Hoe zit dat nu met schellak / shellac?

[Piepeloen]

Hoi! Nog een N00b vraag.

Op Youtube zie ik englese/amerikaanse mensen echt lekker werken met shellac (Paul Sellers) of gekookte lijnzaadolie (wood by wright) of een combinatie.
Daarna beetje bijenwas erover...

(

)


Als ik in Nederland ga zoeken naar producten van shellac, dan vind ik schilfers, de alcohol en eventueel al gemixed spul. Maar overal staat bij dat het maar beperkt houdbaar is (1 jaar ofzo). Paul Sellers zie je werken met een soort van jerrycan zo groot als een 2liter fles melk... hoe dat dan? Dat krijg je toch nooit op als het spul zo snel uithard?

Hij heeft het de hele tijd over minuten tot 30min tussen laagjes. Maar als ik hier ga zoeken op politoeren, dan klinkt dat als een erg bewerkelijk proces... Is dat dan hetzelfde?

Ook eerst gekookte lijnzaadolie (BLO) als ondergrond gebruiken... dat hard dan toch niet uit? Ik heb een handvat gerepareerd en met BLO ingesmeerd van de hornbach. Duurde echt dagen voordat het niet meer 'plakkerig' was... terwijl ik wel na een paar minuten intrekken het restant grondig heb afgeveegd met schone doek. Ik vond het spul trouwens wel stroperig... Ik zie nu niet in hoe ik daar een nachtje later een laklaag over zou kunnen doen.

Het lijkt mij wel lekker werken om een dedicated kwast te hebben die zichzelf weer onthard als je het spul gebruikt. Dat is een stuk praktischer voor kleine dingen dan bij bv vernis.

Zijn er goede resources om hier over te leren? En als ik het gewoon eens wil proberen.. is het dan dit spul wat ze gebruiken?
Merkelbach schellakpolitoer kleurloos 250 ml - Baptist

 

[dekees]

Hoi Piepeloen Op de filmpjes ziet het er makkelijk uit maar goed politoeren is een kunst op zich. Voor behandelen met lijnolie is zoals je al zegt geen goed idee. Als het te politoeren hout zeer grove porien heeft smeer ik het weleens in met beenderlijm om zo de grootste porien deels te dichten en laat dit 24 uur uitharden, daarna is een behandeling met puimsteen aan te raden zodat je minder politoer lagen op hoeft te brengen. Zelfs als je deze voorbehandelingen goed uitvoert is het nog steeds een kwestie van een serieus aantal lagen opbrengen. Ik bouw gitaren en gebruik als afwerking uitsluitend politoer en na een week dagelijks meerdere lagen opbrengen kun je jezelf erin spiegelen en dan weet je dat het resultaat OK is. Het daarna insmeren met was komt mij onbekend voor.

 

[gpf]

(Verdunde) schellak (= kwastpolitoer) is een prima afwerking voor handvatten evenals gekookte lijnolie. De kwastpolitoer 2 x aanbrengen 10 minuten ertussen en je bent klaar. Voor lijnolie moet je wel 1-2 dagen wachten alvorens nog een laag op te brengen. (For a week once a day, for a month once a week, then once a year).

Schellak kan je als schilvers kopen bij de labshop, de alcohol 96 % bij de action. 300 gr/liter is voor politoeren, kwastpolitoer is een keer verdund.

Ik heb nooit gemerkt dat oude politoer niet te gebruiken is.

De aangeduide schellak is ongetwijfeld goed.

 

[henkverhaar]

Schellak ‘schilfers’ zijn (vrijwel) onbeperkt houdbaar. Hoe het met oplossingen in alcohol (‘politoer’) zit weet ik niet maar daarvan verwacht ik geen al te beperkte houdbaarheid. Politoeren is idd een tschnuek die he nuet zomaar onder de knie hebt.

