Zelfbouw zaagtafel

[Superkees]

Een project wat al langer op de rol stond en af en toe wel wat mee gebeurde, gebracht tot versie 1.0: een zelfbouw zaagtafel die daadwerkelijk kan zagen. De basis is een Hitachi CU9, die ik nog had liggen. Deze is ingebouwd in een houten frame, waarbij ik de aluminium behuizing van het zaagblad grotendeels heb verwijderd. Omdat de zaag niet voorzien was van een spouwmes en veilig zagen een absolute voorwaarde is, zelf een spouwmes toegevoegd. Alleen dat had al een hoop voeten in aarde. In eerste instantie had ik niet de behuizing verwijderd, en gaten geboord door het aluminium. Dat bleek dus niet te werken.







Vanwege het spouwmes wilder ik perse de zaag verticaal op en neer laten gaat en niet laten kantelen. Het spouwmes zit dan altijd op hoogte. Daartoe geleiding gebouw met behulp van cnc-onderdelen en zelf een schaartafeltje gemaakt. Ik eerste instantie wilde ik trapeziumdraad gebruiken, maar dat kon de krachten niet goed aan. In een volgende versie zou ik dat alsnog wel willen, maar dan moet ik investeren in een veel dikkere stang en zien hoe ik moeren vast zet op dat draad.



Het geheel is ingebouwd in een vierkante kist op wielen. Afmetingen zijn ca. 70 diep en 122 breed.

Het blad is van HPL, wat ik al had liggen. Netjes een nullastschakelaar. Van voren het wiel voor de hoogteverstelling (moet ik nog mooi rond maken), maar dat wordt eigenlijk altijd met de boormachine bedient, wegens makkelijk en snel. Rechtsonder de draadstand van de bediening van de het kantelmechanisme. Aan de linker kant is voorzien in een freesgedeelte.

 

[Danny1984]

Goed bezig kerel.

Op YouTube staan filmpjes van klussen met henk.

Die heeft ook zoiets gemaakt.

Misshien kan je daar wat inspiratie uit halen, anders moet je het wiel 2x uitvinden.

Succes nog.

Gr Danny

 

[Superkees]

Een foto van de binnenzijde:

Rechts is het gedeelte voor de frees, in het midden op de bodem is nog een stukje draadstang van het kantelmechanisme te zien. Dat kantelmechanisme werkt goed, maar het duurt veel en veel te lang. Ik wilde het perse in het midden, dus de onderzijde was de enige plaats. In een volgende versie komt het mechanisme niet onder, maar voor het achter de zaag. Dan is het gewoon van de voorzijde te bedienen en gaat het veel sneller werken. Ik had daar echter nu geen ruimte voor. Het kantelmechanisme werkt met halve schalen, waarbij het middelpunt van de cirkel op het niveau van het blad ligt.

Inmiddels ook voorzien van afzuiging en zaagbladbeveiliging:



Wat er nog moet gebeuren:

- een deftige langsgeleider, met microinstelling en verschuifbaar in de lengte van het zaagblad
- tafelverlenging aan de achterzijde
- een roltafel
- Bovenfrees inbouwen
- elektrische aansluiting voor de afzuiging, met aan/uitknop

En misschien ooit: losse as en losse motor, en een groter zaagblad. De as heb ik al liggen.

De ervaringen tot nog toe zijn eigenlijk erg goed. De zaag is opvallend stil en geen speling op de zaag. Ik was bang dat de constructie niet stijf genoeg zou zijn, maar dat is gelukkig niet het geval. De zaaghoogte is 70 mm, wat ik een mooi resultaat vindt. Zaaghoek tussen 0 en 45 graden. Mijn beste resultaat tot nog toe is op 0,2 mm nauwkeurig. Ik merk wel dat de zaag aan de voorzijde eigenlijk te kort is. Dat wil ik sowieso verbeteren met het toevoegen van een stang of constructie voor de langsgeleider en met de roltafel.

Het kost best veel tijd om te maken, maar ik denk dat ik toch wel een waardig alternatief heb, voor alle zagen die minder dan 1000- euro kosten. Qua materiaal zal ik op ongeveer 200- euro zitten, tot nog toe.

 

[Superkees]

Weer wat verder (zaagtafel wordt inmiddels ook actief gebruikt voor andere zaken):




Een klein dingetje, maar wel heel belangrijk is de rechter slotbout. Deze zit in de arm die de zaagkap boven het zaagblad houdt. De arm kan wegdraaien rondom de linkerbout (bewust zo gemaakt), maar dat wil je niet per ongeluk tijdens het zagen.



