materiaal keuze houten ladder

[anas]

hallo

ik vroeg me af of hier iemand bekend is met de productie van houten fruitladders en van welken materiaal ze gemaakt worden. de ronde/zeshoekige sporten zijn van kersen hout de andere lijken van eik te zijn maar kan dit niet goed zien bij de oude en gebeitste laders ook verwacht ik dit niet helemaal i.v.m. het gewicht maar waar zijn de halfronde staanders van gemaakt?

en heeft iemand ervaring met de productie hiervan en heeft hij nog tips ?

vr.gr. anas

 

[tuoh]

Als je met houten fruitladders de taps toelopende ladders bedoeld welke gebruikt worden in hoogstam boomgaarden en die makkelijk 6 à 8m lengte kunnen hebben en waarbij de ladderbomen onderaan voorzien zijn van stalen puntige sporen, dan spreken we over dezelfde ladders.

Deze ladders zijn zeer soepel en flexibel, maar mogen nooit gebruikt worden tegen één vast punt, de kans op breuk is dan heel groot. Bij de fruitpluk steunen deze ladders tegen de verschillende takken van de boom, ze worden dus op verschillende plaatsen gesteund.

Hun flexibiliteit puren ze uit de materiaaltoepassing. Ladderbomen van fruitladders werden altijd gekliefd, met de draad mee dus. Gebruikte houtsoorten, meestal uitgezocht Lariks of Amerikaans Oregon, soms fijnnerfig Grenen, sporten meestal Essen, Robinia, Eik, elke taaie en duurzame houtsoort dus. Het zou me sterk verbazen wanneer men Kersen zou gebruikt hebben voor de sporten, daar is deze houtsoort niet direct de meest geschikte voor.

De ladderbomen verjongen ook naar boven toe, en de sporten worden daar eveneens kleiner van sectie. Onderaan worden de trapbomen naar buiten gebogen voor een breder steunvlak, dit bereikt men door de sporten onderaan breder te maken, en gaandeweg in te korten, de kromming verloopt meestal over een zes à acht sporten.

Wat je wel eens ziet, maar wat eigenlijk nooit mag gebeuren zijn geschilderde ladders, die worden onverbiddelijk afgekeurd. Enkel (lijn)olie of vernis is toegelaten. De structuur van het hout moet zichtbaar blijven.

Vroeger bouwden we regelmatig houten schuifladders voor dakwerkers, die waren heel wat zwaarder van uitvoering en gewicht, maar het bouwprincipe is hetzelfde.

Ps: de doorsnede van een goede laddersport lijkt op een eikel in doorsnede, bovenaan een plat vlakje waar de voet op steunt, naar onder toe verjongend, en eindigt halfrond.

Mvg,


André

 

[janvandijk]

En wederom wordt ik verbaasd over de specefieke toegepaste houtkennis van je André.
Te gek dat je dat deelt, zo leuk om deze dingen te leren.

 

[Athanor]

Ja, weer zinvolle informatie André! Paar schetsen erbij en het kan gelijk in de Wiki worden geplaatst!

Bedankt, Fons

 

[tuoh]

Ja Jan, maar dit is simpel te verklaren, ik heb in mijn jonge jaren heel wat uurtjes op plukladders doorgebracht in allerlei soorten fruitbomen, soms met frisse tegenzin, maar het rijpe fruit moest wel uit de boom natuurlijk. We hadden zelf dan ook de nodige ladders onder de dakrand hangen.
Komt bij dat naast één van mijn ooms een laddermaker woonde, heb die mannen dan ook regelmatig op de vingers gekeken toen ze bezig waren. De gaten werden hier geboord met een Danckaert vierkante gaten boor, dat was de eerste maal dat ik zo een machine in werking zag, vond dat grote wiel heel indrukwekkend in die tijd

Hier in de streek waren veel kleinschalige boomgaarden met hoogstammen, er was dus ook veel vraag naar plukladders, er brak er wel eens eentje Meestal slecht onderhoud, of verkeerde opslag, het hout werd bros en bij de eerste serieuze belasting, krak. Plukladders moesten buiten bewaard worden, wel beschut voor zon en regen, maar verder geen poespas. Daarom was de meest geigende plaats onder een overstekende dakrand van een schuur, de muurankers, waar de muurplaat van het dak mee werd op zijn plaats gehouden, werden dan ook meestal door de smid voorzien van fraai aangesmede haken, met als doel de ladders te kunnen hangen. Naast de paardenstal was er meestal ook een aangepast muuranker waar het paardentuig aan kon opgehangen worden Multifunctioneel dus, toen al.


Mvg,

André

 

[tuoh]

Ja, weer zinvolle informatie André! Paar schetsen erbij en het kan gelijk in de Wiki worden geplaatst!

