Ha mede houtbewerkers!
Ik kwam vandaag toevallig op Woodworking.nl terecht. Wat een super forum voor houtbewerking en alles wat daarmee te maken heeft is dit zeg! En wat jammer ook dat ik niet eerder hier terecht gekomen ben. Ik stel mezelf graag voor, maar doe dat graag aan de hand van mijn eerste echte HOUTBEWERKINGS-project. Afgelopen voorjaar kwam mijn schoonbroer naar me toe en zei: "Maurice, ik wil graag een overkapping in mijn achtertuin(tje). Kun jij iets ontwerpen en dat we dat dan samen gaan maken?" Mijn antwoord was (natuurlijk) "JA!", al had ik nog nooit echt een bouwwerk gemaakt en al helemaal niet van hout. Twee jaar geleden heb ik mijn huidige woning gekocht, een begaande grond appartement met een tuin van grofweg 65 m2. Na in het najaar van 2016 mijn tuin met de grond gelijk gemaakt te hebben, heb ik in november en december 2016 de schuttingen geplaatst. Mijn passie voor bouwen heb ik al van kleins af aan. Ik was, net als velen van jullie denk ik, altijd buiten in de weer en timmerde zelf boomhutten van het hout, dat in de schuur van mijn ouders lag. Herkenbaar? Vandaar ook dat ik Bouwkunde ben gaan studeren in Delft. Klussen en zelf iets uitzoeken en maken zijn altijd dingen geweest waar ik enorm veel energie van krijg. Het bouwen van een schutting had ik nog nooit gedaan, maar na enkele YouTube-filmpjes gezien te hebben en op tuinfora en op de website van de welbekende bouwmarkten complete instructies gevonden te hebben, dacht ik: "Dat ga ik dus gewoon zelf doen!" Hieronder zie je het resultaat.
Nadat ik klaar was met het plaatsen van beide schuttingen, was de tuin zelf aan de beurt. Ook hier was mijn conclusie al snel: "Dat ga ik dus gewoon zelf doen!" Het begon eind maart 2017 met het metselen van een verhoogde border: een driehoekige bak van 4 x 3 meter, inclusief fundering bestaande uit 30 cm wit zand, grindtegels van 40x60 cm op z'n kop. Metselen had ik nog nooit gedaan, maar eens moet de eerste keer zijn, was mijn motto.
Al mijn vrije uurtjes gingen in dit 'project' zitten en na anderhalve maand stond er een gemetselde bak met een zelf gestorte betonnen plaat in mijn achtertuin:
Met wat planten erin ziet zo'n bak er dan als volgt uit:
In de betonnen plaat zit wapening en de plaats steekt 6 cm over het metselwerk uit. Ik moet toegeven: een echte metselaar zal vast nog wel wat op- en aanmerkingen hebben, maar voor een ongeoefende leek die het voor de eerste keer deed, ben ik aardig tevreden. De hoogte van de bak is trouwens 44 cm boven het vlonder, exact de hoogte om perfect als bank te fungeren! Vervolgens heb ik de rest van de zomer de tuin verder aangelegd, maar ik bespaar jullie de foto's aangezien het hier geen tuinforum is, maar het hier om HOUTBEWERKING draait.
Terug dus naar het voorjaar van 2018. Mijn schoonbroertje stelde dus de vraag of ik een houten overkapping voor hem kon ontwerpen, die we dan samen zouden gaan bouwen. Een paar dagen later heb ik snel weer een stukje studie opgehaald: draagconstructief ontwerpen. Welke afmetingen moeten de balken zijn voor een overspanning van een 3 of 4 meter? Ik kwam op 15 cm uit, alhoewel dat een beetje over gedimensioneerd is. Ik had echter al besloten om de kolommen van 15x15 cm douglas/lariks (op de website waar ik het besteld heb, worden deze twee houtsoorten bij hetzelfde product genoemd, vandaar dit ik ze ook zo noem) hout te maken, dus leek het me wel zo mooi om voor de liggers ook hout van 15x15 cm te gebruiken. Na weer vele YouTube-filmpjes gezien te hebben van onder andere Wranglerstar, The Samurai Carpenter, Pure Living for life en TheTradesmanChannel, had ik het idee dat ik deze houtconstructie best zelf zou kunnen maken (met de hulp van mijn schoonbroertje natuurlijk!). Uiteindelijk heb ik er toch maar even wat boeken op nageslagen over "Timberframing". In SketchUp heb ik het ontwerp gemaakt te hebben en na dit met mijn schoonbroertje doorgesproken te hebben, hebben we op een avondje voor zo'n €2.500 aan hout besteld. Hieronder trouwens even het ontwerp en een detail van de houtverbinding.
