Zal deze week uitkijken om een vochtigheidsmeter te kopen. Het “lijkt” alvast goed droog en het is mooi recht (het is Slavanische Eik ofzo...), maar dat wil natuurlijk niets zeggen.
Hoe / waar laat ik Eik best acclimatiseren?
- Onderwerp starter seb
- Startdatum
Zal deze week uitkijken om een vochtigheidsmeter te kopen. Het “lijkt” alvast goed droog en het is mooi recht (het is Slavanische Eik ofzo...), maar dat wil natuurlijk niets zeggen.
Tafel A is 100x300 cm, bestaande uit stroken van ca 10 en 5,5 cm (verdeeld: smal/breed/br/br/sm/br/br/sm/br/br/br/smal — de buitenste smaller dan de andere sm); bladdikte 4 cm.
Tafel B is 100x200cm, bestaande uit stroken van ca 8,5 cm breed; de buitenste iets minder. Bladdikte ook 4 cm.
Beide tafels hebben een frame van 12 cm hoog, poten 6x6 cm. De kleinere heeft twee dwarsribben, de grote geen enkele (!). De bladen zijn met bladwervels bevestigd aan het frame. De poten gefixeerd met van die speciale stalen hoeken waardoor dan een joekel van een schroefbout in de poot heengaat.
Van de grote is door werking een keer een poot eraf gedrukt (dat stalen ding trok een groef in het frame kapot). Heb ik zelf vrij makkelijk kunnen repareren.
Qua materiaal herinner ik me dat het gaat om Frans eiken, afkomstig van treinwagons. Het oogt dan ook niet als AA-meubelkwaliteit. Bij het leveren van de grote heeft de maker (ja, degene die hem gemaakt had kwam hem ook brengen, helemaal vanuit de buurt van Eindhoven naar Enschede [overeenkomst: allebei het lettertype PMN Caecilia in het gemeentelogo] — en nee, het was niet de bekende ontwerper zelf) me verteld dat ze dit soort grote eiken tafels bij voorkeur in de koudere, drogere perioden maakten. Dat was ook de reden dat de levertijd erg lang was, in mijn geval.
Alvorens de zaag te zetten in de delen, kijk eerst eens goed naar het hout. Is het kwartiers, half kwartiers of dosse gezaagd?
Dosse gezaagde delen hebben de neiging om bij het drogen te gaan schotelen, hoe breder de delen dan zijn hoe meer uitgesproken deze vervorming.
Kwartiers en half kwartierse delen mogen gerust 150mm en meer breed zijn, dosse delen zou ik niet breder maken dan een 120mm.
Zijn de delen nu recht en van scheluwte? Hout met een mooie rechte draad en weinig of geen kwasten gaat niet of nauwelijks vervormen tijdens het verder drogen (als dit laatste van toepassing is)
Hout dat pas aangekocht al redelijk scheluw staat kan je wel vlakken, maar de neiging om opnieuw scheluw te trekken tijdens het verder drogen blijft aanwezig!
Vochtgehalte is belangrijk om weten, voornamelijk om te weten wat er nog kan gebeuren tijdens het drogen.
Bij mooie eik mag je starten met een aanvangsaarde van rond de 12%, de breedtekrimp blijft dan beperkt to een paar mm.
Hoe beter het hout geschaafd word (= mooi vlak, haaks, van scheluwte) hoe minder problemen je krijgt bij het verder verwerken van het hout.
Bij de gegeven afmetingen gaat dit niet lukken op een klein machientje (type brooddoos) Daar heb je een grotere machine voor nodig.
Ik weet dat niet iedereen er over kan beschikken, maar de beste manier om twee (blad)delen met elkaar te verbinden is met een verlijmfrees.
Geen problemen met uitlijnen, veel groter lijmoppervlak, en de lijmnaad is altijd mooi haaks.
Dit laatste is meestal de oorzaak van een hobbelig gelijmd blad, bij het samenpersen volgen de delen de vorm van de naad.
Is deze uit de haak geschaafd dan gaan de aanliggende delen hol of bol staan. Je krijgt deze maar vlak door de spanning van de klemmen te verlagen, maar dan gaat de lijmnaad open staan!
Wat moet je nu uitvoeren met je hout?
- vochtgehalte bepalen
- kijken naar het hout en bepalen wat waar komt
- strak schaven (vlak, haaks, van scheluwte)
- verlijmen op een vlakke ondergrond ( kan op schragen of een werkblad) maar deze MOETEN vlak en van scheluwte zijn. Anders eindig je ook met een scheef blad.
