Rauwe of gekookte lijnolie?

Rauwe lijnolie droogt (polymeriseert) van zichzelf nauwelijks - heel, heel langzaam. Gekookte lijnolie polymeriseert in een paar dagen en is dus geschikt als olieverfdrager en als afwerkmiddel. Rauwe lijnolie is alleen geschikt als impregneermiddel voor serieus poreus materiaal (denk gres / terracotta), als voedingsmiddel (dan heet het vaak lijnzaadolie of vlasolie - lijnzaad is het zaad van de vlasplant), en als grondstof voor gekookte lijnolie.

Gekookte lijnolie heet zo omdat het oorspronkelijk inderdaad gekookt werd, of andere hittebehandelingen onderging, waardoor de polymerisatie gedeeltelijk in gang gezet wordt. Je kun het ook 'blazen', waarbij er zuurstof doorgeleid wordt; dit leidt tot andere kruisverbindingen tussen de moleculen en een hardere coating uiteindelijk.

Tegenwoordig is gekookte lijnolie gewoon rauwe lijnolie waar een 'siccatief' of droger, feitelijk een katalysator, aan is toegevoegd. Dat zijn vrijwel altijd vetzure zouten van zware metalen (zink, zirconium, vroeger ook wel cadmium en lood). Daarnaast zit er vaak een oplosmiddel bij voor een betere doordringing, en wat standolie (echte gekookte lijnolie) of anderszins geprepolymeriseerde olie, om een 'dikkere' coating te krijgen. Ik maak mijn gekookte lijnolie zelf, op basis van eerste kwaliteit koudgeperste lijnolie van de molen in Zwolle.

handyman zei:

@wim heb je wel eens denish olie geprobeerd te bewaren ,na een tijdje word het een dikke drab, en volgens mij niet te verdunnen, heb wel eens gehoord dat het alleen iets met alcohol te doen is,..

Klik om te vergroten...

Uiteraard. dat is ook de bedoeling - het gaat om een afwerkmiddel dat door polymerisatie uithardt. Danish oil is uiteindelijk niets meer of minder dan een mengsel van (gekookte) lijnolie en vernis.

Mijns inziens is het internet een wiki
gebruikers ervaringen zijn waardevoller
http://www.hout-olie.nl/contents/nl/d261_gekookte_lijnolie.html

hier had ik ook nog nooit van gehoord dubbel gekookte lijnolie en stand olie.

mooie uitleg henk, uitgaande natuurlijk wel, dat wat je zegt, alleen de commerciële koud geslagen olie beslaat,...

en de olie uit de ambachtelijke warm geslagen lijnoliemolens zoals het pink(verkoop via de cokerije) , en de molen die jij vermeld, zijn wel ambachtelijk vervaardigt dus gekookt!

vroeger werd alle verven gefabriceerd rond stand olie!! standverf genaamd!!

wiki info is het zelfde als wat hier geopperd word , ook iemand idee ergens over!!

jaap zei:

Dan lees ik met belangstelling deze post en denk dan onmiddellijk hoe we al de kennis in ons forum beter beschikbaar zouden kunnen maken. Er is ooit een kort initiatief geweest om een eigen wiki te maken, voor alle begrippen zou dat best een uitkomst zijn.

jaap

Klik om te vergroten...

Ofschoon ik besef dat een realisatie zoveel werk is dat het misschien strandt, vind ik het toch zo'n goed voorstel dat het het proberen meer dan waard is.

Terzijde:
nav de opmerking van Wim Kluck over Engelse en Nederlandse termen: ja Wim mee eens. Het overkomt mij potverdorie nogal eens dat er Engelse vaktermen worden gebruikt waarvan ik pas na een poosje in de gaten krijg wat er wordt bedoeld. Ik spreek redelijk goed Engels, heb lang geleden een poosje in Amerika gewoond, maar ken niet het Engels jargon. Ligt natuurlijk aan mijn leeftijd . Maar toch.

mvg
klaas

jaja leeftijd, en verandering van de nederlandse spreektaal, treft ons allen, houd ons wel scherp, is het niet klaas,..

@henk wat is je geheim omtrent het maken van gekookte lijn olie uit rauwe,..zou dat ook willen doen,...ik denk dat de olie nu zo'n 7 a 8 euro per liter kost bij het pink! on geraffineerd

Bij de traditionele houten scheepsbouw word meestal een mengsel van rauwe lijnolie + petroleum gebruikt als conserveermiddel. De gekookte lijnolie word dan weer gebruikt om het staal te conserveren. Zo is er ook een gezegde "nooit rauwe lijnolie op staal" waar blijkbaar een grond van waarheid in zit. Rauwe lijnolie zou bepaalde zuren bevatten die in de gekookte versie niet meer aanwezig zijn. Deze zuren "zouden" het staal aantasten.