Gekookte lijnolie (niet: lijnzaadolie - dat is een Anglicisme) is wel beperkt houdbaar. Bij regelmatige blootstelling aan zuurstof (lees: openen van de container/fles) zal de olie uiteindelijk in de fles polymeriseren (verharsen; uitharden). 1 van de redenen dat ik mijn eigen gekookte lijnolie maak…

Als BLO die je koopt niet uithardt is er iets mee aan de hand. Weet je zekere dat het gekookte lijnolie was en geen rauwe? Als ik hout met lijnolie bewerk en er geen laag op laat liggen is de buitenkant na 24 uur echt wel droog. Zeker een eerste laag. Zodra een lijnolieafwerking droog is/aanvoelt kan er schellak overheen - als je dat zou willen. Persoonlijk zou ik t niet doen…

Over politoeren leer je veel bij de Coockerije/politoeren.nl; over lijnolie overigens ook - hoewel niet alle info 100% correct is - maar dat is iig geen info die relevant is - alleen achtergrondinfo

 

[Paul90]

Hij heeft het de hele tijd over minuten tot 30min tussen laagjes. Maar als ik hier ga zoeken op politoeren, dan klinkt dat als een erg bewerkelijk proces... Is dat dan hetzelfde

Nee. Politoeren is niet wat Paul Sellers doet. Hij kwast schellak gewoon als elke andere beschermlaag op zijn meubelstukken en daarvoor is het prima geschikt. Bij politoeren wordt schellak echt tot een hoogglans opgewerkt, dat is een vak apart.

Ook eerst gekookte lijnzaadolie (BLO) als ondergrond gebruiken... dat hard dan toch niet uit?

Ligt eraan wat de toepassing is. Zo leerde ik onlangs dat gewaardeerd forumlid @Roeland dit doet voor o.a. gereedschappen.

Maar overal staat bij dat het maar beperkt houdbaar is (1 jaar ofzo). Paul Sellers zie je werken met een soort van jerrycan zo groot als een 2liter fles melk... hoe dat dan? Dat krijg je toch nooit op als het spul zo snel uithard?

Klopt. Paul Sellers gebruikt ook wat meer per jaar dan wij, hij krijgt het wel op.
De schilfers zijn wel "oneindig" houdbaar. Losse schilfers bestel je mee bij Fine-tools, bio-ethanol bij de Action en dan meng je 100-200 mL ethanol per keer.

Het lijkt mij wel lekker werken om een dedicated kwast te hebben die zichzelf weer onthard als je het spul gebruikt. Dat is een stuk praktischer voor kleine dingen dan bij bv vernis

Ja, is het ook! Ik gebruik het graag.

 

[Roeland]

Beste Piepeloen,

Opgeloste schellak in alcohol is in principe onbeperkt houdbaar, zolang het in een fles/container zit die afgesloten is. Je moet dus zorgen dat de alcohol niet er uit kan dampen. Echter dampt de alcohol eruit dan verhard de schellak en word zo hard als glas. En nu komt ie gewoon weer alcohol toevoegen en een beetje geduld en je kunt weer kwasten.

Ikzelf gebruik verschillende oplossingen (al dan niet) kant en klaar. ( in flessen van een liter of in een jerrycan van 5 liter)
Het oplossen van de schilfers kan soms wel wat lang duren vooral met de gekleurde. (Bv de zwarte politoer) Daarom kant en klaar minder gedoe zeker als je het alleen gebruikt als kwast afwerking (zoals Paul)

Er zijn de volgende politoer oplossingen kant en klaar te koop, helaas niet bij de Baptist

Oranje knoop politoer, is een wat hardere/sterke afwerking
Oranje/gele politoer, welke ik het meest gebruik.
Rode politoer, perfect voor mahonie soorten
Zwarte politoer, langzaam drogend en helaas wel wat duurder.
(Witte) politoer verschillende gradatie in kleurstof word vaak al afwerking gekozen door Houtdraaiers.
En tenslotte de ”Blonde” politoer deze is het meest zuiver en helder van kleur. Doordat deze schellak meer gezuiverd is is deze ook duurder.

