Padouk gevelbekleding - wat loopt hier fout?

[FreekV]

Net geen jaar geleden werd onze gevel met padouk bekleed, T&G plankjes van 125mm nuttige breedte en 15mm dik. Op de voorgevel zijn de planken vertikaal geplaatst (op een dubbele rooster van behandeld constructiehout) en ziet alles er nog mooi strak uit. Maar op de achtergevel, waar de planken horizontaal geplaatst staan, loopt het wat fout. Er komen planken bol/hol te staan op de naden waardoor het geheel zijn strakheid verliest. De foto's maken dit hopelijk duidelijk.

Het enige verschil met de voorgevel is dat ze geplaatst zijn op een enkel lattenwerk (vertikaal geplaatste valiesplanken van 120mm breed en 30mm dik, tussenafstand 60cm) en dat ze dus horizontaal liggen. De plaatsing gebeurde met nagelpistool in de groeven (en op kopse kanten ook in de plank) en met bradnagels. Er is ventilatie voorzien langs onder en langs boven (hoewel die daar echt minimaal is, een kiertje van 1 à 2 mm tussen laatste plank en zinken dakrand)

Het is momenteel geen drama, maar we vragen ons af:
- of dit met de jaren niet erger zal worden
- waar het fout gelopen is en wat we er nog aan kunnen doen

 

[Vurenhout]

Vocht

 

[Thomas Perneel]

Dag Freek,

Erg vervelend voor je.

Als ik een gevelbekleding plaats gebruik ik steeds lange afstandsschroeven. Zodoende heb je achter het regelwerk altijd een volledige luchtspouw en dus ook geen koude brug (belangrijk als je nog extra geïsoleerd hebt).

Mijn regelwerk staat altijd max 40 cm van mekaar. Op het regelwerk een dampwerend scherm, daarop een dunne tengellat of panlat. Per regel schiet ik 2of 3 brads in minstens twee verschillende richtingen. Eentje schuin naar boven, eentje schuin naar beneden. Bradpistool goed afstellen, de kopjes van de brads moeten gelijk zitten met de binnenkant van de groef.

Heb je onder de laagste plank voldoende ruimte gelaten? Een goede luchtcirculatie is heel belangrijk.

Op deze manier nog geen problemen gehad.
Groeten, Thomas

 

[FreekV]

De precieze opbouw is als volgt:
- Isolatieplaten PIR van 10cm, vastgemaakt met pluggen
- dampopen onderdak over het geheel
- vervolgens valiesplanken (12cm breed en 3cm dik) als regelwerk, vertikaal met regelschroeven tegen de isolatie aan, tussenafstand 50 à 60cm hoh
- daartegen de padouk, met gewone (gladde) brads

Begrijp ik goed Thomas, dat jij voor een horizontale gevelbekleding het dampscherm tussen de regels (vertikaal geplaatst) en panlatten (ook vertikaal geplaatst dan?) vastzet? I.v.m. ruimte onder laagste plank, bedoel je t.a.v. maaiveld? Onderaan de beplanking is een arduinen dorpel gezet, de achterkant van de padoukplanken steken (in profiel gezien) een halve tot hele cm voorbij de arduinsteen. Zou dit te weinig zijn, en zou dit enkel een probleem zijn van te vochtige lucht achter de gevelbekleding of een combinatie van meerdere factoren (de nagels bv. ik stond er niet bij wanneer ze geschoten zijn)?

Ik heb de plaatsers nochtans echt op nood aan goede ventilatie gewezen. Hoe zou je zoiets kunnen corrigeren om erger te voorkomen? En vooral, gaat dit zonder ingrepen erger worden of stabiliseert dit na één zomer? Onderaan heb ik geen mogelijkheid voor aanpassingen, aan de bovenkant kan de zinken gevelrand in principe wel één of twee cm hoger geplaatst worden waardoor de circulatie/evacuatie van vochtige lucht daar iets vlotter zou moeten verlopen.








