Zaagmachine voor smalle garage, lastige keuze (Mafell - Hammer)

D00

Nieuw lid
9 jun 2016
17
0
Hallo allemaal.

Ik ben gestart met de voorbereiding om mijn garage 3,20 meter uit te bouwen in de lengte, tot een totaal van 10 meter. De breedte is 3 meter. Dit geheel is in principe naar keuze in te delen, maar mijn voorkeur gaat uit om aan 1 helft de houtspulletjes op te gaan stellen. Omdat ruimte (zoals bij de meesten) beperkt is en dan vooral de breedte, ben ik in gedachten al een tijdje aan het schuiven.

Ik heb de plannen van Timothy van BenchWorks gekocht om een variant te bouwen van zijn System Workshop (prachtig). Dan wil ik ook nog een mobiele montagetafel maken, wat vast de MFTC zal worden, hiervoor heb ik de tekeningen ook gekocht. Naast een Festool afkort- en invalzaag, wil ik dan ook mijn eerste tafelzaag kopen.

Ik zal deze vooral gaan gebruiken om ons huis opnieuw te meubileren, met eiken edelplaat en massief eiken werkstukken bijvoorbeeld. Op het gemak, meubel voor meubel. Denk hierbij aan een kledingkast, nachtkastjes, badkamerkast, tafels, etc. De gedachte dat ik voor het geld dat ik uitspaar met de meubels zelf te maken, machines kan kopen rechtvaardig ik deze enorme uitgaven een beetje voor mijzelf ;).

De vereisten zijn een zo nauwkeuring mogelijke zaag, compact of verplaatsbaar en zo goed mogelijke stofafzuiging. Ik heb geen 3-fasen aansluiting. Nu heb ik een Mafell Erika 85 of een Hammer K3 op het oog. Voor de Mafell heb ik een lade in gedachte waarmee ik deze onder de te bouwen werkbank kan schuiven als hij niet in gebruik is. Om lekker de ruimte te houden. Het nadeel lijkt mij dat deze zaag per definitie niet gebouwd is voor mijn doen, maar een mobiele 'job site' zaag is. Ik vraag me ook af hoe nauwkeurig deze zaag is bij meerdere gelijke werkstukken en grotere delen. In dezelde prijscatagorie bestaat ook de Hammer K3 (basic of winner), een totaal andere machine. Zwaar, massief en mooi maar ik ben bang dat deze altijd in de weg staat. Ik kan ook nergens de afmetingen van deze machine vinden. Het lijkt me wel machtig om zo'n machine te gebruiken, maat instellen en roetsj! De wielset voor eronder heb ik ook gezien.

Een bijkomend puntje is, dat bij het uitbouwen van de garage de garagedeuren waarschijnlijk komen te vervallen en de enige toegang een standard achterdeur is aan de achterkant van de garage. Hoe krijg ik dan in hemelsnaam een Hammer binnen? Ook in de planning voor het massieve hout, is een vlak-vandikte, hier denk ik aan een Hammer A3-31. Ook hiervan geen afmetingen te vinden, maar goed dat komt wel.

Ik zit nog in de bouwtekeningen en vergunning fase voor de aanbouw, maar het grote fantaseren is begonnen. Momenteel ben ik altijd een tijdelijke werkplek aan het bouwen, afhankelijk van het weer voor groot zaagwerk, vast heel herkenbaar. Een vast plekje zou erg fijn zijn. En een machine waar ik meteen tevreden over ben en blijf zou ook een verademing zijn. Hopelijk zijn er mensen met ervaring met beide machines, ik zou het graag horen.
 

brt

Actieve deelnemer
21 jul 2012
722
30
BE / Tienen
Zijn zoals je aangeeft 2 totaal verschillende machines. Erika is een verplaatsbare zaag die je overal in je woning kan meenemen. Hammer is een stationaire machine die veel stabieler is. De machines van Hammer en Felder zijn in principe zo ontworpen dat ze door een standaard deurgat kunnen. In de cataloogjes die je kan aanvragen staat (of stond een paar jaar geleden terug) een tekening met de afmetingen van de machine en ik denk zelfs met aanbevolen ruimte rond de machines. Als hij op wielen staat moet dit volgens mij lukken in je werkplaats. Optie kan zijn als je de deuren nog moet plannen dat je hem tot voor de opening kan trekken om in en uitvoer te verhogen zo nodig. Afhankelijk van je plannen en budget kan het eventueel een optie zijn om voor een combi topie-zaag te gaan: 2 machines op zelfde oppervlakte.

