Uitgutsen boring tbv. indianenfluit

louisbanens

Nieuw lid
13 feb 2012
17
0
Ik ben bezig een indianenfluit te maken. De methode meest gebruikte methode is om 2 helften hout te nemen en die uit te gutsen (perfect half rond) en vervolgens die 2 helften op elkaar te lijmen. Ik gebruik hiervoor een diep gebogen pfeil guts (http://www.baptist.nl/houtbewerkers/pfe ... mm-9-18mm-) met de vouw aan de bolle buitenkant. Nu gaat dit niet echt heel makkelijk. Ik moet behoorlijk veel kracht zetten. De guts is nieuw en behoorlijk scherp. Ik vraag me af of een guts met de vouw aan de binnenkant hier niet beter geschikt voor is. Of is er misschien een andere (niet machinale) methode om dit te doen. Misschien eerst met een V-gust voorgutsen of zo? Het hout waar ik nu mee werk is Fichte.
 

Seek

Oud hout
10 mei 2009
2.676
3
De vouw naar binnen lijkt me niet lekker werken, want dan neigt de guts er naar om steeds dieper het hout in te duiken. Hij is zo lastig te doseren. Eerst een geultje maken lijkt me wel handig. Kan je eerst met een veerploeg een groef schaven?
Als je zachtjes met een houten hamer op een guts tikt krijg je meer controlle dan dat je het met alleen handkracht probeert.
Die gebogen guts lijkt me een afwerkgereedschap, niet bedoeld voor het eerste grove werk. Op zo'n gebogen guts heeft tikken met een hamer weinig nut misschien.

Maar misschien zijn er hier beeldhouwers die er echt verstand van hebben?
 

tuoh

Oud hout
Met een rechte guts voorzien van een vouw aan de buitenzijde zou dat klusje makkelijk moeten kunnen, daar hoef je zelfs geen kracht bij te gebruiken, een vlijmscherpe beitel is wel een voorwaarde, vermoedelijk loopt het hier fout.
Houtsnijbeitels werken pas optimaal als vlijm-, maar dan ook vlijmscherp zijn.
Ik zou de snijkant van de guts eens grondig onder handen nemen, "behoorlijk scherp" is niet voldoende.
Normaal gezien heb je zelfs geen hamer nodig, de kracht komt uit de schouder om de beitel door het hout te drijven bij het snijden.
Fichte, oftewel Vuren snijd bijna vanzelf, zeker de fijnjarige variant ervan.


Mvg,

André
 
D

Dulcimer

Guest
Hallo Louis,
't zal inderdaad niet aan de guts liggen maar aan de scherpte, aan het einde van de vouw richting het hecht moet de vouw eveneens rond lopen en niet hoekig geslepen zijn om 'm te kunnen sturen.
Ik heb houtsnijwerk gedaan en weet daarom dat de snede echt 100% scherp moet zijn; ik deed als laatste bewerking na het wetten altijd de guts over zo'n houten blokje met leer overtrokken van flexcut ingewreven met een soort krijt van hetzelfde merk. Dat blokje heeft allerlei gutsvormen waar altijd een passende bij zit.
Je zou eventueel een eerste kanaal voor de fluit kunnen maken met een burein ( driehoekige guts zoals je wellicht weet). Overigens zijn bureinen van alle houtsnijgereedschappen 't moeilijkste om te scherpen.
Een doedelzakmaker die ik ken maakt de gaten voor schalmei en bourdons met een taps toelopende boor ( ruimer als ik 't mij goed herinner) op de draaibank.
Succes,
Frans
 

louisbanens

Nieuw lid
13 feb 2012
17
0
Nou bedankt ik ga mn guts zeker slijpen. Ik heb dat setje van Flexcut. Moet wel een beetje handigheid in krijgen om de guts goed te slijpen. Nog tips? Ook is de vouw hoekig en niet rond geslepen. Mijn guts heeft nog een 2e vouw aan het einde (2 mm). Ik vraag me af of het niet beter is om deze vouw niet te hebben.
 

louisbanens

Nieuw lid
13 feb 2012
17
0
Beste Frans, ik zou graag een contact hebben met de doedelzakmaker. Ik wil nl. ook proberen een fluit te maken middels uitboren. Zou dat kunnen?
 

henkverhaar

Oud hout
20 jan 2011
4.828
887
Nijswiller
www.buroverhaar.nl
Dulcimer zei:
Een doedelzakmaker die ik ken maakt de gaten voor schalmei en bourdons met een taps toelopende boor ( ruimer als ik 't mij goed herinner) op de draaibank.

