Ebonizing wood, of gewoon zwartmaken van hout

[jaap]

In Amerikaanse vakbladen en websites lees je nog wel eens, als de houtsoorten van het werkstuk worden genoemd, het woord ebonized. Hout gezwart als ebben. Nu heb je ebben in het pikzwart maar ook met mooie bruinige strepen zoals maccassar ebben. Bij ebonizen blijf je ook de structuur en nerven van het hout zien en het kleurt anders op dan bij beitsen. Na lang zoeken vond ik in de kelder van internet een recept om hout te ebonizen, het gaat als volgt.
Men neme een leeg jampotje, vult dat met azijn ( ik gebruik schoonmaakazijn) en doet daar een flinke dot staalwol in. Dat laat je een dag of 5 staan, de vloeistof is dan nog steeds bijna kleurloos en helder en je haalt de staalwol er weer uit. De vloeistof kwast je op een stuk hout en na enige tijd wordt het ....zwart, pikzwart. Tenminste met het eiken wat ik gebruikte. Het zwarten schijnt te komen van de reactie van de zure azijn met het ijzer en dan op het hout met de tannine die in het hout zit. Tannine is ook 1 van de redenen om wijn in eikenhouten fusten op te slaan. Tegenwoordig gaat dat zeer onromantisch in roestvrijstalen tanks en gooit men een paar zakken eiken krullen in de tank, maar het resultaat is hetzelfde. De eiken dingen die ik tot nu toe op deze manier gezwart heb, poets ik op met fijn staalwol, 000 of nog beter 0000. De behandeling met de kwast herhaal ik ook meestal een aantal keren en ook tussendoor schuur ik met fijn staalwol. Nu zijn er meer houtsoorten met tannine, dus die zouden ook zwart moeten worden. Het zit ook in esdoorn, kersen en misschien wel meer. De nieuwschierigheid was gewekt en ik vond het tijd voor wat onwetenschappelijk onderzoek. Uit met rek met resten (ik kan echt niks weggooien) heb ik een aantal houtsoorten gepakt en behandeld met het azijnmengsel. Op de foto van links naar rechts: esdoorn, beuken, essen, purperhart, limba, grenen, mahonie, amerikaans noten, pau amarelo, amerikaans kersen en europees eiken. Uit ervaring weet ik dat amerikaans eiken hetzelfde reageert.
Ik heb de proefstukjes aan de bovenkant ingesmeerd, na 10 minuten afgeveegd en nog een keer ingesmeerd met het azijnmengsel. Ook dit na 10 minuten weer afgeveegd. Het eikendeeltje is daarna met staalwol gepoetst en in de was gezet.
Zoals de foto's laten zien, gaat het met eiken echt helemaal prima. Donkere houtsoorten zijn meestal ook de kostbaartste, dus ik hoop dat jullie net zo veel plezier aan deze methode zullen hebben als ikzelf.







Attached files

 

[kiesvoorhout]

Koken met Jaap?

Dacht ik als chemicus alles zo'n beetje te hebben gezien, komt er iemand toveren met azijn!
Blijft het hout ook zwart? En hoe diep is het gekleurd?
Wist je trouwens, dat er zwart(donkergrijs) eiken bestaat?
Dit is zgn moereik, eiken wat duizenden jaren in het veen heeft gelegen en daar door de sappen uit de bodem zwart is geworden.
Ik kocht bij inlands-hout een stuk (lijkt wel een verkoolde stronk)



Attached files

 

[jaap]

hallo Kor, je bent van harte uitgenodigd om te komen proeven!

het zwart gaat wel een paar tiende milimeter in het hout. Het hout zelf verkleurt, het ligt er niet op en is dus ook veegvast. Je kunt het licht schuren en eventueel de nerf weer wat op schuren zodat het kleurenpatroon wat levendiger wordt.

Ook prachtig spul dat moereik!