- verlijmen kan op meerdere manieren, zoals gewoon koud tegen elkaar, uitlijnen kan met domino's, lamello's, tand en groef, blinde veer of verlijmfrees
- ....
Dosse gezaagde delen hebben de neiging om bij het drogen te gaan schotelen, hoe breder de delen dan zijn hoe meer uitgesproken deze vervorming.
Kwartiers en half kwartierse delen mogen gerust 150mm en meer breed zijn, dosse delen zou ik niet breder maken dan een 120mm.
Zijn de delen nu recht en van scheluwte? Hout met een mooie rechte draad en weinig of geen kwasten gaat niet of nauwelijks vervormen tijdens het verder drogen (als dit laatste van toepassing is)
Hout dat pas aangekocht al redelijk scheluw staat kan je wel vlakken, maar de neiging om opnieuw scheluw te trekken tijdens het verder drogen blijft aanwezig!
Vochtgehalte is belangrijk om weten, voornamelijk om te weten wat er nog kan gebeuren tijdens het drogen.
Bij mooie eik mag je starten met een aanvangsaarde van rond de 12%, de breedtekrimp blijft dan beperkt to een paar mm.
Hoe beter het hout geschaafd word (= mooi vlak, haaks, van scheluwte) hoe minder problemen je krijgt bij het verder verwerken van het hout.
Bij de gegeven afmetingen gaat dit niet lukken op een klein machientje (type brooddoos) Daar heb je een grotere machine voor nodig.
Ik weet dat niet iedereen er over kan beschikken, maar de beste manier om twee (blad)delen met elkaar te verbinden is met een verlijmfrees.
Geen problemen met uitlijnen, veel groter lijmoppervlak, en de lijmnaad is altijd mooi haaks.
Dit laatste is meestal de oorzaak van een hobbelig gelijmd blad, bij het samenpersen volgen de delen de vorm van de naad.
Is deze uit de haak geschaafd dan gaan de aanliggende delen hol of bol staan. Je krijgt deze maar vlak door de spanning van de klemmen te verlagen, maar dan gaat de lijmnaad open staan!
Wat moet je nu uitvoeren met je hout?
- vochtgehalte bepalen
- kijken naar het hout en bepalen wat waar komt
- strak schaven (vlak, haaks, van scheluwte)
- verlijmen op een vlakke ondergrond ( kan op schragen of een werkblad) maar deze MOETEN vlak en van scheluwte zijn. Anders eindig je ook met een scheef blad.
- verlijmen kan op meerdere manieren, zoals gewoon koud tegen elkaar, uitlijnen kan met domino's, lamello's, tand en groef, blinde veer of verlijmfrees
- ....
Je ziet, zoals gebruikelijk in de wereld van houtbewerking.... vele meningen, en er zijn meerdere werkwijzen mogelijk
.De theorieboeken zijn toch redelijk eenduidig, streven is naar delen van 75-100, niet breder dan 150. Een mix van breedtes voegt niet zoveel toe, dat wordt vooral gedaan om een zo hoog mogelijke opbrengst uit je hout te halen. Je verlies wordt vaak wel heel groot als je alles naar 1 breedte terug brengt.
Maar zoals Tuoh ook aangeeft, je hout is een belangrijke factor. Goed gedroogd kwartiers hout vervormd wat minder dan dosse gezaagd hout.
In de praktijk zie je verschillen hoe er verbredingen gemaakt worden. Visueel is het bij grote tafels toch wat fraaier om geen te smalle delen te gebruiken en ook de regels van de oriëntatie worden veelvuldig geschonden om een visueel mooier geheel te krijgen. De risico's op vervorming worden dan wat hoger maar zijn met een goede bevestiging aan het onderstel dan weer te compenseren. En er zijn ook gewoon tafels gemaakt uit 1 deel, soms zonder problemen maar vaak ook met problemen. Het zijn allemaal keuzes....
Ook daar zijn richtlijnen voor..... en laten we het er op houden dat veel van de tafels die je tegenwoordig ziet niet altijd met veel vakmanschap worden gemaakt, en ook niet bedoeld zijn voor de eeuwigheid
. Maar soms komen ze ermee weg.Dit is wellicht als achtergrond het lezen waard, vanaf slide 10 staat er wat over de vormveranderingen en houtverbredingen: Bekijk bijlage Eigenschappen van hout.pdf
Blijft dat een start met goed gedroogd hout (dus is het zinvol om te weten of bij de opslag in je garage het vochtpercentage nog blijft dalen, liefst wacht je tot het stabiliseert - harde percentages hebben maar beperkte waarde) een belangrijk uitgangspunt is. En dan goed zagen, vlakken/schaven en strak lijmen met voldoende druk op de verbinding......