Je kunt tijdens het politoeren een beetje olie toevoegen(bv paraffine olie) zodat je dot niet vast loopt en lekker glijdt. Nadien wel klaren met de alcohol dot. Dit is niet van toepassing op kwast politoer.

Het mooie van schellak is dat het op elk oppervlak hecht, zelfs op “natte”olie of niet drogende olie. Dit is een van de redenen dat houtbewerkers deze afwerking kiezen. Als bv door een te oude olie de olie niet wil uitharden en blijft tikken dan schellak er over heen aanbrengen. Dit werkt dan al een isolator. Daarna kun je hem verder afwerken in een “drogende” olie of vernis of lak.

Musea gebruiken schellak vaak om metalen zoals koper, messing, zilver te beschermen tegen corrosie (veroudering, zwart worden etc). Ze gebruiken dan wel de blonde variant. Een andere reden is dat het omkeerbaar is je kunt het namelijk weer heel gemakkelijk verwijderen met alcohol ( bv spiritus, ethanol etc)
Dit is gelijk ook het enige min puntje, het lost weer makkelijk op in alcohol.. Dus met een schellak afwerking(politoer laag) moet je oppassen met het van een biertje of een wijntje.
Na het aanbrengen kun je de laag verzadigen met bv een was op terpentijn basis. Let op geen terpentine want is een aardolie distelaat. Terpentijn word gewonnen van een levende boom en ruikt veel lekkerder.

Ik restaureer veel gepolitoerde meubels waar ik dus schellak voor gebruik en voorts gebruik ik het als afwerking voor mijn gereedschappen.

Politoer kun je aanschaffen bij Alles over Politoer, politoeren en restauratie materialen. van Richard Vermeulen, deze man heeft ook een prachtig boekje hierover geschreven
Linkje

Handboek politoeren

Het eerste Nederlandstalige politoerboek

www.politoeren.com

En zoals geschreven in plaats van ethanol kun je bio ethanol van de action gebruiken kost eenderde van wat ethanol kost.

Groetnis,

Roeland

 

[Roeland]

Overigens, droge schellak schilfers kunnen wel gaan schimmelen als niet goed opgeslagen lees te vochtig.

Groetnis,

Roeland

 

[henkverhaar]

Let op geen terpentine want is een aardolie distelaat. Terpentijn word gewonnen van een levende boom en ruikt veel lekkerder.

Ja, nou en? ;-)

 

[Piepeloen]

(Verdunde) schellak (= kwastpolitoer) is een prima afwerking voor handvatten evenals gekookte lijnolie. De kwastpolitoer 2 x aanbrengen 10 minuten ertussen en je bent klaar. Voor lijnolie moet je wel 1-2 dagen wachten alvorens nog een laag op te brengen. (For a week once a day, for a month once a week, then once a year).

Schellak kan je als schilvers kopen bij de labshop, de alcohol 96 % bij de action. 300 gr/liter is voor politoeren, kwastpolitoer is een keer verdund.

Ik heb nooit gemerkt dat oude politoer niet te gebruiken is.

De aangeduide schellak is ongetwijfeld goed.

Helder.
Voor kwastpolitoer bedoel je dan 150gr/liter?

Op de site van Dieter schmid staat dit erbij voor de blonde variant zonder de was erin. Ik was van plan om het gewoon in de gesloten pot in het donker te bewaren, dus dat zal niet zo'n vaart lopen denk ik.

 

[Piepeloen]

Beste Piepeloen,

Opgeloste schellak in alcohol is in principe onbeperkt houdbaar, zolang het in een fles/container zit die afgesloten is. Je moet dus zorgen dat de alcohol niet er uit kan dampen. Echter dampt de alcohol eruit dan verhard de schellak en word zo hard als glas. En nu komt ie gewoon weer alcohol toevoegen en een beetje geduld en je kunt weer kwasten.