Een schakelaar en stopcontact voor de stofafzuiging. Inmiddels heb ik mijn mening over de afzuiging positief bij kunnen stellen. In de dode hoeken blijft wel zaagsel liggen, maar de rest wordt wel afgezogen.



En het montagestuk voor de fence. Met de sterkknop aan de voorzijde kan de fence vast gezet worden en indien los, er zo afgetild. De bout aan de zijkant is voor de fijnafstelling, wat in principe zeer goed werkt. Het is een proof of concept, waarvoor ik nog een beter en mooier exemplaar ga maken. De bevestiging op de alu buis heeft te veel speling en de fijnafstelling heeft een steeksleutel nodig om te kunnen draaien.

Eerste volgende is nu de bovenfrees inbouwen.

 

[bert007]

Knap gedaan.
Waar heb je die zaagkap gehaald? Ik ben op zoek naar zoiets voor mijn Kity zaagtafeltje.

 

[Superkees]

De zaagkap komt van een Wolcraft zaagtafel.

 

[Superkees]

Inmiddels ben ik bezig de bovenfrees in te bouwen. Dan kom je soms op dingen waarvan ik al niet meer weet hoe ik het eerder heb gedaan. Bv. het draadeind voor de hoogteverstelling. Die heb ik bij mijn zaag ingekort, zodat de zaag en rechtstandig in en uit kan, waarbij het wiel op een stukje draadeind zit, wat ik dan met een koppelmoer aan de rest vast maakt.

Bijna de hele module van de bovenfrees heb ik twee keer gemaakt. Eerste versie:


Hierbij had ik wit kantenband bedacht als glijder en dan inklemmen tussen stukken hout. Met de nodige druk werkt te dit wel zonder speling, maar omhoog en omlaag ging erg zwaar. De uiteindelijk versie heeft een door mij zelf bedachte lineaire geleiding:





Het zijn 2040 extrusie profielen met aan weerzijdse 2x 12 rijen stalen kogels van 8.5 mm. Op de bovenste foto rechts (niet heel goed zichtbaar) zitten twee bouten haaks op de geleider. Door die aan te draaien, kan ik heel gedoseerd onder en boven druk uitoefenen. De overige bouten zijn om te fixeren. Het geheel werkt voortreffelijk en spelingsvrij. Helaas was ik vergeten in de koppen van de profielen draad te laten tappen. Je moet iets om te voorkomen dat de kogels er uit vallen. Met getapte gaten had ik met een boutje een plaate er tegen aan kunnen schroeven. Aan de onderkant heb ik dat met wat schroefjes opgelost. Aan de bovenkant moet ik nog even kijken hoe ik dat daar doe.

Op de bovenste foto links zijn twee u-profielen zichtbaar met een stukje hout er tussen. Dat wordt de bediening van het kantelmechanisme. In het hout zit een moer gelijmd, waar een draadeind door heen gaat. De frees kan straks in één richting 45 graden kantelen.

Dit keer geen heftafel, maar een enkele hefboom. Met als voordeel dat ik voor het hefmechanisme minder dan 4 cm hoogte nodig heb. Achteraf (gezien het succes van de lineaire geleiding) had ik hier ook goed kunnen kiezen voor een verticale schroef in combinatie met een losse haakse boorkop.

 

[mr76]

Even een gewetensvraag.... eerste les veiligheid is altijd gebruik gereedschap waar het voor bedoeld is.

Laatst was er een discussie over een drukvat voor epoxy en daarbij veel terechte veiligheidsvragen.

Nu wordt hier een machine gemaakt en denk je toch van tja.... als dat maar goed gaat. Waarom haal je je dit op de hals als er goede machines verkrijgbaar zijn?
Machinerichtlijn? veilig gebruik?
Het ziet er op de fotos allemaal wel goed uit hoor, ben ook niet direct bang dat dit fout gaat, maar kan je alles overzien?

 

[Superkees]

Gewetensvragen zijn prima. Waarom ik het om mijn hals haal? Omdat ik het ontzettend leuk vind om te doen. En als ik heel eerlijk ben: ik streef naar een kwaliteitsniveau, en ik ben overtuigd dat mij dat ook wel gaat lukken, waar je anders al snel terecht komt op het niveau Hammer. Beneden de duizend euro is alleen De Walt een beetje een alternatief, maar die moet je nog steeds inbouwen en je hebt nog steeds te maken met een aluminium blad wat na verloop van tijd gaat uitslijten. En kantelbare freestafels bestaan ook wel, maar ben je snel een paar duizend euro verder. Daarbij is mijn schuur ook niet al te groot, dus probeer ik het zo compact mogelijk te bouwen met een zo groot mogelijk zaag en freesbereik.