Zoals te zien is, is het overkapping maar in één richting geschoord. Dit omdat in de andere richting dichte panelen van Zweeds rabat komen op een frame, welke voor voldoende stabiliteit zorgt in de andere richting. Een week later werd het hout bezorgd en toen werd mij duidelijk dat dit best een pittige klus zou gaan worden. De achtertuin van mijn schoonbroertje lag er namelijk aardig vol mee (al is deze niet super groot: 9x5 meter):
Op zaterdag 21 april 2018 was het dan eindelijk zover (we hadden een weekend daarvoor al de schutting van nieuwe hardhouten palen voorzien). We zouden gaan beginnen met het maken van de frame van de overkapping en zouden daarbij gebruikmaken van traditionele houtverbindingen. Naast mijn schoonbroertje kwam de vriend van het nichtje van mijn schoornbroer ook om helpen. Hij heeft al wat ervaring met het maken van meubels (ook alles zelf geleerd via YouTube, net als ik), dus wij waren 'partners in crime'. Van te voren had ik al de twee schoren gemaakt, zoals je hieronder kunt zien.
Dit zijn douglas/lariks houten schoten van 10x10cm die in het hart van de kolom en ligger komen te zitten. De schoren worden middels een beuken houten pen vastgemaakt aan het frame en dit gebeurd middels "drawboring" (dit filmpje geeft super goed weer wat dit is en hoe je te werk moet gaan: https://www.youtube.com/watch?v=w4hP6A68IFE).
Hieronder geef ik stapsgewijs weer hoe het gehele proces er ongeveer uitgezien heeft. Ik heb niet alles even goed gefotografeerd, dus soms mist er bij een bepaalde stap een bijbehorende foto.
Stap 1: De kolommen op de juiste hoogte afzagen, de voetplaten aan de onderkant monteren en de 'pennen' aan de bovenkant zagen
Het op de juiste lengte afzagen van de kolommen deden we met een cirkelzaag, waarna het hart van de kolom nog even met een (japanse) handzaag doorgezaagd werd.
De kolommen waren 2,5 meter lang en werden op 215 cm. afgezaagd: 207,5 cm. voor de kolom zelf en 15 cm voor de pen, die uiteindelijk tot 7,5 cm afgezaagd werd en zo voor de helft in de ligger komt te zitten. Ik had dus nog nooit een houtconstructie gemaakt en had er dus geen rekening mee gehouden dat een huis-tuin-en-kuikenaccuboormachine van Bosch niet sterk genoeg is om M8-bouten van 18 cm in hout te draaien. Kortom, daar werd snel de gewone boormachine van mijn schoonvader te voorschijn getoverd waarmee het wel lukte (zij het met veel moeite en de laatste slag weg uiteindelijk met de hand en een ratel gegeven). We moesten namelijk verzinkte plaatjes aan de onderkant van elke kolom bevestigen zodat de kolommen in betonnen poeren vastgedraaid konden worden. De onder- en bovenkant van een kolom zagen er uiteindelijk zo uit:
Stap 2: Gaten in twee van de zes kolommen maken voor de schoren
De voorzijde van de overkapping is open en daar konden dus twee schoren geplaatst worden, die voor de nodige stabiliteit zorgen. Hiervoor moest in twee kolommen een gat van 5 x 14 cm gemaakt worden van zo'n 5 cm diep. Op YouTube zie je allerlei manier om de gaten te maken. Ik heb er uiteindelijk voor gekozen om dit met een speedboor van 38 mm te doen en de rest van het gat met een beitel uit te haken.