Ikzelf gebruik verschillende oplossingen (al dan niet) kant en klaar. ( in flessen van een liter of in een jerrycan van 5 liter)
Het oplossen van de schilfers kan soms wel wat lang duren vooral met de gekleurde. (Bv de zwarte politoer) Daarom kant en klaar minder gedoe zeker als je het alleen gebruikt als kwast afwerking (zoals Paul)

Er zijn de volgende politoer oplossingen kant en klaar te koop, helaas niet bij de Baptist

Oranje knoop politoer, is een wat hardere/sterke afwerking
Oranje/gele politoer, welke ik het meest gebruik.
Rode politoer, perfect voor mahonie soorten
Zwarte politoer, langzaam drogend en helaas wel wat duurder.
(Witte) politoer verschillende gradatie in kleurstof word vaak al afwerking gekozen door Houtdraaiers.
En tenslotte de ”Blonde” politoer deze is het meest zuiver en helder van kleur. Doordat deze schellak meer gezuiverd is is deze ook duurder.

Je kunt tijdens het politoeren een beetje olie toevoegen(bv paraffine olie) zodat je dot niet vast loopt en lekker glijdt. Nadien wel klaren met de alcohol dot. Dit is niet van toepassing op kwast politoer.

Het mooie van schellak is dat het op elk oppervlak hecht, zelfs op “natte”olie of niet drogende olie. Dit is een van de redenen dat houtbewerkers deze afwerking kiezen. Als bv door een te oude olie de olie niet wil uitharden en blijft tikken dan schellak er over heen aanbrengen. Dit werkt dan al een isolator. Daarna kun je hem verder afwerken in een “drogende” olie of vernis of lak.

Musea gebruiken schellak vaak om metalen zoals koper, messing, zilver te beschermen tegen corrosie (veroudering, zwart worden etc). Ze gebruiken dan wel de blonde variant. Een andere reden is dat het omkeerbaar is je kunt het namelijk weer heel gemakkelijk verwijderen met alcohol ( bv spiritus, ethanol etc)
Dit is gelijk ook het enige min puntje, het lost weer makkelijk op in alcohol.. Dus met een schellak afwerking(politoer laag) moet je oppassen met het van een biertje of een wijntje.
Na het aanbrengen kun je de laag verzadigen met bv een was op terpentijn basis. Let op geen terpentine want is een aardolie distelaat. Terpentijn word gewonnen van een levende boom en ruikt veel lekkerder.

Ik restaureer veel gepolitoerde meubels waar ik dus schellak voor gebruik en voorts gebruik ik het als afwerking voor mijn gereedschappen.

Politoer kun je aanschaffen bij Alles over Politoer, politoeren en restauratie materialen. van Richard Vermeulen, deze man heeft ook een prachtig boekje hierover geschreven
Linkje

Handboek politoeren

Het eerste Nederlandstalige politoerboek

www.politoeren.com

En zoals geschreven in plaats van ethanol kun je bio ethanol van de action gebruiken kost eenderde van wat ethanol kost.

Groetnis,

Roeland

thanks Roeland!
Zal de site eens bekijken. Heb voor nu alvast wat schilfers op de bestellijst gezet

 

[Roeland]

Ja, nou en? ;-)

Persoonlijke voorkeur, het ruikt zo lekker!

Groetnis,

Roeland

Ps bij politoeren gebruik ik liever ook geen spiritus.

 

[Paul90]

Ja, nou en? ;-)

Ik vraag me nog steeds af, wat is het functionele verschil tussen terpentijn en terpetine?
De oorsprong is anders. Wat ik zo lees is terpentijn ook visceuzer, meer hars-achtig dan terpetine. Beiden worden gebruikt als sterk oplosmiddel, en de veiligheidsbladen ontlopen elkaar niet veel qua gevaren.
Chemisch gezien is de samenstelling ook anders. Maar wat is het verschil in de toepassing van houtbewerking, namelijk oplossen van oliën en wassen? Waarom is de een te verkiezen boven den andere, afgezien van de geur? (@henkverhaar kom er maar in met de pedante modus!)

