"Zwaluwstaart Speciaal"

[bri]

Dit wordt géén posting over een gerecht uit een Chinees afhaalrestaurant (nummer 39 met rijst!), en Gordon heeft er ook niets mee te maken...

Er komen hier op het forum met regelmaat fraaie zwaluwstaarten voorbij; in dit verslag slaat de term "speciaal" dan ook niet op extra saté of kroepoek, maar op de hoekafwerking van een zwaluwstaartprojectje, namelijk "in verstek".

In november 2013 heb ik voor mijzelf een salontafeltje gemaakt in esdoorn en kersen (raar woord eigenlijk, wie heeft er nu nog een "salon" ?). De vorm is een omgekeerde U, de poten/staanders een plaat kersen van 45x45 cm, het blad een plaat esdoorn van 45x90 cm, houtdikte 26 mm. De staanders en het blad te verbinden met doorgaande zwaluwstaarten, zonder verdere constructieve elementen.

Vanwege de flinke houtdikte wilde ik de poten en het blad naar binnen toe sterk afronden, om het geheel niet te plomp te laten ogen. Het probleem dat je dan in de hoeken krijgt, wilde ik met een verstekje oplossen. Maar dat is een detail waar niet zoveel voorbeelden van te vinden zijn, ook niet op internet.

Uiteindelijk heb ik wat (Amerikaanse) plaatjes gevonden, en voor mezelf de mogelijkheden uitgetekend:



Heb gekozen voor optie 2: "half tail on outer edge". Mijn projectje zou in het Engels kunnen heten "Through-Dovetailed Coffee Table with Mitered Shoulders", klinkt gelijk heel interressant (en let op: hier geen salon, maar coffee!)

Genoeg ingeleid, nu maar aan de slag, eerst het hard maple blad verlijmen:



Vervolgens de kersen staanders:



De maten had ik ruim genomen, zodat er genoeg afzaagsel overbleef voor een proefstuk:



Het proefstuk heb ik met een andere methode gemaakt dan eerdere zwaluwstaarten (zie: "kersenhouten wandkastje"), gewoon om het eens te proberen, nl. met de lintzaag en de freestafel:





Ziezo, de pennen zijn gereed:



Dan de staarten op de lintzaag, met een 10-graden hulpplankje in de "mitre-slot":



Het hoekje waar het allemaal om gaat met de Japanse zaag gedaan. Je moet goed opletten dat het niet al eerder met de machine verknalt, markeren met een stukje tape is de oplossing:



Het proefstuk paste wel aardig, maar ik besloot om het "eggie" toch maar op de voor mij vertrouwde methode te doen, namelijk met mijn roltafel-hulpstuk op de minimax:



Wordt vervolgd, ik zit aan de tax van 10 foto's...

Groet, Jaap Bri

 

[SunRayes]

Nou, dat beloofd wat!
Je proefstuk ziet er al goed uit.

 

[Steven Gauwberg]

Ik gebruik het zelfde verstekje bij het maken van kistjes, vind ik persoonlijk mooier afwerken, omdat ik de paneeltjes in een groefje steek.

Mooi werk!

Steven

 

[lhoornweg]

meer meer meer!

 

[Bijtel]

Vanwege de flinke houtdikte wilde ik de poten en het blad naar binnen toe sterk afronden, om het geheel niet te plomp te laten ogen. Het probleem dat je dan in de hoeken krijgt, wilde ik met een verstekje oplossen. Maar dat is een detail waar niet zoveel voorbeelden van te vinden zijn, ook niet op internet.

Ik snap nog even niet hoe je dat afronden bedoeld, en wat er dus voor probleem ontstaat. Ook nog niet bij het proefstuk. Misschien wordt dat vanzelf wel duidelijk bij het uiteindelijke...

Op tekening en proefstuk vind ik de oplossing niet geweldig. je combineert twee soorten verbindingen. Er komt een soort L-vorm in (overgang recht naar 45°), dat vind ik niet mooi. Ach, als je het zelf maar mooi vind

 

[bri]

We gaan weer verder met het tafeltje. Allen dank voor het meekijken. (@Bijtel: het is lastig om in weinig woorden uit te leggen hoe het zit met het "probleem" op de hoeken. Ik hoop dat met de foto's in deel 3 duidelijk gaat worden waaróm ik voor deze verbinding heb gekozen).