In de weg staan is relatief: Neem de aanslagen eraf en leg er een plaat op en je hebt een assemblagetafel... Bij mij staan meestal de andere dingen in de weg van de stationaire machines... Slim plannen kan hier wat uitkomst bieden: indien niet echt nodig de andere werkbladen niet hoger maken dan de hoogte van de machinetafel van de Hammer. Kasten in de buurt van de machine ook niet hoger dan de machinetafel, en eventueel aanvullen met hangende kasten zodat de uitvoerhoogte altijd vrij blijft...

Is persoonlijke keuze... Maar ik zou niet twijfelen en voor de Hammer gaan.... Betere machine, minder mobiel, maar zolang je er vrede mee kan nemen dat je hem enkel in je werkplaats kan gebruiken, geen probleem.
 

evs

Actieve deelnemer
28 nov 2013
580
5
Regio Haaglanden
Ik heb een Hammer B3 in een (veel) te kleine ruimte. De zaagmachine is opzich een fijne machine. Alleen als je gaat zagen heb je echt wel ruimte nodig. Denk wel, zeker 2 meter voor, achter en er voor. Nu haal ik hem iedere keer, na gebruik weer uit elkaar. Maar het schroefdraad is daar eigenlijk niet voor gemaakt.
Met de wielenset kan je hem verplaatsen,maar je moet er niet te veel van verwachten.
Ik droom van een grotere werkplaats. Maar ik baal er zo van dat ik inderdaad overweeg om hem te verkopen en een Mafell te kopen.
 

Spaander

Post veel
26 jul 2011
1.948
88
West-Friesland
Een paar opmerkingen,
Waarom een standaard deur en niet een bredere deur op maat?
Als je de garage voor de helft gaat gebruiken voor houtbewerking bedenk dan dat het houtstof ook in de andere helft terecht komt.
Succes met je plannen en plaats maar veel afbeeldingen van de voortgang.
Mvg, :).
 

D00

Nieuw lid
9 jun 2016
17
0
Hallo allemaal. In principe wil ik de helft vast toewijzen aan het hout gebeuren, de andere helft kan ik natuurlijk gebruiken voor montagewerk enzo. In gedachten stel ik hier dan de MFTC oid op, zodat de andere kant vrij blijft. Hier staan ook wat andere zaken zoals een koelkast en vriezer en er komt een opbergkast voor jassen, schoenen, tuinset kussens etc.. Gelukkig heb ik ook nog een schuurtje van 4x2 die vol staat met tuinspullen, fietsen en wat hout (en een opklapbare MFT aan de muur :D).

Het houtstof is inderdaad een zeer belangrijk punt, want, ik ben vergeten te vertellen, de garage heeft een directe deur onze woonkamer in en daar wil ik geen stof. Een klein model luchtfilter heb ik al voorzien. De stofafzuiging, hiervoor had ik aanvankelijk de Oneida Dust Cobra in gedachten, een soort Uber stofzuiger. Maar dat zal voor een Hammer lastig worden, hier zal ik wellicht tzt een ander topic voor aanmaken.
 

brt

Actieve deelnemer
21 jul 2012
722
30
BE / Tienen
Kun je in het ontwerp geen rekening houden met een stofafzuiging die buiten de werkruimte staat? Dan kom je er met een goedkope spaanderafzuiger. (Je zuigt langs de deur of een andere opening buitenlucht binnen, terwijl de vuile lucht van de stofafzuiger op een ander plaats naar buiten wordt geblazen.

Ik ben en blijf fan van de stabiele machines... Moet met een goed overdachte planning wel lukken. Als bredere deuren kunnen is dit uiteraard een surplus (niet zozeer voor het naar binnen brengen van een Hammer of een combi... Wel voor het werken in het algemeen...

Grote stukken in een kleine ruimte zijn sowieso moeilijk... Of je dat nu op een licht zaagtafeltje doet of op een zware machine...

Ik heb geen ervaring met de erica, wel met de precisio's van festool en met combinatiemachines genre robland, rojek, casadei. Die festool spullen komen in de verste verte niet in de buurt. Zijn wel goed om mee te nemen op verplaatsing bij afwerkschrijnwerk, interieurbouw, parket leggen....

Als het gaat over massiefbewerking, moet dit lukken in bovenvermelde ruimte. Alles zal vallen of staan met je planning.
 

D00

Nieuw lid
9 jun 2016
17
0
Omdat het een soort van inpandige garage is, is het niet zo gewenst om verwarmde lucht naar buiten te blazen in de winter, anders had het wel een optie geweest.

Voor de beeldvorming twee plaatjes van Floorplanner (wat een vreselijke website is dat, blijft vastlopen, dit is het enige bruikbare). In het grijs de aanbouw die nog moet komen, het beige is de bestaande situatie. Waar nu het beige overgaat in het grijs is de garagedeur. De deur aan de lange muur is de deur die de woonkamer in gaat. De deur aan de korte muur is de deur de achtertuin in en straks wellicht de enige toegang (78 cm binnenmaat).
 

Bijlagen

  • Schermafbeelding 2017-09-18 om 13.40.42.jpg
    Schermafbeelding 2017-09-18 om 13.40.42.jpg
    20,2 KB · Weergaven: 754
  • Schermafbeelding 2017-09-18 om 13.48.26.jpg
    Schermafbeelding 2017-09-18 om 13.48.26.jpg
    24,2 KB · Weergaven: 745

L.N.

Post veel
11 jul 2014
2.139
973
Mijn werkplaats is in onze garage (12m lang), waarvan ik een stuk van 5,5 m x 2,75 m gebruik voor mijn werkplaats. Hoewel ik besef dat er genoeg woodworkers zijn die een kleinere werkplaats hebben, heb ik toch altijd te weinig plaats. Ik ga daarom zo veel mogelijk op wielen zetten (dus zaagtafel, werkbanken (2x), kolomboor, lintzaag). De laatste 3 worden voorzien van ladeblokken voor opslag. Op deze manier wil ik de ruimte zo flexibel mogelijk gebruiken en toch genoeg ruimte hebben voor grotere projecten. Als zaag/freestafel heb ik een Festool CS70 met Incra LS Positioner op een zelfbouwframe van 40 x 40 alu profielen. Het geheel heeft een inklapbare tafelverlenging die ik ook als tafelverbreding kan gebruiken. De zaag/freestafel staat op wielen en is circa 130 x 80 cm groot.

Volgens deze PDF is de afmeting van een K3 Winner 1250 mm (lengte) x 2400 mm (breedte). Nu komt de lengte vooral door de roltafel en de breedte door de parallelgeleider en waarschijnlijk is de geleider in te klappen als je de zaag niet gebruikt. Maar bij gebruik neemt het flink ruimte in. Met de bewegingsruimte die de roltafel nodig heeft kom je op een lengte van 2700 mm, waardoor je 2700 mm x 2400 mm nodig hebt om de machine volledig te kunnen gebruiken. Dat is heel flink voor in een garage. Nu moet ik er bij zeggen dat dit is met de roltafel en de standaard tafelverbreding die bij de Winner zit. Nu red jij dat qua lengte wel in een garage van 10 m, maar ik weet niet of je genoeg ruimte heb om er omheen te lopen. Niets is zo vervelend als hout willen zagen, er achter te komen dat je iets bent vergeten te pakken (bv een potlood) en dan niet meer langs de zaag kunnen vanwege een gebrek aan ruimte.

Edit:

Ik kwam deze afbeelding van een K3 basic nog tegen:

hammer_K3_basic_01.jpg


Deze Basic heeft 1 tafelverbreding en de Winner/Comfort hebben er 2, waardoor de Basic veel minder breed is.
 
Laatst bewerkt:

brt

Actieve deelnemer
21 jul 2012
722
30
BE / Tienen
De breedte van de afkortaanslag moet je niet in rekening brengen, deze is meestal van de machine en is vlot verwijderbaar. Je zou zelfs een kortere kunnen monteren voor kleine werkzaamheden. Hij moet sowieso van de machine voor het langszagen... In de praktijk staat hij er enkel op als je hem nodig hebt. Zorgvuldig plannen van je werken is altijd noodzaak in een kleine werkplaats... Je zou ook kunnen kiezen voor de versie met een korte roltafel in een kleine werkplaats...

Zou tevens ook zoveel mogelijk op wielen zetten...
 

D00

Nieuw lid
9 jun 2016
17
0
ik ben zelfs te optimistisch geweest qua binnenmaten, de lengte zal 9,55 worden en de breedte is 2,85 meter. Het houdt niet echt over dus. Het is wel vrij in te richten dat wel, zoveel mogelijk op wielen is inderdaad een goed idee dat ga ik doen.

Wat verder gespeeld met Floorplanner, voor het gevoel:
 

Bijlagen

  • IMG_0024.jpg
    IMG_0024.jpg
    22,6 KB · Weergaven: 476
  • IMG_0025.jpg
    IMG_0025.jpg
    23,5 KB · Weergaven: 470
  • IMG_0022.jpg
    IMG_0022.jpg
    22,8 KB · Weergaven: 470
  • IMG_0023.jpg
    IMG_0023.jpg
    23,5 KB · Weergaven: 473

avos

Post veel
10 nov 2008
770
115
omg Haarlem
Ik zou eens kijken naar een harvey zaagtafel. Heb je een redelijk compacte stabiele zaagmachine met hoge nauwkeurigheid. Prima machine, op een verrijdbaar onderstel kan je daar aardig mee uit de voeten.
 

klusrob

Post veel
27 jun 2011
1.762
980
Omgeving Eindhoven
Ik zie dat je de buitendeur nu aan de zijkant hebt zitten. Kan daar echt geen bredere deur in? Ideaal zou een paar dubbele openslaande deuren zijn, als dat niet kan dan eventueel een extra brede normale deur.
Ik heb zelf een kleine werkplaats, en een normale deur in die schuur zitten, en kan er net met een bouwtafelzaag doorheen, maar niet met een grotere zaagtafel. Zou zelf graag de hierbovengenoemde Harvey aanschaffen, maar dat gaat niet door die te smalle deur, dan kan ik hem niet meer naar buiten rijden voor grotere projecten. En ik merk dat ik toch af en toe naar buiten verkas ivm de ruimte.

En de deur naar de woonkamer, zet daar geen normale binnendeur in, maar indien mogelijk een buitendeur (al dan niet met een dicht paneel ipv glas). Die is helemaal met rubbers afgedicht om warmte binnen te houden, dus houdt in jouw geval het stof uit het huis als je jezelf aanwent om deze achter je dicht te doen.
Ik heb zelf een normale stompe binnendeur als tussendeur tussen de schuur en de bijkeuken, en daar komt (ondanks de afzuiging) nog best veel stof doorheen.

Rob
 

D00

Nieuw lid
9 jun 2016
17
0
Ik zie dat je de buitendeur nu aan de zijkant hebt zitten. Kan daar echt geen bredere deur in? Ideaal zou een paar dubbele openslaande deuren zijn, als dat niet kan dan eventueel een extra brede normale deur.
Ik heb zelf een kleine werkplaats, en een normale deur in die schuur zitten, en kan er net met een bouwtafelzaag doorheen, maar niet met een grotere zaagtafel. Zou zelf graag de hierbovengenoemde Harvey aanschaffen, maar dat gaat niet door die te smalle deur, dan kan ik hem niet meer naar buiten rijden voor grotere projecten. En ik merk dat ik toch af en toe naar buiten verkas ivm de ruimte.

En de deur naar de woonkamer, zet daar geen normale binnendeur in, maar indien mogelijk een buitendeur (al dan niet met een dicht paneel ipv glas). Die is helemaal met rubbers afgedicht om warmte binnen te houden, dus houdt in jouw geval het stof uit het huis als je jezelf aanwent om deze achter je dicht te doen.
Ik heb zelf een normale stompe binnendeur als tussendeur tussen de schuur en de bijkeuken, en daar komt (ondanks de afzuiging) nog best veel stof doorheen.

Rob

Bedankt voor het meedenken Rob. De buitendeur van de garage zit aan de achterkant van het huis, dit is een normale deur (binnenmaat 78.5 op de tochtrubbers). Die deur aan de lange muur gaat de woonkamer in. De deur met glas op de plaatjes komt in de achtertuin uit en is volgens de huidige planning de enige toegang straks. De tussendeur is inderdaad een stompe deur, maar gelukkig wel een heel net sluitende (de enige stompe deur in het huis helaas, de rest van die vreselijke karton opdekdeuren).

Ik begin inderdaad toch te twijfelen om weer twee (of 1) openslaande grote deuren te gaan plaatsen, die heb ik nu ook, eventueel met een raampje erin. Ze gaan haast nooit open maar het is altijd handig. Brengt wel weer een hoop kosten met zich mee natuurlijk. Ook twijfel ik nu of ik de uitbouw niet groter zal gaan maken (een meter langer en mogelijk de laatste twee meter een meter breder, vooral daar zit winst in voor een eventuele zaaftagel). Al met al vind ik de planning moeilijk. Kan moeilijk nog groter gaan, dan bestaat de kans dat de omgevingsvergunning niet door de Welzijn commissie komt en hoe groter hoe groter de investering. Nu wil ik zoveel mogelijk zelf gaan doen, maar zaken als heipalen kun je moeilijk zelf aan beginnen..
 

Bean

Actieve deelnemer
16 okt 2012
82
8
Gelderland
Beste D00,
Heb je de verschillende modellen die je noemt al in het echt gezien, gevoeld of misschien geprobeerd?
Waarom twijfel je over de een of de ander? (Behalve ruimtebeslag)

Ik heb geen ervaring met een stationaire zaagtafel, wel met de Mafell. Het feit dat ik hem makkelijk kan verplaatsen en opbergen is juist de reden dat ik voor deze zaag heb gekozen. Dat gezegd hebbende heb ik nooit de wens heb gehad voor een andere (grotere) zaagtafel. De Mafell heeft voor mij veel meer stabiliteit, kracht en nauwkeurigheid dan ik nodig heb.

Vandaar mijn vraag: verwacht je dat de zaag ergens tekort schiet?

PS. Kies bij de Mafell wel meteen voor het complete pakket met uitbreidingstafel en roltafel. Ik heb toen niet voor de roltafel gekozen en wil hem nu graag alsnog hebben.

- - - Updated - - -

Beste D00,
Heb je de verschillende modellen die je noemt al in het echt gezien, gevoeld of misschien geprobeerd?
Waarom twijfel je over de een of de ander? (Behalve ruimtebeslag)

Ik heb geen ervaring met een stationaire zaagtafel, wel met de Mafell. Het feit dat ik hem makkelijk kan verplaatsen en opbergen is juist de reden dat ik voor deze zaag heb gekozen. Dat gezegd hebbende heb ik nooit de wens heb gehad voor een andere (grotere) zaagtafel. De Mafell heeft voor mij veel meer stabiliteit, kracht en nauwkeurigheid dan ik nodig heb.

Vandaar mijn vraag: verwacht je dat de zaag ergens tekort schiet?

PS. Kies bij de Mafell wel meteen voor het complete pakket met uitbreidingstafel en roltafel. Ik heb toen niet voor de roltafel gekozen en wil hem nu graag alsnog hebben.
 

brt

Actieve deelnemer
21 jul 2012
722
30
BE / Tienen
Een werkplaats is altijd te klein... Als het kan om hem nog iets groter te maken zou ik het zeker doen....

Wat de deuren betreft: groter is handiger, niet alleen om een machine binnen te krijgen, ook voor het werken achteraf... Eventueel kan het een optie zijn de deuren en de plaats van de machines op elkaar af te stemmen (bij mij staat b.v. de vlakvandiktebank zo opgesteld dat lengtes tot een goede 2m er zo door kunnen, en dat je als je de deuren open zet onbeperkt bent in de lengte. Ik vermoed dat je een Hammer binnen krijgt, voor zekerheid even contact opnemen met Felder... De grotere combinés van Felder zijn in elk geval zo gebouwd dat ze uit elkaar kunnen tot op een minimale transportbreedte van 80cm.

Als een Mafell even veel kost dan een hammer en je de draagbaarheid van de erica niet per sé nodig hebt, zou ik in elk geval voor de hammer gaan. De afmetingen op de bovenvermelde schets zijn enorm vertekend door de parallelgeleider: zonder deze parallelgeleider is de machine maar 125 cm breed!! en de grote meerderheid van de werkzaamheden gebeurt zonder de parallelgeleider...

