de gevolgen van krimp in een rond, uit taartpuntjes opgebouwd tafelblad: hoe het beste op te lossen?

[EdP]

Onder het mom van: tsja, dat had je kunnen weten.....
Verdrietig dat het gebeurd, maar is inherent aan het materiaal dat we gebruiken, door krimp is het blad van m'n gedraaide salontafeltje gespleten:

In het midden zit een schijfje essen dat exact op maat was gedraaid en zonder kiertjes was ingelijmd. Door het werken is ook hier aan 1 kant een kiertje ontstaan.
Hier even een foto van het tafeltje toen deze net klaar was:

De pootjes zijn ingelijmd. Alles zit met D4 lijm gelijmd. Houtcombinatie is teak met essen. Blad is afewerkt met Osmo hardwax satin en de poten met was.
Ik heb even tijd nodig gehad om deze tegenslag emotioneel te verwerken. En om te bedenken welke opties ik heb om dit op te lossen. De pootjes laat ik , indien mogelijk, gewoon zitten.
1) ik heb nog wat restmateriaal teak liggen en zou een passende wig kunnen maken en die er in lijmen met D4 of epoxy.
Voordeel: is eenvoudig en snel. Nadeel: de spanning die dan weer in het hout ontstaat kan nergens heen: er ontstaat elders een spleet. Is dus geen oplossing voor de langere termijn.
2) wat ik denk dat mooier is (maar is meer werk): het blad weer in kwarten zagen, de zijkanten van deze kwarten schoonmaken e.d. en dan tussen de kwarten een ruime rechte spleet creëren van pakweg 1-1,5 cm. De kwarten verbinden met een deuvel (die draai ik uit een stukje essen en/of teak. Kan ook een totaal andere houtsoort zijn. Met een borstje in het midden voor de juiste afstand tussen de kwarten). Het vul schijfje dat nu in het midden zit frees ik uit, want dat past niet meer. Dan frees ik een andere vorm uit (eerst een sjabloon maken) en vul het nieuwe gat daarmee op (gaat in de richting van intarsia). Door die deuvelverbindingen kan het hout wat gemakkelijker de spanning kwijt - want meer ruimte, en is er toch nog een sterke verbinding tussen de kwarten.
3) een nog kortere door de bocht strategie die kort passeerde was: blad door midden jassen op de zaagtafel, de contactvlakken schoon en haaks maken en opnieuw lijmen. Maar dan blijf ik met het probleem van de spanning in het materiaal zitten als gevolg van de werking.
De vraag - geacht forum - hier is: heeft er iemand nog een ander briljant idee hoe dit esthetisch verantwoord is op te lossen?

 

[Boktor026]

Dit heb je bij een verstek vaak al. Dit is een multiverstek

 

[Boktor026]

Dit heb je bij een verstek vaak al. Dit is een multiverstek

Herstellen en integraal verlijmen aan een plaat multiplex. Dan wordt de spanning verdeeld, net als bij een parketvloer.

 

[EdP]

Herstellen en integraal verlijmen aan een plaat multiplex. Dan wordt de spanning verdeeld, net als bij een parketvloer.

Daar had ik nog niet aan gedacht. Hoe moet ik dat zien? Het blad is nu 35 mm dik. Infrezen aan de onderzijde en dan een plaat multiplex inlijmen?

 

[GH1]

Slecht plan in mijn optiek….. massief van deze dikte op plaatmateriaal verlijmen zorgt ervoor dat het massieve deel nog meer beperkt wordt in de werking.

Dit soort vormen is gewoon niet zo geschikt voor massief.

 

[Bert Vanderveen]

Vul de kier op met goudgekleurde epoxy. In Japan doen ze aan kintsugi, dat accentueert een gebrek of beschadiging middels goudkleurige lak -- ik vind dat een mooie gedachte; een fout zichtbaarder maken.

 

[EdP]

Slecht plan in mijn optiek….. massief van deze dikte op plaatmateriaal verlijmen zorgt ervoor dat het massieve deel nog meer beperkt wordt in de werking.

Dit soort vormen is gewoon niet zo geschikt voor massief.

Losdaarvan: mooier wordt het er ook niet op. Daarom dacht ik eerst maar een kamer in te frezen voor een eventuele multiplex plaat. Die zal toch ook enige dikte moeten hebben om die spanningen opte kunnen vangen.

