Holle flanken bij handschaven

brt

Actieve deelnemer
21 jul 2012
720
30
BE / Tienen
Heb nog niet zo lang een handschaaf in mijn bezit. Voordien enkel met de vlakbank gewerkt & schuurmachine als nabewerking... Doel is om de schuurmachine deels te vervangen door een zoetschaaf. Nu stelt zich het volgende probleem: heb recent een paar paneeldeurtjes gemaakt. Paneeltjes zijn +- 55 cm lang, samengesteld uit twee plankjes van +- 11mm dik & 17 cm breed. Grenen plankjes die al jaren in de kelder liggen. De plankjes komen recht van de vlakbank, en wanneer ik de kanten een paar keer nastrijk met de handschaaf ontstaat er steevast een (kleine) holte over de lengte van de plank. Wanneer ik dikkere plankjes (de stijlen en regels van de paneeldeurtjes, +- 25mm dik, lengtes van 50-60cm) na de vlak-vandiktebank nastrijk met de handschaaf ontstaat dit probleem minder / niet. Kan iemand me vertellen wat ik mogelijk verkeerd doe?
De gebruikte schaaf is een Lie-Nielsen N° 4 1/2. Het probleem zal wellicht eerder aan mij dan aan de schaaf liggen...
 

Roeland

Post veel
22 feb 2009
1.711
813
Akkrum
www.meubelmakerijbrekelmans.nl
@brt,

Volgens mij ontstaat dit door te lichte druk op de schaaf bij aanzet en afzet, normaal zie ik bij mijn cursisten het omgekeerde namelijk bol schaven, te grote/verkeerde druk bij aanzet en afzet.
Probeer over het hele schaaf oppervlak de zelfde druk op de schaaf te geven dit vergt enige oefening en niet te krampachtig dan gaat het vast lukken. Succes!!!

Roeland
 

Zweihaak

Post veel
29 jul 2010
1.381
2
Groningen
Met een holte over de lengte van de plank, bedoel je daarmee, in het midden dunner?

Kan het zijn dat als je zijwaarts klemt je te hard klemt met dunnere panelen, waardoor ze iets bol in de klem staan?

Heb je foto's?
 

brt

Actieve deelnemer
21 jul 2012
720
30
BE / Tienen
Ik heb nog geen fatsoenlijke werkbank voor handwerk, wel een MFT van festool en wat schraven... Mijn geïmproviseerde werkbank bestaat uit een balk van 230 x 70 mm, 2,40m lang op 2 schraven en aan 1 uiteinde met een paar forse lijmklemmen bevestigt aan een muur. De plankjes heb ik met 2 lijmklemmen tegen de zijkant van deze balk bevestigd. Het probleem deed zich enkel voor bij het schaven van de zijkantjes die 11mm breed zijn. Foto's heb ik niet genomen, en de plankjes zijn inmiddels verlijmt tot panelen, want het werk moest verder gaan... Waar ik dacht meer precisie te halen d.m.v. een handschaaf is dat een beetje mislukt: ik heb de randen maar even opnieuw over de vlakbank geduwd en dan met stevige klemmen tot panelen verlijmt...
Ik denk zo op het eerste zicht dat de oplossing zit in wat Roeland aanbracht: onervaren gebruiker inzake de handschaaf, een vrij zware schaaf, moeite om deze mooi recht op de randjes van 11mm te houden, bijgevolg niet echt een gelijkmatige verdeling van de druk op de schaaf. Oefenen zeker... Ga het binnenkort zeker opnieuw proberen.

In elk geval allen bedankt voor de reacties!!

Zal er in het vervolg ook aan denken om een foto te nemen of filmpje te maken, teneinde mijn vraagstelling te verduidelijken.
 

damien

Actieve deelnemer
21 aug 2011
669
4
Leuven
Ik leg de schaaf zijdelings op de werkbank - schaafbalk en klem het werkstuk op een tussenstuk, het heeft dan iets van een futselplank. Recht schaven met zijwieltjes, ik neem daar uiteraard geen foto's van :)
 

Zweihaak

Post veel
29 jul 2010
1.381
2
Groningen
Maar gaat het nu om de vlakke kant van het paneel, of de zijkant?
Zoals ik het nu lees heb je het over de zijkant? Ik begrijp denk ik de vraag weer eens verkeerd.

