‘Verzonken’ getoogde schoor.

[Jeroen B]

Hallo,
Enkele jaren geleden heb ik met eiken een afdak gemaakt. Naar volle tevredenheid van mijn opdrachtgeefster (mijn vrouw). Ze is zo tevreden dat ze er nog een wil… Om het toch iets anders te maken wil ik deze keer geen rechte schoren, maar getoogde schoren en deze verzinken zodat ze een deel in de staander vallen. Zie ook een fragment uit een YouTube filmpje van de samurai carpenter. Heeft er iemand meer gedetailleerde instructies/tekeningen of tips?

 

[huge]

Dag Jeroen.

Zelf heb ik eens een veranda gebouwd en zat met dezelfde uitdaging. Waar ik enorm plezier van heb gehad is even een tijdelijke mal maken voor het maken van de pennen. Ik heb ze met mn invalzaag met geleiderrail gezaagd. Op die manier zijn ze allemaal gelijk en even lang.
Hoe ik het gedaan heb weet ik niet exact meer maar een foto zegt meestal meer als duizend woorden en gelukkig heb ik die nog. Zie foto's .
Als laatste een tip met het boren van de gaten voor de toogpennen.
Als je het gat in je staander hebt geboord boor niet meteen door je pen heen maar zorg dat je hem net raakt met het boortje.
neem vervolgens je schoor los en boor dan het gaatje apart. Zorg er dan voor dat je ongeveer een milimeter (misschien 2) dichter bij je borst boort. Hierdoor trekt je pen mooi strak in zn verbinding. Oja. Vergeet niet bij het laatste stukje van het gat bij je staanders voorzichtig te boren en het liefst boren tot je net je boortje ziet en dan vanaf de andere kant nogmaals boren. Ik was het aan het begin vergeten en geniet elke keer als ik bij deze klant ben nog steeds erg van de uitgeslagen vezels op de strak geschaafde staanders
Als je nog vragen hebt lees ik het wel.

Groet.

Hugo

 

[Jeroen B]

Dag Jeroen.

Zelf heb ik eens een veranda gebouwd en zat met dezelfde uitdaging. Waar ik enorm plezier van heb gehad is even een tijdelijke mal maken voor het maken van de pennen. Ik heb ze met mn invalzaag met geleiderrail gezaagd. Op die manier zijn ze allemaal gelijk en even lang.
Hoe ik het gedaan heb weet ik niet exact meer maar een foto zegt meestal meer als duizend woorden en gelukkig heb ik die nog. Zie foto's .
Als laatste een tip met het boren van de gaten voor de toogpennen.
Als je het gat in je staander hebt geboord boor niet meteen door je pen heen maar zorg dat je hem net raakt met het boortje.
neem vervolgens je schoor los en boor dan het gaatje apart. Zorg er dan voor dat je ongeveer een milimeter (misschien 2) dichter bij je borst boort. Hierdoor trekt je pen mooi strak in zn verbinding. Oja. Vergeet niet bij het laatste stukje van het gat bij je staanders voorzichtig te boren en het liefst boren tot je net je boortje ziet en dan vanaf de andere kant nogmaals boren. Ik was het aan het begin vergeten en geniet elke keer als ik bij deze klant ben nog steeds erg van de uitgeslagen vezels op de strak geschaafde staanders
Als je nog vragen hebt lees ik het wel.

Groet.

Hugo

Dank je Hugo, ziet er indrukwekkend uit. Ik zie dat je de schoren in massa productie hebt gemaakt, wel handig. Ik ga de tip met het versprongen boorgat proberen, ik had de vorige keer al veel moeite om de pen zonder verspringen er door te krijgen, hopelijk gaat het nu makkelijker…
Zuur als je telkens je foutje ziet, ook al ziet verder helemaal niemand die waarschijnlijk. Maar ja… ;-).