Over de deuren: als het momenteel niet haalbaar is om bredere of dubbele deuren te plaatsen, zou je in de draagstructuur van de aanbouw kunnen voorzien dat je achteraf eenvoudig grotere deuren kan aanbrengen (op de plaats van dat achterste raam zou b.v. ooit een grote dubbelle deur kunnen met ramen voor de lichtinval?). Als je de machines hebt kan je deze trouwens zelf maken, en dan valt de kost best wel mee... Een machine binnen zetten alvorens het gebouw te voltooien kan ook een optie zijn...
 
Laatst bewerkt:

D00

Nieuw lid
9 jun 2016
17
0
Bedankt voor de reacties. Ik neig nu meer naar een Hammer machine, omdat ik geen noodzaak heb de machine te transporteren en qua prijs ontloopt het elkaar niet veel. Met de Hammer krijg je dan, letterlijk en figuurlijk, veel meer machine. Dit is dan wel (ik ben 'pas' 34 jaar oud) de laatste zaagmachine die ik ooit zal kopen waarschijnlijk.

Nu ben ik verder in overleg getreden met de bouwtechnische hulp voor de aanbouw en de volgende plaatjes is het maximaal haalbare. Een meter in lengte erbij en de laatste twee meter 60 centimeter in breedte extra. Thats it, meer zal lastig worden (ruimte genoeg, mijn hoekhuis heeft een voortuin van 14 meter diep) maar omdat we de voortuin in bouwen zijn de regels nu eenmaal strenger. Ik kan ermee leven.

IMG_0026.jpg

Hier de plattegrond, het donkergrijze gedeelte is de aanbouw. Ik heb in deze tekening weer twee deuren voorzien.

IMG_0027.jpg

Een 3D overzicht, de deuren zichtbaar. Eventueel kan daar nog een raam in.

IMG_0028.jpg

Hier kijken we vanaf de andere kant.

IMG_0030.jpg

Hier staan we al in de toekomstige werkplaats. Het ding rechts is een schuurmachine, maar heb ik de afmetingen van een Hammer A3 31 vlakvandikte bank gegeven. Voor de beeldvorming. We staan hier naast het bestaande raam in de zijmuur. Om het hoekje staat die zwarte kast, die heeft de afmetingen van een Felder AF14 afzuiginstallatie.

IMG_0031.jpg

Zicht van achter de deur de woonkamer in. Die witte 'bak' heeft de afmetingen van een Hammer B3 of K3 Basic. De lintzaag heeft de afmetingen van een Hammer 3800.

IMG_0033.jpg

Zicht op de tafelzaag en de afzuigunit.

IMG_0032.jpg

Hier kijken we vanuit de achtertuin naar binnen.

IMG_0034.jpg

En nog eentje vanuit de uiterste hoek van de aanbouw.

Dit topic helpt mijzelf door alles op een rijtje te houden, hopelijk denken jullie weer met me mee.
 
Laatst bewerkt:

Bert Vanderveen

Oud hout
1 sep 2015
2.758
731
Enschede, Twente
De argumentatie voor dubbel deuren snap ik niet zo. In principe moet wat je maakt altijd door een enkele deur (nadenkertje) & in een uitzonderlijk geval niet (en dat is dan hoogstwaarschijnlijk iets wat in je werkplaats blijft, dus...).

De keuze voor Hammer kan ik helegaar billijken. Ik heb sinds juni een A3 31 (Silent Power -- echt een aanrader) en een N4400. Beide machines komen op een pallet aan die door een gewone deur kan (had enkel wat gedoe met de hoogte bij de lintzaag, mar dat hebben de transporteur en ik samen opgelost — mijn voordeur is niet typisch, vandaar).
Voor het installeren en eventueel monteren van de rijinrichtingen (heb ik, ook een aanrader) is het handig als je kunt takelen of tenminste een palletwagen hebt die wat de hoogte in kan. Maar dat zijn zaken die nog in de toekomst liggen : )

De AF14 afzuiging heb ik ook, op aanraden van Felder NL & die doet wat-ie belooft. (Ik wou eerst vanwege de €€ de AF12 nemen, maar als je eenmaal de portemonnee getrokken hebt…).
 

Deze plek is voor toekomstige tekst. Door nu alvast deze kolom te activeren blijft de kolommen structuur ongewijzigd en de lezerservaring hetzelfde als er hier content geplaatst gaat worden.

Hier kan straks ook info geplaatst worden.