Het werkblad van een houten werkbank werd om de zoveel tijd eens ingesmeerd met rauwe lijnolie, meestal zat er hier ook altijd wel een scheutje petroleum dooreen. Vrijdagavond het blad vlakken met de tandschaaf, een laagje lijnolie erover en de maandag erop konden we weer aan de slag

Hechten en stelen sop ik meestal éénmalig in de gekookte lijnolie en klaar. Bij gebrek aan iets beters heb ik zelfs al afgedraaide motorolie gebruikt en afgewerkt frietvet Dit laatste is geen goed idee, je hebt constant zin in een portie frites


Mvg,

André

jaap zei:

Dan lees ik met belangstelling deze post en denk dan onmiddellijk hoe we al de kennis in ons forum beter beschikbaar zouden kunnen maken. Er is ooit een kort initiatief geweest om een eigen wiki te maken, voor alle begrippen zou dat best een uitkomst zijn.

jaap

Klik om te vergroten...

Goed idee. Ondanks het feit dat er relatief veel literatuur over onze gezamenlijke bezigheden bestaat is die voor een groot deel in het Engels en alleen verspreid over het internet aanwezig. Op dit forum is enorm veel kennis aanwezig maar slecht vindbaar. Dat heeft als voordeel dat onderwerpen meerdere malen besproken worden waardoor er steeds weer meningen, ideeën en werkwijzen toegevoegd worden, met een Wiki-achtig stukje software zou het mogelijk moeten zijn al die informatie te bundelen zonder dat dit toekomstige discussie in de weg staat.

Wie neemt het initiatief? Ik heb onvoldoende verstand van software om te kunnen bepalen wat nodig is. Wanneer de basis eenmaal aanwezig is ben ik wel bereid om een bijdrage te leveren aan een dergelijke onderneming. Leuk!

Groet, Rob.

Andre: elke olie bevat een zekere hoeveelheid vrije vetzuren - en die kunnen inderdaad ijzer/staal aantasten. Een gekookte lijnolie, of die nou klassiek gekookt is (standolie) of modern (zo vanaf de 16e eeuw ;-) ) siccatieven bevat, polymeriseert zo snel dat zelfs de nog aanwezige vetzuren (als die al niet door het koken of andere bewerkingen 'verdwenen' zijn) zo snel meepolymeriseren dat ze - neem ik aan - geen groot gevaar meer vormen voor het ijzer.

Terpentijn werkt ook als een katalysator voor lijnzaad olie, het werkt daarbij ook nog als anti-schimmel houtworm.
Sommige plantaardige oliën reageren langzaam met licht en laden zich met zuurstof (worden dan troebel en dikker), vandaar kan die oxiderende werking op staal komen die André beschrijft?

handyman zei:

mooie uitleg henk, uitgaande natuurlijk wel, dat wat je zegt, alleen de commerciële koud geslagen olie beslaat,...

en de olie uit de ambachtelijke warm geslagen lijnoliemolens zoals het pink(verkoop via de cokerije) , en de molen die jij vermeld, zijn wel ambachtelijk vervaardigt dus gekookt!

Klik om te vergroten...

Gekookt heeft niets te maken met warm of koud geperst. En de verwarmingsstap die bij lijnzaad altijd plaatsvind voordat de eerste persing gedaan wordt betekent ook niet dat het warm geperst is. Warm persen is (vrijwel) altijd een tweede stap, om nog aanwezige residuele olie uit een oliegewas te halen (of dat nou lijnolie, of olijfolie, of noem maar op is). Gezien het proces is 'eerste persing' dan ook een betere benaming dan 'koude persing' want er wordt vrijwel altijd ergens ook bij de eerste persing warmte gebruikt - om de oliecellen stuk te maken, anders komt er überhaupt geen olie uit.

Klassiek gekookte lijnolie wordt na het persen gekookt - en dat is echt koken, waarbij de olie verhit wordt tot ver boven de 100 graden.

