restauratie Boesch 560

paulv

Actieve deelnemer
3 mei 2009
98
1
Oud Loosdrecht
In deze bijdrage een uiteenzetting van de restauratie van mijn boot tot zo ver. In 2007 ben ik op zoek gegaan naar een boesch, specifiek een 560 ascona de luxe. Het model sprak me om verschillende redenen aan maar de voornaamste reden is dat dit model gangen gebouwd is in tegenstelling tot recente modellen welke een multiplex romp hebben. Tevens was het voor mij van belang dat het een origineel ongerestaureerd exemplaar was.

Omdat er 1001 meningen zijn over hoe je het moet doen (gewoon lijmen, epoxy, 1 of 2 component lakken enz. enz.) heb ik gezocht naar een leidraad om dit aan te pakken.
Hierbij kwam ik uit op de boeken van Don Danenberg (Don Danenberg’s complete wooden runabout restoration guide. http://www.danenbergboatworks.com) Hierin wordt beschreven hoe je een runabout restauratie aanpakt. Het werk doe ik in de avonduren en in het weekend, waarbij het voor mij geen dwang is om er wat aan te doen. Het moet een lange tijd leuk blijven..
Tevens het uitgangspunt gehanteerd dat ik niet weet hoe lang het gaat duren en wat het kost.
Als het de eerste keer is dat je zoiets doet kun je daar moeilijk een inschatting van maken.

Na aankoop eerst de hele boot gedemonteerd en alle gedocumenteerd om hem weer in elkaar te kunnen zetten. Hierna de boot omgedraaid en de bodem eraf gehaald. Dus verflagen eraf, proppen uitboren, schroeven en klinknagels eruit en ze voorzichtig loswrikken om later als mal te kunnen gebruiken. De Bodem is opgebouwd uit een mahonie planken buitenbodem ertussen een canvaslaag in een soort loodsubstantie en een hardboard binnenbodem (foto 1).

Vervolgens spanten losgehaald deze opnieuw gelijmd, waarnodig vervangen, en met RVS geschroefd. Bodem weer opgebouwd uit jumbo mahonie binnenbodem en nieuwe mahonie planken. Hierin de vrom van de boeg gestoomd en volledig verlijmd op de binnenbodem.
(foto 3 & 4). Bodem gepropt en geschuurd (foto 5) en in een onderwaterschip systeem gezet.

Na de bodem de boot gedraaid, gesteld en balken over het dek geschroefd om de constructie te borgen. Vervolgens eigenlijk dezelfde stappen gedaan als met de bodem, met het verschil dat voor de huid de gangen eraf gehaald zijn, schoongemaakt en evt. gerepareerd en er weer tegenaan gelijmd. De lijm welke ze in 1963 gebruikt hebben was “poeder” geworden.
Aan 1 kant een gang, welke over de gehele lengte gescheurd was, vervangen uit Honduras mahonie (foto 6 & 7 & 8).

Nu het dek verwijderd en nieuwe spiegel uit honduras gemaakt. Zal hier nog wat foto’s van bijvoegen. Hiervandaan gaat het globaal verder met het maken van een nieuw dek uit kwartiers gefineerd multiplex en sprayrails monteren waarna het schuren kan beginnen.

Ik denk dat ik ongeveer op de helft van het totale project ben dus jullie kunnen nog wel even meegenieten van de vorderingen.

Groeten, Paul

Attached files
 

tuoh

Oud hout
Paul,

dat is ook een flinke klus waar je mee bezig bent, maar het resultaat mag er wezen, dat word beter dan nieuw zo te zien.
Het is ook een mooi type boot, zo beplankt had ik ze nog niet gezien. Meestal zie je inderdaad enkel gekruiste multiplex rompen.
Leve de hedendaagse lijmen en kitten, en chapeau voor de vroegere vakmannen die met weinig middelen toch een waterdicht product afleverden.

Mvg,

André
 
A

Athanor

Guest
Paul, mooi project wat je onderhanden hebt! Ik heb bewondering voor de mensen die hier tijd voor nemen om mooie stukken erfgoed zorgvuldig te restaureren. Complimenten hoor!


Fons
 

Hubert.

Actieve deelnemer
21 mei 2008
300
0
Krimpenerwaard
Leuk heb ik ook gehad! :) :cry:

kocht 'm als student voor 400 gulden bij een houthandel waar ie al 15 jaar in de nok van de loods hing.
toen ie bij me thuis kwam bleek dat de vorige eigenaar er een doodskleed (polyester) omheen getrokken had. Hij bleek zo rot te zijn dat er alleen maar stof tussen de polylagen zat.
Uiteindelijk heb ik 'm bij m'n ouders in de vijver gelegd met een fontein er in :oops:
 

paulv

Actieve deelnemer
3 mei 2009
98
1
Oud Loosdrecht
400 gulden :| daarvoor zou ik er nog wel 1 willen vinden!!
Wat je schrijft is ook 1 van de redenen waarom om het zoeken lang duurde. De meeste hebben zo'n doodskleed. Het is een keuze, maar ik blijf er ver van weg.
 

