Een echte werkbank

Nu ik aan het begin sta van een paar grotere projecten kreeg ik behoefte aan een "echte" timmermanswerkbank. Door het gebrek aan grote verspanende machines moet de bank uit handelsmaten hout gemaakt kunnen worden met zo weing mogelijk bewerkingen.
Het globale idee is poten van 4x4 (90x90) in lariks (reeds gekocht), de verbindingen tussen de poten van 2x6 (40x140) en een blad van 2x4's (40x90) op z'n kant. Werkhoogte 900 omdat m'n overige tafels en banken dit ook zijn. Bladmaat 800 x 1800. Ik heb ook al twee bankschroeven gekocht van Wood River, een klein en een groot model. De kleine komt links aan de voorzijde, de grote komt rechts aan de kopse kant.



Het enige constructieve hoofdpijnpuntje is de bevestiging van de balken aan de poten. Ik heb twee vormen in gedachte en ik denk dat de rechtse vorm op de tekening de simpelste is.

Aan beide zijden hangt het blad 300 over. In de breedte vallen de poten gelijk met de rand van het blad. De onderste 2x6 balken worden mat een zwaluwstaart aan de buitenkant van de poten vastgemaakt. Zo kan ik iets tegen de zijkant van de bank klemmen. De bovenste ring van 2x6 balken vallen aan de lange kant tegen de binnenkant van de poten. Zo kan ik met klemmen langs de tafelrand werken. Het tafelblad wordt van douglas fir maar rondom komt een rand van lariks. Hiervoor zaag ik een 4x4 door. Van de lariks maak ik ook de bekleding van de bankschroeven. Het blad leg ik los op de poten met wat blokken voor de fixatie. Omdat ik goede ervaringen heb met de 20 mm gaten in de Festool MFT/3 denk ik ook in de bank 20 mm gaten te boren.

Dit zijn de voorlopige plannen. Omdat velen me al voorgegaan op dit pad vraag ik me af of ik op een simpele manier nog iets kan verbeteren aan m'n plannen. In de kelder heb ik ruimte gemaakt voor de werkbank en ik hoop binnenkort de 2x6 balken op te halen om met dit project te beginnen.

@André, bedankt. Ik kan de zwaluwstaarten van de onderste regel over de volle breedte van de poten laten doorlopen. Dat kan ik ook met de dwarsliggers doen en ze met een verstek op elkaar laten aansluiten. Voor de bovenregel moet ik nog even broeien. De lange regels kan ik met een pen en gat verbinding maken. Toen ik m'n gereedschap van de hand deed voor m'n verhuizing kreeg ik een mooie beitel voor dit doel als vergoeding.

Gisteren heb ik 4 stuks 2x6's van 8' lengte ingeslagen alsmede een lariks balk van 4x4, ook 8' lang. Afgelopen november hebben we een Chrysler PT Cruiser gekocht, het nostalgische model dat oorspronkelijk door Plymouth uitgebracht zou worden als die niet over de kop was gegaan. Door een voorstoel en de grootste helft van de achterbank neer te klappen kan ik er ruimschoots 8 voet lange planken in schuiven. Nu hoef ik geen hout meer door het zijraam te schuiven met gevaar die enkele fietser, de er nog rondrijd, te spietsen.


Het hout ligt klaar voor de eerste bewerkingen.

Eerst moet ik iets rechtzetten. In m'n onwetendheid heb ik de poten uitgescholden voor lariks. Het moet echter Douglas fir zijn. Het stond luid en duidelijk op m'n laatste balk gestencild.


De balkjes waren bij Home Depot gehalveerd uit een 8' (ca. 2400) lengte. M'n werkhoogte wordt 900 en met een vlakgeschaafde bladdikte van 80 werden de balkjes op 820 afgezaagd. Omdat de balkjes nogal onhandelbaar waren heb ik ze met de hand gezaagd. Met m'n Bahco Profcut Laminator zaag ging dit probleemloos. Eerst rondom een zaaglijn aangebracht en vervolgens cm voor cm en zijde voor zijde ingezaagd. Zodra er een goede geleiding voor de zaag ontstond kon ik vlot doorzagen. Ik heb nu ook door dat als je met de handpalm op het handvat drukt en geen zijdelingse krachten door het vastgrijpen uitoefent je een betere zaagsnede krijgt. Ik heb nooit eerder op zulke afmetingen zo een rechte en haakse zaagsnede gekregen. Ik heb de zaagsneden zodanig uitgekozen dat de enkele knoesten op "ongevaarlijke" plaatsen kwamen.

