Van boom tot werkbank

[HilcoT]

Ongeveer 4 jaar geleden, kreeg ik de mogelijkheid om een grote eiken boom om te zagen.
In eerste instantie alleen voor het brandhout, maar eenmaal omgezaagd bleek het onderste deel toch wel erg recht. Maarja, wat moet je er mee.

Ik heb hem in eerste instantie maar in plakken laten zagen, bij een lokale houtzagerij. Het hele stuk in een keer naar de houtzagerij gehaald, in een donker moment, want gewicht technisch (stuk was 5 meter lang, gem. 60cm rond) zat hij iets over de limiet van de auto ambulance.

Omdat ik in die fase nog niet wist, wat ik er eigenlijk mee ging maken, heb ik hem maar in verschillende plakdiktes gezaagd (achteraf niet de beste keus)
1 x 3 cm
1 x 7 cm
3x 10 cm
1 x 7 cm
1 x 3 cm

Daarna een stelling gemaakt van enkele steiger buizen, en hier heeft hij ca. 4 jaar gedroogd onder een afdak.

Tijdens deze 4 jaar, heb ik genoeg tijd gehad, om hier wat rond te neuzen, YouTube filmpjes grijs te draaien, en ideeen op te doen. Ook heb ik de werkbankbijbel van Christopher Scharz (The anarchist's workbench) uiteraard gelezen.

Uiteindelijk kwam me dat op het idee van een werkbank, die precies past in de hele breedte van de schuur (ca. 3.8m))
Dit wordt dus niet een mobiel werkbankje, omdat alleen het blad al een 250kg zal zijn. Het hele idee van de werkbank is dat hij compleet uit de omgezaagde boom wordt gemaakt.



Tot zover de theorie....

 

[HilcoT]

En dan gaat het verder in de praktijk.
Omdat ik de boom in plakken had laten zagen, moest ik eerst van de plakken handzamere delen maken, die te gebruiken zijn in dit project.

Ik had nog geen circelzaag om de plakken in stroken te zagen, dus ook maar van nog cadeaubonnen een echte circelzaag gekocht, de Makita HS0600. Wat een beest.





Tijdens het zagen bleek dus ook dat het hout scheef is gedroogd (of de stellage is verzakt, of combintie).
De dikke plakken van 10cm zijn opgedeeld in 3 stukken van elke keer 14 cm (dus al te dun voor het originele idee van 15), omdat ik anders teveel spint in het uiteindelijke deel komt.

De plakken van 7cm dik in stukken gezaagd voor de liggers en poten. De 3cm plak voor de plankjes onderin de werkbank.

 

[HilcoT]

Het mooie van zo'n project is, dat hoe verder je komt, hoe meer problemen je tegenkomt, die je vaak zelf ook veroorzaakt.

Een van de grootste problemen was wel het verkeerd afzagen van de gedeelten voor de poten, waardoor ik de poten niet uit twee delen kon halen, maar uit 3 delen moest halen. Het lijmen op de kopse kant, van zulke grote stukken hout, is niet echt een aanrader. Dit is ook het moment dat je erachter komt, dat de Makita fabrieks-af niet helemaal haaks zaagt; maar dit is gelukkig goed bij te stellen.

 

[HilcoT]

Vervolgens loop je tegen het probleem van het spinthout aan.
Het valt toch altijd tegen, hoeveel spinthout er op zo'n boom zit, en die je dan dwars zit.


Hier een mooi voorbeeld van. Omdat het spinthout natuurlijk vol zit met worm, dit allemaal weg moeten schaven.




Vervolgens een reststuk gepakt, en op 45 graden gezaagd, en verlijmt met deze stukken.


Weer opnieuw schaven, zit het eindresultaat er nog niet eens zo slecht uit


Deze stukken zijn samen met de dikkere stukken gelijmt, tot poten die ongeveer 1m lang, 19,5 cm breed, en 14cm dik zijn. Flinke jongens in ieder geval.

Van de liggers heb ik geen foto's, maar die gingen bijna vanzelf.

Ook een van de problemen die je tegenkomt, is de kwaliteit van het hout.
Er zitten gelukkig veel mooie stukken in, maar ook heel veel middelgrote noesten, die ik tijdens het vlakken niet mooi geschaafd krijg. Ik ben nog op zoek naar een manier die altijd voor een perfect resultaat zorgt

 

[HilcoT]

Nu dan het grootste gedeelte, en ook de moeilijkste; het blad.

