kunnen drogen, de rest is voor volgende week.

Mvg,

André

Attached files

 

[Seek]

Grappig en heel origineel ontwerp. Ook leuk om die tak te gebruiken,

Ga je er wangen in maken voor de wig, of net als in de Krenov shaven een dwarspen?
Of zal ik rustig wachten tot je verder gaat de bouw.

 

[tuoh]

Ja, we moeten de platgetreden paden al eens durven verlaten hé, we zien wel wat het geeft als de schaaf klaar is, maar ik heb er wel vertrouwen in dat het zal werken.

Voor het verlijmen heb ik de zijwangen al uitgefreesd zodat hier de wig in kan klemmen. Het word dus geen Krenov kloon.

Anders dan bij de metalen schaven waar het handvat word verstevigd door de metalen schroef die er door loopt, moet hier de sterkte van het hout zelf komen, daarom die zijtak. Zo loopt de vezel langer in het hout, alle beetjes helpen. De houtsoort zelf helpt ook een handje, die is taai en sterk.
Ondertussen ook de knop vooraan gedraaid, inclusief een ronde pen voor de montage, en een stalen slagstuk ingelijmd voor het stellen van het schaafmes. Achteraan de schaaf heb ik ook zo een stalen stuk voorzien.
Het blok ligt nu te drogen, ben dus even technisch werkloos.

Mvg,

André

 

[Steven Gauwberg]

Leuk project, André!

Ik kijk al uit naar de volgende foto's

'k Heb zelf verschillende oude beitels liggen, de meeste met gelaagd staal.
Die liggen allemaal te wachten om ooit een schaaf rond gebouwd te krijgen...

Momenteel teveel andere bezigheden, maar jouw model staat me enorm aan, omdat ik ook graag met de goeie ouwe Stanley werk.

Groeten,
Steven

 

[SamPonette]

ziet er goed uit André

 

[tuoh]

Vandaag de schaaf afgewerkt, en proefgedraaid Resultaat, de schaaf doet wat ie moet doen, namelijk houtkrullen maken.
Als proefstuk eens getest op een stuk Robinia met de nodige knoesten, het eindresultaat mag er wezen, een spiegelglad oppervlak, zonder inspringsels.
De schaaf ligt prettig in de hand, idem als zijn stalen broer ( Stanley) maar ettelijke kilo's lichter
Het blok heeft nu één laagje Tungolie gekregen, één dezer dagen volgen nog wat laagjes, daarna ben ik een houten Stanley rijker.
Volgende week ga ik de schaaf eens uitgebreid op de proef stellen bij het vervaardigen van twee Essenhouten roeispanen, eens zien wat het eindresultaat word.

Bijgaand nog wat foto's van de werken.


Mvg,

André

Attached files

 

[degele]

Dit is prachtig! Als ik groot ben wil ik ook zoiets kunnen maken
gr,
Danny

 

[rené13]

hij is erg mooi
zeker dat perenhout ziet er prachtig uit

 

[Renault]

Mooi hoor!


wat is dat voor een metalen knopje op de achterkant?

 

[WR1944]

Wat is dat voor een metalen knopje op de achterkant?

Dat is een slagdop of slagbout. De beitel wordt met de wig vastgeslagen en op diepte gesteld. Als de beitel weer los moet wordt op de slagdop geslagen en schrikt de wig los. Schaven worden ook zonder die dop geleverd. De dop voorkomt beschadigingen aan de schaaf.

 

[henkverhaar]

Fraai hoor... Ooit wil ik ook wel eens zo iets kunnen maken.

 

[Steven Gauwberg]

Ben ferm onder de indruk, prachtig stukje gereedschap erbij!

De knop vooraan is met een pen aan gedraaid, waarom dan nog de bout erdoor vroeg ik me af.

Ben ook benieuwd naar de verdere proeven die deze beauty nog moet doorstaan;-).

Groeten,
Steven

 

[peterderooij]

Wat een prachtige schaaf!
Als ik zo goed blijf oefenen als de laatste tijd kan ik dat ook...