De hoek van de zwaluwstaarten wordt 10 graden. Ik zaag eerst de pennen, met een slede die op de roltafel van de Minimax zit vastgeklemd. De slede staat eerst onder 80 graden tov. de zaagrichting, de tweede keer onder 100 graden. De slede kan ook andersom gebruikt worden, het hoge deel (waar nu het Ikea-lampje opgeklemd zit) gaat dan langs het zaagblad, voor het zagen van pennen, voor pen-en-gat):



Bij het zagen van deze pennen heb ik eerst de hoeken gedaan. Daarna het (vrij brede) tussenstuk grotendeels weggezaage met de decoupeerzaag, anders maak je wel èrg veel zaagsel:



Vervolgens het laatste randje wegzagen op de zaagtafel, dan zij de pennen klaar:



Even een close-up. Het tape op de hoeken was om mij behoeden voor het abusievelijk wegzagen van de verstekken:



Daarna de staarten aftekenen:



Staander en bovenblad zijn tov. elkaar gefixeerd met een hoek-hulpstuk:



Het zagen van de staarten doe ik met een ander zaagblad, waarvan alle tanden onder 10 graden zijn geslepen. De slede staat nu loodrecht op de zaagrichting:



In close-up:



Je moet goed oppassen waar je je handen laat bij het vastklemmen van het werkstuk, de slede van achteren gezien:



De staarten zijn klaar, moeten nog een beetje bijgewerkt worden met een beiteltje:



Ik zie dat ik weer aan de 10 foto's zit. Volgend weekend volgt het slotdeel, tot dan, Jaap Bri

 

[bri]

Dit is wel een lang verhaal aan 't worden. Ik haal het eind nu niet, hierna nog één (slotaflevering), hou vol!
Na het zagen van de zwaluwstaarten moest ik de verstekhoekjes nog doen. Dit is een "one shot deal", en de ideale gelegenheid om een hoop werk te verknallen. Maar 't ging goed:



Hierna kwam het moment van de waarheid, de eerste passing:



Het tafeltje zit voor de eerste keer (nog zonder lijm) in elkaar:



Ik had het hierbij kunnen laten, verlijmen, schuren, lakken, klaar. Maar zoals gezegd wilde ik deze keer iets maken met wat meer ronde vormen erin. De randen van blad en staanders heb ik eerst afgerond met een flinke afrondfrees:



De staanders (poten) wilde ik naar onderen toe nog verder verjongen, om het geheel wat eleganter te doen ogen. Om uniformiteit op de vier hoeken te bereiken heb ik een sjabloontje onder tegen de poten geschroefd, en beplakt met tape:



Nu schaven tot je het tape begint te raken. De schaaf is een Miller Falls No. 14:



Klaar met schaven, dit was wat ik met het "verjongen" bedoelde:



Flink wat krullies gemaakt:



Het verlijmen van de hoeken heb ik één-voor-één gedaan, er kwamen flink wat lijmtangen en krachttermen aan te pas om het op tijd, haaks en strak in elkaar te krijgen:



Om lijmdoorslag te voorkomen heb ik zoveel mogelijk afgeplakt met tape:



Dit waren weer 10 foto's. Volgende week de slotfase: afwerking, en het eindresultaat.
Een goed weekend allemaal, groet,

Jaap Bri

 

[Toonboog]

Een mooi verslag, Jaap.

Een echte exercitie in precies werken.
Dat gaat mij helaas nooit (nee, zeg nooit nooit,maar nu in ieder geval nog niet) zo netjes lukken.
Wel een mooi idee voor een bijzondere tafel.

Ik ben benieuwd naar het laatste verslag.

 

[meron]

Mooi project met interessante technieken. Leuk om te volgen.

 

[SunRayes]

Dat is een leuk idee: het verjongen van de poten.
Ik ben benieuwd hoe het geheel er uit zal zien.

 

[maja158]

Waar zit hier de Like knop?
Mooi verslag en duidelijke foto's!
Succes met de afwerking.

 

[Bosquet]

Waar zit hier de Like knop?
Mooi verslag en duidelijke foto's!

Pcies !

+1 dus...

 

[RichardDrempt]

Prachtig verslag een zeer leerzaam.
Bedankt

 

[Petrolhead]

Inspirerend! Knap werk, benieuwd naar het eindresultaat!

 

[sirjacobsd]

Mooi verslag/techniek rond het uitwerken van de zwaluwstaarten Jaap.
Heel boeiend om het na te doen voor heel wat forumleden die liefde hebben voor zwaluwstaarten.
Een kritisch puntje en je mag het zeker niet persoonlijk nemen Jaap, zijn de zwaluwstaartverdelingen.
Ik ben nu éénmaal een persoon die zwaluwstaartverdelingen aanleert aan de studenten.
Jammer dat ze niet gelijk berekend werden. Ik heb onlangs een voorbeeldje rond zwaluwstaartberekeningen op de forum geplaatst.
Je hoeft het zeker niet na te volgen, maar de trekkracht op de kleine staarten verliezen heel veel sterkte.
De kennis bij zo'n brede stukken, is dat het zowel aan de bovenkant als de zijkant gelijk is qua zicht en vooral sterkte.
Ik veronderstel dat het een bankje is om op te zitten en daar hebben we te maken met zijdruk.
Ik kan zeker aannemen dat het misschien de bedoeling is om ongelijke zwaluwstaarten te hebben qua uitzicht.
Toch chapeau en bewondering voor uw techniek om het uit te werken. Zeker mooi gedaan met de verstekken combinatie aan de voor- en achterkant van het bankje.

 

[bri]

Tot zover allen dank voor het meekijken en reageren.
@Didier: jouw bijdrage over het berekenen van zwaluwstaarten heb ik gezien, en ongetwijfeld geeft deze methode de maximale sterkte. Maar het levert óók een nogal eenvormig aanzicht op. Het leuke van handgemaakte zwaluwstaarten is nu juist dat de mogelijkheid tot variëren in wezen onbegrensd is (google maar eens op "dovetail spacing", en dan op "afbeeldingen"....).
Bij dit tafeltje, dat is opgebouwd uit drie planken van 15 cm breed, heb ik gekozen voor "symmetrie per plank".
Het resultaat vind ik zelf "pleasing to the eye", en verder mag iedereen daar het zijne van vinden natuurlijk.
Over de sterkte maak ik mij geen zorgen, dat zit als een huis...

Gaan we nu verder met de slotfase, het afwerken. Na een eerste schuurbeurt kwam het er zó uit te zien:



Ooit heb ik hier op het forum navraag gedaan over de Mafell "half sheet" vlakschuurmachine. Uiteindelijk heb ik voor een fractie van de prijs deze Makita op marktplaats gevonden, die goede diensten levert bij dit soort schuurwerk. Ik gebruik hem met Abranet vellen, dan is de afzuiging ook dik in orde. Heb geschuurd met korrel 120, 180 en 240:



Het breken van de randjes:



Bij werkstukken van massief hout vind ik zelf altijd het mooiste moment als alle bewerkingen voltooid zijn, en je klaar bent om te gaan oliën of lakken:



Voor het afwerken heb ik twee lagen Glimtrex hardwaxolie gebruikt, met tussen de lagen nat schuren met watervast 400. Na het aanbrengen (met een rollertje) glimt het enorm, maar het droogt mooi mat op:



Na een paar weken uitharden heb ik nog gepolijst met Festool Platin, korrel 1000, en daarna met een doekje een laag Glimtrex Wax-Polish aangebracht:



Een close-up van de hoeken:



Nog één totaal-shot:



Het tafeltje is nu ruim een jaar in gebruik, en op zijn bestemde plek in mijn lees/computerhoek terecht gekomen. Onder invloed van het licht is het kersenhout een stuk donkerder geworden, wat het contrast tussen de twee houtsoorten mooi accentueerd:





Dit waren mijn belevenissen met het tafeltje, het was mij een genoegen, en dank voor jullie betangstelling!

Groet, Jaap Bri

 

[rendew]

Mooi tafeltje !!

 

[meron]

Mooi en strak. Ook de afwerking ziet er goed uit.

Nog een vraagje: hoe sterk is de tafel nu? De diagonaalverbonding ontbreekt, zodat je daar behoorlijk wat sterkte door mist.

 

[Athanor]

Proficiat met het eindresultaat Jaap!! Een mooi verslag met veel overzichtelijke foto's doet het altijd goede hier! Dat zwaluwstaarthulpstuk op je Minimax mag je wat mij betreft nog wel eens in een afzonderlijk topic toelichten. Of heb je dat al eens gedaan?
Fons

 

[rjfschmitz]

Ziet er fantastisch uit!