Beenderlijm: welke mengverhouding

[thomasz]

Hoi,
Voor een restauratieprojectje wil ik gelijmde onderdelen later, wanneer nodig, weer los kunnen halen.
Zo kom ik dan op beenderlijm uit.
Inmiddels weet ik dat je de parels eerst moet weken. In verschillende artikeltjes lees ik dat daarbij een verhouding parels:water van 1:1 gebruikt moet worden.
Maar ja, is dat gewichtsverhouding of volumeverhouding?

De voor mij nieuwe werkwijze zou dan als volgt zijn:

- Parels weken in koud water gedurende 24 uur
- het mengsel au bain marie verwarmen tot 45 graden Celsius
- de te lijmen onderdelen verwarmen met een föhn
- onderdelen insmeren en meteen klemmen, want de lijm heeft een korte opentijd.

Kloppen die stappen zo?

 

[chrisvanaar]

Je zou eens kunnen kijken op youtube naar de playlist Natürliche Leimen van Lothar Jansen-Greef. Als je duits niet zo goed is kun je de vertaling aanzetten, de engelse is redelijk maar de nederlandse is bagger.

 

[thomasz]

Dankjewel voor de tip. Ga er naar kijken.

 

[gpf]

Je kan de parels direct in warm water doen en dan blijven roeren. Ik heb een kookplaatje met een ouderwetse lijmpot met water warmer dan 45 graden dat is prima; föhn is alleen nodig als je een langere verwerkingstijd wil. Klemmen kan maar is niet altijd nodig.

 

[thomasz]

Bedankt @gpf

 

[Nick18]

Je kan hier een vrij uitgebreide handleiding downloaden van de Keystone glue company: Doing The Glueing, Free PDF Download

Ik doe het zelf op ongeveer deze manier:

Ik weeg dus niets en doe het op gevoel, het resultaat lijkt prima.

Vooraf weken in koud water lijkt wel wat te helpen om klontjes te voorkomen maar een paar uur is genoeg.
Je kan het eventueel direct verwarmen.

Verder gebruik ik zelden een föhn behalve als de ruimte koud is en/of ik meer tijd nodig heb. Je kan ook Urea of zout toevoegen om een langere open tijd te krijgen (zie bovenstaande video).

Na het aanbrengen van de lijm schuif ik de verbinding vaak licht heen en weer (als dat kan), daarna zit het direct vast zie:

Dit vind ik een voordeel van beenderlijm, je hebt ook niet altijd klemmen nodig als je de verbinding maar niet belast. Het schijnt zelfs zo te zijn dat beenderlijm de verbinding "aantrekt" tijdens het drogen.

Ik vind het zelf erg prettige lijm, ook de lijmresten zijn eenvoudig schoon te maken en bij het afwerken van het project vind je geen sporen meer. Het enige nadeel is dat je wat meer moet plannen als je het niet dagelijks gebruikt. Je kan eventueel kant en klare koude beenderlijm kopen of het zelf maken met Urea enz.

 

[henkverhaar]

Ik vind het zelf erg prettige lijm, ook de lijmresten zijn eenvoudig schoon te maken en bij het afwerken van het project vind je geen sporen meer. Het enige nadeel is dat je wat meer moet plannen als je het niet dagelijks gebruikt. Je kan eventueel kant en klare koude beenderlijm kopen of het zelf maken met Urea enz.

Zelf maken? Je bedoelt zelf beenderen (of beter, huiden) uitkoken tot lijm? Een andere manier om de lijm te _maken_ is er niet. NH2-C=O-NH2 heet in het Nederlands overigens ureum, niet urea - da's Engels. Wat die ureum in beenderlijm doet weet ik niet, maar omdat beenderlijm geen reactieve lijm is zou ik er niet zomaar iets als ureum of zout aan toevoegen, zonder duidelijke aanwijzingen wat dat op de lange termijn voor effecten op de lijmverbinding heeft...

 

[thomasz]

Hoi @Nick18 ,

Dankjewel voor de pdf en de video. Dat geeft me, samen met de andere adviezen en verwijzingen die ik kreeg, een goede start. Zelf beenderlijm maken ga ik nog niet doen. Eerst maar eens met de pellets aan de slag en kijken hoe het bevalt.

 

[Nick18]

Graag gedaan en veel succes @thomasz !