Foto :confused:

Als het over de zijkanten van je paneel gaat, gebeurt dit ook als je de panelen klemt in de bankschroef of als je hem met lijmtangen klemt?
Heb je een andere schaaf die bv iets langer is? Gebeurt het daar dan ook mee?
Wat Roeland zegt herken ik beter, rond schaven ipv hol. Of wat veel beginnende schavers doen, aflopend schaven, aan de voorzijde minder afnemen dan vooraan.

Maak je wel volledige schaaf streken, en niet bv ook nog even in het midden schaven?
En schaaf je van voor achter naar voor? En niet bv in het midden beginnen en dan steeds verder naar achteren?

Ik bedoel klemmen zo als onderstaand, (foto gejat via google)

DSC01115.jpg
 
Laatst bewerkt:

Seek

Oud hout
10 mei 2009
2.676
3
He mooie foto! :cool:

Met een schaaf kan je eigenlijk iets niet vlak maken. Als hij een vlakke zool heeft steekt de beitel er en stukje onder uit. Dus daar maak je allen maar hollingen mee. Dat beginners dan toch meestal een plank bol schaven, wijst aan dat er meer bij komt kijken. Wat de gebruiker doet is veel belangrijker.

Als je de zijkant van een plank vlak wilt krijgen is er een goede truc. Neem een schaaf die bij de lengte van de plank past, je zult dus bij een beetje plank al gauw een rijschaaf pakken. Begin dan in het midden een korte lengte te schaven tot de schaaf niet meer pakt. Breidt dat holle stuk naar beide zijden uit tot je een stuk schaaft dat een paar cm van beide uiteinden verwijdert is. Nu ga je de hele lengte schaven. Door de holte zal de schaafbeitel in het midden niet "pakken". Ga zo door totdat je een schaafkrul van voor tot achter hebt gemaakt. Dan stop je, en je plankje zal nu heel aardig recht zijn. Ga je langer door dan maak je hem waarschijnlijk bol.

Trouwens als je planken langs de zijkant gaat verlijmen is een lichte holte wel gewenst, in elk geval beter dan een bolling!
 

Zweihaak

Post veel
29 jul 2010
1.381
2
Groningen
Omdat de topic starter niet zelf met een foto komt, heb ik er zelf een opgezocht van me zelf,
omdat ik nu graag wil weten wat en waar het probleem zit.

Waar zit bij je de holling waar je het over hebt?

Bij nummer 1:
- kun je een holling krijgen als je een dun paneel te hard zijdelings klemt,
waardoor het paneel bol gaat staan door overmatig klemmen, als je dan het paneel gaat vlakken.

- als je dan de klemmen lost haalt, veert het paneel terug, en heb je grote kans dat het paneel in het midden hol is.


Bij nummer 2:
- Blauwe A, holling in de lange zijde van het paneel.
- Blauwe B, bolling in de lange zijde van het paneel.

- een bolling in de lange zijde, zoals Roeland dit bedoeld denk ik?? (blauwe B, bij pijl nummer 2)

- Meestal heb je bij nummer 2 B, een bolling in de lange zijde, door verkeerde aan en afzet van je schaaf beweging, dit is denk ik ook wat Roeland bedoeld. (of begrijp ik je verkeerd Roeland?)

- een holling in de lange zijde van het paneel bij blauwe A, is zeer ongebruikelijk.


Bij nummer 3:
- een holling op de haakse kant, pijl nummer 3 ten opzichte van 1,
kan komen door een verkeerd ingestelde schaaf, of een bol geslepen schaafbeitel in je N0.4 bankschaaf.

Nummer 1 = vlakken.
Nummer 2 = kantrechten.

Gebruikte schaven door mij bij dit paneel:
Stanley N0. 6, voorloper.
Stanley N0.4, bankschaaf.

De schaven zijn zoet tot zeer zoet afgesteld, wat betekent een redelijk dunne afname van het hout.
De No.4 is zeer zoet afgesteld wat betekent dat je heel dunne schaaf krullen hebt.