Bedankt, Fons

Ik zal hier één van dagen eens tussen de rommel duiken met mijn fototoestel, ik moet nog ergens geschilderde :shock: stukken ladder liggen hebben met stalen sporen. Een foto lijkt mij duidelijker dan een schets.

Mvg,

André

 

[anas]

andre bedankt voor u uitgebreide informatie

de sporten 6 kantig van een fruitladder waar ik nu geregeld op sta zijn zeker van kersen hout de eigenaar van de ladder heeft er nieuwe in laten zetten en het is ook nog duidelijk zichtbaar dat het om kersenhout gaat

de uit laten bestaande treden ca 1 cm dik en 3 cm breed zijn naar mijn idee eik of iep maar kan dit niet goed meer herkenen dit zijn er aan de bovenkant van de lader 3 en om de ca 6 sporten weer 1 en onderaan 2 dus het gebruik van eikenhout is niet zo veel dat hij zwaar word.

de ladders die ik ken zijn aan de onderkant niet uitgebogen maar verlopen op het geheel ca 3 tot 7 cm schat ik en blijven op de onderste sport steunen zadat de niet meer als 10 cm in de grond kunen zakken.maar dit zijn in principe de zelfd als de uitgobogen.

word een ladder niet veel te zwaar als je hem geheel van eiken essen robinia zou maken ? je moet er immers mee kunnen lopen zonder hem te laten zakken en hem eventueel schuin tussen de takken door kunnen steken om in het midden van een boom te kunnen komen.

vr.gr. anas

 

[tuoh]

Voor het totaal gewicht maakt het niet veel uit waar de sporten van gemaakt worden, het soortelijk gewicht van de genoemde soorten verschilt niet veel. Kersen laat hier 600kg optekenen, dan is de 700kg voor Eik, of de 540à 800kg voor Robinia niet van die aard om zwaar door te wegen op het totaal. Bij een ladder met dertig sporten scheelt dat misschien 2kilo?
De ladderbomen gooien heel wat meer gewicht in de schaal, die werden niet voor niks naar boven toe serieus verjongd om gewicht te besparen, de doorsnede van zo een ladderboom kan je vergelijken met de hoofdletter "D"

De ladders die we vroeger gebruikten waren wel vlot te verplaatsen, als je de truc beheerste tenminste.

Kan je aangeven waarom men opteert voor sporten van Kersen, ik zie er geen meerwaarde in eerlijk gezegd.
Kersen laat min of meer gelijkaardige waarden aflezen als Essen, maar Essen is veel vlotter verkrijgbaar.

Mvg,

André

 

[anas]

waarom de sporten van kersenhout gemaakt zijn weet ik ook ik denk om dat het een mooie lange draad heeft licht is en in het verleden makelijker te krijgen en goedkoper was als eiken essen en robinia als je in een gebied zat waar fruitteelt was en dus ladders nodig had kon je denk ik makkelijker aan kersen komen als aan eiken

die kilo die het scheelt is met een hefboom van 10 meter 100 kg (als ik goed op gelet heb bij nask ) en bij een ladder van 30 kilo scheelt het ca 5 kg als hij geheel van eiken werd gemaakt. dus dat is procentueel heel wat

vr.gr. anas

 

[tuoh]

Nog een foto gevonden van een plukladder zoals die hier bij ons in gebruik waren.
Deze staan blijkbaar bekend als "Vlaanderse ladder" de naam is nieuw voor mij, de ladder gelukkig niet

De eerder levendige vorm van deze ladders komt vooral door de gekliefde ladderbomen, dat leverde niet altijd een perfect rechte lijn op, maar voor de sterkte maakt het weinig uit.

Ik heb ondertussen tussen de rommel nog wat stukken ladder terug gevonden, morgen post ik wel wat foto's hiervan.

Mvg,


André

Attached files

 

[anas]

zo,n ladder bedoel ik maar dan zonder de verbreding aan de onderkant.

kan je de ladderbomen van vers hout maken of moet het eers enkele jaren drogen ?

als ik een ladder van 8 meter wil maken kan ik dan een boom met een stam van 8 meter gebruiken die ik door zaag en door middel van schaven dunner maak tot de gewenste dikte of moet ik perse een boom uit zoeken van die lengte met nauwlijks dikte verloop zodat hij na het doorzagen gelijk de goede diameter heeft (ik hoop het niet want dat is veel moeilijker te vinden)

is wilg populier es of els geschikt of moet ik echt op zoek gaan naar genen of larks

vr.gr. anas

 

[tuoh]

De ladderbomen zullen sowieso toch van vers hout moeten gemaakt worden, omdat droog hout meestal al heel wat droogscheuren opgelopen heeft.
Het is van zeer groot belang dat de vezel nergens onderbroken werd, daarom het klieven.
Gekliefd hout scheurt bijna nooit tijdens het drogen, dat is dan mooi meegenomen.
Dezelfde sterkte ga je nooit krijgen als je ladderbomen gaat zagen en schaven, er komen dan heel wat zwakke plekken in de ladderbomen te zitten, om die te ondervangen moeten de secties vergroot worden, wat dan weer ten koste gaat van het gewicht.