Dan is de bijkomende vraag, aansluitend op de openingsvraag: waarom wordt terpentijn gebruikt in meubelwassen? Ik was laatst aan het zoeken naar zelfgemaakte meubelwas en de meeste recepten bevatten enkel lijnolie en bijenwas, gemengd door verwarmen. Is de functie van terpentijn enkel om recepten met hoog aandeel was beter smeerbaar te maken? Of heeft het nog meer toegevoegde waarde?
Meestal gebruik ik bijenwas direct vanuit de pot als laatste laag, maar een versie met lijnolie lijkt me wel handig voor veelgebruikte onderdelen zoals handvatten.

 

[HoutNerveus]

Ik merk dat hoe dicht je verpakking ook is, er (bij mij althans) altijd wat verdampt/alcohol ontsnapt.
Een truc is om elke keer als je je voorraad wegzet een streepje te zetten bij het niveau. Het aandeel dat de volgende keer dat je je voorraad pakt verdampt is kan je dan weer aanvullen met alcohol, en zo behoud je je originele mengverhouding. Op die manier is het praktisch oneindig houdbaar.

Ik gebruik het vooral gewoon als lak; omdat het direct droogt kan je in een half uur je werkstuk van zoveel lagen voorzien als je wilt. Dat is voor de ongeduldige hobbyist wel zo fijn!
Maar ook politoeren is geweldig leuk om te doen. Daar heb ik dan een extra verdund potje voor.

 

[henkverhaar]

Persoonlijke voorkeur, het ruikt zo lekker!

Groetnis,

Roeland

Ps bij politoeren gebruik ik liever ook geen spiritus.

Terpentijn ruikt idd veel beter dan terpentine. Het is echter niet minder giftig - wellicht zelfs wat meer, omdat het reactiever is... Voor de functie maakt het niet veel uit, behalve bij toepassingen met lijnolie, waar de terpentijn (waarschijnlijk) meepolymeriseert, en derhalve een effect heeft op de gevormde hars. Of dat voor het eindresultaat gunstig of ongunstig is weet ik niet, maar ik maak mijn gekookte lijnolie altijd met terpentijn.

Voor schellak denk ik dat je geen spiritus gebruikt omdat daar kleurstof en een denaturant in zit?

 

[henkverhaar]

Ik vraag me nog steeds af, wat is het functionele verschil tussen terpentijn en terpetine?
De oorsprong is anders. Wat ik zo lees is terpentijn ook visceuzer, meer hars-achtig dan terpetine. Beiden worden gebruikt als sterk oplosmiddel, en de veiligheidsbladen ontlopen elkaar niet veel qua gevaren.
Chemisch gezien is de samenstelling ook anders. Maar wat is het verschil in de toepassing van houtbewerking, namelijk oplossen van oliën en wassen? Waarom is de een te verkiezen boven den andere, afgezien van de geur? (@henkverhaar kom er maar in met de pedante modus!)

Zie mijn antwoord op Roeland zijn opmerking ;-) qua oplosmiddel zijn ze inwisselbaar, behalve mogelijk bij sterk drogende olien - maar ook daar is het verschil in functionaliteit waarschijnlijk niet heel belangrijk.

Dan is de bijkomende vraag, aansluitend op de openingsvraag: waarom wordt terpentijn gebruikt in meubelwassen? Ik was laatst aan het zoeken naar zelfgemaakte meubelwas en de meeste recepten bevatten enkel lijnolie en bijenwas, gemengd door verwarmen. Is de functie van terpentijn enkel om recepten met hoog aandeel was beter smeerbaar te maken? Of heeft het nog meer toegevoegde waarde?