Scheppie

Post veel
10 dec 2009
2.240
290
Heelsum
Vraag, hoe kan een boot die in de polyester zit rot zijn? Dan is de polyester laag dus niet gesloten meer anders lijkt het mij niet dat het hout kan rotten toch?
 

paulv

Actieve deelnemer
3 mei 2009
98
1
Oud Loosdrecht
Als een snelle / goedkope reparatiemethode.. Een slechte al slechte bodem zetten ze in de polyester. Dus alle elende zit hieronder verstopt..
 

Hubert.

Actieve deelnemer
21 mei 2008
300
0
Krimpenerwaard
Scheppie zei:
Vraag, hoe kan een boot die in de polyester zit rot zijn? Dan is de polyester laag dus niet gesloten meer anders lijkt het mij niet dat het hout kan rotten toch?

Een boot in de epoxy zetten aan de buitenzijde is helemaal niet zo erg maar dan moet het hout wel kunnen ademen. Dit doet het hout dan aan de binnenzijde.
Als je die kant dan in de lak/verf zet en nooit meer kijkt naar zwakke plekken dan rot het hout tussen de lagen weg ;)
 

Scheppie

Post veel
10 dec 2009
2.240
290
Heelsum
Hey nuttige info, wat ik dan niet snap is de bouwmethode die Jaap oa ook heeft gebruikt bij zijn FL26. Die is opgebouwd uit plaatmateriaal met zowel aan de boven als onderzijde polyester? Is dat dan ook risicovol? Of alleen zodra 1 van de lagen niet meer waterdicht is en je zou er niets aan doen?

Zo'n polyesterlaag is toch bijna niet stuk te krijgen?
 

tuoh

Oud hout
Er is een groot verschil tussen enerzijds Epoxy, en anderzijds Polyester.
Epoxy is absoluut waterdicht als het goed is aangebracht. Boten die binnen en buiten in de Epoxy staan daar heb je jaren geen omkijken meer naar. Het tussenliggende hout maakt nu deel uit van een composietmateriaal, de eigenschappen van het hout vallen hierdoor weg. Het hout hoeft ook geen hoge duurzaamheidsklasse te hebben, en een zachtere houtsoort als Western Red Cedar) geeft een beter resultaat en een sterker geheel dan een hardere soort.
Epoxy kan ook versterkt worden met glasmatten en dergelijke, idem als bij Polyester.
Nog een voordeel, Epoxy impregneerd het hout, dit in tegenstelling met Polyester.
Het enige minpunt van Epoxy is de geringe weerstand tegen UV straling, daarom ook dat elke Epoxylaag moet afgedekt worden door een Double coat lak met UV filter.

Het bouwen met Epoxy vraagt altijd een sandwichcontructie, dit wil zeggen dat er altijd een licht materiaal tussen de Epoxy word opgesloten, dat zorgt voor de vorm, Hout, isolatieplaat, etc....
En dit is in tegenstelling met Polyester, hier kan je wel een vorm bouwen met enkel polyester en glasmat, je hebt enkel tijdelijk een mal nodig.

De term "doodskleed" stamt uit de tijd van de houten schepen en de ijzeren schippers, was het schip te oud geworden om nog kostelijk onderhoud aan te plegen dan werd het onderwaterschip in blik gezet. Er werden ijzeren platen tegen gespijkerd, zo bleef het spul nog enige jaren drijven zonder bijkomende kosten. Maar dit had als gevolg dat de houten gangen nu veel sneller begonnen te rotten, er sijpelde water tussen het blik en het hout dat niet weg kon. En dit is nu net wat ook bij de Polyesterkleden gebeurt, Polyester op een houten romp begint na enige tijd barstjes te vertonen, gevolg waterinfiltratie tussen Polyester en romp.
Je mag ook niet vergeten dat wanneer men beslist om een doodskleed aan te brengen de huidgangen hun beste tijd al gehad hebben, de aftakeling gaat dan ook snel.
Bij een houten schip moet de binnenzijde van de romp inderdaad steeds kunnen ademen, hier mag GEEN filmvormend product aangebracht worden. Anders word het water hier ook door opgesloten in het hout, tweemaal fout dan.
Maar een versleten schip met een doodskleed, daar doet een ademende binnenzijde ook niet veel meer aan, het proces is dan al te ver gevorderd. Gaat men dergelijk schip restaureren dan komt dit in feite neer op een quasi volledige nieuwbouw, het zijn dan niet alleen de huidgangen maar dikwijls ook de spanten die volledig moeten vernieuwd worden :cry: En dat is veel werk, is het geen potentieel museaal object dan begint men er beter niet aan, nieuwbouw is dan veel goedkoper.

