kanawa tsugi

kodama

Actieve deelnemer
Het is niet de bedoeling om hier je eigen commentaar te posten gelieve dit in de andere tread te doen die je hier vind zodat deze puur informatief blijft.

Kanawa tsugi zou men kunnen omschrijven als een 'schuine las met pennen'. Pennen is misschien niet de beste benaming, beter zou zijn spatpennen vermits ze dienen om het schransen te voorkomen. De sterkte van de verbinding is grotendeels gebaseerd op de compressie van het kopshout.

Bij de Japanse uitslag methode wordt er ALTIJD gemeten vanaf de centerlijn (CL). Dit is belangrijk om te begrijpen! Meet dus niet van de zijde maar altijd vanaf de CL.
Alle onderdelen van een houtverbinding zijn altijd proportioneel tov de hoogte en breedte van het te verbinden stuk. Dit is geen Japanse uitvinding maar gewoonweg goede praktijk zoals men die overal terugvind. Het begrijpen van deze verhoudingen zodat de structurele integriteit gewaarborgd blijft is zeer belangrijk. Er worden verschillende vuistregels gehanteerd en daarop bestaan variaties en uitzonderingen. Het is niet mijn bedoeling om hier allemaal op in te gaan en we zullen enkele zaken belichten die van toepassing zijn bij kanawa tsugi.

In Japan worden twee meeteenheden gebruikt, Metrisch en Shaku. Ook als er metrisch wordt toegepast worden de oorspronkelijke verhoudingen gehanteerd zoals die traditioneel met shaku van toepassing waren.

1 shaku = 0,303m = 30,3cm = 303mm
1 shaku = 10 sun, 1 sun = 30,3mm
1 sun = 10 bu, 1 bu = 3,03mm

photo 2 copy.jpg

Wij zullen uiteraard metrisch hanteren. Alle afstanden worden uitgedrukt in mm.
De balk die ik gebruik is ongeveer 60 x 140 maar het is beter om een stuk te gebruiken met een hoogte - breedte verhouding van 3/4.

Vermits alle uitslag vanaf de CL start is het eerste wat we doen op de boven en onderzijde een centerlijn markeren. Dit doen we niet met een smetkoord met krijt vermits die lijn niet nauwkeurig genoeg is. Gebruik een uiterst fijn zacht potlood dat duidelijke aftekend maar geen krassen nalaat.
CL staan enkel op boven en onderzijde, nooit op de zijkant. De CL representeert de lijn van een grid waarop het hele gebouw is ontworpen.
De bovenzijde van ons stuk is altijd de eerste referentie en we starten onze uitslag dus altijd van daar.

Traditioneel wordt er sumi (inkt) gebruikt en een sumisashi (bamboopen), de sumitsubo is de Japanse versie van het smetkoord en dient evennes als inktpot. Vermits je de sumisashi kan aanscherpen op een steen markeert deze een uiterst fijne lijn.
Nauwkeurigheid is uiterst belangrijk als je een goed resultaat wil bekomen en dan spreken over enkele tiende van een mm,, dit is niet moeilijk gewoon aandachtig blijven.

photo 4 copy.jpg

Als je balk een verhouding heeft van 3/4, bijvoorbeeld 90 x 120 zou ideaal zijn, dan zou de lengte tussen de twee kopshout einden 300 kunnen zijn, ofwel ongeveer 1 shaku. De lengte van een las is over het algemeen 3,5 tot 5 maal de breedte.
Als je balk dus 90 breed (A) is de lengte van je las 3,3 maal de breedte. Je ziet dat het hier mogelijk is om licht af te wijken van de regels. De sterkte van de verbinding wordt trouwens door veel meer factoren bepaald waar we niet zullen op ingaan. Bijvoorbeeld de dichtheid van het hout, eenzelfde houtsoort met fijne nerf kan een sterkere verbinding maken dan een stuk dat erg snel is gegroeid. Hoe nauwkeurig is je verbinding uitgesneden, past ze perfect met de nodige spanning of is ze te los? ......