Als alles past, dan ziet dat er dus zo uit.
Stap 3: De liggers op maat zagen
Daarna werden de liggers op maat gezaagd: twee liggers van 5 meter voor aan de voorkant en achterkant uit balken van 6 meter en 3 dwarsliggers van 2,3 meter uit balken van 2,5 meter.
Stap 4: Gaten in liggers maken
In elke ligger van 5 meter moesten drie gaten (5x15cm en (minimaal) 5 cm diep) komen voor de drie kolommen waar deze op rust. Daarnaast moeste er ook gaten van 7,5 x 15 cm en 7,5 diep komen, zodat de dwarsliggers er ook netjes verzonken in konden. De oplettende lezer roept nu meteen: "Hé, maar op je ontwerp zie ik dat je de dwarsliggers middels een zwaluwstaart in de andere ligger laat verzinken." De reden dat ik dat niet gedaan heb, was het feit dat een halfhoutverbinding (oplegging met korte lip/loef) veel sneller te maken was en we uiteindelijk van bovenaf iedere kolom/ligger verbinding met een houtconstructieschroef verstevigd hebben, waardoor het niet nodig was om de dwarsligger in de andere ligger vast te klemmen middels een zwaluwstaartverbinding. Daarnaast moest één van de twee lange liggers van 5 meter voorzien worden van twee gaten voor de schoren. De schoren kwamen daarnaast 1 cm verzonken in zowel de kolom als de ligger te zitten. Dit hebben we met een bovenfrees gedaan en onderstaand filmpje laat goed zien hoe het er bij ons aan toe ging:
(De vriend van het nichtje van mijn schoonbroertje is in de weer met de bovenfrees, mijn schoonbroertje met de speedboor)
Stap 5: kijken alle verbindingen goed en strak in elkaar passen
Onderstaande geven het proces van het passend maken van het frame goed weer:
Zie de volgende post, voor de rest van de stappen!
Ik kwam vandaag toevallig op Woodworking.nl terecht. Wat een super forum voor houtbewerking en alles wat daarmee te maken heeft is dit zeg! En wat jammer ook dat ik niet eerder hier terecht gekomen ben. Ik stel mezelf graag voor, maar doe dat graag aan de hand van mijn eerste echte HOUTBEWERKINGS-project. Afgelopen voorjaar kwam mijn schoonbroer naar me toe en zei: "Maurice, ik wil graag een overkapping in mijn achtertuin(tje). Kun jij iets ontwerpen en dat we dat dan samen gaan maken?" Mijn antwoord was (natuurlijk) "JA!", al had ik nog nooit echt een bouwwerk gemaakt en al helemaal niet van hout. Twee jaar geleden heb ik mijn huidige woning gekocht, een begaande grond appartement met een tuin van grofweg 65 m2. Na in het najaar van 2016 mijn tuin met de grond gelijk gemaakt te hebben, heb ik in november en december 2016 de schuttingen geplaatst. Mijn passie voor bouwen heb ik al van kleins af aan. Ik was, net als velen van jullie denk ik, altijd buiten in de weer en timmerde zelf boomhutten van het hout, dat in de schuur van mijn ouders lag. Herkenbaar? Vandaar ook dat ik Bouwkunde ben gaan studeren in Delft. Klussen en zelf iets uitzoeken en maken zijn altijd dingen geweest waar ik enorm veel energie van krijg. Het bouwen van een schutting had ik nog nooit gedaan, maar na enkele YouTube-filmpjes gezien te hebben en op tuinfora en op de website van de welbekende bouwmarkten complete instructies gevonden te hebben, dacht ik: "Dat ga ik dus gewoon zelf doen!" Hieronder zie je het resultaat.
