Lintzaag 400 mm Matthias Wandel stijl

Aan zo'n kneiterhard stuk van de tap valt met huis, tuin en keukenmiddelen weinig te doen. Dat laat ik gewoon zitten.
Ik ben aan het andere eind van de as gaan draaien. Omdat ik m'n centerpunt kwijt ben valt aan het reeds gedraaide stuk weinig te doen. Ook als ik het stuk met de tap er af zaag moet ik weer opnieuw centeren en dat valt natuurlijk niet samen met het reeds gedraaide gedeelte. Maar stukken aan het andere eind waren zo hard dat de beitels er te veel moeite mee hebben. Ik ga kijken of ik een hulpstuk kan draaien dat over de as schuift en kan dienen als centreerpunt over het reeds gedraaide deel met de tap. Eén as is gedaan en die ga ik gebruiken voor afwerken van de wielen terwijl ik aan een oplossing werk voor de weerspannige as. Als ook dit niet lukt dan ga ik weer rondkijken op het Internet of er misschien beter materiaal voorhanden is. Een eerste zoektocht voor 25 mm assen leverde weinig op en wat ik vond was erg duur. Daarom moest ik me verlagen tot het kopen van 25,4 mm assen.

Alle opties lagen op tafel om het probleem van de gebroken tap te omzeilen. Ik had gelukkig voldoende overlengte en dat vergroot het aantal opties aanzienlijk.
Ik wilde proberen om met één centraal gat te werken omdat dat me professioneler leek staan. Dus begon ik aan de andere kant van de as te draaien. Dat leek goed te gaan tot dat ik op een keihard stuk stuitte. Het is koud getrokken staal en door dat proces wordt met name de buitenkant koud vervormd en daardoor keihard. Ook allerlei ongerechtigheden aan de oppervlakte gaan mee en dat kan een lokale verharding geven. Dus plan B gaf ik op.
Ik heb een huls gedraaid waar het al op maat gedraaide stuk stijf in paste. De andere kant had een geboord center. Er zat toch nog wat slinger in het geheel zodat ik ook plan C opgaf.
Als backup vond ik een leverancier die warm gerolde as leverde, zelfs in 308 mm lengtes en nog niet eens duur. Ca. $7 maar met $15 aan verzendkosten werd dat m'n allerlaatste optie.
Het volgende idee was om zoals fantic al aanhaalde om twee gaten te tappen die uit het midden lagen. En zo geschiedde.


Dit is de hartzoeker die ik gebruik. Deze is voor gebruik in de metaal bedoeld maar het werkt net zo goed met hout. Deze is gemaakt op de leerschool van het fijn-mechanische bedrijf waar m'n vader werkplaatschef was. Ik heb ook nog een grotere uitvoering uit dezelfde bron.


De gaten geboord en getapt. De opsluitring bewerkt zodat die over de twee gaten valt en ook twee boutjes gemaakt.


Het plaatje gemonteerd. We zijn weer op het juiste pad aanbeland.
Even voor de goede orde: de AJC die op de ring gestempeld is slaat op de omschrijving in de computer van Home Depot en de bijbehorende prijscode, niet op de Arbeiders Jeugd Centrale van weleer.

Nu gaan de flenzen op de wielen geplaatst worden. Dat wordt weer onbetreden terrein voor mij. Maar daar houd ik van.

Maar eerst wat huishoudelijke klusjes doen want dat aspect heb ik schromelijk verwaarloosd.

Ik zei dat ik die twee boutjes niet zo professioneel vond staan maar hoe langer ik er naar keek hoe meer het verleden terug kwam. Ooit ontwierp ik tandwielkasten en onderdelen voor grondverzetapparatuur. Als draaiende assen opgesloten moesten worden zodat ze geen axiale beweging hadden gebruikte ik schijven op de zelfde manier als nu de carrosserieringen. Alleen met twee bouten erin. Daardoor konden de bouten door rotatie van de assen zich niet loswerken en ten tweede kon je een borgdraad door de boutkoppen doen als extra beveiliging. Het kwartje viel erg sloom.
Vandaag heb ik een belangrijke stap gezet. De flenzen van het eerste wiel zijn aangebracht. Het zo slingervrij aanbrengen van de flenzen leek me nogal een klus maar het viel reuze mee. Met de meetklok had ik een slinger van 0,1 mm. Daar kan ik mee leven.