Laatst bewerkt:
@tuoh en gh1: bedankt voor jullie geduld om een uitgebreide uitleg te geven!
Ik heb het hout wel goed uitgezocht en die is wel kaarsrecht, het mooiste hout wat ik tot nu toe heb kunnen kopen. Het schaven zal op mijn Hammer A3-26 gebeuren, maar hiervoor wil ik nog een extra aan- en afvoertafel maken zodat het hout beter gedragen word.
Helaas, als ik kijk naar het hout, is het vooral dosse gezaagd. Voorlopig laat ik de boel nog in de garage, met het verjaardagsfeestje van ons dochter dit weekend is het zowiezo geen optie om het hout in huis te halen, maar ik denk het hout daarna toch in huis te halen. Er is tijd genoeg, pas volgende week krijg ik het metaal binnen voor het onderstel, die moet ik dan nog lassen, lakken, ... Het tafelblad heeft dus nog wat tijd. (Met werkweken van +50 uren en 1 zaterdag op 2 werken vliegen de weekends wel voorbij...)
Ik heb het hout wel goed uitgezocht en die is wel kaarsrecht, het mooiste hout wat ik tot nu toe heb kunnen kopen. Het schaven zal op mijn Hammer A3-26 gebeuren, maar hiervoor wil ik nog een extra aan- en afvoertafel maken zodat het hout beter gedragen word.
Helaas, als ik kijk naar het hout, is het vooral dosse gezaagd. Voorlopig laat ik de boel nog in de garage, met het verjaardagsfeestje van ons dochter dit weekend is het zowiezo geen optie om het hout in huis te halen, maar ik denk het hout daarna toch in huis te halen. Er is tijd genoeg, pas volgende week krijg ik het metaal binnen voor het onderstel, die moet ik dan nog lassen, lakken, ... Het tafelblad heeft dus nog wat tijd. (Met werkweken van +50 uren en 1 zaterdag op 2 werken vliegen de weekends wel voorbij...)
Dosse is meestal wat je vooral krijgt.... aan zuiver kwartiers hangt een nog hoger prijskaartje.
Maar laat je ook vooral niet gek maken door al die theorie over werking/vervorming. Probeer er zoveel mogelijk rekening mee te houden maar ook gewoon plezier houden in de bouw van je tafel.
En wat betreft het drogen, kijk toch eerst eens goed (met een simpele vochtmeter) naar de luchtvochtigheid in je garage en huis. Als het hout van buiten komt is een eerste opslag/verdere droging in een geïsoleerde garage ook zo gek nog niet, je wilt ook niet dat het allemaal te snel gaat en dikkere balken drogen anders aan de buitenkant anders wellicht te snel. Nieuwere huizen zijn tegenwoordig erg droog, ik kijk nu hier bijvoorbeeld tegen een luchtvochtigheid van <20% aan in mijn werkkamer met de zon op de grote ramen en een mechanisch ventilatiesysteem. En in de woonkamer is het <30%. Ook niet ideaal om hout zo van buiten naar binnen te halen.
Succes in ieder geval.
Ik heb zo'n 3 weken geleden een vochtmeter gebruikt van mijn werk en het hout, in de garage, had toen een vochtgehalte van 9.6 voor de laagste waarde en 11.2 voor de hoogste waarde. Ik ben dan maar begonnen met het schaven van het hout
voor de salontafels. Deze zijn ondertussen af.
Vandaag ben ik (ondanks de hitte) het hout aan het schaven voor de eettafel. Wegens de bemerkingen i.v.m. de breedte van de delen heb ik het breedste deel (24cm)toch in 2 gezaagd. Dit ondanks dat ik die al geschaafd had, wat trouwens perfect ging met de Hammer A3-26!
voor de salontafels. Deze zijn ondertussen af.
Vandaag ben ik (ondanks de hitte) het hout aan het schaven voor de eettafel. Wegens de bemerkingen i.v.m. de breedte van de delen heb ik het breedste deel (24cm)toch in 2 gezaagd. Dit ondanks dat ik die al geschaafd had, wat trouwens perfect ging met de Hammer A3-26!