Het beuken paneel op de foto is 51 cm lang,
en bij dit soort korte lengtes is het onzin om een grote Stanley No.7 of No.8 reischaaf te gebruiken.
Een grote bankschaaf een Stanley No.5 (bij velen bekent als de Jackplane) zou ook al voldoende zijn.

Ik gebruik even de Stanley schaven als referentie, Lie-Nielsen hanteert meende ik de zelfde nummer grote.

IMG_0015 25% met lijnen en pijlen.jpg
 

Zweihaak

Post veel
29 jul 2010
1.381
2
Groningen
He mooie foto! :cool:

Met een schaaf kan je eigenlijk iets niet vlak maken. Als hij een vlakke zool heeft steekt de beitel er en stukje onder uit. Dus daar maak je allen maar hollingen mee. Dat beginners dan toch meestal een plank bol schaven, wijst aan dat er meer bij komt kijken. Wat de gebruiker doet is veel belangrijker.

Trouwens als je planken langs de zijkant gaat verlijmen is een lichte holte wel gewenst, in elk geval beter dan een bolling!

Heb in de quote geknipt, om het stuk duidelijker te maken.

Je kunt wel degelijk met een schaaf zonder stekker een paneel of balk vlakken en kantrechten.
Ik heb geen vlakbank of vandiktebank, en vlak en kantrecht ouderwets met een aantal schaven, in meubelmakerijen waar je je brood mee moet verdienen, is dit omslagtig en kost te veel tijd.
Nu word vaak het lijmvlak gekantrecht op een vlakbank, het paneel gelijmd en in gespannen op een persbank, en daarna aan een zijde gevlakt, en de andere zijde word vlak gemaakt met behulp van de vandiktebank.
Maar als je als hobby houtbewerker de tijd neemt, wil dit wel degelijk met de hand.


Bij plankjes of planken die tot paneel worden gelijmd moet wel degelijk de gelijmde raakvlakken haaks zijn, en niet hol.
Met hol geschaafde raakvlakken heb je grote kans dat het gelijmde paneel bol gaat staan door het klemmen.
Hulpmiddelen die velen nu gebruiken zoals lamello's, deuvels of domino's zijn niet nodig.

Bekijk bijlage 5934

IMG_0025.jpg
.
.
De geposte foto verdwijnt steeds.
 
Laatst bewerkt:

ArtHarg

Post veel
9 jan 2009
1.810
1
Den Haag
www.artharg.nl
Een holling "2A" kan je krijgen als je schaafbeitel niet helemaal scherp is. Je begint dan met schaven, de beitel pakt niet goed aan de kopse kant en dan duw je harder op je schaaf zodat hij in het midden wel schaaft. Het effect wat je dan krijgt is dat er aan het begin van de kant een klein stapje overblijft wat je lastig weer weg krijgt. Het houdt zichzelf in stand.
 

Seek

Oud hout
10 mei 2009
2.676
3
Wat ik beschreef is 2A of 2B in jouw foto. Wat ik bedoelde is dat je een handschaaf niet gedachteloos kunt gebruiken om een recht vlak te krijgen. Het is namelijk geen vlakbank. Je zult druk op de schaaf op de juiste plaatsen moeten zetten om te kunnen vlakken. De truc die ik beschreef heb ik van David Charlesworth, die dat "stopped shavings" noemt. Je maakt de kant eerst hol en werkt daarvandaan om hem zo recht mogelijk te krijgen. Absoluut recht bestaat niet in deze onvolmaakte wereld, dus is het beter om voor heel lichtjes hol te gaan (2A) dan een bolle zijkant (2B). Bij het verlijmen krijg je dan meer druk op de uiteinden.

Hoe rechter het wordt hoe minder klemkracht je nodig hebt. Dat is alleen maar gunstig natuurlijk.

En de schaaf kies je inderdaad zodat hij binnen de lengte van het paneeltje past. Natuurlijk heeft niet iedereen het volledige Stanley assortiment op de plank staan, en voor mijn gevoel kan je makkelijker een wat te lange dan een te korte schaaf gebruiken.

