Pen en gat verbinding.

Mijn ingeving: zo lang mogelijk? Dit ivm het zo groot mogelijk maken van het lijmoppervlak?

Hoe langer de pen hoe meer lijmoppervlak en hoe sterker de verbinding. Probeer de pen dus altijd zo lang mogelijk te houden.

Ps, de pen op de foto is veel te dik, normaal gezien word de pendikte altijd op ongeveer 1/3 van de houtdikte genomen. Bij 40mm dikte geeft dit een pen van 12 à 14mm, afhankelijk van de belasting. Bij zware belasting liever 14mm dan 12mm, voor gewoon werk volstaat 12mm.


Mvg,

André

Belangrijkste is de klemming en opsluiting, Gemonteerd zonder lijm moet je de stijl met pen niet kunnen bewegen.

Als je eerst de pen maakt en deze dan warm stookt zodat deze krimt, en aan de hand van deze maat het gat maakt
en dan verlijmen. Op den duur zal het vocht het de rest van het hout de pen weer doen uizetten waardoor de een mooie pers verbinding hebt.
Je kan ze ook nog dwars opsluiten met een houten pen, dan heb je de echte gat en pen verbinding.

Er moet ook nog wat stevigheid in de poot overblijven. De kans op splijten is groter dan afbreken van de pen, daarom deze verhouding.

Kijk eens naar de domino's van Festo. Dat is feitelijk een losse pen. Ik geloof dat die nooit langer dan 25 mm kan zijn. En in het bedrijf waar ik ooit werkte maakten we pennen standaard 10 mm dik en stond de pennenbank standaaard op 30 mm penlengte. Nooit klachten gehad. Daarbij komt dat een goed passende verbinding met moderne houtlijm een onwaarschijnlijk sterk resultaat oplevert. Voor goede passing zijn ook vuistregels in omloop: 0,1 mm dunner dan de breedte van het gat en 0,3 mm smaller dan de lengte van het gat. Ga dat maar eens maken!

Voor iedereen met weinig ervaring met houtverbindingen hier een link naar een leuk boekje http://www.bol.com/nl/p/houtverbindingen/1001004001953868/?Referrer=ADVNLGOT0020081001004001953868

Misschien heb je hier iets aan.
Ben helaas niet zon ster met een camera, maar denk dat het redelijk te lezen is.

woodworkpro zei:

....................................
Als je eerst de pen maakt en deze dan warm stookt zodat deze krimt, en aan de hand van deze maat het gat maakt
en dan verlijmen. Op den duur zal het vocht het de rest van het hout de pen weer doen uizetten waardoor de een mooie pers verbinding hebt.
........

Klik om te vergroten...

Dit is niet direct de meest geschikte methode, hier is het gevaar op scheuren of open barsten van de stijl levensgroot aanwezig. Een pen mag in de dikte niet spannen, die moet zuigend passen. In de breedte moet, of mag ze daarentegen wel spannen.


De gatdiepte, of de penlengte word meestal bepaald door de gebruikte gereedschappen, een langgatboor van 12mm laat bijvoorbeeld toe om een gat van max. 70 à 80mm diep te boren. Idem bij het gebruik van een penmachine, hier is het de lengte van de snijkop die bepaald hoe lang een pen maximaal kan worden.
Ook de schiet- of gatbeitel kent een maximale diepte, en heeft dus een begrenzing welke anders is bij een beitel van 6mm dan bij eentje van 14mm.

Festool heeft niet voor niks een zwaardere versie van de Domino op de markt gebracht, niet elke verbinding kan je met de 500 klaren, daarom het grote kanon.


Mvg,

André

Ik zat ook al een beetje raar naar te kijken, heb dit nog nooit gehoord?
Bij welke toepassing gebruiken ze dit dan?

Ik krijg het idee als je dit doet en de pen of pennen zwelt/zwellen op dat dit scheuren in de stijl kan geven.

Waar is je spatpen?