Voor een meubelwas - zeker een die uitsluitend uit (echte) wassen bestaat - is een oplosmiddel uitsluitend een middel om het product beter smeerbaar te maken. En daarna te verdampen. Je zou ook een paraffineolie of een cosmetische olie kunnen gebruiken om de smeerbaarheid te beinvloeden, maar dan blijft die olie in het eindproduct aanwezig. Voor een meubelwas is dat minder gewenst, want je wilt uiteindelijk een laagje was op het hout, geen (zacht) mengsel van was en olie. Terpentijn wordt vooral gebruikt omdat meubelwas vaak een wat 'nostalgisch' of 'bio' uitstraling heeft, en terpentijn daar beter bij past dan terpentine of een ander aardoliedistillaat of synthetisch oplosmiddel. Maar zoals gezegd, functioneel maakt het niet uit.

 

[henkverhaar]

Ik gebruik het vooral gewoon als lak; omdat het direct droogt kan je in een half uur je werkstuk van zoveel lagen voorzien als je wilt. Dat is voor de ongeduldige hobbyist wel zo fijn!
Maar ook politoeren is geweldig leuk om te doen. Daar heb ik dan een extra verdund potje voor.

Gorilla glue, en andere bruislijmen werken ook prima als snelle friction polish. Het wordt relatief veel gebruikt als alternatieve afwerking bij het maken van bamboehengels. Inpoetsen (zorgen dat je flink wat hitte genereert), en het bruist dan niet, je krijgt een flinterdunne coating, die je makkelijk binnen een dag in 5, 10, of zelfs 20 lagen kunt aanbrengen...

 

[Wim Kluck]

Gorilla glue, en andere bruislijmen werken ook prima als snelle friction polish. Het wordt relatief veel gebruikt als alternatieve afwerking bij het maken van bamboehengels. Inpoetsen (zorgen dat je flink wat hitte genereert), en het bruist dan niet, je krijgt een flinterdunne coating, die je makkelijk binnen een dag in 5, 10, of zelfs 20 lagen kunt aanbrengen...

Henk het is mij volledig nieuw dat je PU bruislijm hiervoor kunt gebruiken. IK zal het een keer proberen met handschoen aan.
Verder vraag ik me af of de terpentine nog steeds dezelfde is als de oude van 10 jaar geleden want ik lees over gedearomatiseerde varianten. Ik heb al een keer aceton bij de bouwmarkt terug gebracht omdat het geen aceton meer is (staat er klein onder acetonvervanger) en dat werkt dan toch anders.

 

[henkverhaar]

Henk het is mij volledig nieuw dat je PU bruislijm hiervoor kunt gebruiken. IK zal het een keer proberen met handschoen aan.
Verder vraag ik me af of de terpentine nog steeds dezelfde is als de oude van 10 jaar geleden want ik lees over gedearomatiseerde varianten. Ik heb al een keer aceton bij de bouwmarkt terug gebracht omdat het geen aceton meer is (staat er klein onder acetonvervanger) en dat werkt dan toch anders.

Ja dat zijn al die biovarianten. Wat een bagger is dat. Aceton heb ik nog van het lab (maar ben er bijna doorheen - moet ik een andere bron voor gaan vinden). Wasbenzine en terpentine haal ik tegenwoordig bij de Appie, da's tenminste nog gewoon aardoliedestillaat.

Die bruislijm gebruik ik ook voor afwerken van reel seat inserts op de draaibank ;-)

 

[Paul90]

Terpentijn wordt vooral gebruikt omdat meubelwas vaak een wat 'nostalgisch' of 'bio' uitstraling heeft, en terpentijn daar beter bij past dan terpentine of een ander aardoliedistillaat of synthetisch oplosmiddel. Maar zoals gezegd, functioneel maakt het niet uit.

Dankjewel voor de uitleg Henk! Dat lijkt me ook het "gevaar" van terpentijn. Het ruikt lekkerder en heeft een natuurlijke oorsprong, maar het veiligheidsblad liegt er niet om dat het net zo gevaarlijk is.
Chemisch gezien hebben terpentijn en terpentine een andere samenstelling, maar functioneel hetzelfde dus. En geen noodzaak om een van beiden toe te voegen aan de meubelwas op basis van lijnolie. Helder!