 

[houtmannetje]

werkt dat met alle houtsoorten of alleen looizuurhoudende houtsoorten zoals eiken en kastanje????

grts, Houtmannetje

 

[houtmannetje]

ff een beetje rond geneuseld en inderdaad het hout moet tanines bevatten, maar tijdens het neuselen ook een manier gevonden om tanine aan hout toe te voegen

gewoon sterke thee er overheen smeren de tanine uit de thee dringt in het hout waarna je met je staalwol azijn brouwsel kan gaan toveren

owhhh ja en dat moereik ziet er heel goed uit
beelden van moereik op deze website
http://ronaldoosting.exto.nl/gallery/objects/id/118610.html

grts, Houtmannetje

 

[Caspar Labarre]

laagje ammoniak in emmer houtjes erin eiken erop en deksel of plastic zak over emmer en dag of 2 laten staan, geen vocht raak het hout dus ook geen rijzende vezel, kan met gepolijst hout toegepast worden. Word zo mooi als dat prachtige stuk moeraseiken.

 

[Ad de Crom]

Jaap, heel interessant. Heb er wel eens van gehoord, maar me er nog nooit in verdiept.
Denk dat ik deze methode eens toe ga passen op mijn houtdraaiwerk.
Bedankt voor de uitleg.
Ad

 

[Wilco Flier]

Mooie tips allemaal. Ik ben zelf niet zo thuis in het finishen, t hoogste wat ik tot nu toe bereikt heb is gewone bouwmarktbeits, maar het is wel interessant om te lezen.

Verder heb ik hier nog een link met enkele interessante afwerkingsrecepten: http://www.de-houtdraaier.nl/afwerken.htm

 

[cornemuses]

Een goede en ook indringende methode is het gebruik van indringverf voor schoenmakers.Zeer dunne zwarte inktachtige pigment .Zeer diep zwart en dringt ver in het hout.Na droging geen vezels want het is op een fijne thinnerachtige stof :evil:
Kan gepolijst worden af nabehandeld met was .Poetsen tot het niet meer afgeeft.

 

[Ad de Crom]

Ben bezig met een vurenhouten schaal, als ik hem klaar heb ga ik eens een brouwseltje maken en eens zien of ik een aardige zwarte kleur op de schaal kan toveren. Laat het jullie weten.
Ad

 

[Wilco Flier]

Ik heb het ook geprobeerd op een eiken proefstuk, omdat ik het wil toepassen op een paar gedraaide eiken kaarsenstandaards. Ik heb gewoon blank natuurazijn gebruikt uit de supermarkt.
Bij gebrek aan staalwol heb ik er roestige spijkers doorheen gedaan, een nacht laten trekken en vervolgens de roest eruit gefiltreerd zodat ik weer redelijk helder azijn kreeg. Het eiken werd wel donkerder, maar in plaats van echt pikzwart werdt het heel donkerpaars.
Ik wilde eigenlijk zwart, omdat dat een algemenere kleur is dan paars.

Waar zou het aan kunnen liggen?
Concentratie van de azijn?
Toch maar staalwol ipv spijkers?
LAnger laten trekken?

 

[jaap]

Als je staalwol gebruikt, blijft de azijn gewoon helder en hoef je niet te filteren. Nieuwe spijkers zijn waarschijnlijk wat vettig waardoor het contact met de vloeistof niet zo goed gaat. De azijn staalwol oplossing laat ik minimaal 3 dagen "trekken".
succes.

jaap

 

[zuma]

Staalwol is veel fijner dus effctief is er een veel groter oppervlak van staal dat kan 'reageren' met het azijn. Spijkers zijn grof dus een veel kleiner oppervlak dat het azijn raakt. Dus wil je hetzelfde effect met spijkers dan zal je het veel langer moeten laten trekken.

 

[zuma]

laagje ammoniak in emmer houtjes erin eiken erop en deksel of plastic zak over emmer en dag of 2 laten staan, geen vocht raak het hout dus ook geen rijzende vezel, kan met gepolijst hout toegepast worden. Word zo mooi als dat prachtige stuk moeraseiken.

Wordt het hout dan wel door en door gekleurd of ook alleen de toplaag? Als alleen de toplaag kleurt is het jammer want zodra je het gaat verwerken krijg je 'bloot' hout. En om een complete tafel op houten blokjes in een silo met ammonia te zetten dat is ook weer zo enorm niet hobby benadering. Dan heb ik toch mer fiducie in de kwast methodes met azijn en indringverf.