In de tussentijd had ik ook de verdere bevestiging van de bovenregels uitgewerkt. Ik maak pennen van 50 hoog waarvan de gaten haaks op elkaar komen met 10 mm tussenruimte. Zo kan ik voor alle verbindingen toogpennen gebruiken. Dat is ook een "eerst" voor mij. Ik heb al een pennenmaker bij Lee Valley besteld, uiteraard in de metrische maten 8, 10 en 12 mm. Ik ga pennen van 12 gebruiken.

Omdat ik een inch-set aan Forstnerboren heb worden de gaten 3/4" (19) zodat de pennen de helft van de houtdikte worden. Omdat de boren niet lang genoeg waren heb ik aan weerskanten moeten aftekenen en van twee kanten moeten inboren. Het was wel even puzzelen om elk gat op de juiste balk op de juiste plek te krijgen. Omdat de balkjes nogal overhingen op de boortafel heb ik een klein balkje aan m'n verstelbare ondersteuning geklemd. Daardoor kon ik nauwkeurig de balkjes vlak op de tafel krijgen.
Het boren ging fluitend, de gaten kwamen redelijk recht boven elkaar uit.


Nu alles glad hakken.


Om wat gevoel voor de bewerkingen te krijgen heb ik eerst een verbinding pas gemaakt. Eerst het gat glad maken. Het belangrijkste zijn de hoeken, die moeten redelijk "hoekig" zijn. Verder moet de wand van het gat vlak zijn en dat is best lastig als je vanuit een smal gat moet werken. Daarna de pen. Met m'n superscherpe zaag heb ik de borst rondom op diepte gezaagd. Daarna de pen op breedte gezaagd. Met de zaagtafel de pen ingekerfd en de restjes tussen de zaagsnedes weggehakt. Nu kon ik voor het eerst m'n Stanley schouderschaafje inzetten. Het ging perfect. Het werd netjes glad en ik kreeg ook een scherpe overgang bij de borst. Daarna was het passen. Met aardig wat proberen kreeg ik uiteindelijk een vrij stijf passende verbinding. Maar het neemt wel aardig wat tijd in beslag. Nog 15 te gaan. Misschien gaan de volgende sneller.

Ik had afgelopen zaterdagavond een dowel plate set bij Lee Valley besteld. Een paar minuten terug werd de doos door UPS afgeleverd.
http://www.leevalley.com/US/wood/page.aspx?p=70555&cat=1,42524
Ik had in eerste instantie gedacht de pennen van Douglas fir te maken maar eiken pennen lijken me inderdaad een stuk sterker. Ik heb nog wat restjes eiken liggen. En anders kan ik m'n mislukte taartpuntentafelblad inzetten. Op dat hout zal ik met veel plezier kunnen meppen.
Eerst even ontbijten (we zijn als gepensioneerden ontzettend lui geworden) en dan de basement in voor wat therapeutisch houtbewerken.

Fred* zei:

Leuk toch dat je in de USA kan wonen en toch met je project in het Nederlands op mijn scherm verschijnt. Ik zit stiekem van je project mee te genieten en ook te leren, dat blijft geloof ik altijd doorgaan.

Klik om te vergroten...

Dat is de kracht van het Internet en dit forum. Ik hoop dat je geduld kunt opbrengen want de gaten opschonen en de pennen passend maken is aardig tijdrovend.
Ik heb ook veel opgestoken via dit forum. Maar zo nu en dan ga ik m'n eigen weg want ik ben ook nog eens eigenwijs. En ervaring is de beste leermeester.

Wim Kluck zei:

Leuk stukje gereedschap. Zijn er daar geen deuvelstokken te koop? Of heb je ze in verschillende houtsoorten nodig?

Klik om te vergroten...

Naar aanleiding van eerdere postings over draw boring volg ik de instructies naar de letter. Voor een pen moet je hout gebruiken dat gekliefd is. Vervolgens de voorbewerkte stukken door een deuvelmal rammen. Zo krijg je hout met in de lengterichting lopende vezels.
Natuurlijk kan ik hier deuvelstokken kopen. Maar die zijn in inch-maten en als ik het enigszins kan vermijden ga ik voor metrisch. En die deuvelstokken zijn niet in eiken (sterker dan Douglas fir). Dus een reden temeer om ze zelf te maken. En dat meppen werkt ook nog eens therapeutisch al denken m'n huisgenoten anders over dat lawaai uit de kelder.
Die multiplex versie van een werkbank was ik al tegen gekomen bij m'n queste naar een geschikt model werkbank. Ik heb voor een meer traditionele aanpak gekozen. Daar zit een paar honderd jaar van vallen en opstaan in verwerkt.