We duiden het midden van onze verbinding aan en meten 150 naar iedere zijde en markeren een perfect haakse lijn door deze punten. We projecteren deze lijnen rond ons stuk als volgt. Vanaf de lijn op de bovenzijde verlengen we de lijnen afwisselend op beide zijkanten. We gaan dus niet in één richting rond het hout en gebruiken altijd de bovenzijde om onze winkelhaak tegen aan te slaan. Dit is veel nauwkeuriger en zo heb je minder (of liefst geen) afwijking als je de laatste lijn aan de onderzijde markeert.

photo 3 copy.jpg

Vanaf deze lijnen, weeral op de bovenzijde, tekenen we 15mm af in beide richtingen weg van het midden van de verbinding. 15mm is 1/6 van de breedte. 15 = 1/6 A

photo 1 copy 3.jpg

De breedte van een sashigane (Japanse winkelhaak) is exact 15 mm en die breedte wordt erg veel gebruikt voor het uitslaan van allerlei dingen. Ik kan dus mijn winkelhaak tegen de eerste lijn leggen en aan de andere zijde de net vernoemde lijn aftekenen.

photo 2 copy 3.jpg

We hebben nu de schouders en het uiteinde van onze spatpennen afgetekend.
Vervolgens markeren 7,5 aan bijde zijden van het midden van de verbinding zodat als we daar twee lijnen door tekenen deze weer 15 (1/6A) van elkaar staan. Dit doen we ook in de andere richting, parallel aan de CL zodat we daar een vierkant van 15 x 15 bekomen.

Aan iedere zijde van de verbinding, daar waar de spatpennen komen, tekenen we nu weer 15 af parallel aan de CL zoals op de foto.

photo 3 copy 3.jpg

Aan de andere kant van de verbinding doe je dit ook maar aan de andere zijde van de CL.
We markeren de schuine kanten van onze las zoals te zien op de afbeelding. Let goed op dat de schuine zijde start waar de CL en het kopshout van de spatpen samenkomen en loopt tot het vierkant dat je in het midden aftekende.

photo 2.jpg

Dit doe je twee keer, links en rechts van het midden en uiteraard ook aan de onderzijde in spiegelbeeld.

Je resultaat zou er als volgt moeten uitzien.

photo 4.jpg

De zwarte stippen/ lijnen duiden aan wat er wordt weggesneden. Vergelijke en controleer je resultaat aandachtig en post een afbeelding in het ANDERE tread hier.

Dat is alles voor vandaag, over enkele dagen deel twee van de uitslag en dan kunnen we beginnen aan het uitsnijden. Ik kijk al uit naar jullie resultaten.

photo 3.jpg
 
Laatst bewerkt:

kodama

Actieve deelnemer
Voor we verder gaan eerst nog even dit. Een aandachtige lezer merkte op dat er in het midden uiteindelijk de wig moet komen dus uiteraard moet dat stuk ook worden weggesneden en ik had dit niet nauwkeurig aangeduid. Hopelijk brengt de volgende foto iets meer duidelijkheid.

photo 3.jpg
 

kodama

Actieve deelnemer
De volgende stap is het markeren van de horizontale spatpennen op de juiste plaats op de zijden. Deze spatpennen zijn altijd maar aan één kant zichtbaar.
Op de zijkant teken je in het midden een spatpen af van 15 lengte en breedte. Aan iedere zijde staat deze spatpen op een andere plaats respectievelijk aan de voor of achterzijde van de verbinding. Op de afbeelding zie je de spatpen afgetekend aan de voorzijde. Het X-teken markeert de lijn waar er volledig door het stuk gesneden wordt. Het einde van de verbinding dus.

photo copy.jpg

(De markeringen op dit voorbeeld zijn enkel ter illustratie! In mijn geval, vermits het stuk een andere verhouding heeft dan gewoonlijk, zou de spatpen veel breder moeten zijn, of nog beter worden er twee van deze afmeting geplaatst. Ik zal deze verbinding dus uiteindelijk anders uitsnijden dan hier getoond. Maar om ervoor te zorgen dat het voor iedereen duidelijk blijft wat de bedoeling is zijn ze dus als volgt afgetekend)