Nadat ik klaar was met het plaatsen van beide schuttingen, was de tuin zelf aan de beurt. Ook hier was mijn conclusie al snel: "Dat ga ik dus gewoon zelf doen!" Het begon eind maart 2017 met het metselen van een verhoogde border: een driehoekige bak van 4 x 3 meter, inclusief fundering bestaande uit 30 cm wit zand, grindtegels van 40x60 cm op z'n kop. Metselen had ik nog nooit gedaan, maar eens moet de eerste keer zijn, was mijn motto.
Al mijn vrije uurtjes gingen in dit 'project' zitten en na anderhalve maand stond er een gemetselde bak met een zelf gestorte betonnen plaat in mijn achtertuin:
Met wat planten erin ziet zo'n bak er dan als volgt uit:
In de betonnen plaat zit wapening en de plaats steekt 6 cm over het metselwerk uit. Ik moet toegeven: een echte metselaar zal vast nog wel wat op- en aanmerkingen hebben, maar voor een ongeoefende leek die het voor de eerste keer deed, ben ik aardig tevreden. De hoogte van de bak is trouwens 44 cm boven het vlonder, exact de hoogte om perfect als bank te fungeren! Vervolgens heb ik de rest van de zomer de tuin verder aangelegd, maar ik bespaar jullie de foto's aangezien het hier geen tuinforum is, maar het hier om HOUTBEWERKING draait.
Terug dus naar het voorjaar van 2018. Mijn schoonbroertje stelde dus de vraag of ik een houten overkapping voor hem kon ontwerpen, die we dan samen zouden gaan bouwen. Een paar dagen later heb ik snel weer een stukje studie opgehaald: draagconstructief ontwerpen. Welke afmetingen moeten de balken zijn voor een overspanning van een 3 of 4 meter? Ik kwam op 15 cm uit, alhoewel dat een beetje over gedimensioneerd is. Ik had echter al besloten om de kolommen van 15x15 cm douglas/lariks (op de website waar ik het besteld heb, worden deze twee houtsoorten bij hetzelfde product genoemd, vandaar dit ik ze ook zo noem) hout te maken, dus leek het me wel zo mooi om voor de liggers ook hout van 15x15 cm te gebruiken. Na weer vele YouTube-filmpjes gezien te hebben van onder andere Wranglerstar, The Samurai Carpenter, Pure Living for life en TheTradesmanChannel, had ik het idee dat ik deze houtconstructie best zelf zou kunnen maken (met de hulp van mijn schoonbroertje natuurlijk!). Uiteindelijk heb ik er toch maar even wat boeken op nageslagen over "Timberframing". In SketchUp heb ik het ontwerp gemaakt te hebben en na dit met mijn schoonbroertje doorgesproken te hebben, hebben we op een avondje voor zo'n €2.500 aan hout besteld. Hieronder trouwens even het ontwerp en een detail van de houtverbinding.
Zoals te zien is, is het overkapping maar in één richting geschoord. Dit omdat in de andere richting dichte panelen van Zweeds rabat komen op een frame, welke voor voldoende stabiliteit zorgt in de andere richting. Een week later werd het hout bezorgd en toen werd mij duidelijk dat dit best een pittige klus zou gaan worden. De achtertuin van mijn schoonbroertje lag er namelijk aardig vol mee (al is deze niet super groot: 9x5 meter):
Op zaterdag 21 april 2018 was het dan eindelijk zover (we hadden een weekend daarvoor al de schutting van nieuwe hardhouten palen voorzien). We zouden gaan beginnen met het maken van de frame van de overkapping en zouden daarbij gebruikmaken van traditionele houtverbindingen. Naast mijn schoonbroertje kwam de vriend van het nichtje van mijn schoornbroer ook om helpen. Hij heeft al wat ervaring met het maken van meubels (ook alles zelf geleerd via YouTube, net als ik), dus wij waren 'partners in crime'. Van te voren had ik al de twee schoren gemaakt, zoals je hieronder kunt zien.
Dit zijn douglas/lariks houten schoten van 10x10cm die in het hart van de kolom en ligger komen te zitten. De schoren worden middels een beuken houten pen vastgemaakt aan het frame en dit gebeurd middels "drawboring" (dit filmpje geeft super goed weer wat dit is en hoe je te werk moet gaan: https://www.youtube.com/watch?v=w4hP6A68IFE).