Om deze ladders handelbaar en toch heel sterk te bouwen is klieven de enige werkbare methode. Maar niet elke stam was hier geschikt voor. Een goede stam vinden was vroeger ook al niet evident, en dat zal nu niet anders zijn. Enkele vereisten, mooie cilindrische stam, hart mooi in het midden, kops gezien evenwijdige jaarringen, dwz. geen trek of drukhout aanwezig. Verder, maar dit is meestal wat gokken, een draadverloop in de stam wat min of meer evenwijdig loopt met het verloop van de schors. En natuurlijk, weinig of geen zijtakken.
Je komt zo uit bij naaldhout, geen enkele loofhoutsoort kan aan deze eisen voldoen. Uit één stam kon men heel wat potentiële ladderbomen klieven, eens gekliefd kon het hout beginnen drogen.

Je uitgangsmateriaal mag eventueel wel uit een overmaats gezaagde balk bestaan, maar de uiteindelijke vorm moet gekliefd worden.

De uiteindelijk gekliefde vorm van de ladderboom word verder verfijnt en gestrookt met het haalmes. En dat stroken kan je vergelijken met wat een bogenbouwer doet, steeds wat hout wegnemen zonder dat het ten koste gaat van de sterkte.

Zo een plukladder is de GTI van de ladders, getuned tot op de laatste gram.


Mvg,

André

 

[tuoh]

Vandaag had ik wat tijd om de resten van enkele plukladders eens van dichterbij te bekijken, het is ineens een lijkschouwing geworden

Ik heb nog stukken teruggevonden van twee ladders, en van beide heb ik dan maar een staaltje genomen voor verder onderzoek.

Er vallen al direct een paar dingen op, bij ladder 1 geen doorgaande gaten voor de sporten, bij ladder 2 wel, bij beide zijn de verbindingen tussen sport en boom met een houten toognagel geborgd.

Bij ladder 1 zijn de sporten gemaakt uit Essen, bij ladder 2 zijn ze uit Robinia gehakt.
Bij beide ladders zijn de sporten rechthoekig van vorm, 10mm x 45mm gemiddeld, er is verder geen onderscheid te zien, allemaal dezelfde vorm. Maar dit verbaast me niet, zeskantige sporten heb ik hier in de streek nooit ergens gezien. Nu zijn de stukken van beide ladders niet groot genoeg meer om hier verdere conclusies aan vast te knopen. Ladder 1 is een topeind van ongeveer 2m lengte, Ladder 2 is zowel onderaan als bovenaan in de loop der jaren meerdere malen ingekort. (aantasting memel) De nog aanwezige stalen sporen zijn in de loop der jaren dan ook regelmatig aan de nieuwe situatie aangepast.

Er moeten vast regionale verschillen aan te duiden zijn bij plukladders, de foto van mijn voorgaande reactie laat een ladder zien uit Haspengouw, daar zie je wel die zeskantige sporten met afwisselend een rechthoekige ertussen.

Maar de verrassing van de dag zijn de laddderbomen, bij beide ladders zijn die van redelijk fijnnervig Vuren,
en de jaarringen lopen mooi synchroon met de buitenronding. Dit wil zeggen dat de bomen gemaakt zijn van dunne Vuren stammen welke door het hart gekliefd werden en verder met het haalmes afgewerkt werden.

Het was een werkzame oplossing, zeker als je weet dat de twee ladders hier al hangen van 1935 :shock:
Het was dus een goede houtkeuze, licht in gewicht en toch duurzaam.

Wat een simpele vraag allemaal kan teweegbrengen hé, maar er komt wel duidelijkheid op deze manier.

Bijgaand een hoop foto's van de lijkschouwing

Mvg,

André

Attached files

 

[tuoh]

En wie A zegt, moet B dan ook maar vernoemen bij deze dus het eindresultaat van ladder1 ( het topeind)

Nu vind ik het wel jammer dat ik geen voorbeeld meer heb van de andere ladders die hadden namelijk een andere sportvorm. Doorsnede was min of meer een eikelvorm, en juist deze vorm is meer typerend voor deze streek.
Maar die zijn in de loop der jaren al in de kachel beland.

En dan de foto's van ladder 1

Mvg,

André

Attached files

 

[Heckemann]

De plukladders die ik ken zijn weer anders van vorm, in het betuwse in gebruik voor de pluk. Die lopen taps toe tot in een punt, soms aan de bovenkant nog verlengd met een enkele staander van een meter. De basis is tussen 1 tot 1.30 meter breed, waarbij de onderste sporten navenant verdikt zijn. In mijn herinnering waren ze helemaal van essen, hoewel ik weet dat er ook wel kastanje gebruikt werd voor de bomen. Deze ladder heeft dus een driehoekige vorm met een in verhouding heel smalle basis. De vorm is logisch, een puntige ladder laat zich eenvoudig door het lover duwen, ook al omdat het gewicht aan de bovenzijde gering is. Modellen met een derde, losse, boom die naar achter gezet kan worden voor extra support heb ik ook wel gezien, in sommige gevallen was die derde boom met een haak los aan de ladder gebruikt, met als extra voordeel dat twee man zo,n ladder makkelijker door het lover omhoog konden duwen. Erg streekafhankelijk, denk ik, deze vorm ben ik nooit ergens anders tegengekomen. Ben ooit eens een duits boek tegengekomen waar tientallen verschillende ladders werden beschreven met de bijbehorende technieken om ze te produceren. Nog steeds spijt dat ik dat toen niet gekocht heb (was tweedehands, 5 gulden toendertijd, maar ik had al een kilo of 15 aan boeken in mijn rugzak op de boekenmarkt...)

Groet, Rob.

PS: Andre, als ik er ooit tijd voor heb, mag ik dan een jaartje bij jou in de leer komen? Je weet niet alleen gruwelijk veel, maar beschikt ook nog over het vermogen die kennis over te dragen, dat kunnen er niet veel. Bedankt.

 

[anas]

wat een hoop verschillende ladders de betuwse modelen die ik ken (west betuwe) zijn zo als boven beschreven ik heb ze ook wel eens met een verbreed draagvlag gezien maar 95% is zoals eerder beschreven de ladders met een verbreeding die ik gezien heb zijn meestal de ladders die je zonder tegen een tak te zetten op kon zetten als 3 poot zodat de kans om zijwaards te kieperen minder is.

stel dat ik aan mooi recht essen eiken populieren of wilg kan komen is dit dan geschikt voor de bomen ?

de kans dat ik aan bovenstaande soorten kan komen is voor mij groter als naald hout.

vr.gr. anas

 

[tuoh]

Essen en Eik zijn mogelijk, maar een dergelijke ladder gaat heel wat zwaarder worden. Populier zou eventueel ook kunnen, maar Wilg is volstrekt nutteloos voor deze toepassing, te geringe buigsterkte.
Tamme Kastanje is ook een mogelijkheid, als je geschikte bomen vind tenminste.

Dat is namelijk het cruciale punt bij deze houtsoorten, je moet jonge bomen vinden zonder al teveel zijtakken.
Bij naaldhoutsoorten komen de grotere kwasten pas op latere leeftijd, jonge bomen hebben enkel kleinere kwastjes van ongeveer 5mm diameter.

Mvg,

André

 

[sienis]

materiaal houten fruitladder

hallo

ik vroeg me af of hier iemand bekend is met de productie van houten fruitladders en van welken materiaal ze gemaakt worden. de ronde/zeshoekige sporten zijn van kersen hout de andere lijken van eik te zijn maar kan dit niet goed zien bij de oude en gebeitste laders ook verwacht ik dit niet helemaal i.v.m. het gewicht maar waar zijn de halfronde staanders van gemaakt?

en heeft iemand ervaring met de productie hiervan en heeft hij nog tips ?

vr.gr. anas

Beste anas,

ik gebruik en verhandel de traditionele Betuwse houten fruitladders. Volgens oude timmermannen hier uit de streek, waarvan er 1 nog steeds mijn ladders repareer, zoals het inzetten van nieuwe sporten, werden de bomen( op z'n Betuws strengen genaamd) vervaardigd van Noorse Spar, Lariks, welke in Noorwegen of Zweden gekapt werden.
Voor de ronde en platte sporten wordt nog steeds kersenhout gebruikt, meestal de (onder)stam, de Prunus Avium. Dit omdat deze houtsoort een lange meer rechte draad heeft en erg buigzaam is. Het is overigens wel zaak om deze ladders bij regelmatig gebruik van rauwe lijnolie te voorzien, zoals wij onlangs ook weer hebben gedaan. Er ligt nu bij ons ca. 600 m. ladder in de buitenlucht te drogen.
Ik hoop dat je hier wat mee kan, groet, sienis g. geurts, www.betuwshoogstamfruit.nl