Vul de kier op met goudgekleurde epoxy. In Japan doen ze aan kintsugi, dat accentueert een gebrek of beschadiging middels goudkleurige lak -- ik vind dat een mooie gedachte; een fout zichtbaarder maken.

Heb ik ook even aan gedacht. Maar het houten deel zal blijven werken en waar komen de spanningen er dan uit….

 

[thomasz]

Een heel ander idee:
Een los segment van dezelfde grootte maken, maar een stuk dunner dan de 35 mm en een heel contrastrerende kleur
Omdat je hout draait en wat je nu gemaakt hebt, denk ik dat je wel voorwerpen hebt die de moeite van het tentoonstellen waard zijn. Maar het kan natuurlijk ook een ander kunst of kunstzinnig voorwerp zijn.Die plaats, monteer, je op het losse segment. Het losse segment leg je over de ontstane spleet.

 

[Boktor026]

Losdaarvan: mooier wordt het er ook niet op. Daarom dacht ik eerst maar een kamer in te frezen voor een eventuele multiplex plaat. Die zal toch ook enige dikte moeten hebben om die spanningen opte kunnen vangen.

Heb ik ook even aan gedacht. Maar het houten deel zal blijven werken en waar komen de spanningen er dan uit….

De spanningen worden dan over 360 graden verdeeld.

 

[jorisvh]

balen

ik had me afgevraagd of dit heel ging blijven toen je het eerst postte en na wat redeneren over hoe het zou werken besloten dat het goed ging komen. dat was dus duidelijk mis.

ik dacht: als alle segmenten x% breder/smaller willen worden, dan wordt de diameter gewoon x% groter/kleiner, geen probleem dus.
ik denk nog steeds dat het geheel van segmenten in principe heel blijft maar dat het rondhout in het midden het probleem is omdat de diameter daardoor niet kleiner kan worden.
ik zou dat eruit halen, helemaal recht doormidden zagen en opnieuw verlijmen. dat gat in het midden is natuurlijk van in het begin deel van het ontwerp. het is een handvat om de tafel te verplaatsen of er komt een vuilbakje onder om kroonkurken en olijfpitten te droppen bij de apero .

een deel van het probleem kan ook zijn dat de houtsoorten initieel niet even droog waren waardoor ze verschillend wilden krimpen. dat is ondertussen in evenwicht waarschijnlijk.

uiteraard geen garantie maar ik zou een 2de poging met gat in het midden durven wagen.

 

[DannyL]

Ik heb dat in mijn ronde iepen tafel ook
Het hout lag tijdens de bouw netjes straks tegen elkaar zonder hard te hoeven klemmen.

Maar wat ik doe; ik vul het gewoon op met een iets donkerdere kleur harde stopwas en ik laat het zo.
Hoort gewoon bij hout werk en het valt (buiten jezelf) eigenlijk niemand op..

 

[Arend b]

Gewoon met het donkere houd opvullen een lange spi maken en er goed in lijmen
Valt het minst op mocht hij dan later nog ergens wat open gaan staan dan met kleur kit of zo bij werken

 

[EdP]

Dank voor alle reacties tot nu. Er vormt zich een idee.....nog effe laten rijpen....wordt ongetwijfeld vervolgd.

 

[ilex]

Als hout, zeker dwars op de vezels, niet zou reageren op de luchtvochtigheid was dit een heel mooi ontwerp. Uitgaande van 12 segmenten (ik zie er smalle tussenzitten dus zijn het er wat meer) MOET elk segment in het midden van de tafel een hoek van 30 graden hebben. De luchtvochtigheid varieert ongeveer tussen de 50 en 85 % Als het hout bij 85 % een hoek van 30 heeft zal die bij 50 % echt geen 30 graden blijven maar b.v. 29,8 zijn. 12 maal 29,8 geeft 357,6 graden. Het blad mist dan 2,4 graden. Dit is nu zichtbaar op de foto. Het komt omdat de wig bij de buitenrand veel meer in mm's reageert dan bij het midden waar veel minder mm's kunnen reageren. Hierdoor verandert dus de hoek. Per definitie kan dit met massief hout niet goed gaan. Alleen met een sterke onderplaat van m p x of zo en niet te dikke segmenten, die voldoende vast gelijmd zitten, zal een dergelijk patroon heel blijven.

