Hout wateren

Woodworker zei:

Dag allemaal,

Een tijdje geleden heb ik een paar stammetjes zoete boskers en perenhout gekregen voor het houtdraaien, maar na een halfjaar drogen zijn ze zo gebarsten dat ze nu alleen nog maar geschikt zijn om te branden. Ik vind dit natuurlijk erg jammer, heb ook al vanalles geprobeerd om het scheuren tegen te gaan, maar geen resultaat.
Nu heb ik wel eens wat gehoord over het wateren van hout........ Het enige wat ik me afvroeg, is of het ook daadwerkelijk resultaat zal hebben.

Klik om te vergroten...

Hallo Woodworker,
Wateren van hout deed men vroeger in stromend water en dan wel een aantal jaren. Complete stammen werden in een helder stroompje gelegd. Tijd zat.
Ik werk ook veel met stammetjes (engelkaartdoosjes). Tot een diameter van 10 - 12 cm lukt het mij van een aantal houtsoorten de stammetjes te drogen. Kopse kanten insmeren met PU-lijm (reageert met vocht in stam en dicht af - langzamer drogen - minder spanning).
Dikkere stammen zaag ik in de lengterichting doormidden, als ze behoorlijk dik zijn in platen of kwarten en bind het geheel bij elkaar met een dun latje ertussen (ook de koppen weer insmeren) en laat het geheel buiten onder een afdakje en na een poos in het tuinhuis of de garage verder drogen (3 tot 4 jaar). Fruithout is lastig drogen, maar bijvoorbeeld magnolia, noten, hazelaar, valse christusdoorn en berken gaan goed.

Goede vraag maar ik twijfel of het helpt maar ik ben geen ervaringsdekundige. Ik kan theoretisch verschillende oorzaken van scheuren bedenken. Het kan door te snelle lokale drogingen in het hout gebeuren waardoor een spanning wordt opgebouwd. Dat verhelp je m.i. niet met wateren maar meer door gelijkmatig laten drogen en genoeg luchtspleten tussen het hout (nat zagen dus zodat de plakken makkelijker gelijkmatig kunnen drogen).

Een ander oorzaak kan zijn natuurlijke spanningen in het hout, komt vooral voor bij houtsoorten met een wilde draad. Lijkt mij persoonlijk dat wateren daar ook niet bij helpt.

Wateren kan m.i. wel helpen bij hout wat al gedeeltelijk onregelmatig is opgedroogd en wellicht potentieel dus kan gaan scheuren. Door het wateren reset je het vochtgehalte in het hout tot overal dezelfde.

het jarenlang wateren van houten stammen is handig voor een aantal dingen.
-het zuivert het hout van een aantal opgebouwde voedingstoffen zodat het minder vatbaar is voor ongedierte.
-bepaalde houtsoorten krijgen bijna dezelfde kleur hout in hun spint als in hun kernhout.
-het hout blijft volledig nat en is dus verzekerd van niet scheuren (zolang het in het water ligt)
-het hout is stabieler na wateren.

je moet een stam in het water gooien direct zodra hij geveld is. ben je dat vergeten dan moet je de stam een stukje afkorten en alsnog in het water donderen.
vergeet niet de stam uiteinden in te smeren met lijm of verf zodra je hem hebt verzaagd e de planken te drogen legt

PS: dit alles is van horen zeggen ... ik heb nog nooit een stam gewaterd

Woodworker zei:

Tjeerd zei:

Tot een diameter van 10 - 12 cm lukt het mij van een aantal houtsoorten de stammetjes te drogen. Kopse kanten insmeren met PU-lijm (reageert met vocht in stam en dicht af - langzamer drogen - minder spanning).
Dikkere stammen zaag ik in de lengterichting doormidden, als ze behoorlijk dik zijn in platen of kwarten en bind het geheel bij elkaar met een dun latje ertussen (ook de koppen weer insmeren) en laat het geheel buiten onder een afdakje en na een poos in het tuinhuis of de garage verder drogen (3 tot 4 jaar). Fruithout is lastig drogen, maar bijvoorbeeld magnolia, noten, hazelaar, valse christusdoorn en berken gaan goed.

Klik om te vergroten...