Om bewegingsruimte te hebben bij het afstellen van de flenzen moest het gat in het wiel iets groter worden. Hier kwam m'n mobiele boorstandaard goed van pas. Met de flenzen op de as geschoven zette ik de as met de mal zo haaks mogelijk. Eén flens lijnde ik uit op de vulplaat tussen flens en wiel en markeerde de positie. Ik klemde de flens vast en boorde de gaten door in het wiel. Met de boor waarmee het gat geboord was lijnde ik de standaard uit en klemde het vast. Een grotere boor ging in de boorkop en boorde ik het gat. De flens werd op het wiel gelijmd en vast geschroefd.


Nu kwam een cruciale operatie, het positioneren van de tweede flens zodanig dat er zo min mogelijk slingering was. Ik klemde de tweede flens vast en schoof de as in het onderblok. Dat blok klemde ik op de werkbank vast en begon aan het wiel te draaien. Met de plastic hamer corrigeerde ik de flens door op de rand te slaan. Na drie rondes bleek de slingering nauwelijks met het blote oog waar te nemen. De as werd verwijderd en de flens gemarkeerd op de vulplaat. De schroefgaten werden door geboord. Om de schroeven van beide kanten van het wiel niet te laten botsen zijn de flenzen 45 graden ten opzichte van elkaar verdraaid. Na het lijmen en schroeven deed ik nog een laatste controle, geen waarneembare slingering. Een meetklokje gaf iets van een tiende slingering aan. Tot zover ging het allemaal boven verwachting.


En toen werd het tijd om het wiel centrisch te maken op de as en te voorzien van crown om het zaaglint goed te laten lopen. De reeds gemaakte V-snaarschijf wilde ik uiteindelijk toch niet gebruiken om het bovenwiel aan te drijven. Ik moest er zoveel aan pasmaken dat het niet meer bruikbaar was voor het onderwiel. Dus de reserve schijf gepakt en van een V-snaargroef voorzien. Daarna de vorm van de vulplaat op het wiel uitgeboord, op de spindelschuurder passend gemaakt en vast geschroefd.

Nu eerst lunchen. Door al dat geklus schuift het lunchuur steeds meer op richting dinner.

Het lijkt wel of ik een beetje op snelheid kom.


Ik had van grijs PVC een soort van huls gemaakt om de as met de gebroken tap na te bewerken maar die huls was net niet nauwkeurig genoeg. Maar ik had afstandringen nodig tussen de binnenring van het lager en de vaste wereld. De binnen- en buitendiameter heb ik na bewerkt en er ringen van gestoken, 2x 3 mm dik en 2x 4 mm dik.
En toen was het tijd om de omtrek van het eerste wiel onder handen te nemen. En gelijk kwamen de PVC-ringen al van pas. Op de werkbank heb ik het wiel in het onderblok gestoken, vastgezet, de V-snaar omgelegd, de motor geplaatst en de V-snaar op spanning gebracht. De wasmachinemotor kan twee kanten op draaien, dat wordt via een startwikkeling gedaan. In de definitieve vorm komt er een nullastschakelaar met twee contacten op de startknop. Het tweede contact zet even spanning op de startwikkeling. Nu moet ik het geheel even een zetje geven.
Er zat 1 tot 2 mm onrondheid in het wiel en met een oude Nooitgedagt beitel ging ik het wiel te lijf. Ook al heb ik nul ervaring op houtdraaigebied, ik kon me voorstellen dat multiplex laat zich niet lekker laat draaien. En dat klopte ook. Ook al was het een verre van ideale beitel, het materiaal kwam er deels als poeder af en deels als kleine krulletjes. Uit eindelijk werd het toch rond en maakte ik er de crown op. Ik weet niet of er een Nederlandse term voor bestaat. Ook dat lukte en met een schuurpapiertje werd het nog lekker glad ook.


Nu er een wiel zo goed als af is wilde ik zien hoe het met de fietsbandjes gaat. Als fervent fietser knipte ik met een bloedend hart de bandjes open en verwijderde het ventiel. In een sopje verwijderde ik het talkpoeder en hing de bandjes te drogen. Morgen maar eens passen.

Het bovenwiel is gereed. Nu het onderwiel volgens de methode van het bovenwiel afwerken. Als extra zit er de V-snaarschijf op die op een vulplaat gemonteerd wordt. Het uitlijnen ging hier iets moeizamer en de slingering is ongeveer een halve millimeter. Uiteindelijk wordt de crown al draaiend gemaakt en komt dus uiteindelijk slingervrij op de omtrek.


Het onderwiel voorzien van flenzen en V-snaarschijf.


De wielen aangebracht om te zien hoe het smoelt. Ik denk dat ik een klein randje van de band af haal. Het lijkt me wat te ver over de rand te komen. Technisch kan het geen kwaad maar het oog wil ook wat.

Nu ga ik me eerst op de nullastschakelaar storten om de startwikkelingtruc uit te vogelen.

Ik ga de wielen balanceren. Hoe ga ik nog bekijken. De lagers zijn niet van SKF of FAG kwaliteit dus die moet ik bij het balanceren buiten de formule houden. Het blijft bij statisch balanceren dus in radiale richting. Ik ga nu wat andere zaken beet pakken die door de lintzaag zijn blijven liggen. Het wordt dus wat rustig voor een paar dagen.

Het onderwiel had een lichte slingering. Ik schatte het op een halve millimeter maar met schuifmaat kwam ik op 1,5 mm. Er zit een lichte speling tussen as en lagers maar ook een klein beetje in het lager zelf. Dat heb je met goedkope spullen. Met de as verticaal hieven beide afwijkingen elkaar een beetje op maar met de as horizontaal, de werkstand dus, werd de afwijking meer, teveel naar mijn idee. Dus ging de beuk er resoluut in en hakte ik de V-snaarschijf, de vulplaat en de flens er af. Met wat schuren op de lijmlaag kwam ik nagenoeg op de originele oppervlakte van het wiel terug. Ik ga nu de tweede V-snaarschijf aanpassen en monteren alsmede een nieuwe flens en vulplaat maken. Dan komt die V-snaarschijf nog goed van pas. Ik heb vaak van die meevallers al reken ik er nooit op.

Door het korte termijn denken van veel Amerikaanse bedrijven zijn aardig wat producties naar Azië verhuisd. Met in veel gevallen de bijbehorende teruggang in kwaliteit. Recentelijk zag ik op het Internet een simpele vergelijking tussen een FAG lager en een identieke maat uit China. Met de hand werd het Chinese product een zet gegeven en met wat mechanisch loopgeluid kwam het na zo'n 10 seconde tot stilstand. Het FAG lager deed dezelfde truc zonder geluid en hield het bijna een minuut vol. Er lijkt me dus wel degelijk verschil te bestaan. Ook uit m'n eigen praktijk met lagers van SKF en FAG voor scheepsbouwtoepassingen van handgrootte tot aan een diameter waar je makkelijk door heen kon kruipen weet ik dat die lagers ruimschoots voldoen aan de specs uit de catalogi.
In mijn geval vertaald een speling op een 15 mm breed lager die je net kunt voelen tot een veel grotere uitslag op de omtrek van een 400 mm groot wiel. Het bovenwiel heeft een minieme slag bij het ronddraaien maar als je het met de hand heen en weer beweegt is de uitslag iets groter. Het onderwiel wil ik ook zo hebben. Als alles onder spanning staat wordt de speling naar één kant gedrukt en heeft het geen invloed op de werking. Alleen met meer speling op een lager heb je wel een iets grotere slag bij het wisselen van de belastingsrichting bij rotatie onder spanning. Maar dat is een peuleschil als je het vergelijkt met de ontwerpbelasting van de lagers. Het zal daarom mijn tijd wel duren.
Ik had SKF kunnen kiezen maar die waren twee tot drie keer duurder en naar mijn idee voldoen deze lagers voor deze toepassing.