Is het veilig? Vanuit de machinerichtlijn (ben ik beroepsmatig ook wel mee bekend, al zit ik vooral aan de contractuele kant) is in deze het belangrijkste het afschermen van draaiende delen. De zaag is voorzien van een zaagkap, spouwmes, grote (nood)stop en kan pas starten na het indrukken van een knop. EMC is bij mij niet relevant. Het enige wat een beetje mis is een rem op de zaag.

In termen van taak-risico-analyse:

- risico met je vingers in de zaag komen: zaagkap gebruiken, duwstok gebruiken, duwstok voor het grijpen hebben liggen.
- risico's met je vinger in de frees komen: zelfde verhaal als hierboven. Geen handschoen dragen.
- kickback: spouwmes gebruiken. Daarbij draagt de montage van de zaagkap bij aan het tegengaan van rondvliegende delen
- gehoorschade: oorkappen dragen

Kortom, veilig gebruik moet gebeuren door de gebruiker. Het grote voordeel van stationaire machines is dat je twee handen vrij hebt en je niet zelf deel uit maakt van de machine. Met de frees die ik heb ingebouwd, is het mij al eens overkomen dat de freesbit los kwam, omdat die niet goed in de spantang zat. Zoiets kan makkelijker gebeuren wanneer je met die frees in je handen probeert dat bitje er goed in te krijgen, dan wanneer je twee handen vrij om met een houtje en een hamer het bitje een tik te geven. Daarbij is met deze constructie het freesbitje veel beter afgeschermd dan bij een losse bovenfrees. Als het zaagblad los zou komen, zit het grotendeels in de kast, en moet het zich daar eerst doorheen zagen, wil het vrij komen.

De stand van gisteren avond:





Helaas was ik wel wat te snel met het zagen van de linker gleuf, die zit nu verkeerd. Alles bij elkaar begint de voorkant een rommeltje te worden, dus daar ga ik nog een net paneel van MDF of zo van binnenuit tegen aan schroeven.

Het blad boven de frees kan aan de achterzijde scharnieren. Dat heeft als voordelen dat ik enkel het blad hoef te lichten om freesjes te kunnen wisselen en dat er ook makkelijk een stofzuiger door heen kan halen.

 

[Johannes77]

Maak je er ook tegelijk een stofafzuiging in? En ga je het geheel ook isoleren qua geluid?

 

[Superkees]

Stofafzuiging ga ik niet inbouwen. Misschien wel een lade onder de zaag. De externe afzuiger zorg in ieder geval voor onderdruk, maar veel blijft onderin liggen. Geluidsisolatie eigenlijk nog niet over nagedacht. Dat zal ook niet zo makkelijk gaan. Oorkappen zijn makkelijker.

 

[Superkees]

Tafel staat weer ver genoeg in elkaar om functioneel te zijn. Frezen is echt geweldig. Voldoende power en voldoende tafeloppervlak. Eén toch wel een beetje teleurstelling: er zit een kleine wobbel in de as van de frees. Met grotere werkstukken gaat kopiëren prima, maar een kleine werkstukje heeft daar toch last van en wordt uit mijn handen geslagen. Voor de roltafel moet ik v-sleuven gaan frezen, eens kijken of dat goed gaat. Wat plaatjes:


voorbereiding voor de roltafel:

 

[Superkees]

Dik twee jaar en een majeure upgrade verder: de Elu bovenfrees is vervangen door een Mafell FM 1650. Deze is bevestig aan twee lineaire geleiders en een spindel voor het verticale transport. De spindel wordt aangedreven middels een Nema23 stappenmotor, welke wordt aangestuurd middels een Arduino Uno. Ook de hoekverstelling is aangepast, deze loopt nu letterlijk op rolletjes en wordt middels een twee stappenmotor versteld. Een en ander met dank aan Klusrob voor het idee van het gebruik van de stappenmotor.

Vooraanzicht:



Bedieningsdisplay (vooral functioneel, wordt ooit nog wel mooi / beter)


Kleine uitleg bij de knoppen:

Blauw linksboven is een pauzeknop, om ongewenste bediening te voorkomen. De rvs knop is zet de teller van de hoogte of de hoek op nul. Met name handig wanneer ik een bepaalde sleufdiepte wil frezen. Dan beweeg ik de frees tot tafelhoogte, zet op nul en dan naar de gewenste hoogte. Onder de rvsknop zit nog (nauwelijks zichtbaar) een knopje voor omhoog/omlaag op "hoge" snelheid (niet nauwkeurig instelbaar). Het aan/uitknopje aan de andere kant van het display schakelt tussen hoogte en hoek. Op het display wordt de hoogte en de hoek van de frees weergegeven. rechts buiten beeld zit nog een grote draaiknop voor heel nauwkeurig instellen (hoogte 1/100 mm).