Ik neem aan dat hij afzonderlijke boren en ruimers gebruikt, een boor (waarschijnlijk een lepelboor of een kanonnenboor (? gun drill, D-bit...)) om het gat te boren, en een of meer ruimers om het verloop van akoestische ruimte er in aan te brengen.

Overigens is het maken van houten blaasinstrumenten iets dat mij wel interesseert. Ooit (famous last words...) wil ik me daar nog wel eens aan zetten...
 
D

Dulcimer

Guest
Louis, de doedelzakmaker heet Frans Hattink; http://www.doedelzak.com/
Zoals ik Frans ken zal hij bereid zijn je tips te geven.
Wat de fijne vouw betreft; bij houtsnijgereedschap moet je die niet hebben; de vouw maakt van snede tot einde maar één hoek. Overigens heeft André groot gelijk als hij schrijft dat je voor dit soort werk beter een rechte guts kunt gebruiken; daarmee kun je meer kracht zetten, bij een gebogen guts werk je in de diepte en maak je meer een scheppende beweging.
Henk; welke ruimers precies worden gebruikt weet ik niet; volgens mij werd en wordt bij fluiten en doedelzakbouw maar één ruimer gebruikt. Ik heb ooit geïnformeerd bij Herman de Wit van de folkband 't Kliekske in Vlaanderen en die had 't over één ruimer, ik weet nog dat hij zei dat die erg prijzig zijn en waar je ze kunt kopen weet ik niet. Pro arte ( winkel in Antwerpen, staat ook online, heeft ruimers maar die zijn te kort; hun ruimers dienen voor het ruimen van de gaten voor de stemschroeven van luiten e.d.). Ruimers zouden echter zelf te maken moeten zijn maar die klus zal niet simpel zijn zonder geëigend gereedschap.
Groet,
Frans
 

louisbanens

Nieuw lid
13 feb 2012
17
0
Hoi Frans,

Dank voor je reactie. Ik zal contact opnemen met Frans Hattink. Mijn guts is recht maar heeft wel een 2e vouw. Zie bijgevoegde fotootjes. Dus volgens jou hoort die 2e vouw er niet te zitten? Of moet deze weggeslepen worden?




Attached files
 
D

Dulcimer

Guest
Louis,
Prima guts, 't is een Pfeil; Pfeil, Auriou, Stubai en Kirschen zijn allen prima merken voor houtsnijgereedschap. Inderdaad die kleine vouw moet weg.Zo ook de scherpe overgang van de vouw richting het hecht; probeer die iets bol te maken. Gutsen zijn niet gemakkelijk om te wetten; je moet steeds in dezelfde hoek een rollende beweging maken over de wetsteen waarbij je moet voorkomen dat de einden van de vouw een ronde vorm krijgen( dat vergt nogal wat oefening, je rond die hoeken maar al te gemakkelijk af). De binnenkant wet je door die over een voorgevormde bolle slijp- of wetsteen te halen, daarna polijsten met bijvoorbeeld 't blokje van flexcut ( of iets wat je zelf maakt uit hout en overtrekt met leer).
Overigens ben ik van Pfeil overgegaan op Kirschen; Kirschen polijst hun gereedschap waardoor je minder werk hebt aan het gebruiksklaar maken.
Groet,
Frans
 

louisbanens

Nieuw lid
13 feb 2012
17
0
Hoi Frans,

Hoe haal ik die kleine vouw weg? Het zijn mn eerste gutsen dus ben een beetje huiverig om er even aan te slijpen. Kun je uitleggen waarom hij beter weg kan? Ze hebben hem er toch in eerste instantie ingezet. Ik heb even de hoek van de grote vouw gemeten en die is 20 graden.
 

henkverhaar

Oud hout
20 jan 2011
4.828
887
Nijswiller
www.buroverhaar.nl
Dulcimer zei:
Henk; welke ruimers precies worden gebruikt weet ik niet; volgens mij werd en wordt bij fluiten en doedelzakbouw maar één ruimer gebruikt. Ik heb ooit geïnformeerd bij Herman de Wit van de folkband 't Kliekske in Vlaanderen en die had 't over één ruimer, ik weet nog dat hij zei dat die erg prijzig zijn en waar je ze kunt kopen weet ik niet. Pro arte ( winkel in Antwerpen, staat ook online, heeft ruimers maar die zijn te kort; hun ruimers dienen voor het ruimen van de gaten voor de stemschroeven van luiten e.d.). Ruimers zouden echter zelf te maken moeten zijn maar die klus zal niet simpel zijn zonder geëigend gereedschap.
Bij dit soort instrumenten met een grotendeels cilindrisch verloop wordt voor zover ik kan nagaan idd maar één ruimer gebruikt; ik meen dat bij instrumenten met een veel meer conisch verloop wel meerdere, elkaar opvolgende ruimers gebruikt worden. Ruimers kun je idd zelf maken, bij voorkeur op een metaaldraaibank - je moet er eerst het gewenste verloop in aanbrengen, daarna wordt er een G-bit van gemaakt: er wordt over de hele lengte een kwart 'pizzapunt' uit de diameter gefreesd. Ook een blokfluitbouwer (ster) als Jacqueline Sorel meldt dat ze zelf haar ruimers maakt.