Op de andere zijde ziet de uitslag er als volgt uit.

photo 2 copy.jpg

Op één van de twee stukken die verbonden worden verleng je de schouder in het midden naar de zijkant zoals op de afbeelding.

photo 1 copy.jpg

Deze lijn projecteer je ook op de zijkant. Op de zijkant, vanaf de bovenzijde van de lijn die je net aftekende, meet je 1/20 A (ik gebruik meestal 3mm, 1bu) naar het uiteinde van de verbinding toe. Vanaf dit punt teken je een schuine lijn zoals je op de afbeelding ziet. Deze schuine lijn zal er voor zorgen dat de wig (uiteraard met dezelfde hoek) de verbinding samen perst en het contact met het kopshout overal maximaliseert.

photo 4 copy.jpg

Op de andere helft van de verbinding doe je hetzelfde maar markeer je niet de schuine lijn. Op dit stuk blijft de schouder loodrecht.

Dit doe je allemaal in spiegelbeeld op de andere helft en dan zijn we klaar met de uitslag.

Pascal poste nog een erg interessante link naar een artikel over de sterkte van kanawa tsugi. Ik zal dit artikel nog bespreken en van commentaar voorzien vermits het zal bijdrage tot een goed begrip van de verbinding. Stay tuned...
 
Laatst bewerkt:

kodama

Actieve deelnemer
Pascal poste deze link naar een interessante studie over de sterkte en belasting van kanawa tsugi. Ik dacht dat een korte commentaar wel zou bijdrage aan de serie.

Het artikel bespreekt de buigsterkte in twee richtingen uitgeoefend op de verbinding. In de inleiding valt al het woord anisotroop wat betekent: "(natuurkunde) waarin een fysische eigenschap in verschillende richtingen niet gelijk is".

Men zou kunnen zeggen dat dit voor de meeste houtverbindingen het geval is maar het is zeker van toepassing bij kanawa tsugi. Door de vorm van de verbinding is het hopelijk duidelijk dat deze in een welbepaalde richting, namelijk verticaal (Y richting), meer kracht kan ondergaan dan horizontaal (T richting). Het artikel ligt dit verder toe dus is het niet nodig om dit te herhalen.

De lengte van de verbinding beïnvloed ook duidelijk de sterkte dus langer is beter dan korter alhoewel ook hier zeker een limiet bestaat in de lengte waar de sterkte weer begint af te nemen. Spijtig dat dit niet verder werd onderzocht want daar ben ik wel nieuwsgierig naar.

Wat er echter niet in het artikel vermeld wordt is dat deze verbinding nooit zal worden toegepast in een situatie waarin zij in de horizontale richting belast zou worden want dan zijn er andere mogelijkheden. De constructie wordt dus zodanig ontwikkeld dat belasting in T richting te verwaarlozen is.

In het artikel wordt ook vermeld dat deze verbinding zeer veel wordt toegepast op in traditionele Japanse architectuur vandaar dat ik deze ook als voorbeeld koos. Ook is ze relatief eenvoudig uit te snijden en de afmetingen van het geteste materiaal die in het onderzoek gehanteerd worden zullen nu ook wel bekend in de oren klinken.
Esthetisch zijn er wel wat bezwaren tegen deze verbinding. De spatpennen zijn namelijk altijd zichtbaar aan iedere zijde, er bestaat dus ook een variant waarin de zichtbare lijnen eenvoudiger zijn en de spatpennen niet zichtbaar blijven aan de buitenzijde. Oorspronkelijk is het esthetische ideaal bij een Japanse verbinding een zo eenvoudig mogelijke lijn, in tegenstelling tot wat we vaak zien tegenwoordig waar de houtbewerker soms zelfs contrasterende soorten gebruikt om de verbinding nog meer in het oog te laten springen.
Het liefst kies je dus twee met elkaar te verbinden stukken waar zowel de kleur als het nerfpatroon zo gelijkaardig mogelijk is en de verbinding dus bijna onzichtbaar maakt.