Even een kleine update. Ik heb de deuvelmaker ondertussen voor de leeuwen geworpen. Met m'n bijltje de restjes eik tot mini kachelhoutjes gehakt en met een beitel wat gefatsoeneerd tot het in de buurt kwam van 12 mm. Zelfs het mislukte tafelblad moest er aan geloven. Vervolgens begon het meppen en had ik al gauw een handje dikke potloden.


Toen ging ik verder aan de poten en regels verder. De gaten voor de onderste regel op maat gemaakt. Het gaat langzaam wat meer routine worden en de productietijd wordt wat korter. De onderregel van de voorkant aan beide kanten pasgemaakt in de gaten en alles sluit mooi strak en haaks aan.


Nog even m'n koffie naar binnen werken en dan ga ik verder aan de onderregels.

Weer een stapje verder. De onderregels zijn pasgemaakt en ik heb natuurlijk de zaak even in elkaar gezet. Het begint al een flink lomp geval te worden.
De ster van de show is de shoulder plane No 92 van Stanley. Ten eerste is het bloedscherp en het blijft lekker scherp ook ondanks de knoesten hier en daar. Het is lekker handzaam en de pennen kunnen er geleidelijk mee pas gemaakt worden. Met elke keer passen (met de hamer in de gleuf meppen) zie je de glimmende plekken die je weg moet schaven. Als de pen dan in het gat past moet het ook nog haaks op de poot staan. Een enkele keer heb ik de schouder met het schaafje wat streken moeten geven om haaks aan te sluiten. Samengesteld lijkt het een frame voor een hemelbed voor een baby-olifantje.


Door zo nu en dan een beeld te laten zien van de vorderingen valt het minder op dat ik zo langzaam ga, vergeleken met zekere andere forummers.;-)

Een paar dagen terug begon ik met de werkzaamheden en legde m'n te gebruiken gereedschappen klaar voor gebruik. Ineens viel het me op dat de opstelling wel wat weg had van een operatietafel in de Emergency Room zoals je (ten minste hier) regelmatig op het scherm ziet. Bij mij vloeide er gelukkig weinig bloed.


Ik ben nu met de bovenregels bezig maar dan komt het moment dat het frame in elkaar moet. En dat gaat met toogpennen. En omdat dit voor mij een nieuwe tak van sport is dient er wel wat onderzoek aan vooraf te gaan. Dus van resten een pen en gat verbinding gemaakt.


Dankzij de Stanley shoulder plane sluiten de schouders mooi aan. Zal ik het dan toch gaan leren?


De gaten voor de toogpennen zijn geboord. M'n boor van 12 mm was lang genoeg maar de slag van de boormachine niet. Dus eerst de gaten zo diep mogelijk geboord. Toen met de boor in het gat (bij stationaire machine!!) er wat vulhout onder gelegd en in twee stappen de gaten helemaal door geboord.
Met de pen stevig in het gat met de boor centerpunten op de pen gedrukt. Toen de gaten in de pen geboord die 1 respectievelijk 2 millimeter dichter tegen de schouder aan zaten.


Hier is het verschil in beide stappen goed te zien.




Twee pennen aangepunt.


Na wat rammen zitten de pennen er door. De 2 mm pen liet wat kraakgeluiden horen. Maar gevoelsmatig zit dit als een huis. Het oude ambacht straalt er van af. ;-)


De pennen glad afgezaagd. Je ziet dat de harde pennen zich in het wat zachtere hout hebben gezet.


Maar ik ben niet gauw tevreden. Ik wil weten hoe het er van binnen uitziet. Dus moet de zaag er in. Zo kan ik ook gelijk showen dat ik m'n zaagtechniek goed heb kunnen verbeteren!

We gaan weer verder (ondanks een kleine breuk in het verhaal door het maximale aantal foto's en een bericht van Huib. ;-)).

Om het verschil te zien met een 1 mm of een 2 mm offset heb ik het blok op twee plaatsen doorgezaagd. Niet over de middellijn maar er net iets naast. Zo kan de pen niet uit het gat loskomen. Het verschil is duidelijk te zien, bij 2 mm krijg je flink wat vervorming. Dus de uitslag is 1 mm.