Mijn probleem is dat ik de staam niet in de lengte doorzaag, maar in de breedte. Ik zaag er schijven vanaf, waarvan ik dan oa schalen van wil maken. En het probleem is, dat als je de stam door de midden splijt, dat je dan geen grote schaal kunt maken.

Klik om te vergroten...

ehm ... ik heb geleerd dat als je het hart er niet uit boort dat je dan bij de meeste houtsoorten een garantie hebt op barsten. maar dat zouden de houtdraaiers onder ons moeten kunnen beantwoorden.

Woodworker zei:

Misschien doe ik het niet op de goede manier, ik zag een poosje terug een filmpje op youtube, en die spleet een stuk stam doormidden, en van die twee helften maakte hij schalen. Misschien lukt dat beter.

Klik om te vergroten...

Hallo Woodworker, nog even met Tjeerd.
Er zijn houtdraaiers die vers hout draaien en het daarna voorzichtig laten drogen. De kans blijft aanwezig dat je mooie werkstuk gaat barsten maar het hout is na het draaien een stuk dunner, minder spanning.
Jouw verhaal van het splijten gaat over het in de lengterichting splijten denk ik en dan dwars op de vezelrichting draaien (na droging). Zoals ik je al vertelde heb ik goede ervaringen met het in de lengterichting doorzagen van een stam (tot 20 - 25 cm diameter) en die vervolgens een aantal jaren drogen (latjes ertussen en touwtjes erom). Van de grotere diameters heb ik gewerkt met berk, lijsterbes en sierkers. In het hart had ik hooguit wat ondiepe scheurtjes.
Een andere methode die een vriend van mij met succes heeft uitgevoerd (ik kreeg daarna de stam) is de stam buiten in de schaduw van het huis loodrecht neerzetten, de schors er nog omheen, met een plankje ter afdekking er bovenop. Zie foto. Het is een esdoornstam van 120 cm lang met een diameter van 24 cm en na zo'n 10 jaar maar een paar scheurtjes aan de rand. Ik weet natuurlijk niet of er veel spanning in de stam zit. Dat moet ik binnenkort maar eens proberen.
Onze houtdraaier Ad de Crom zit niet zo met grote werkstukken uit een blok. Die maakt creatief gebruik van verschillende houtsoorten, kleuren, structuren. Dan is het een kwestie van ruimtelijk inzicht en precies lijmen natuurlijk met fraaie resultaten. Het is maar net wat je zoekt.

Attached files

Loofout werd vroeger inderdaad gewaterd in stromend water. Dit deed men om de inhoudsstoffen uit de stam te spoelen. Met metname iepenhout werd dit veel gedaan. Het werd er veel taaier van en dat maakte het extra geschikt voor o.m. wagenwiel spaken.

Het scheuren van een stuk rondhout heeft overigens ook veel van doen met het feit dat het hart er nog in zit. Aan de buitenkant droogt het hout sneller dan aan de binnenkant met alle gevolgen van dien. Als je iets kunt bedenken om het hart er uit te halen heb je kans dat het hout bij grotere diameters heel blijft. Of eerst de stam over het hart schulpen en na het drogen weer verlijmen. Je verliest dan wel wat dikte. Als je het netjes doet zul je er waarschijnlijk weinig tot niets van terug vinden inje draaiwerk.

Groet,

Tjalling

Mijn probleem is dat ik de staam niet in de lengte doorzaag, maar in de breedte. Ik zaag er schijven vanaf, waarvan ik dan oa schalen van wil maken. En het probleem is, dat als je de stam door de midden splijt, dat je dan geen grote schaal kunt maken.[/quote]

Schalen worden altijd gedraaid uit langshout, nooit uit kopshout.
Bij schalen gedraaid uit kopshout waarbij de dikte meestal rond de 10mm ligt is de kans op breuk levensgroot aanwezig.

Enkel kleinere objecten zoals potjes met deksel en dergelijke worden wel uit kopshout gedraaid.

Een schaal uit kopshout gedraaid vertoond ook geen tekening en is saai om naar te kijken.

De mooiste schalen worden gedraaid uit een stuk hout dat op dosse gezaagd is, en waarbij de bovenzijde van de schaal de buitenste jaarringen van de stam toont.