Overigens begin ik denk ik te begrijpen waarom jouw handle 'Dulcimer' is...
 

tuoh

Oud hout
louisbanens zei:
Hoi Frans,

Hoe haal ik die kleine vouw weg? Het zijn men eerste gutsen dus ben een beetje huiverig om er even aan te slijpen. Kun je uitleggen waarom hij beter weg kan? Ze hebben hem er toch in eerste instantie ingezet. Ik heb even de hoek van de grote vouw gemeten en die is 20 graden.

Als je niet beschikt over een watergekoelde traagdraaiende slijpsteen à la Tormex, zal er niks anders opzitten dan die tweede vouw weg te wetten :cry: Houtsnijgereedschap slijpen op een gewone slijpmachine, zonder koeling kan wel maar dat vraagt ervaring, anders is het gevaar groot dat de snede gaat verbranden.

En waarom moet die tweede vouw weg? de vouw bij een houtsnijbeitel is een scharnierpunt. Door het hecht hoger of minder hoog te tillen stuur je de houtsnijbeitel dieper of juist minder diep in het hout, maar dat kan pas als de vouw contact heeft met het hout. Een snijvlak met twee vouwen is van het goede teveel, de ene keer steunt de beitel op de voorste korte vouw, dan weer op de tweede originele vouw, dat werkt niet. Je krijgt op deze manier geen voeling met wat de beitel doet. Het is mede de reden dat je problemen ondervind bij het snijden.

En, zoals Frans al opmerkte, de vouw kan ook maar optimaal als scharnierpunt gebruikt worden als de scherpe overgang tussen vouw en schacht opgerond word, zonder die modificatie is de beitel moeilijker stuurbaar.

Mvg,

André
 

louisbanens

Nieuw lid
13 feb 2012
17
0
Nou bedankt voor de goede uitleg. Ik ga morgen naar een prive slijpworkshop en hoop dat we dan gelijk die vouw kunnen aanpakken!
 
D

Dulcimer

Guest
Hallo Henk, 't werd je duidelijk waarom mijn nickname "dulcimer" is. Ik heb jarenlang mountain dulcimers gebouwd, veelal met inlegwerk en houtsnijwerk. 't maken van zo'n instrument kostte mij 3 tot 4 maanden werk waarbij ik vrijwel dagelijks ermee bezig was. 't Mooie moment was altijd wanneer je de snaren opspande en het instrument zijn eerste geluid gaf. Echter, ik ben ermee opgehouden vanwege een complete amusikaliteit. Zelfs met zo'n eenvoudig te bespelen instrument als een mountain dulcimer kan ik niet overweg. Ik heb ook nog 5 jaar lang geprobeerd de Franse doedelzak ( cornemuse du centre) te leren bespelen; dit tot groot verdriet van mijn huisgenoten; na 5 jaar hen verdriet te hebben aangedaan ben ik ook daarmee gestopt.
De randversiering op de linkse dulcimer is ebben afgewisseld met bot ( die had onze hond eerst in haar poten gekregen en die haalde netjes 't merg er uit, daarna werd het bot een tijdje gekookt om het resterende vet er uit te krijgen. 't Bot witten deed ik met een of ander chemisch middel, maar ik weet niet meer wat ik daarvoor gebruikte.

Onderstaand details met inlegwerk ( o.a. abalone) en houtsnijwerk ( ooit is dat instrument uitgeleend en bij terugkeer was er 'n stuk van de neus af, dat doet dus pijn als je een instrument waar je zo lang aan gebouwd hebt zo terug krijgt.

Groet,
Frans

Attached files
 

Deze plek is voor toekomstige tekst. Door nu alvast deze kolom te activeren blijft de kolommen structuur ongewijzigd en de lezerservaring hetzelfde als er hier content geplaatst gaat worden.

Hier kan straks ook info geplaatst worden.