Hieronder geef ik stapsgewijs weer hoe het gehele proces er ongeveer uitgezien heeft. Ik heb niet alles even goed gefotografeerd, dus soms mist er bij een bepaalde stap een bijbehorende foto.
Stap 1: De kolommen op de juiste hoogte afzagen, de voetplaten aan de onderkant monteren en de 'pennen' aan de bovenkant zagen
Het op de juiste lengte afzagen van de kolommen deden we met een cirkelzaag, waarna het hart van de kolom nog even met een (japanse) handzaag doorgezaagd werd.
De kolommen waren 2,5 meter lang en werden op 215 cm. afgezaagd: 207,5 cm. voor de kolom zelf en 15 cm voor de pen, die uiteindelijk tot 7,5 cm afgezaagd werd en zo voor de helft in de ligger komt te zitten. Ik had dus nog nooit een houtconstructie gemaakt en had er dus geen rekening mee gehouden dat een huis-tuin-en-kuikenaccuboormachine van Bosch niet sterk genoeg is om M8-bouten van 18 cm in hout te draaien. Kortom, daar werd snel de gewone boormachine van mijn schoonvader te voorschijn getoverd waarmee het wel lukte (zij het met veel moeite en de laatste slag weg uiteindelijk met de hand en een ratel gegeven). We moesten namelijk verzinkte plaatjes aan de onderkant van elke kolom bevestigen zodat de kolommen in betonnen poeren vastgedraaid konden worden. De onder- en bovenkant van een kolom zagen er uiteindelijk zo uit:
Stap 2: Gaten in twee van de zes kolommen maken voor de schoren
De voorzijde van de overkapping is open en daar konden dus twee schoren geplaatst worden, die voor de nodige stabiliteit zorgen. Hiervoor moest in twee kolommen een gat van 5 x 14 cm gemaakt worden van zo'n 5 cm diep. Op YouTube zie je allerlei manier om de gaten te maken. Ik heb er uiteindelijk voor gekozen om dit met een speedboor van 38 mm te doen en de rest van het gat met een beitel uit te haken.
Als alles past, dan ziet dat er dus zo uit.
Stap 3: De liggers op maat zagen
Daarna werden de liggers op maat gezaagd: twee liggers van 5 meter voor aan de voorkant en achterkant uit balken van 6 meter en 3 dwarsliggers van 2,3 meter uit balken van 2,5 meter.
Stap 4: Gaten in liggers maken
In elke ligger van 5 meter moesten drie gaten (5x15cm en (minimaal) 5 cm diep) komen voor de drie kolommen waar deze op rust. Daarnaast moeste er ook gaten van 7,5 x 15 cm en 7,5 diep komen, zodat de dwarsliggers er ook netjes verzonken in konden. De oplettende lezer roept nu meteen: "Hé, maar op je ontwerp zie ik dat je de dwarsliggers middels een zwaluwstaart in de andere ligger laat verzinken." De reden dat ik dat niet gedaan heb, was het feit dat een halfhoutverbinding (oplegging met korte lip/loef) veel sneller te maken was en we uiteindelijk van bovenaf iedere kolom/ligger verbinding met een houtconstructieschroef verstevigd hebben, waardoor het niet nodig was om de dwarsligger in de andere ligger vast te klemmen middels een zwaluwstaartverbinding. Daarnaast moest één van de twee lange liggers van 5 meter voorzien worden van twee gaten voor de schoren. De schoren kwamen daarnaast 1 cm verzonken in zowel de kolom als de ligger te zitten. Dit hebben we met een bovenfrees gedaan en onderstaand filmpje laat goed zien hoe het er bij ons aan toe ging:
Stap 5: kijken alle verbindingen goed en strak in elkaar passen
Onderstaande geven het proces van het passend maken van het frame goed weer:
Zie de volgende post, voor de rest van de stappen!
Laatst bewerkt:
