Materiaal- en constructieadvies voor luiken

kees73

Nieuw lid
22 sep 2009
2
0
Hallo,

Ik ben Kees en een houtliefhebber met twee linker handen en totaal a-technisch (ben meer van het lakken en schilderen). Ik heb onlangs nieuwe kozijnen laten plaatsen en wil ook nog nieuwe luiken laten maken. Het basisidee is, vooral uit esthetisch oogpunt, vertikale planken/delen (messing/groef) met drie dwarslatten erachter. Ik ben vooral op zoek naar een duurzame oplossing waarbij de luiken zo min mogelijk kromtrekken. Zelf had ik al een tweetal opties bedacht, maar ik ontbeer de materiaal- en constructiekennis om goed te kunnen beoordelen wat het beste is voor deze toepassing. En wellicht dat er onder de experts nog betere ideeen circuleren.

1 - plaatmateriaal met gefreesde (nep)groeven.
Gedachte was om het luik uit een plaat gefineerd multiplex (Oukume of Meranti) te vervaardigen en de groeven (voor de sier) er in te laten frezen. Voordelen : geen groeven die openspringen en het lakwerk "opentrekken", simpel te maken en geen groeven aan de achterzijde waardoor het schilderwerk daar sneller klaar is :). Het grote nadeel is het kromtrekken van de plaat (ik kan geen leverancier vinden die garanties afgeeft aangaande het kromtrekken).

2 - massief Western Red Cedar (licht en duurzaam)
Deze zou ik uit kunnen laten voeren in planken met messing en groef. Maar ik ben bang voor kromtrekken "in de plank" en had daarom zelf bedacht om smalle stroken (3 cm breed) te laten zagen (uit kwartiers gezaagd hout) en deze "om en om" te laten verlijmen. Daarna het geheel te laten afschaven en ook de groeven erin te laten frezen. Echter de uitvoerder vindt het verlijmen veel werk en verwacht geen beter resultaat (t.o.v. Red Cedar delen en/of plaatmateriaal).

Het materiaal wordt overigens een 18 a 20 mm dik en afgehangen met rvs duimen/hengen en slotbouten. Wellicht dat een van jullie met wat meer kennis dan ondergetekende zijn of haar licht op dit verhaal kan laten schijnen.

Bij voorbaat dank
Groeten,

Kees
 

zuma

Post veel
20 jan 2009
974
2
Gouda
Het uitgangspunt van drie dwarslattenlijkt mij niet zo verstandig. Ik zou voor een Z gaan of zelfs 2 Z-'s. De diagonale ondersteuning helpt ook tegen kromtrekken
 

Hubert.

Actieve deelnemer
21 mei 2008
300
0
Krimpenerwaard
je kunt ook platohout of geïmpregneerd Lariks gebruiken ipv WRC, een stuk goedkoper en gaat net zo lang/langer mee ;)

Ik ga ze van latten met een vellingkantje maken met een Z op de achterkant.
Ik twijfel alleen nog of ik ze onderling ga verlijmen of niet :?
 

zuma

Post veel
20 jan 2009
974
2
Gouda
Aangezien het buiten is zou ik het hout gewoon zijn ding laten doen. Als je het echt stabiel wil hebben dan moet je niet met mes en groef werken maar met een lijmverbinding (vingerlas). Dan krijg je een veel groter lijmoppervlak.
 

timmerman

Actieve deelnemer
17 mei 2008
32
0
als je groef en messing delen toepast moet je ze niet verlijmen maar de groef en messing voordat je het luik in elkaar zet goed gronden in de kleur die het uiteindelijk wordt.
als je namelijk de delen lijmt zal het op den duur bij de groef openscheuren.

of je wel of geen diagonaal toe moet passen hangt af van de afmetingen van de luiken

Het beste is als je een raamwerk maakt met daartussen de delen

uiteraard gaat een multiplex luik korter mee dan een massief houten luik het scheelt echter een hoop als je het multiplex goed behandelt
dit betekend onder meer dat je de zijkanten (waar dus kops hout te zien is, dus ook de groeven) met witte houtlijm insmeert.
 
A

Anonymous

Guest
Ik sluit me aan bij Timmerman. Multiplex kan, maar echt hout ziet gewoon beter uit (vind ik) en is duurzamer. Je moet dan de luiken inderdaad wel op de juiste manier samenstellen. De klampen aan de achterzijde van het luik zullen ,doordat de draadrichting haaks staat op die van de delen waaruit het luik is samengesteld, uiteindelijk de veren tussen de planken stuk trekken bij krimp. Dus de planken van het luik moeten niet onderling verlijmd worden en de veren (of groef en messing) moeten inderdaad vooraf geschilderd worden. Let er hierbij wel op dat je dit doet in de kleur die de luiken uiteindelijk gaan worden, anders zit je in droge periodes met constrasterend gekleurde voegen tussen de planken en dat is niet fraai.

Als je stabiel hout zoekt zou je kunnen kiezen voor gewaterd grenen, dat gebruiken wij meestal bij renovaties van oude panden/monumenten. Dit hout is een stuk stabieler dan normaal grenen en scheurt daardoor ook minder snel, wat ook de duurzaamheid van het verfsysteem ten goede komt. Ik zou trouwens wel iets dikker hout nemen, zeg 28mm, want dan kan de veer of messing dikker worden uitgevoerd en mocht de boel dan toch kromtrekken/schotelen scheurt deze niet zo snel af.
 

kees73

Nieuw lid
22 sep 2009
2
0
Bedankt voor jullie reacties!

Ik ga denk ik voor massief houten delen, wel Red Cedar omdat dit toch al toegepast is op het huis. Ik ga niet verlijmen en met diagonalen werken. Het raamwerk is wellicht (veel) beter, maar wordt denk ik iets te druk, dus wordt om puur esthetische redenen niet uitgevoerd. Toch nog een tweetal vragen:

- levert het gebruik van kwartiers gezaagd hout nog toegevoegde waarde tegen het kromtrekken (het dosse gezaagd heeft bij Red Cedar wel een mooie "vlam")?

- is de dikte van het hout nog van invloed op het werken van het hout?

Bij voorbaat dank,

Groeten,
Kees
 

Tjeerd

Actieve deelnemer
22 apr 2008
438
56
kees73 zei:
- levert het gebruik van kwartiers gezaagd hout nog toegevoegde waarde tegen het kromtrekken (het dosse gezaagd heeft bij Red Cedar wel een mooie "vlam")?

- is de dikte van het hout nog van invloed op het werken van het hout?

Ha Kees,

ja dat is altijd de afweging tussen technisch juist en esthetica.
Kwartiers gezaagd hout trekt niet krom en is meestal saaier van aanblik.
Als je daarvoor kiest zal het je nog niet meevallen een partij kwartiers bij elkaar te sprokkelen (is mijn ervaring). Voor b.v. tafelbladen kies ik er altijd voor. Maar je mag niet overal een hele pallet hout doorworstelen om het gewenste hout eruit te halen.

Uiteraard is de dikte ook nog van invloed. Stevige maten trekken minder krom. Denk aan de maten voor buitenmeubelen, die zijn meestal "steviger" geproportioneerd. Zie bijvoorbeeld mijn tuintafel elders op dit forum.
Succes met je keuze.
 

Hubert.

Actieve deelnemer
21 mei 2008
300
0
Krimpenerwaard
Ik ben nu bezig met het schaven, op dikte brengen en haaks maken van de delen.
Helaas moet ik van 32mm terug naar 24mm ivm scheluw getrokken stukken, dit scheelt natuurlijk wel een behoorlijk eind in gewicht (wat ook aan je gevel hangt)

Nu wil ik een veer gaan gebruiken ipv groef en messing, ivm het verlies van materiaal in de breedte, dit scheelt toch een cm per deel.
Wat zou ik het beste kunnen doen :?

1 een watervaste multiplex strook inlijmen
2 de strook multiplex aan 1 deel lijmen en in het andere deel los
3 of de strook er los tussen steken.
 
A

Anonymous

Guest
Ik kan je 1 dringend advies geven en dat is om massief houten veren te gebruiken en geen multiplex. We hebben recentelijk bij een rijksmonument bijna alle luiken moeten vervangen omdat deze met multiplex veren waren gemaakt. Doordat de houten delen werken komen de veren toch in meer of mindere mate bloot te staan aan vocht en dat gaat op een gegeven moment fout.

De luiken waar ik het over had zijn 15 jaar geleden gemaakt om de originele luiken te vervangen en ze waren nu dus al niet meer te repareren. Dit in tegenstelling tot de nog wel aanwezige originele luiken, die 400 jaar oud zijn en dus hetzelfde onderhoud hebben gehad de afgelopen 15 jaar.

Als je de veer goed in de verf zet dan kun je hem gewoon los laten, maar aan 1 kant inlijmen kan ook. 2 zijden lijmen kan zeker niet, want dan scheurt de veer door het werken van de delen. Hout krimpt veel meer haaks op de vezels dan in de vezelrichting, dus de haaks op de planken aangebrachte achterconstructie zal minder krimpen dan de planken zelf. De planken moeten dus ongehinderd los kunnen krimpen, anders zal de constructie op het zwakste punt losscheuren.
 

Hubert.

Actieve deelnemer
21 mei 2008
300
0
Krimpenerwaard
Dank je voor de tip, massief it is ;)
lijm 'm dan aan 1 kant vast, dan heb je voor m'n gevoel toch iets meer stevigheid dan helemaal los :?
 
A

Anonymous

Guest
Ik heb er geen ervaring mee, maar ze zullen in ieder geval niet wegrotten.

Ik zou wel voorzichtig zijn met het oog op uitzetting. Trespa werkt behoorlijk, dus ik kan me voorstellen dat er problemen optreden als Trespa klem zit tussen hout. wanneer het Trespa meer uitzet dan het hout, kan het gebeuren dat de gegroefde uiteinden van de houten delen open splijten.

Ik weet niet of de tipgever dit al eens in de praktijk heeft toegepast?
 

jpandriesse

Oud hout
17 nov 2009
3.113
365
Het land van Maas en Waal
Graag wil ik even inhaken op dit topic.

Ik moet binnenkort bij een oude boerderij 8 luiken vervangen. Ze zijn nu vervaardigd van 3 planken met veer/groef verbinding en hebben een zo goed als gladde afwerking, dus een groef is er niet te zien. Door de tijd en slecht onderhoud zijn deze planken nu alle kanten op hol/bol gaan staan, is de verf er af gesprongen en ziet het geheel er niet meer uit.

Ik ben nu in overweging om deze luiken te vervangen voor exemplaren van plaatmateriaal en door hier enkele hele lichte groefjes in te vrezen en een (band)schuurmachine behandeling toch een meer hout 'look' te creëren.

Wat voor een plaatmateriaal zou ik hier voor het beste kunnen gebruiken?
Of
Is plaatmateriaal echt een no-go betreft duurzaamheid en zou ik beter (gezaagde)latten om en om kunnen verlijmen om een plaat te verkrijgen? Indien dat laatste, welke houtsoort kan ik dan het beste pakken.
 

tuoh

Oud hout
Zeker geen plaatmateriaal als je er groeven wil infrezen.
Wanneer je terug opteert om de nieuwe luiken te lakken zou ik kiezen voor Thermowood (= gemodificeerd hout) en voorzie de planken van tand en groef, maar verlijm deze onderling niet aan elkaar.

Bij de assemblage worden de planken bijeengehouden door horizontale klampen met ertussen een diagonaal om afzakken te voorkomen. ( de planken onderling wel een mm speling geven om te kunnen werken)

bij het aanbrengen van de klampen enkel een dot lijm in het midden van de plank onder de klamp, en daarna de nodige schroeven om alles te fixeren.

De reden om enkel één dot lijm per plank aan te brengen is dat de planken dan nog kunnen werken, maar dit werken gaat bij gebruik van Thermowood minimaal zijn :D


Mvg,

André
 

jpandriesse

Oud hout
17 nov 2009
3.113
365
Het land van Maas en Waal
Hoi André,

Dank voor je uitgebreide antwoord. Helaas is me echter niet geheel duidelijk hoe je de oor jou aanbevolen constructie bedoelt.
Heb je niet een tekening/schets voor me om eea te verduidelijken? Alvast dank.
 

jpandriesse

Oud hout
17 nov 2009
3.113
365
Het land van Maas en Waal
Hey André,

Het is onderstaande stuk wat mij niet geheel duidelijk is. Bedoel je toevallig een verdikte rand om het luik heen, wat het luik ook profiel/diepte geeft?
Want als dat zo is, gaat dat in dit geval niet op. Het zijn nu namelijk 'geheel' vlakke luiken zonder randen of wat dan ook. De eigenaren van het huis willen het zelfde soort luik terug (ik heb het met ze gehad over het klassieke model), vandaar mijn vraag over het gebruik van plaatmateriaal.

tuoh zei:
Bij de assemblage worden de planken bijeengehouden door horizontale klampen met ertussen een diagonaal om afzakken te voorkomen. ( de planken onderling wel een mm speling geven om te kunnen werken)

bij het aanbrengen van de klampen enkel een dot lijm in het midden van de plank onder de klamp, en daarna de nodige schroeven om alles te fixeren.
 

tuoh

Oud hout
Ik bedoelde het klassieke model met opgelegde klampen in Z-vorm.

Als het volledig vlakke luiken moeten worden zonder klampen of wat dan ook, dan heb je een andere constructie nodig.

Vlakke luiken verlijmen we wel met tand en groef, maar om de verschillende planken in toom te houden maken we gebruik van RVS rondstaaf van 12 à 14mm diameter. Deze worden op de dikte van de planken ingeboord.
Alle planken worden doorboord, uitgezonderd de beide buitenste, hier boren we maar 3/4 van de breedte diep. Deze doorboringen herhalen om de 30 à 40cm, of we verdelen de hoogte in X aantal gelijke delen.
Voor dergelijke panelen houden we min. 26 à 30mm dikte aan, bij het verlijmen brengen we tezelfdertijd de staven aan, alle delen worden dan verbonden met deze lange deuvels.
De staven zijn een cm korter dan de totale diepte van de boring, het paneel kan dan nog werken zonder spanningen.
Door het toevoegen van de metalen staven word het hol of bol staan van het massieve paneel tegengegaan.

Welke constructie je ook toepast vergeet nooit om de bovenkanten van de luiken te bekleden met bladlood of iets dergelijks, dit gaat het inwateren tegen, en je vermijd kopse scheuren.

Mvg,

André
 

Deze plek is voor toekomstige tekst. Door nu alvast deze kolom te activeren blijft de kolommen structuur ongewijzigd en de lezerservaring hetzelfde als er hier content geplaatst gaat worden.

Hier kan straks ook info geplaatst worden.