...over 30 jaar

 

[tuoh]

Het is altijd een plezier om zelf gereedschap te vervaardigen, de voldoening is dan ook groot als het ding werkt zoals gepland, of gehoopt Bij al het zelf gebouwde gereedschap probeer ik ook steeds aandacht te hebben voor het visuele. een goed uitziend stuk gereedschap werkt wel niet beter, maar het is wel aangenamer om naar te kijken.


Het stellen van het schaafmes bij een houten schaaf heeft zo zijn eigen wetmatigheden. enkele forse tikken op de boutkop achteraan lossen inderdaad wig en schaafmes.

Het schaafmes dieper stellen gaat makkelijkst door een paar tikjes op de bovenkant van de schaafbeitel. Tik je op de boutkop vooraan dan komt het schaafmes omhoog , het komt minder diep te zitten, zonder dat de wig komt los te zitten. Die bout zit er dus niet alleen mooi te wezen, hij heeft wel degelijk zijn nut.

Nu is de vorm van de wig ook niet toevallig gekozen, de inkeping bovenaan is perfect geschikt om hier met een punthamer in te slaan, zo komen schaafmes en wig sneller los met minder kracht. Idem als bij houten profielschaven dus.

Maar voor elke verstelling is het wel van belang dat je het schaafblok in de hand hebt, met de schaaf op de werkbank geplaatst werkt het niet.

Een houten schaaf op bovenstaande manier opgebouwd is betrekkelijk snel, en makkelijk te bouwen. Je hebt geen speciaal gereedschap nodig, enkel juist kunnen werken is voldoende. Laat je dus niet afschrikken, maar vat de koe bij de horens

Volgende week moet ik nog enkele roeiriemen maken uit Essen, dat word de echte vuurdoop, foto's hiervan volgen nog.

Mvg,

André

 

[knutselaar]

wat een prachtige schaaf geworden
het kriebelt echt om zelf ook zoiets te proberen
het moeilijkste lijkt me het stukje waar de wig moet komen kun je dat wat nader toeleggen?
want volgende eek heb ik vrij en dan heb ik een goed excuus om in de schur te zitten

groeten Bas

 

[Seek]

Leuk geworden. Origineel ontwerp en dat perenhout is inderdaad heel mooi spul.

Ik zie in de tekening op je allereerste foto dat je de wering, zeg maar het hout vlak voor de beitel tegenover het bed, in een hoek van 90 graden ten opzichte van de zool hebt gezet. In oude houten blokschaven leunt dit juist altijd naar achteren, zo'n 75 graden ten opzichte van de zool. Het voordeel daarvan is dat bij het slijten van de zool en het veelvuldig vlakken van de zool, de mond niet zo snel heel erg wijd wordt. Het nadeel is natuurlijk dat je zo minder ruimte hebt voor de spaanders en dus sneller verstoppingen hebt.

Mijn Krenov schaafje heeft de wering ook loodrecht staan en dit schaafje verstopt zelden wat wel erg lekker werkt. Maar hij is nog vrij nieuw dus slijtage is nog geen punt. En in onze hobby werkplaatsen zal slijtage ook niet zo snel een probleem worden.

Een dilemma dus :twisted: Heb jij hier nog diepzinnig over nagedacht?

Trouwens nog iets, misschien kan je beter niet met de punt van een hamer onder de kop van de wig slaan. Daar komen al die wiggen van met een afgebroken kop.

 

[tuoh]

Ik heb er niet te lang bij nagedacht, mijn vroegere houten reischaven en voorlopers hadden ook altijd een haakse "wering" is de eerste maal dat ik deze term tegenkom trouwens.

Bij een houten schaaf heb ik de schaafmond liever niet te nauw, dat geeft te snel verstoppingen bij voorbereidend schaafwerk. Word de schaafmond met de tijd toch wat groot dan is een inlegstukje zo gemaakt.