 

[Bert Vanderveen]

Dat versprongen boorgat is een oude techniek. Hier in Twente bouwde men vroeger de boerderijen zo, dat die weer afgebroken konden worden en elders herbouwd. Vandaar de naam 'los hoes'. Ik heb in mijn jeugd wel eens gelogeerd in zo eentje (in de buurt van Enter). Al wel zo 'modern' dat de beesten en de mensen niet in dezelfde ruimte verbleven, maar verder nog redelijk authentiek.

Een opmerking over gat en pen: het verschuiven van het gat moet in die richting gebeuren waar de het te verbinden element naartoe getrokken moet worden. De pen moet in principe de omtrek van het geboorde gat hebben, waarbij de lengte circa twee duimen langer moeten zijn, en het eerste deel (ongeveer een derde) taps toelopend. Dat is om het 'verschoven' gat te kunnen pakken en nadat dat deel doorgaan is toch nog verder te kunnen om dan de boel aan te halen.

Vroeger werd voor de balken groen hout gebruikt, maar de pennen moesten van goed droog (eiken)hout zijn. Doordat die dan wat vocht opnamen uit het groene hout, dat ook nog eens door nadrogen ging krimpen, zetten de pennen uit, krompen de gaten een beetje, en werd de verbinding loeisterk.
Voor het weer uit elkaar halen kon je of terugkloppen of uitboren.

Even leuke videoserie met goede info is deze van Kris Harbour die een werkplaats bouwt met behulp van een groep Engelse timber framers. De eerste is deze:

Hij heeft eerder eigenhandig wat andere gebouwen neergezet waarbij het een en ander uitvogelt op constructiegebied. Ook leuk om te zien.

 

[Jeroen B]

Dat versprongen boorgat is een oude techniek. Hier in Twente bouwde men vroeger de boerderijen zo, dat die weer afgebroken konden worden en elders herbouwd. Vandaar de naam 'los hoes'. Ik heb in mijn jeugd wel eens gelogeerd in zo eentje (in de buurt van Enter). Al wel zo 'modern' dat de beesten en de mensen niet in dezelfde ruimte verbleven, maar verder nog redelijk authentiek.

Een opmerking over gat en pen: het verschuiven van het gat moet in die richting gebeuren waar de het te verbinden element naartoe getrokken moet worden. De pen moet in principe de omtrek van het geboorde gat hebben, waarbij de lengte circa twee duimen langer moeten zijn, en het eerste deel (ongeveer een derde) taps toelopend. Dat is om het 'verschoven' gat te kunnen pakken en nadat dat deel doorgaan is toch nog verder te kunnen om dan de boel aan te halen.

Vroeger werd voor de balken groen hout gebruikt, maar de pennen moesten van goed droog (eiken)hout zijn. Doordat die dan wat vocht opnamen uit het groene hout, dat ook nog eens door nadrogen ging krimpen, zetten de pennen uit, krompen de gaten een beetje, en werd de verbinding loeisterk.
Voor het weer uit elkaar halen kon je of terugkloppen of uitboren.

Even leuke videoserie met goede info is deze van Kris Harbour die een werkplaats bouwt met behulp van een groep Engelse timber framers. De eerste is deze:

Hij heeft eerder eigenhandig wat andere gebouwen neergezet waarbij het een en ander uitvogelt op constructiegebied. Ook leuk om te zien.

Dank je, weer iets geleerd! Mooi forum boordevol informatie. Ik zal de pennen iets taps maken, dat zal het hopelijk wat makkelijker maken deze keer! Ik ga de serie op Youtube bekijken.

 

[klusrob]

Nog een tip Jeroen, verzamel een paar palletbalkjes en maak daarmee eerst een voorbeeld. Dan test je met goedkoop hout uit of het idee werkt…

 

[huge]

Dank je Hugo, ziet er indrukwekkend uit. Ik zie dat je de schoren in massa productie hebt gemaakt, wel handig. Ik ga de tip met het versprongen boorgat proberen, ik had de vorige keer al veel moeite om de pen zonder verspringen er door te krijgen, hopelijk gaat het nu makkelijker…
Zuur als je telkens je foutje ziet, ook al ziet verder helemaal niemand die waarschijnlijk. Maar ja… ;-).

