Vijzel

henkverhaar

Oud hout
20 jan 2011
4.829
887
Nijswiller
www.buroverhaar.nl
Onlangs wat groenhout gescoord. Waaronder een aantal stukjes eik die al op lengte gezaagd en gehalveerd waren - precies goed om kommetjes van te draaien. Nat gedraaid en dik gehouden om na drogen na te draaien. Deze begon echter alsnog te scheuren, dus heb ik hem na een week maar finaal gedraaid, dun genoeg om niet meer verder te scheuren maar dik genoeg om te gebruiken. De scheuren zijn weer dichtgetrokken, en de kom is wel blijven werken, dus hij is niet helemaal spatrond en de voet is ook niet meer helemaal vlak. Ik had hem in de keuken staan, en vond hem eigenlijk wel geschikt als vijzel, dus nog gauw even een stamper erbij gedraaid van Afrikaans padoek. Hij is al een aantal keren gebruikt (piment, kruidnagel, laurierblad) en werkt naar behoren. Voordat ie helemaal ingewijd is toch nog even een fotootje van geschoten...



Attached files
 

jan pranger

Post veel
29 jun 2009
1.982
36
www.arstorno.nl
Mooi ontwerp Henk en goede kleurcombinatie. Dat scheuren is niet zo verwonderlijk met zulk vers hout en bovendien zo te zien het hart aan beide zijden boven in de rand. Ben benieuwd hoe lang ie goed blijft. Waarmee heb je hem afgewerkt? Voedselveilig? Wat zijn de afmetingen?
vr.gr. Jan Pranger.
 

henkverhaar

Oud hout
20 jan 2011
4.829
887
Nijswiller
www.buroverhaar.nl
De rand loopt idd tot bijna aan het hart van de stam. Dat is 'gevaarlijk' maar staat ook wel mooi. De scheuren ontstonden overigens in het spinthout, bij de voet van het kommetje. De kom is afgewerkt met lijnolie op terpentijnbasis (de meubelolie van Joost Kramer).

In principe zijn alle (of vrijwel alle) afwerkingen die polymeriseren voedselveilig - dit voornamelijk afhankelijk van hoeveel niet-gepolymeriseerd materiaal (dat er eventueel uit kan logen) er in de 'plastic' over- of achterblijft. Lijnolie verharst zelf volledig (en is zelf in principe ook eetbaar, hoewel niet aangenaam), de terpentijn verdampt, en wat er achter blijft wordt in de lijnoliehars ingebouwd (terpentijn is een oplosmiddel dat aan de polymerisatie meedoet). De siccatieven bestaan nog steeds uit organische metaalzouten, maar bevatten tegenwoordig geen giftige metalen als cadmium meer. Bovendien worden siccatieven chemisch gezien ook in de hars ingebouwd. (Wel is het zo dat lijnolieharsen met siccatieven nooit 100% stabiel worden. Op een gegeven moment gaan de siccatieven secundaire reacties aan die op den duur tot een verweking van de hars leiden; dit is voor gebruiksvoorwerpen niet zo'n probleem, de levensduur daarvan is meestal te kort, en anders breng je gewoon een nieuwe laag aan. Voor olieverfschilderijen is het echter wel een bekend probleem...)

Je kunt houten voorwerpen ook voedselveilig afwerken met bijvoorbeeld epoxyharsen - mits het geen harsen zijn met veel weekmaker erin - of met lakken (schellak) of vernis (bijvoorbeeld een goede alkydhars).

ALs je van al die chemie niks moet hebben ( ;-) ) dan kun je een lichte minerale olie gebruiken (die zal echter nooit hard worden en is dus niet echt waterbestendig), of een voor consumptie geschikte drogende olie, zoals rauwe lijnolie, walnotenolie, of in het uiterste geval olijfolie of zonnebloemolie. Die laatste twee harden heel langzaam uit en zullen in die periode dus ook gevoelig zijn voor rans worden - niet echt een fijn vooruitzicht voor voorwerpen die met voedsel in aanraking moeten komen.

Het kommetje is ca 15 cm ID. Ik gok dat het inmiddels redelijk stabiel is, maar we gaan het gewoon afwachten...
 

Ad de Crom

Actieve deelnemer
17 aug 2008
702
0
addecrom.hpage.com
Henk, leuke kom met vijzel.
Net als Jan vraag ik me af of de kom in 1 stuk blijft, wat ik wel hoop.
Mijn ervaring is dat vers gedraaid eik nogal erg gemakkelijk scheurt, wat frustrerend is.
Ik persoonlijk laat eik jarenlang liggen voordat ik er iets mee doe.
Groetjes, Ad
 

henkverhaar

Oud hout
20 jan 2011
4.829
887
Nijswiller
www.buroverhaar.nl
Het lijkt erop dat er voldoende bewegingsvrijheid is om krimp op te vangen zonder te scheuren - maar alleen de tijd zal het leren. Voorlopig is het iig een bruikbare vijzel; scheurt ie alsnog dan draaien we gewoon weer een nieuwe ;-)
 

jan pranger

Post veel
29 jun 2009
1.982
36
www.arstorno.nl
Henk bedankt voor je ruime uitleg met wetenswaardigheden over de gebruikte of te gebruiken producten. Dit soort vakkennis geeft gewicht aan ons forum en is van groot belang wanneer voedselveiligheid in het geding is.
vr.gr. Jan Pranger.
 

Houthasses

Actieve deelnemer
22 okt 2010
589
1
www.youtube.com
Mooie kleur heeft dat padoek zeg. :shock:

Ook dank voor de informatie over de oliën. Ik heb zelf terpentijn staan maar gebruik het zelden. Ik zag het gewoon als een alternatieve verdunner voor terpentine. Ook ben ik niet zo weg van de sterke geur die lang blijft hangen, en al helemaal niet de geur van lijnolie.
Ik wist niet dat terpentijn het polymerisatie proces helpt, ik beschouwde dat altijd als een broodje-aap verhaal omdat er geen extra stoffen in de terpentijn zaten voor zover ik wist. Hoe werkt dat, helpt het met die mooie lange molecuulstructuren vormen of met zuurstof aantrekken?
 

henkverhaar

Oud hout
20 jan 2011
4.829
887
Nijswiller
www.buroverhaar.nl
Nou, helpen is een groot woord, maar omdat de terpenen in terpentijn net als drogende olién dubbele banden bevatten worden terpentijn-moleculen wel in de groeiende polymeerketens opgenomen; zo 'verdwijnt' een deel van het oplosmiddel zonder te hoeven verdampen, en worden ook de eigenschappen van de lijnoliehars wat beinvloed.

Overigens is terpentijn als oplosmiddel niet minder 'schadelijk' dan bijvoorbeeld peut, of terpentine, alleen maar omdat het 'toevallig' natuurlijk is...
 

Houthasses

Actieve deelnemer
22 okt 2010
589
1
www.youtube.com
Aha, het terpentijn word deels opgenomen, dat wist ik niet. Ik dacht dat alles verdampte.
Dank voor het antwoord. Vanaf nu gebruik ik terpentijn bij al mijn Tung/lijnzaad olie toepassingen. :)
 

Deze plek is voor toekomstige tekst. Door nu alvast deze kolom te activeren blijft de kolommen structuur ongewijzigd en de lezerservaring hetzelfde als er hier content geplaatst gaat worden.

Hier kan straks ook info geplaatst worden.