De frees:



Hoekverstelling op rolletjes:



De hoekverstelling:



De besturingskast:


En de bedrading van de deur:



Voorlopig werkt het zo. Op korte termijn:

- exact het aantal stappen bepalen voor de hoekverstelling. 45 graden op het display is bijna 45 graden in werkelijkheid, maar dat wat wel heel toevallig.

- ik kom in/output te kort op de Arduino Uno, dus dat moet een Arduino Mega worden. Die heeft ook een geheugen, zodat het uit- en weer aanzetten van de machine de laatste postitie weer geeft

- de blauwe ledknop brand nu niet vanwege bovenstaande, die moet dat wel gaan doen.

- er moeten eindcontacten in, ook daar het ik nu geen io voor.

Op middellange termijn wil ik een langsgeleider gaan maken voor zowel de frees als de zaag, die eveneens door stappenmotoren wordt aangedreven. Op die manier kan ik heel exact instellen. Ook de zaag moet worden geautomatiseerd.

Gisteren kreeg ik nog een ingeving: wanneer ik een langsgeleider heb die wordt aangedreven, is het al bijna een CNC frees qua bouw. Vervang de geleider voor een Y-brug en daarop een Z-spindel en het is een CNC-machine. En dat gaat denk ik het ultieme doel worden: een combinatie van freestafel, zaagtafel en CNC-machine.

Tenslotte, ik heb nog een ontzettend nutteloos talent waar ik best wel trots op ben. Ik heb een dusdanig timmermansoog dat ik iets exact (tot op minder dan een mm nauwkeurig kan verdelen). Als je kijkt naar de bovenste foto, dan staat het kastje van de bediening bovenop de besturingskast. Dat kast je staat exact in met midden op de besturingskast. Het meten was enkel nodig om te bevestigen dat het zo was. Het leukste is nog wel dat ik enkel bedenk dat het exact in het midden moet en mijn hersenen gewoon de rest doen. Toen ik het neergezet had, bedacht ik mij pas dat die wel heel erg netjes in het midden stond.

 

[Athanor]

Complimenten voor de uitvoering en weergave van dit prachtige project!

Fons

 

[knotwilg]

Kleine uitleg bij de knoppen:

Hé houtbewerker, waarom zo scheef die kop en display ...

Mooi ding hoor die zaag- en freestafel! Erg vriendelijk ook om 'sochtends zo ontvangen te worden.

(zet die ook koffie?)

 

[Superkees]

Het bedieningsdisplay is mijn allereerste versie. Houtbewerkingstechnisch ziet het er inderdaad niet uit, maar het had even geen prioriteit. Nu ik weer een freestafel heb, is het ook weer wat makkelijker om een recht gat te maken. Dit is even snel met een decoupeerzaag gedaan.

 

[Vigier]

Ieder normaal mens zou zeggen: ach joh, bij de Lidl deze week in de aanbieding voor € 99, dan hoef je dat toch allemaal niet zelf te doen!
Maar nee, is toch véél leuker om dit zelf te maken. Prachtig werk en leuk met uitgebreide beschrijving.
Als ik het goed begrijp zijn er wel wat stukken hout die langs elkaar bewegen. Geen risico dat dit op termijn voor speling gaat zorgen?

 

[Tarkin]

Uit interesse.

Je schrijft dat een degelijke tafel ook al snel 1000€+ gaatn maar als ik het materiaal en hout zie denk ik ook dat je daar al aan zit? Nog afgezien van de vele werkuren die je erin hebt steken.

Kan je daar het licht op laten schijnen?

Verder mooi project, ikzelf zou het niet aandurven

 

[Superkees]

Alles wat nu langs elkaar beweegt bestaat (deels) uit metaal of kunststof.

En ja, de kosten. De Mafell motor kost zelf al dik 500- euro. Sommige dingen had ik nog liggen, maar aan langsgeleiders en spindels zal ik ongeveer 100- euro kwijt zijn geweest. Elektronica denk ik ca. 200- euro.

Wat ik nu heb is sowieso niet te koop. En uiteraard zijn er vele wegen naar Rome. Maar het is een hobby in zichzelf om dit te bouwen. Enige nadeel is dat ik die tijd weer niet kan gebruiken voor houtbewerking zelf. Maar dat komt ook wel weer.