Beste handyman ik antwoorde op een vraag van pylk wat danishoil en frictiepolish is.
Wat is duur? Terpetijn carnubawax lijnolie kopen en mengen. Of een kant en klaar product kopen. Je moet grootverbruiker zijn voor het loont.
Ik gebruik nu al een jaar of vier een blikje danishoil en shellacwax. De olie begint nu, is bijna op, iets dikker te worden. Bij de shellacwax moet ik af en toe het dopje schoonmaken. Bij dit gebruik zijn de kant en klare producten prima te doen qua prijs.

henkverhaar zei:

Andre: elke olie bevat een zekere hoeveelheid vrije vetzuren - en die kunnen inderdaad ijzer/staal aantasten. Een gekookte lijnolie, of die nou klassiek gekookt is (standolie) of modern (zo vanaf de 16e eeuw ;-) ) siccatieven bevat, polymeriseert zo snel dat zelfs de nog aanwezige vetzuren (als die al niet door het koken of andere bewerkingen 'verdwenen' zijn) zo snel meepolymeriseren dat ze - neem ik aan - geen groot gevaar meer vormen voor het ijzer.

Klik om te vergroten...

Haha, het verhaal houd dus steek. Met gekookte lijnolie op staal heb ik heel goede ervaringen, ook op langere termijn gezien, dat werkt perfect en kost bijna niks De aangebrachte laag is taai en hecht heel goed.


Mvg,

André

Heckemann zei:

Goed idee. Ondanks het feit dat er relatief veel literatuur over onze gezamenlijke bezigheden bestaat is die voor een groot deel in het Engels en alleen verspreid over het internet aanwezig. Op dit forum is enorm veel kennis aanwezig maar slecht vindbaar. Dat heeft als voordeel dat onderwerpen meerdere malen besproken worden waardoor er steeds weer meningen, ideeën en werkwijzen toegevoegd worden, met een Wiki-achtig stukje software zou het mogelijk moeten zijn al die informatie te bundelen zonder dat dit toekomstige discussie in de weg staat.

Wie neemt het initiatief? Ik heb onvoldoende verstand van software om te kunnen bepalen wat nodig is. Wanneer de basis eenmaal aanwezig is ben ik wel bereid om een bijdrage te leveren aan een dergelijke onderneming. Leuk!

Groet, Rob.

Klik om te vergroten...

ja uit mijn eerdere bijdrage over dit onderwerp mag worden afgeleid dat ook ik graag bereid ben inhoudelijk bij te dragen.
mvg
klaas

@ wim;natuurlijk kost mengen ook, maar ik koop een ons bijenwas/carnaubawas laat dit oplossen in terpentijn, iedereen kan kijken wat dat kost overal zijn deze prijzen ongeveer hetzelfde,maar toch goedkoper dan een kant en klaar product, en omdat ik dan zeker weet wat er in zit,..

@benchworks nooit geweten van die katalysator,en schimmel werend,
kijk hier heb ik wat aan!

Betr. WoodWiki: Voor de duidelijkheid, ik zou, buiten het stukje inhoud wat ik misschien bij kan dragen, ook het invoerwerk en dergelijke wel voor een deel voor mijn rekening willen nemen. De komende maanden heb ik zoal het er nu naar uitziet daar wel tijd voor. Omdat ik vind dat dit soort ondernemingen nooit aan één of twee mensen moeten hangen lijkt het handig als zich een clubje forummers vormt die gezamenlijk werken aan het vullen met informatie van de WoodWiki (of hoe het dan ook mag gaan heten). Daarbij zal er verschil zijn tussen de "invoerders/beheerders" van zo'n systeem en degenen die de inhoudelijke informatie aanleveren (waarbij de beheerders uiteraard ook mee kunnen doen met het aanleveren van info). Dan nog het controleren van de informatie en het vinden van overeenstemming daarin, er wordt natuurlijk (en gelukkig maar) niet altijd hetzelfde gedacht over vertalingen, defenities en oplossingen. Allemaal best lastig, klein beginnen dus met inderdaad een begrippenlijst lijkt mij.

Wel een erg leuke onderneming en bijzonder zinnig.

Jaap, is het een optie als jij een apart draadje opent waarin je jouw ideeën mbt dit onderwerp nog eens uiteenzet? Dan kan iedereen meedenken en komt er vast wel een startmoment!

Nogmaals: Leuk!

Groet, Rob.

Ik gebruik erg weinig lijnolie en heb dat de fles steeds slechter open gaat door aangekoekte olie. Ook in een glazen potje met metalen deksel werkt slecht. Ik smeer het op hout en staal met een kwast of doek. Bv. tuingereedschap. Groot voordeel van het op ijzer smeren is dat het niet verder roest en aanwezig roest wordt gefixeerd.

Wat voor tips hebben jullie om de fles schoon te houden?

Om het drogen van ruwe lijnolie te bevorderen deed ik er ook wel eens een scheutje terpentine in. Dat werkt ook prima.