 

[mink]

Ik probeer het te begrijpen, maar het lukt niet zo...
Als je een taartpunt hebt, dan is de breedte van die taartpunt op afstand van 40 cm van het middelpunt 2 x zo breed als de breedte op 20 cm vanaf het middelpunt.
En als de breedte door droogtekrimp bijvoorbeeld 3% smaller wordt, blijft volgens mij de hoek van de taartpunt nog steeds dezelfde.
Kan het zijn dat het rondje in het midden van de tafel de spelbreker is, omdat die niet meedoet met het punt-symmetrisch zijn van de andere segmenten? die krimpt alleen in de breedte, en niet in de lengte.

 

[Wilco Flier]

Dwars op de nerf (dus de breedte van je taartpunt) werkt hout meer dan in de lengte van de nerf (de lengte van de taartpunt). Dus de onvermijdelijke schommelingen in de luchtvochtigheid gaan onvermijdelijk voor werking zorgen, waardoor de hoek van de taartpunt veranderd. Die hoekverandering keer het aantal taartpunten geeft dus het resultaat zoals in de foto. Daar veranderd het weglaten van het schijfje niet veel aan ben ik bang. Wat Ilex al zegt, dit principe kan niet goed gaan in massief hout, helaas.

 

[hdv]

Heel gek idee: dit gebeurt doordat hout werkt. Het werken is voor 99% te herleiden tot verschillen in vochtigheid. Temperatuur speelt bijna geen rol in dit geval. Als je die wisselingen in vochtigheid kunt voorkomen, dan zou de boel dus heel moeten blijven. Door de boel met epoxy te "sealen" hou je het vocht weg bij het hout. Conclusie: het hele blad rondom voorzien van een laag epoxy (nadat je het hersteld hebt)?

Het kan zijn dat ik iets over het hoofd zie, want ik heb dit zelf nog niet in de praktijk gedaan. Misschien dat een ander forumlid daar zijn of haar licht op kan laten schijnen. Het is maar een brainfart...

 

[HarmonyInHout]

Ik probeer het te begrijpen, maar het lukt niet zo...
Als je een taartpunt hebt, dan is de breedte van die taartpunt op afstand van 40 cm van het middelpunt 2 x zo breed als de breedte op 20 cm vanaf het middelpunt.
En als de breedte door droogtekrimp bijvoorbeeld 3% smaller wordt, blijft volgens mij de hoek van de taartpunt nog steeds dezelfde.
Kan het zijn dat het rondje in het midden van de tafel de spelbreker is, omdat die niet meedoet met het punt-symmetrisch zijn van de andere segmenten? die krimpt alleen in de breedte, en niet in de lengte.

Ik denk dat deze redenering niet klopt. Neem als extreem voorbeeld dat de krimp 50% zou zijn dan blijft de lengte gelijk maar wordt de breedte overal gehalveerd dus dan wordt de hoek ook gehalveerd: 15 graden in plaats van 30 graden. Ik zie als opties het verlijmen van dunnere segmenten op een plaat multiplex of het maken van messing en groef die de variaties kan opvangen, zoals ik heb gedaan in dit houten wiel:

 

[EdP]

Kijk….zo wordt het toch een leuke discussie met de verschillende inzichten/gezichtspunten.

Ik probeer het te begrijpen, maar het lukt niet zo...
Als je een taartpunt hebt, dan is de breedte van die taartpunt op afstand van 40 cm van het middelpunt 2 x zo breed als de breedte op 20 cm vanaf het middelpunt.
En als de breedte door droogtekrimp bijvoorbeeld 3% smaller wordt, blijft volgens mij de hoek van de taartpunt nog steeds dezelfde.
Kan het zijn dat het rondje in het midden van de tafel de spelbreker is, omdat die niet meedoet met het punt-symmetrisch zijn van de andere segmenten? die krimpt alleen in de breedte, en niet in de lengte.

Dat schijfje in het midden is maar 8 mm dik. De ‘taartpunten’ lopen daar onderdoor tot het centrum van het blad. Ik denk dat ook de kwaliteit van de betreffende lijmverbinding wat minder was dan van de andere lijmverbindingen.

 

[mink]

Ik denk dat deze redenering niet klopt. Neem als extreem voorbeeld dat de krimp 50% zou zijn dan blijft de lengte gelijk maar wordt de breedte overal gehalveerd dus dan wordt de hoek ook gehalveerd: 15 graden in plaats van 30 graden.Bekijk bijlage 116379

Je hebt gelijk, ik ben overtuigd.
Dank voor het duidelijke voorbeeld!