Nog een tip wat me te binnen schiet. Zaag je pen niet meteen precies op lengte maar maak hem een stukkie langer. Zeg 60 mm en maak er een punt aan bijvoorbeeld met een beitel of letterlijk een puntenslijper op die manier gaat ie er goed door en is het makkelijker om je gat in de pen goed te raken. Als je de punt nou langer dan je pen dikte (of breedte) maakt dan gaat hij ook makkelijk weer in de staander (Of ligger). Wanneer je dan dit punt bereikt merk je vanzelf dat je de schoor aantrekt. Niet zozeer omdat de schoor er steviger in zit maar je hoort het aan het geluid van het slaan op de pen. Deze begint namelijk anders te zingen bij elke slag (steeds hoger) Let er maar eens op. Wanneer je vervolgens helemaal door de balk heen bent kan je ze netjes afzagen en eventueel vlak schaven. Let wel op dat je niet de balk beschadigd met zagen (zoals ik). Bijkomend voordeel van een te lange pen is dat je m gerust kapot kan slaan met een bijl, moker of houten hamer (zoals ik) want je zaagt m toch weer netjes.

Succes ermee en vergeet niet te genieten van het houtbewerken. En vooral van het moment dat de schoor er in zit en het uiteindelijk na vele uren strijden, schelden, vloeken, tieren, zweten en koffie drinken het allemaal tegen alle verwachtingen in toch noch op wonderbaarlijke wijze is goed gekomen

 

[Jeroen B]

Nog een tip Jeroen, verzamel een paar palletbalkjes en maak daarmee eerst een voorbeeld. Dan test je met goedkoop hout uit of het idee werkt…

Inderdaad Rob, ik heb nog voldoende oefenhout

 

[Jeroen B]

Nog een tip wat me te binnen schiet. Zaag je pen niet meteen precies op lengte maar maak hem een stukkie langer. Zeg 60 mm en maak er een punt aan bijvoorbeeld met een beitel of letterlijk een puntenslijper op die manier gaat ie er goed door en is het makkelijker om je gat in de pen goed te raken. Als je de punt nou langer dan je pen dikte (of breedte) maakt dan gaat hij ook makkelijk weer in de staander (Of ligger). Wanneer je dan dit punt bereikt merk je vanzelf dat je de schoor aantrekt. Niet zozeer omdat de schoor er steviger in zit maar je hoort het aan het geluid van het slaan op de pen. Deze begint namelijk anders te zingen bij elke slag (steeds hoger) Let er maar eens op. Wanneer je vervolgens helemaal door de balk heen bent kan je ze netjes afzagen en eventueel vlak schaven. Let wel op dat je niet de balk beschadigd met zagen (zoals ik). Bijkomend voordeel van een te lange pen is dat je m gerust kapot kan slaan met een bijl, moker of houten hamer (zoals ik) want je zaagt m toch weer netjes.

Succes ermee en vergeet niet te genieten van het houtbewerken. En vooral van het moment dat de schoor er in zit en het uiteindelijk na vele uren strijden, schelden, vloeken, tieren, zweten en koffie drinken het allemaal tegen alle verwachtingen in toch noch op wonderbaarlijke wijze is goed gekomen

Dank je Hugo, ben maar niet bang, genieten doe ik altijd wel als ik hout ruik . Bedankt voor de tips, dinsdag komt het hout, daarna weekje vakantie Oman de slag te gaan, goede vooruitzichten!

 

[Jeroen B]

Het even wat tijd gekost, maar inmiddels staat de basis overeind. Zelf tevreden over de aansluitingen van de schoren en ook het geheel. Op naar de volgende fase! Leuk projectje om te doen