Ook bij ons zijn afstandsschroeven gebruikt

 

[Thomas Perneel]

Inderdaad, dampscherm tussen 2 regels vastzetten en niet rechtsreeks op de isolatieplaat. Beide regels vertikaal geplaatst. Voor de onderzijde zou het handig zijn als je eens een foto plaatst. Ik hanteer als ik kan 20mm onder en boven, als dit te hard opvalt kan je zakken tot 15 mm. In ieder geval moet er onderaan een even grote spatie zijn als bovenaan. Dus de ruimte tussen je gevelbekleding en je dakrand vergroten is in ieder geval aan te raden.

De hartafstand van de regels zie ik liever op max 40cm. Ik ga ervan uit dat het hout altijd wil friemelen....dus hoe vaster , hoe liever.

Wat je gevel verder gaat doen kan ik niet zeggen maar ik zou wel snel voor oplossingen gaan.

groeten, Thomas

 

[tuoh]

Is die gevel soms zuidwest georiënteerd? Het is zo te zien niet zozeer een probleem van te weinig verluchting maar van "zuur" hout. Alhoewel Padouk te boek staat als een zeer stabiele houtsoort die bij droging nauwelijks werkt zitten er altijd wel dwarsliggers tussen die serieus kunnen werken. Ook Padoukbomen hebben al eens gehoord van reaktiehout Blijkbaar zitten er zo een paar planken tussen, de vervorming is in ieder geval A-typisch voor Padouk, maar daar doet het al dan niet verluchten verder niks aan. Wat niet wil zeggen dat er geen goede verluchting moet zijn achter een gevelbeplanking, maar het is hier niet de oorzaak, die ligt duidelijk in het hout zelf. Een voordeel hier, eens het hout zijn vochtevenwicht gevonden heeft stopt het vervormen.
De verluchting bovenaan is wel ondermaats, dat moet toch minimum 25 à 30mm zijn om nut te hebben.

Ps: bij die horizontale beplanking staan de tanden toch naar boven gericht hoop ik?

 

[FreekV]

OK, ik lees twee oorzaken (de ene sluit de andere niet uit). De schele plank (foto lange planken met rechts struik in achtergrond) staat aan de Z-zijde, de vervorming zit daar echt ìn de plank zelf, misschien wel omdat ie zuur is (maar misschien ook omdat de tussenafstand van de regels te groot is?) Aan de O-zijde (overige drie foto's) zijn de planken op zich relatief recht gebleven, maar is de vervorming ontstaan ter hoogte van de T&G. Ik neem aan dat de nagels daar de werking van het hout niet kunnen harden zodat de hele naad naar buiten wordt geduwd?

Wat mij zorgen baart, op de voorgevel (vertikale plaatsing) is de verluchting nog minder goed (onderaan spleet van 2 à 5mm en bovenaan bij aansluiting dakrand nog minder) en daar heb ik echt geen speling meer om wat dan ook te corrigeren. De beplanking verdwijnt daar immers achter de boezemplank van de dakrand. Ik zie er voorlopig geen gebreken opduiken, maar het is wel de slagregenkant (ZW).

Ik neem morgen wat extra foto's van ventilatie-openingen en van voorgevel. Dat maakt het hier waarschijnlijk makkelijker om de situatie in te schatten en eventueel een voorstel tot oplossing te suggereren.

PS: tanden inderdaad naar boven gericht, dat zou er nog aan mankeren ;-)

 

[Steven Gauwberg]

Haha, de vraag van de tanden was de eerste die in me op kwam
Van de ventilatie ken ik niet veel. De planken die in de lengte krom zijn heb ik ook niet direct een antwoord op.
De planken die krom gaan staan ter hoogte van de tand en groef, waren die kurkdroog toen ze werden geplaatst? Voor mij lijkt het er op dat ze door zwelling weg geduwd worden.
Ik laat over het algemeen een kleine speling bij het bevestigen om die reden.