Ik bedoelde natuurlijk niet het zelf maken van het beenderlijm granulaat (lijkt me de tijd en het gedoe niet waard ) maar beender- of huidenlijm die koud of lauwwarm te gebruiken is en daardoor altijd klaar staat. Dit kan door het toevoegen van ureum (bedankt voor het lesje Nederlands @henkverhaar ). Ik doe dit zelf ook niet maar er zijn veel tevreden gebruikers van dit soort lijmen, bijvoorbeeld: https://oldbrownglue.com/.
Old brown glue is zo te zien niet persé zwakker dan standaard beenderlijm: https://oldbrownglue.com/images/articles/HowStrongisYourGlue_FWW.pdf
Voor Old brown glue wordt huidenlijm met een bloomgetal van 192 gebruikt, dit is iets hoger dan de standaard beenderlijm (150-170?).

Titebond heeft ook een dergelijke lijm die meer ingrediënten bevat en waarover ik wel negatieve ervaringen vond.

Hier staat nog wat meer informatie over huidenlijm die vloeibaar is bij kamertemperatuur inclusief een recept. Zelf zou ik overigens geen zout gebruiken omdat ik bang zou zijn dat het vocht aan kan trekken.

 

[H@ns]

Zelf maken? Je bedoelt zelf beenderen (of beter, huiden) uitkoken tot lijm? Een andere manier om de lijm te _maken_ is er niet. NH2-C=O-NH2 heet in het Nederlands overigens ureum, niet urea - da's Engels. Wat die ureum in beenderlijm doet weet ik niet, maar omdat beenderlijm geen reactieve lijm is zou ik er niet zomaar iets als ureum of zout aan toevoegen, zonder duidelijke aanwijzingen wat dat op de lange termijn voor effecten op de lijmverbinding heeft...

Ureum verlengt de open tijd van eiwit gebaseerde lijmen zoals beenderlijm

 

[henkverhaar]

Ureum verlengt de open tijd van eiwit gebaseerde lijmen zoals beenderlijm

`ik heb wat gezocht (nog geen overtuigende mechanistische informatie gevonden helaas), maar het ligt wel wat ingewikkelder - het 'solubiliseert' gelatinelijmen en verlaagt daarmee stollingstemperatuur. Hoe meer ureum (er zijn ook andere mogelijke toevoegingen) hoe lager de stollingstemperatuur. Of dit komt door een reversibele verandering in de structuur van de gelatine en andere inhoudsstoffen of een permanente chemische verandering is mij, zoals gezegd, nog niet duidelijk, maar wat wel duidelijk is is dat de toevoeging zelf (de facto) onomkeerbaar is (want niet meer eruit te 'filteren'), en dus je lijm onherroepelijk wijzigt - en ik lees op verschillende 'gitaarbouwsites' dat de eigenschappen van een dergelijke gemodificeerde beenderlijm wel degelijk anders zijn dan die van de niet-gemodificeerde lijm.

 

[thomasz]

Omdat ik toevallig in de buurt was, bij Baptist een zakje beenderlijmkorrels gekocht en eenmaal weer thuis aan de slag. In een glazen weck potje van de Action de helft gedaan en aangevuld met water tot net boven de korreltjes. De volgende dag waren die flink gezwollen, dus nog maar wat water er bij. Vervolgens het potje au bain marie verwarmd. Doordat er nu natuurlijk teveel water bij zat was de lijm veel en veel te dun. Zo doe je ervaring op. Maar door de substantie een poosje verwarmd te laten staan, verdampte het water en bleef een mooie dikte over. De geur is niet vies, vind ik, maar het ruikt nou niet bepaald naar parfum.
'Snel werken' is het devies, maar dat vond ik wel meevallen. Een minuut heb je zeker de tijd en omdat het maar een klein tafeltje was dat in elkaar gelijmd moest worden, geen probleem.
Het tafeltje stamt uit de jaren vijftig en omdat het precies de juiste zithoogte heeft, is die ook als krukje gebruikt. De pootjes zijn met een pen en gat in het bovenblad van meubelplaat gelijmd, dus die waren niet bestand tegen gewiebel en los gekomen. Ooit eens 'gerepareerd' met gewone houtlijm, maar nou niet bepaald succesvol.
Er zat niets anders op dan de lijsten eraf te halen en de poten eruit te zagen. Het blad heb ik dan ook vervangen, de rest is origineel. Mijn keuze voor beenderlijm was ingegeven door de loszittende poten en dat bleek een goed idee: bij het demonteren had ik verzuimd de stand van de poten te markeren, zodat ik er bij het in elkaar zetten achter kwam dat de poten onder de verkeerde hoek stonden (de pen aan de poot is vierkant). Föhn erbij en het was weer voor elkaar. Bedankt iedereen voor hun reactie en de tips.

 

[Vurenhout]

Weer wat informatie waar we wat aan hebben. Top!