Zoals ik al had aangegeven, het hout is getordeerd, Op de volle lengte is dat ca 2 centimeter. En dat moet er uit.
Aangezien ik een schaafmachine van 1 meter heb, en de balken 4 meter, is het geen doen om dit eruit te schaven. Daarom dus een opstelling gemaakt, waar de balken in kunnen, vastgezet kunnen worden, en dan met de bovenfrees uit kunnen worden gevlakt.


Het uitvlakken met een bovenfrees, mag gerust slavenarbeid worden genoemd. 1 zo'n balk is niet erg, maar 9x is niet fraai meer. Ook omdat sommige balken dusdanig zijn getordeerd, dat deze meerdere gangen nodig hebben van de bovenfrees.

In het gunstigste geval hou ik nog 8 centimeter over (van de oorspronkelijke 9,5 (5mm krim)), zodat ik nog enigszins diepte houd in de werkbank.

Volgende stap is het vandikten van deze balken, maar hiervoor moet ik eerst een stellage maken, waardoor ik deze lange lengtes fatsoenlijk door de machine krijg. Dat wordt nog een hele uitdaging.

 

[Wim Kluck]

Dat is een flink project. Zelf had ik het me iets makkelijker gemaakt en het hout laten vlakken en van dikte schaven. Des te meer waardering voor jouw project. Ik heb een tijdje geleden van een eikentafelblad 150*90 cm 1.5 cm van de dikte afgehaald met de bovenfrees. Daar kwam wat troep vanaf.

 

[trigger]

Ha, hier nog zo'n mafketel die met hout wil werken dat groter is dan zijn machines... ik heb ook al twee dagen staan "frees vlakken" op twee wilgenhouten platen van ~60 bij 350cm.

Dat wordt volgens mij echt een kicken werkbank! Ben heel benieuwd naar je vooruitgang.

 

[HilcoT]

In dit geval is de weg er naar toe, belangrijker dan de eindbestemming.
Het laten doen had misschien gekund, maar nu ben ik in ieder geval zelf baas over de eind kwaliteit.

Ook heeft het hout nogal veel noesten, die niet altijd even fraai resultaat geven; als je zoiets uit handen geeft, kan het zomaar zijn dat balken te ver worden opgeschaaft, voor het esthetisch effect, terwijl dat voor mijn toepassing niet de hoogste prioriteit heeft. Ik zit nu al krap in de totale eindbreedte van de werkbank (9 x 8 cm != 81 cm)

Ik heb nog een hele fraaie merbau balk liggen, die ik er decoratief gezien best fraai tussen zal krijgen, maar ik weet niet of dit goed gaat ivm. het bloeden van het hout tijdens het lijmen.

 

[HilcoT]

Even een update.

In de week van de kerstvakantie maar even wat verder gegaan met het project.
De balken moesten allemaal door de vlak vandiktebank.

Omdat ze aan de lang kant zijn, heb ik hiervoor een kleine stellage gemaakt, waardoor ik de balken er redelijk recht door kon krijgen.



Na een middag ettelijke keren deze repeterende handeling te hebben verricht, had ik een fraai eindresultaat. De balken zijn klaar om gelijmd te worden.

 

[HilcoT]

Deze week maar eens aan het lijmen gegaan.
Omdat de balken behoorlijk vlak geworden zijn, ging het lijmen eigenlijk prima.

Om te voorkomen dat ze gingen drijven tijdens het lijmen; gebruik gemaakt van wat deuveltjes.


Voor de eerste 6 balken kon ik nog wel gebruik maken van mijn batterij aan lijmklemmen, maar deze houden bij 60 cm op.

Dus voor de laatste 3 balken maar gebruik gemaakt van de wat buigzamere langere lijmklemmen, en een paar spanbanden.


Nu nog even een paar dagen wachten, voordat er 2 kettingtakels arriveren, zodat ik het blad wat handzamer kan draaien.

 

[SjoerdvR]

Mooi project! Met zulke afmetingen is een werkplaatskraan of takel dan wel noodzakelijk ja, haha

 

[HilcoT]

Even een update; het was al even geleden zie ik
Nadat alle balken aan elkaar vast zaten, kon het uitvlakken beginnen.
Hiervoor een simpele stellage gemaakt, zodat dit eenvoudig met de bovenfrees kon.

Dit voor beide kant herhaalt.


En toen was de bovenfrees er wel klaar mee. De lagers waren op een of andere manier vastgelopen, wat er ook nog voor zorgde, dat de frees er in een keer 3mm zakt (en ik dus met een geultje zat ).



Direct een andere gekocht (zelfde type, maar iets beter model), en doorgegaan.

Nadat het blad was uitgevlakt, de zijkanten (die niet meer haaks waren tov. het blad) ook haaks gemaakt met een schaafmachine

 

[Rizz]

Monumentale klus zeg!

 

[HilcoT]

Vervolgens kon ik verder met het maken van de gaten voor de poten. Hierbij gebruik gemaakt van een boormal, zodat de initiële redelijk recht waren, en uitgehakt met de beitel.

Voor de diepte een grote frees gebruikt, die de gaten uitfreesde tot 75mm.

En dit dan 6 keer

 

[ZotVanHout]

voor dit soort met foto's overladen reportages zouden we een eregalerij op moeten zetten !

 

[HilcoT]

Hierna waren de liggers tussen de poten aan de beurt. Die moest ik eerst nog even bewerken.



En dit dus ook 3 keer.

 

[HilcoT]

voor dit soort met foto's overladen reportages zouden we een eregalerij op moeten zetten !

Een film maken zoals sommige Youtubers doen ging me net te ver

 

[HilcoT]

Hierna waren de lange liggers aan de beurt.
Van deze actie helaas geen foto's, maar alleen het eindresultaat.
Het is wel bevredigend werk, dat alles vrijwel in een keer goed in elkaar paste.

Binnen in de middelste poten, komen uiteinden van de liggers tegen elkaar aan, vandaar de inkeping.

 

[HilcoT]

Vervolgens heb ik hem enkele keren in elkaar, en uit elkaar moeten halen, voor de laatste finetuning. Dan kom je er ook achter dat als alles strak in elkaar zit, het ook bijzonder moeizaam uit elkaar te halen is

Volgende stap waren de pennen.
Ik heb gekeken om deze gewoon te kopen, maar ik vond ze veel te duur, dus toen maar besloten ze zelf te maken. Hiervoor een bijzonder goedkoop ding van Temu gekocht, waarmee je de pennen kunt draaien.


De prijs/kwaliteit is prima. Prijs is bespottelijk laag, de kwaliteit middelmatig.
De kwaliteit is vooral middelmatig, omdat hij niet maatvast is. Hier had ik al rekening mee gehouden, dus ik heb deuvels op 20mm gedraaid, en daarna met de bandschuurmachine naar 18mm geschuurd.

De deuvels heb ik gemaakt van wat reststukken, deze gezaagd naar 22 x 22 mm, en de dop er opgeslagen.

In de boormachine zat een bout, met een vierkant uiteinde, zodat hij mooi in de dop paste. Werkt op zich prima, nadeel is dat de dop zich niet altijd centreert in het midden van het houtje, waardoor het wat zwabbert.

Voor de bevestiging van de lange liggers, en het werkblad deuvels van 18mm, van de korte liggers 14mm.

Dan eindig je na een avond draaien, met een emmertje vol.

 

[HilcoT]

Inmiddels waren de gaten geboord in de poten en het werkblad, nu moest ik ze nog aftekenen op de liggers zelf.




Omdat de gaten redelijk diep zaten, lukt het aftekenen met een potloot niet goed.
Toen maar even in de knutselbak van de kinderen gekeken, en zag ik soort van stempel liggen. Deze past precies door de gaten, en gaf een duidelijke afdruk, zodat ik in de liggers de gaten op de juiste positie (- 3 mm, zodat de pen de ligger goed aantrekt).



Vervolgens de gaten geboort in de liggers, en in de poten (voor de bevestiging in het werkblad).
Hierna kon ik wederom de hele werkbank uit elkaar halen, omdat de pen die de werkbank klemt aan de poot, door de hele poot gaat, en ook het gat aan de achterkant van de poot nog moest aftekenen.


Hier wederom het gat geboord op de markering, -3 mm.