Groeten,
Steven

 

[tuoh]

Werkend hout hou je met niks tegen, al zet je bij de draagstructuur de regels op 20cm uit elkaar, dan nog gaat hout dat wil vervormen wel degelijk vervormen. Hier is het dan letterlijk buigen of barsten. De zuid-zuidwest zijde vangt altijd het meeste zonlicht, de temperatuurverschillen zijn hier dan ook het grootst, wat op zijn beurt zorgt voor het geforceerd uitdrogen van het hout met alle gevolgen vandien. Om dit werken te ondervangen worden meestal (zeer) stabiele houtsoorten gekozen voor gevelbeplanking zoals Afzelia, Padouk, Wrc, etc.. Maar, hout is geen homogeen materiaal, de ene plank is de andere niet, er kunnen dus altijd wel wat zwakke broertjes tussen zitten
Eénmaal de planken hun evenwichtsvochtgehalte bereikt hebben stopt het vervormen grotendeels, enkel bij het wisselen van de seizoenen is er kans op wat minimale werking ( is wel Padouk natuurlijk) maar dat is van geen tel. Bij een gevelbekleding van 12 à 15mm dik is dat evenwicht al na één zomer bereikt, waarbij de ZZW kant het snelst uitdroogt (wind en zon).

Ik ben er praktisch zeker van dat tijdens het zagen en schaven van de planchetten het hout zich al laten kennen heeft, zeker bij het (her)zagen moeten er al problemen geweest zijn met klemmende zaagsneden. Die korte forse vervormingen zijn typisch voor werkend reactiehout. Bij Iroko is dit nog veel uitgesprokener, heb hier wel planken gezien die tot 20cm van de muur wegtrokken

Gevelbeplanking word ook best door de tand vastgezet en niet blind in de groef, door de tand heb je 2/3 van de houtdikte mee, in de groef is dit maar 1/3, wat bij een beplanking van 15mm dik betekend dat 5mm hout de plank op zijn plaats moet proberen houden! Ben je nu niks meer mee natuurlijk, de planken hangen er tegen.

 

[FreekV]

Zoals beloofd hier wat meer foto's van de details. Het zijn er verschillende, om de hele situatie goed te beschrijven maar ook omdat het misschien nuttig is voor diegenen die er nog aan moeten beginnen. Het is bij verbouwen helaas dikwijls zo dat je het pas echt snapt wanneer de werken al zijn uitgevoerd )-:

De ventilatievoeg aan de onderkant aan de O-zijde (horizontale beplanking) en Z-zijde zien me er correct uit. Daar is op mijn vraag ook een roostertje geplaatste tegen insecten en knagers:








Maar dat kan dan weer niet gezegd worden van de ventilatie op diezelfde wand aan de bovenkant. De zinken afwerkingsplaten op de platte dakrand en aan de vensterbanken liggen daar telkens quasi op de bovenste plank, maken vervolgens een plooi vlak tegen de padouk aan en dan een krul voor afwatering. Ik acht de kans klein dat daar vlotte circulatie van lucht kan plaatsvinden (vraag me ook af waar die vochtigheid dan kruipt). Volgende foto's geven hopelijk wat duidelijkheid:







Hier de detail aan de zinken vensterbanken:



Aan de zuidgevel werd met latten hoekprofieltjes gemaakt op de buitenhoeken, daar zijn er twee wat krom/los getrokken. Het felst op deze foto te zien:



Vervolgens de voorgevel, waar de padouk vertikaal staat op een structuur van dubbele beplanking (dus samen een goede 6cm dik), en waar de ventilatie langs onder er als volgt uitziet (stukje met 2mm, rest +- 5mm). Nu ik er zo keek, zie ik daar ook dat enkele planken niet meer perfect in de lijn staan (wel niet zo frappant als aan achtergevel):





Ventilatie onder vensterbanken en aan bovendagkant is ook minimaal. De padouk werd telkens bijna tegen onderkant van de alu vensterbanken gezet en de kopse kanten bovenaan de vensters/deur zijn volledig dichtgeplankt (dat probleem hadden we al eerder aangekaart):



Foto's van de ventilatieopening aan bovenkant voorgevel lukten niet wegens tegenlicht en wat verscholen achter boezemplank van dak, maar daar is de ventilatieruimte ook beperkt tot enkele mm. Ik heb ook nog foto's liggen van tijdens de werken aan de houten draagstructuren:

voorgevel (vertikale padouk):



achtergevel (horizontale padouk):



Tot zover het foto-album. Hopelijk zijn de foto's ook voor anderen bruikbaar voor toekomstige projecten en schept dit gelijk bij jullie de nodige inzichten voor een betere diagnose voor de ongemakken aan de voorts fantastisch uitziende padoukgevel. We hopen er samen met plaatser een constructieve oplossing voor te bedenken - laat ons positief blijven denken ;-)