Zweihaak zei:

Ik zat ook al een beetje raar naar te kijken, heb dit nog nooit gehoord?
Bij welke toepassing gebruiken ze dit dan?

Ik krijg het idee als je dit doet en de pen of pennen zwelt/zwellen op dat dit scheuren in de stijl kan geven.

Klik om te vergroten...

Ongeveer hetzelfde principe wordt gebruikt bij het werken met vers hout. Dit zag ik in een aflevering van Mastercrafts van BBC (http://www.bbc.co.uk/programmes/b00qsc3j). Een gedroogde rond pen wordt in nog vers hout gewrongen. Dit geeft op zich al een sterke verbindingen en deze wordt sterker wanneer het nog natte hout gaat drogen. Op youtube kan je de aflevering in 4 delen bekijken. Begin deel 3 zie je de verbinding.

Hier de link: http://www.youtube.com/playlist?list=PL4b7RMw0rfLZqJW7W5-vU14pBBflZY_PJ

simon zei:

Ik gebruik normaal beukenhout wat goed droog is moet je de pen dan nog verder droog stoken zo ja verbrand het hout dan niet?

Simon

Klik om te vergroten...

NEE, zeker niet doen. De tip is misschien wel bruikbaar in groen hout maar bij gedroogd hout gaat dit niet op. Je moet zelfs bij groen hout al uitzien waar je dit gaat toepassen, zeker zorgen voor voldoende massa rond de verbinding of je eindigt met meer stukken dan waar je mee begon

Een pen mag nooit spannen in de dikte, om twee even belangrijke redenen.

1°: bij een spannende pen is er geen plaats voor een lijmfilm, de lijmfilm word bij het samenbouwen van de verbinding, van de pen, of de wanden van het gat, afgestroopt en verzameld zich onderaan in het gat. Weg is de lijmverbinding, omdat de lijm nu onder de verbinding zit in plaats van ertussen.

2°: een in de dikte spannende pen werkt op het langshout van de stijl als een wig, de kans op splijten is hier levensgroot aanwezig. Dit zie je eerst op het kopshout van de stijl, dat barst onherroepelijk open, omdat hier het hout sowieso al verzwakt is door de vermindering van het gat.

De normen waaraan een goede penverbinding moet voldoen liggen al honderden jaren vast in regels die iedere vakman met gesloten ogen zo kan opdreunen, dit is nu eenmaal één van de fundamenten van het beroep. Het is het condensaat van eeuwen ervaring met houtverbindingen, klooi daar niet mee, maar doe er integendeel je voordeel mee



Mvg,

André

Zweihaak zei:

Ik zat ook al een beetje raar naar te kijken, heb dit nog nooit gehoord?
Bij welke toepassing gebruiken ze dit dan?

Ik krijg het idee als je dit doet en de pen of pennen zwelt/zwellen op dat dit scheuren in de stijl kan geven.

Klik om te vergroten...

Dat krijg je dus nooit te horen Het eerste wat ze er bij de opleiding instampen is " laat een pen in de dikte NOOIT spannen in het gat Dat word op den duur een mantra


Mvg,

André

Inderdaad André, bij groen hout misschien, maar met "normale" vocht verhoudingen in het hout voor meubelmakers werkstukken zou ik dit ook nooit ook maar een moment overwegen, vandaar ik de plaatser vroeg om deze reactie.
Bij bankwerken met staal of staal soorten ken ik wel diverse toepassingen van een verwarmde krimp verbinding, maar bij normaal meubelmaken of houtbewerken heb ik daar nog nooit van gehoord. Maar ja wie ben ik, ik hoop op een antwoord.
Wat een verbinding ook zwak maakt is een te dikke lijmlaag, dit komt vaker voor dan een te strakke, denk dat ze daarom bij bv lamello of de domino daar voor ook de groeven op de lamellen en domino's hebben gemaakt.