Haaks (nr 3) is een heel ander verhaal. Als beginner kan je dat voorlopig omzeilen door je werkbank als een soort futselplank te gebruiken. Leg het plankje op een ander plank en klem het geheel stevig vast tegen de werktafel. Leg vervolgens de schaaf op zijn zij en zo hoef je je alleen nog maar te bekommeren om de rechtheid in de lengte van de plank. Een ervaren timmerman zal dit meesmuilend bekijken, maar het werkt wel en het geeft je de kans om eerst het recht maken te leren en toch mooie lijmpaneeltjes te krijgen.

En rijschaaf, reischaaf, ach, dat is allemaal allang ingeburgerd.
 

Roeland

Post veel
22 feb 2009
1.711
813
Akkrum
www.meubelmakerijbrekelmans.nl
Zweihaak dat bedoel ik inderdaad.

Bij het soeten en het vlakken van een paneel dien je een minimale klem druk te hebben anders loop je inderdaad het risico dat je het paneel omhoog of omlaag drukt. Liever dus los op de werkbank tegen een aanslag.

Bij het verbreden/verlijmen van panelen (oa tafelbladen) dien je de te verlijmen zijden te haaksen en te strijken.
Strijken is de laatste handeling je schaaf staat dan zeer soet bij grote panelen en tafelbladen dien je een lichte " holling" te creeren, zodat de te verlijmen delen bij verlijmen de "koppen" onder spanning staan.
Dit doe je om te voorkomen dat later als het blad klaar is de lijmnaden op de kopse kant open gaan staan.
Het strijken van de kanten is dus een zeer nauwkeurig werkje deze handeling bepaalt uiteindelijk de sterkte van je lijmnaad.

Overigens kun je kleine panelen omklappen en tezamen schaven en strijken de haaksheid of hoek maakt dan niet uit (de hoeken heffen elkaar op)

Roeland
 

Zweihaak

Post veel
29 jul 2010
1.381
2
Groningen
En rijschaaf, reischaaf, ach, dat is allemaal allang ingeburgerd.

Rijschaaf is Nederlandse spelling uit 1864.
Waar het mij om ging en gaat is dat als je op een druk bezocht technisch hout forum, de dingen juist benoemd. Want anders zou je hem volgens de spelling uit 1625 ook reeschaaf, doorloper, strijkblok of strijker kunnen noemen.
Op een gegeven moment krijg je dan vragen van beginnende houtbewerkers wat het verschil hier tussen is.
En ook omdat als er in andere topics word geklaagd over slechte spelling van gereedschappen en benamingen in Nederlandse houtbewerking boeken. Want dan moeten we het daar dan ook maar niet meer over hebben.
In Nederland heet dat ding als van af 1935 officieel reischaaf. Dus het staat in mijn ogen een beetje dom (om Maxima maar eens te quoten :) ) als je vaktechnisch zo'n ding benoemd. :)
Maar :) :) ik zal het er noooooit meer over hebben hiero. :)

Ik bun zo kleppie, ik ken niet meer wakka weet je zeluf, ik ga loesoe nou.
Ikku gimmi jou een bossie of tog een anoe.

Kijk dit isse ook al jaaren ingeburgert, maar veel snapper er geen hout van.
 

Zweihaak

Post veel
29 jul 2010
1.381
2
Groningen
Zweihaak dat bedoel ik inderdaad.

Bij het soeten en het vlakken van een paneel dien je een minimale klem druk te hebben anders loop je inderdaad het risico dat je het paneel omhoog of omlaag drukt. Liever dus los op de werkbank tegen een aanslag.

Bij het verbreden/verlijmen van panelen (oa tafelbladen) dien je de te verlijmen zijden te haaksen en te strijken.
Strijken is de laatste handeling je schaaf staat dan zeer soet bij grote panelen en tafelbladen dien je een lichte " holling" te creeren, zodat de te verlijmen delen bij verlijmen de "koppen" onder spanning staan.
Dit doe je om te voorkomen dat later als het blad klaar is de lijmnaden op de kopse kant open gaan staan.
Het strijken van de kanten is dus een zeer nauwkeurig werkje deze handeling bepaalt uiteindelijk de sterkte van je lijmnaad.