Bij het maken van de wig was ik mij bewust van de mogelijkheid dat deze zou kunnen begeven door de hamerslagen in de vouw. Daarom al ineens op dit gevaar geanticipeerd door een taaie houtsoort te gebruiken voor dit onderdeel (Robinia). Heb ook bewust de kwast bovenaan laten zitten, hier loopt het hout heel warrig, en warrig hout is zeker taai, dus moeilijk te splijten.
Meestal zie je beschadigde wiggen bij profielschaven, maar hier zijn de wiggen meestal uit mooi rechtdradig Beuk vervaardigd. Dat vraagt om problemen, komt nog bij dat deze wiggen meestal maar een kleine cm breed zijn.
Maar om de wig op deze manier los te slaan zijn een tweetal lichte tikjes voldoende om de klus te klaren, ik voorzie hier dan ook geen problemen mee.

En ja, dat Peren is een mooie houtsoort, makkelijk te bewerken, dicht van nerf, taai, slijtvast, etc.
Eén minpuntje aan deze houtsoort, ze is meestal nogal saai om naar te kijken, egaal van kleur en weinig tekening. Maar daar staat tegenover dat je mede door de dichte nerf er heel gedetailleerd in kan werken.

Mvg,

André

 

[tuoh]

........
het moeilijkste lijkt me het stukje waar de wig moet komen kun je dat wat nader toeleggen?
want volgende eek heb ik vrij en dan heb ik een goed excuus om in de schur te zitten

groeten Bas

De makkelijkste manier is om alvorens daadwerkelijk met de bouw te beginnen eerst een langsdoorsnede te tekenen. Begin met de buitenafmetingen van het blok, in dit geval de lengte en de hoogte.
Daarop leg je eerst de hellingshoek van de beitel vast ( 40°, 45°, etc.) leg nu je schaafbeitel met keerbeitel gemonteerd op deze lijn, zo kan je de grootte van de wig bepalen, er rekening mee houdend dat de wighoek ongeveer 12° moet zijn.
Terwijl je de beitel op de tekening hebt liggen zie je ook waar de schaafmond komt, en hoe breed deze moet worden.

Ook de voorkant van de schaafmond kan nu bepaald worden, en dan meer bepaald de vorm die deze moet krijgen. Zelf heb ik bij het onderste gedeelte 90° aangehouden, daarboven krijg je een schuinte naar voor toe van ongeveer 45°. Maar zoals Seek aanhaalt, dit onderste gedeelte kan ook 15° achterover hellen. Beide oplossingen hebben voor- en nadelen.
Nu heb ik ook al schaafblokken gezien waar deze voorkant in een hoek van 60° van onderaan de schaafmond naar boven en naar voor loopt, er zijn soms meerdere oplossingen voor een vraagstuk.

Eens de tekening naar wens kan je alle gevonden afmetingen zo overbrengen op de onderdelen, en daarna uitzagen of uitfrezen.
Het verloop in de schaafmond tussen beitel, wig, holte, en zijwangen moet zo vloeiend mogelijk verlopen om opstoppingen te vermijden. Vermijd dus rechte randjes of verloren hoekjes, alles moet mooi stroken. De wig mag in de breedte gezien geen speling hebben, die moet nauw aansluiten tegen de zijkanten zonder te spannen, anders creëer je onderaan een mogelijk probleem, de krullen willen dan tussen zijkant en wig kruipen met opstoppingen tot gevolg. De afwerking van de wig onderaan is ook een kritisch punt, de punten van de twee benen moeten onderaan met veel zorg afgewerkt worden. Alles moet er op gericht zijn om de krullen zonder hindernissen naar boven te krijgen.


Mvg,

André

 

[Seek]

Het woord wering heb ik uit het boek van vd Sterre. Zelf ben ik erg slecht op de hoogte van alle Nederlandse benamingen. Wering sluit wel mooi aan bij het engelse woord wear.

 

[Scheppie]

Schitterend, wat een vakwerk weer, hoe heb je dat allemaal ooit kunnen leren. Doen ipv er over praten zal zeker helpen denk ik.

Wat ik me dan afvraag, wat is de kwaliteit van zo'n schaaf, kun je dat vergelijken met productieschaven, praten we over een stanley, peaktool, of een lie nielsen?