Ook is het spijtig om te zien dat de stukken hout die gebruikt werden voor de test aanzienlijke knopen hadden en dit op plaatsen in de verbinding die de sterkte wel degelijk beïnvloeden! In de praktijk zou de keuze van de plaats van de verbinding zeker anders zijn. Desondanks denk ik niet dat het veel aan de conclusie van de tests zou veranderen maar niettemin vond ik dit toch het vermelden waard.

Het is een uiterst interessant artikel maar uiteindelijk verteld het niets nieuws en ervaring had ons net hetzelfde kunnen vertellen. Wetenschappelijk bewijs is wat de klok slaat in onze tijd en voor diegenen die hier zo graag naar verwijzen en aan vasthouden hebben zulke tests zeker een meerwaarde. Zeker de moeite waard om eens aandachtig te lezen.
 

kodama

Actieve deelnemer
Mijn excuses voor de vertraging maar ik heb dit weekend genoten van het gezelschap van mijn grootouders. Dit soort dingen is nu ook eenmaal erg belangrijk en ik wou mijn onverdeelde aandacht aan hen schenken.

Vandaag volgt er slechts een kleine stap voorwaarts vermits ik zelf maar weinig tijd had om verder te werken en om dit uur wil het kappen achterwege laten.

Als alle uislag is gebeurd gebruik ik een fijn en scherp mes om enkele lijnen in te snijden. Vooraleer je dit controleer je nogmaals je afmetingen vanaf de CL en vanaf het midden van de verbinding naar beide uiteinden. Nu is het moment om eventueel kleine correcties uit te voeren als je uitslag niet tot op enkele tiende van een mm nauwkeurig is.

Misschien wel het allerbelangrijkste punt met deze verbinding is de afstand tussen de schouders van de spatpennen. Deze schouders zijn het primaire contact oppervlak en het resultaat, al dan niet een naadloze aansluiting hangt hier vanaf. Je moet er echt zeer goed op letten dat deze afstand tussen de schouders perfect dezelfde is.

Het insnijden van de lijnen is niet noodzakelijk en laat ik bijna altijd achterwege maar in het begin kan het wel helpen om een beter resultaat te bekomen.

Gebruik een afkort zaag om snel verschillende snedes te maken om het te verwijderen materiaal gemakkelijk te kunnen wegkappen.
Eerst kort je het stuk af op het einde, hierbij blijf je een halve mm van de lijn weg.

photo 4-2.jpg

Nu kan je de uitslag lijnen overbrengen op het kopshout einde van het stuk.
Hier heb ik spijtig genoeg geen foto van maar ik hoop dat dit duidelijk is.

Daarna zaag je de binnenste schouder in en de schuine lijn waartegen de wig komt. Kijk uit dat je niet te diep zaagt.

photo 5.jpg

Gewoon op het zicht zaag je verschillende sneden om later het wegkappen van het hout te vergemakkelijken.

photo 4-1.jpg

Voor dat je de overschot wegkapt snij/kap je met de je bijtel lichtjes een tweede lijn die enkele mm verwijderd is van je uitslag en gelijk komt met de onderkant van je zaagsneden dit zorgt ervoor dat er geen hout uitbreekt als je het wegkapt.

photo 3.jpg

Bij het wegkappen werk je van twee kanten en probeer je ervoor te zorgen dat het hout niet inscheurt. Let goed op de nerf richting en anticipeer waar nodig.

photo 1.jpg

Verwijder zoveel mogelijk met de bijtel en doe dit op beide stukken.

photo 4.jpg

Hopelijk vind ik wat meer tijd de komende week..
 

Deze plek is voor toekomstige tekst. Door nu alvast deze kolom te activeren blijft de kolommen structuur ongewijzigd en de lezerservaring hetzelfde als er hier content geplaatst gaat worden.

Hier kan straks ook info geplaatst worden.