 

[houtmannetje]

Staalwol is veel fijner dus effctief is er een veel groter oppervlak van staal dat kan 'reageren' met het azijn. Spijkers zijn grof dus een veel kleiner oppervlak dat het azijn raakt. Dus wil je hetzelfde effect met spijkers dan zal je het veel langer moeten laten trekken.

je moet roestige spijkers gebruiken de azijn gaat een reactie aan met de roest

 

[zuma]

OKé het chemisch proces vind dus plaats tussen azijn en geoxideerd (roest dus) staal. Dan nog bljft het verhaal hetzelfde: totale oppervlak geoxideerd staal in een bol staalwol is groter dan het oppervlak geoxideerd staal op een handvol roestige spijkers. Bij roestige spijkers is de hoeveelheid eindproduct na afloop van de reactie dus minder.

 

[coko]

Staalwol is behoorlijk roestvast.
Ik zou oppervlakte vergroting gebruiken door pisbakstaal tot ijzervijsel te vijlen.

Het rare is dat zwakke zuren veel heftiger reageren met metalen.
Ik werk op een fabriek waar als bij product zwavelzuur wordt gemaakt.
Het gedeelte waar zwavelige zuren onstaan is geheel uit lood gemaakt. Je kan in dit zuur zo je hand in steken, geen centje pijn.
Dit spul vreet lood en rvs, dat wil je niet weten...
Geconcentreed zwavelzuur van 95% en 98% loopt door pisbakstalen leidingen, geen probleem. Maar een druppel vreet gelijk door je vel heen.

 

[Jules Bosma]

Beste Allemaal,
Eiken, vooral europees eiken bevat looizuur, een inhoudstof wat reageerd op ijzer en amoniak.
Dit is ook de verklaering waarrom het hout zo sterk reageerd op het mengel van Jaap. Let wel elke stam heeft zijn eigen hoeveelheid looizuur, wil je dus voorkomen dat er in je werstuk verschillende effecten (kleuren) optreden kun je het beste alle onderdelen van een meubeltje uit dezelfde stam halen.

Er zijn twee manieren om eiken te laten reageren, een gecontroleerde en een ongecontroleerd=zwart.
Wanneer je eiken in aanraking brenkt met amoniak, bijvoorbeeld door onder te kwasten of te dompelen zal de reactie binnen een minuut beginnen en doorgaan totdat de amoniak wordt afgespoeld.
Een mooiere methode is het roken;

Bij het roken kun je het beste een tent van doorzichig plastic maken over je werkstuk heen en deze zomers buiten in de zon zetten. Zorg dat nergens het plastic het hout raakt.
Zet onder in de tent een grote schotel met amoniak die verdampt. Door het doorzichtige plastic kun je de chemische reactie goed in de gaten houden, wanneer je werkstuk de kleur bereikt heeft, trek je het plastic eraf en de reactie stopt onmiddelijk.
Het voordeel hiervan is dat ook de naden donkerder worden.

Wil je je reactie versnellen kun je ook schilders-amoniak gebruiken van 20%. Deze is alleen zo sterk dat je er niet aan moet ruiken en het veiligste buiten kunt gebruiken. Pas op met dit spul!

Behandelen met amoniak of een ijzeroplossing heeft alleen zin als er looizuur in het hout zit. Vuren en grenen zal licht verkleuren, maar lang niet zo als eiken.
Het spul wat je in de bouwmarkt koopt bevat pigment om hetzelfde effect te krijgen.

Ook bij eiken kun je een effect ongewenst krijgen, wanneer je een lak gebruikt waarin amoniak verwerkt zit, of eiken behandeld met afbijt. De meubelmaker noet dit vaak chemisch beitsen, omdat door het opbrengen van een blanke lak het hout toch donkerbruin-grijs kan worden.

Amerikaans eiken, rood en wit, bevat veel minder looizuur dan europees, daar werkt het dus niet.

Groet,
Jules

 

[zuma]

Bevatten tropische houtsoorten looizuren? Zo ja welke soorten zijn bekend?

 

[Jules Bosma]

Ik zou zo niet weten, kijk eens op http://www.houtinfo.nl.
Tropische soorten hebben vaak allerlei andere agresieve inhoudsstoffen.

Doel van deze stoffen is het hout weerbaar maken tegen de schimmel die houtrot veroorzaakt.
Beuken is een van de soorten die weinig tot geen schimmelwerende stot bevat, wanneer je het buiten gebruikt is het dan ook zo verrot.

Hardheid van een houtsoort heeft niets met duurzaamheid te maken!

Groet,
Jules