Ps: was nog vergeten vermelden dat de boot van Jaap in de Epoxy komt te staan, en dus geen Polyester.

Mvg,

André
 

tuoh

Oud hout
Hubert. zei:
Scheppie zei:
Vraag, hoe kan een boot die in de polyester zit rot zijn? Dan is de polyester laag dus niet gesloten meer anders lijkt het mij niet dat het hout kan rotten toch?

Een boot in de epoxy zetten aan de buitenzijde is helemaal niet zo erg maar dan moet het hout wel kunnen ademen. Dit doet het hout dan aan de binnenzijde.
Als je die kant dan in de lak/verf zet en nooit meer kijkt naar zwakke plekken dan rot het hout tussen de lagen weg ;)

Zo simpel is het jammer genoeg niet, Epoxy enkele langs buiten aanbrengen is vragen om miserie.
Het hout kan dan immers blijven werken, doordat het langs binnen vochtig word ( bilgewater, buiswater,etc.) met als gevolg dat daar waar de spanningen te groot worden de Epoxy gaat barsten Je hebt dan een doodskleed in Epoxy :evil:
Wil je een bootje behandelen met Epoxy, en er jaren plezier aan beleven dan moeten ALLE hoeken en kanten in de Epoxy, je moet het hout als het ware inpakken, op deze manier blijft het hout wel stabiel, en dus ook de Epoxylagen.
Wil Epoxy blijven hechten dan mag de RV waarde van hout niet boven de 12% komen, en dat wil zeggen droog hout. Eénzijdig aangebracht kan je deze waarde onmogelijk bereiken of behouden, met alle gevolgen van dien.

Mvg,

André
 

Scheppie

Post veel
10 dec 2009
2.240
290
Heelsum
Kijk daar leren we nou wat van, ik had inderdaad de twee materialen door elkaar gehaald. bedankt voor je uitgebreide uitleg en toelichting.
 

jaap

Moderator
9 mrt 2008
5.045
1.674
Terkaple
www.woodworking.nl
Een kleine aanvulling op Andre zijn verhaal. Hout rot als het te vochtig is. Schimmels en zwammen eten het hout dan gewoon op. Als hout te droog is verpulvert het. Als hout de juiste RV waarde heeft, behoudt het heel lang zijn goede mechanische eigenschappen en rot het niet. Hout uit de pyramides in Egypte is na 5000 jaar nog net zo sterk (of misschien bijna?) als nieuw hout. De Gougeon broers bedachten eind jaren 60, dat als je hout met het goede vochtigheidsgehalte rondom in zo pakken in epoxy hars, al dan niet versterkt met glasvezel, dat het hout dat bijna het eeuwige leven zou krijgen. Daarnaast zagen ze dat de mechanische sterkte van het hout er enorm op vooruit ging als je het aan beide zijden van glasvezel en epoxy voorzag, een sandwich vanwege de constructie en een composiet vanwege het gebruik van verschillende materialen in 1 eindproduct (of soms halffabrikaat). Als je een vulmiddel aan epoxy toevoegt, zodat het een dikke pasta achtige lijm wordt, dan kun je er hele mooie verbindingen mee maken door een fillet van deze pasta te leggen tussen de te lijmen delen, zoals je b.v. kit gebruikt. Deze fillets zijn mooi strak af te werken eventueel te versterken met glasvezel en epoxyhars, waardoor het structureel 1 geheel wordt. Dus er onstond een hele nieuwe wijze van construeren, voor vooral boten, maar ook voor heel veel andere toepassingen. De broers Gougeon brachten een hele serie produkten op de markt om volgens hun methode te bouwen, de zg. West methode. Niet veel later kwamen er ipv hout ook andere kernmaterialen in beeld, zoals pvc schuim, kartonnen en aluminium honingraat etc om nog lichtere sandwich constructies te maken en naast glasvezel, kwam er aramide ook wel Kevlar genoemd, en koolstofvezel bij voor specifiekere en sterkere constructies bij hetzelfde gewicht.
Epoxy is een kwalitatief veel beter product dan polyester. Je hebt ook geen lijmen op polyester basis b.v. terwijl epoxy daar zeer geschikt voor is. Polyester neemt ook vocht op, maar is ook bijna een factor 5 goedkoper als epoxy. Zoals je een polyester boot bouwt, kun je ook een epoxy boot maken. Epoxy is veel harder, dus geluidstechnisch is de boot een stuk minder comfortabel. Polyester hecht ook nauwelijks op epoxy, andersom gaat het prima, dus voor reparatie altijd voor epoxy kiezen. Ik was nog maar net met mijn FL26 begonnen, of met een aantal bekenden zijn we ook een bedrijfje in composietproducten gestart, waarbij we de mooiste werf in Friesland als klant hadden en in de maanden voor ons vertrek heb ik van koolstofvezel en epoxy het bootje voor de zonnebootrace van de Universiteit in Groningen gebouwd. Het bootje was een catamaran van 7.4 bij 2.05 m en woog (alleen de romp met verbindingsstukken) 35 kg. Dan is dan geen boot waar je jaren mee kunt varen, 1 keer te hard tegen de steiger en zat een gat in. Mijn buurman in Friesland is professioneel zeiler en heeft vorig jaar de Americas Cup gewonnen met de trimaran van BMW-Oracle. Daar zitten onderdelen bij die uit 600 lagen carbonvezel en epoxy bestaan (de dagger-boards, de zwaarden in de drijvers). Die worden per 150 lagen gelamineerd en vacuum uitgehard. Als je het in 1 keer zou doen onstaat er zoveel exotherme warmte dat het geheel verbrand. Maar ze hebben ook delen zoals de hulp zeillatten in het wingsail die je met de hand kunt breken. Ik dwaal wat af merk ik, maar als iemand wat over composiet of epoxy ed wil weten, vraag maar, ik zoek graag het antwoord er bij.

Nog even over mijn eigen bootje, die dit voorjaar waarschijnlijk wel te water gaat, die is gebouwd volgens de stitch-and-glue methode. Een mooie beschrijving vind je hier: http://www.bateau2.com/howto/sg101.php

jaap
 

fjaveldkamp

Actieve deelnemer
18 feb 2011
43
22
Beste Paul,

Een pracht job, maar ik heb een vraagje.
Je doet twee lagen mahonie(?) over elkaar, wat doe je daar tussen?
Is dat een flexibele kit?

Groet
Ricco
 

paulv

Actieve deelnemer
3 mei 2009
98
1
Oud Loosdrecht
fjaveldkamp zei:
Beste Paul,

Een pracht job, maar ik heb een vraagje.
Je doet twee lagen mahonie(?) over elkaar, wat doe je daar tussen?
Is dat een flexibele kit?

Groet
Ricco

Beste Ricco,

De binnenbodem is 4 mm jumbo mahonie multiplex. Hierop zitten de 10 mm mahonie gangen volvlaks verlijmd met 3m 5200 http://www.jamestowndistributors.co...02&familyName=3M+5200+Marine+Adhesive+Sealant

Ook de gangen van de huid worden hiermee op de spanten verlijmd. Deze lijm/kit is te krijgen in een mahonie kleur waardoor dit bij een afgewerkte boot nagenoeg wegvalt.

groet, Paul
 

fjaveldkamp

Actieve deelnemer
18 feb 2011
43
22
"Paul,
Kan je me uitleggen waarom je voor 3M kit gekozen hebt en niet alles met epoxy gelijmd.

Zelf ben ik een schoener aan het bouwen en de huid bestaat uit een laag latten 20mm, dan twee diagonale lagen multiplex 4mm met epoxy gelijmd en tot slot een mahonie buitenhuid die ik eigenlijk ook met epoxy wil gaan lijmen en natuurlijk schroeven.

Zou er een reden kunnen zijn om met 3M te gaan werken? :?:

Ricco
 

paulv

Actieve deelnemer
3 mei 2009
98
1
Oud Loosdrecht
Beste Ricco,,

De reden is simpel. Zoals ik in mijn eerst bericht schreef volg ik het boek van don dannenberg.
Hierin beschrijft hij hoe één en ander te doen. Hij gaat er vanuit dat het helemaal uitsluiten van werking door vocht moeilijk te verkrijgen is in een (doe het zelf) restauratie. Het gebruik van de 3M kit vangt werking van de gangen op. Ik zal ook kiezen voor een 1 component laksysteem ipv. 2 comp. om hierin ook enige werking op te vangen.

Zoals ik ook al eerder schreef zijn er vele meningen en methoden, met bijbehorende voor en nadelen, om iets te doen. na veel lezen en vergelijken vond ik de "kit" methode voor mij het meest geschikt. Als jij je vertrouwd en goed voelt bij epoxy zou ik het niet veranderen.

groet, paul
 

Deze plek is voor toekomstige tekst. Door nu alvast deze kolom te activeren blijft de kolommen structuur ongewijzigd en de lezerservaring hetzelfde als er hier content geplaatst gaat worden.

Hier kan straks ook info geplaatst worden.