Overigens kun je kleine panelen omklappen en tezamen schaven en strijken de haaksheid of hoek maakt dan niet uit (de hoeken heffen elkaar op)

Roeland

Ben ik met je eens, maar de meeste kunnen soms beter denk ik een korte cursus doen bij een vakman voor 180,- euro, en samen met de vakman een goedkopere schaaf opknappen of instellen en daar mee de grondbeginselen van houtbewerken juist leren,
dan dat ze gelijk beginnen te schaven met schaven 300,- + euro waar ze het extra niet uithalen. En niks slechts of nadelig bedoeld over de rolls royces die verkocht worden zoals Clifton, Lie-Nielsen en Veritas.
En vervolgens het schaven vaak verkeerd leren op allerlei youtube filmpjes die van onzin en reclame aan elkaar hangen. (en nee bedoel niet de boven genoemde David Charlesworth)
Ik vind de filmpjes hier van jou en Casper erg leuk en goed en vooral duidelijk voor beginnende en gevorderde hobby houtbewerkers. Simpele uitleg en niet de bla bla er bij.
En Niets te slechte bedoeld over de topic starter hiermee.

Maar als ik her en der op het forum lees dat veel beginnende schavers onbewust al hol en niet vlak schaven, je ze in een forum beter kunt vertellen dat ze de lijmvlakken haaks moeten schaven, wat dat haartje hol ( :) ) doen ze vaak al, en als ze dan extra hun best gaan doen om iets hol te schaven, ze vaak te hol schaven en verlijmen waardoor je weer een te dikke lijmlaag krijgt, waardoor je weer een te zwakke verbinding krijgt.
Ik denk dat je begrijpt wat ik er mee bedoel.

Eens kijken of we nu de topic starter zijn probleem gevonden hebben, en hij hier mee verder kan en misschien iets kan leren voor gratis.
 
Laatst bewerkt:

Seek

Oud hout
10 mei 2009
2.676
3
Naar mijn idee kan je makkelijker iets vlak krijgen als je vanuit hol begint. Als je als beginner zonder veel hulp probeert iets recht te schaven eindig je meestal met een bolling. En probeer je een bolle kant te vlakken dan is de kans groot dat het alleen nog maar boller wordt, of een golvend iets. De methode van Charlesworth is duidelijk en resultaat gericht om de zijkant recht te krijgen. Recht in de reele wereld is nooit echt recht, dus streeft hij ernaar om een haartje, een lichtstreepje, hol te schaven. Op zich wel nuttig, ook voor een beginner, om te weten dat iets hol beter is dan bol.

Veel moeilijker is om het ook nog haaks te krijgen. Daar helpt alleen veel meten met een blokhaak en corrigerend schaven. Niet ongebruikelijk is dat je de hele boel scheluw schaaft en dat is best lastig om weer te corrigeren. Vandaar mijn tip om een futselplank te maken. De mijne is een complete futselplank met grondplaat en al, maar je kan ook simpel de te schaven plank op een verhoginkje leggen en de werkbank als glijvlak voor de schaaf gebruiken. Op den duur kom je er wel achter dat dit niet de meest comfortabele manier van schaven is, en ga je vanzelf proberen om het op de normale manier in de bankschroef te doen.

Over de rijschaaf ben ik maar even een apart topic begonnen. :eek:
 

Zweihaak

Post veel
29 jul 2010
1.381
2
Groningen
Mooi en duidelijk fimpje dacht ik, ook mooi om te zien dat je lekker ontspannen staan te schaven, en niet krampachtig in een schaaf knijpen zoals de meeste youtube schaaf goeroe's.
Daaraan zie je direct of iemand echt ervaring heeft heeft met het gene wat hij doet.
 

Deze plek is voor toekomstige tekst. Door nu alvast deze kolom te activeren blijft de kolommen structuur ongewijzigd en de lezerservaring hetzelfde als er hier content geplaatst gaat worden.

Hier kan straks ook info geplaatst worden.