Hout wat te droog is, heeft juist de neiging te gaan werken kromtrekken/schotelen ed, omdat het extreem reageert op vocht.
Meende dat het ook iets te maken zou hebben met rest voeding sappen en suikers in het hout wat dit mede zou veroorzaken of versterken.
Hout wat lange tijd, 2 á 3 jaar, is gewaterd heeft daar minder last van.

Weet nog van tijdens de opleiding dat mijn werkstuk in eens verzaagt werd op de lintzaag, tot mijn grote schrik, de reactie was, je werkstuk intereseerd me niet, dat is meestal goed, wat belangrijker is hoe de pennen er in zitten, en werd nagemeten met een voelermaat had toen echt zo iets wat flikt hij me nu dan

Euh, 'k heb het misschien overgelezen, maar ik heb hier nog niets gelezen over de lengte van de pen tov de diepte van het gat...
Het gat moet altijd iets dieper zijn dan de pen lang is, want bij het wisselen van de seizoenen kan het anders gebeuren dat de schouderingen open komen te staan.
Bij een pen van 30mm lengte zal dat hoogstwaarschijnlijk wel meevallen, maar 't is toch beter voorkomen dan genezen hé!

Ik herinner me van mijn schooltijd een leraar die een voor een gans huis massief eiken deuren maakte, (de leerlingen maakten de deuren en hij keek ernaar ;-)).
Het schooljaar nadien waren alle deuren terug door dit euvel: de pennen waren perfect passend gemaakt in de lengte, en alle schouderingen stonden een mm of 3 open...
Haha, de vloeken waren niet van de lucht!

Dit is misschien van toepassing op de eerste foto in dit topic: als je de uiteinden van de pennen in het verstek maakt, zorg dat ze mekaar niet raken bij het assembleren of je zou hetzelfde voor kunnen hebben. Veel meer dan een mm ruimte ertussen zal vermoedelijk niet nodig zijn.

Wat de groeven op de domino's betreft: daar kan ik niet over meepraten.
De groeven op lamello's echter wel. Bij de lamello's worden de groeven er niet uitgehaald, maar ingeperst. Dit heeft als gevolg dat het hout bij de verlijming z'n oorspronkelijke vorm min of meer terug aanneemt, wat resulteert in een sterkere verbinding.

Weet nog van tijdens de opleiding dat mijn werkstuk in eens verzaagt werd op de lintzaag, tot mijn grote schrik, de reactie was, je werkstuk intereseerd me niet, dat is meestal goed, wat belangrijker is hoe de pennen er in zitten, en werd nagemeten met een voelermaat had toen echt zo iets wat flikt hij me nu dan

Klik om te vergroten...

Het is de enige manier om te kijken of je pennen daadwerkelijk goed zijn hé. Bij een gelijmde verbinding kan je enkel nog kijken of de eventuele verstekken goed gestoken zijn en de schouderingen sluiten. Of de pen werkelijk volgens de regels van de stiel is uitgevoerd kan slechts door deze drastische methode ;-).
De verborgen stukken van een meubel zeggen dikwijls meer over de meubelmaker dan de zichtbare...

Wat André zegt over de dikte van de pennen heeft mijn vader er bij mij ook altijd ingehamerd: te dikke pennen duwen de lijm weg, te dunnen pennen kunnen niet goed worden verlijmd. Ook de hoofdreden waarom altijd eerst de gaten worden geboord, en daarna de vandiktebank wordt afgesteld naar het geboorde gat.

Wat ik laatst zag in één van de filmpjes van Caspar was dat hij de pennen dunner maakt door er met een hamer op te tikken.
Zag dat enige tijd geleden ook in een Japans filmpje, en leek me ook wel een goeie methode om een goeie klemming te bekomen, met minder kans op een slechte verlijming en/of splijten. De pen zwelt dan bij de verlijming (vochtig worden dus) terug op naar z'n oorspronkelijke maat.

Oei, wat een boterham alweer;-)

Steven