Mvg,

André

tuoh zei:

Mijn probleem is dat ik de staam niet in de lengte doorzaag, maar in de breedte. Ik zaag er schijven vanaf, waarvan ik dan oa schalen van wil maken. En het probleem is, dat als je de stam door de midden splijt, dat je dan geen grote schaal kunt maken.

Klik om te vergroten...

André, daarom zegt Tjalling, zaag de stam eerst in de lengterichting door, laat drogen en
krimpen (een jaar of 5 - afhankelijk van de dikte) en daarna op elkaar lijmen. Eerst vlakken natuurlijk. Volgens mij lopen de jaarringen dan vrijwel door. Daarna schijven zagen.
Dat is toch een prima idee?
Of begrijp ik je verkeerd? Doe er dan maar een schetsje bij
(een praatje met een plaatje werkt dikwijls beter.

Tjeerd zei:

tuoh zei:

Mijn probleem is dat ik de staam niet in de lengte doorzaag, maar in de breedte. Ik zaag er schijven vanaf, waarvan ik dan oa schalen van wil maken. En het probleem is, dat als je de stam door de midden splijt, dat je dan geen grote schaal kunt maken.

Klik om te vergroten...

André, daarom zegt Tjalling, zaag de stam eerst in de lengterichting door, laat drogen en
krimpen (een jaar of 5 - afhankelijk van de dikte) en daarna op elkaar lijmen. Eerst vlakken natuurlijk. Volgens mij lopen de jaarringen dan vrijwel door. Daarna schijven zagen.
Dat is toch een prima idee?
Of begrijp ik je verkeerd? Doe er dan maar een schetsje bij
(een praatje met een plaatje werkt dikwijls beter.

Klik om te vergroten...

Tjeerd, wanneer men van zo een cirkelvormige schijf een plat bord of een schaal draait dan bestaat dit item uit kopshout.
Dit wil zeggen dat de vezelrichting loopt van de onderzijde naar de bovenzijde van het gedraaide stuk, de lengte van de houtvezel is dan gelijk aan de dikte van het gedraaide stuk.( de vezelriching is hier verticaal)
Qua sterkte is dit absoluut te vermijden, bij een val of stoten valt het gedraaide stuk in stukken uiteen.

Ook voor schommelingen in vochtigheid is deze manier van draaien heel kwetsbaar, het stuk gaat dan barsten. Bij draaiwerk waarbij de vezel evenwijdig met de onderkant loopt is zo een draaiwerk veel stabieler, het stuk gaat eerder vervormen dan te scheuren.( hier loopt de vezelrichting horizontaal)

Ik hoop dat één en ander nu duidelijker is, anders moet ik achter de tekentafel.

Ps: de aangehaalde quote is niet van mijn hand, maar bij het reageren er op liep er iets verkeerd zie ik nu.

Mvg,

André

Woodworker zei:

Dat aan elkaar lijmen heb ik ook al geprobeerd, maar het is erg lastig om de naden blijvend sluitend te krijgen. Onder invloed van de vochtigheid, trekken de jaarringen de uiteinden van de naden van elkaar. Dit zou te ondervangen zijn door de binnenkant een fractie dieper te schaven, zodat de uiteinden wat extra speling hebben, maar dat is teveel werk.

Ik heb trouwens die stam perenhout doormidden gezaagd, maar de binnenkant zag er nog goed uit, geen doorlopende scheuren.

Klik om te vergroten...

Hallo Woodworker, het probleem met de verlijming die je schetst is normaal, hout krimpt steeds weg van het hart.
Daarom ook dat twee stukken hout steeds met de hartkant naar buiten moeten samengelijmd worden, op deze manier blijven de lijmvoegen mooi dicht, de te lijmen vlakken komen nu automatisch iets hol te staan.

Mvg,

André

[quote="Ik hoop dat één en ander nu duidelijker is, anders moet ik achter de tekentafel.
Ps: de aangehaalde quote is niet van mijn hand, maar bij het reageren er op liep er iets verkeerd zie ik nu.
Mvg,
André[/quote]
Helemaal duidelijk. Dus gewoon in de lengterichting doorzagen, drogen en daarna dwars op de lengterichting draaien. Voor schalen dan. Als ik ladeknopjes draai, neem ik de lengterichting van de vezel loodrecht op het ladefront.
Ps ik ben een infoberichtje aan het voorbereiden (de foto's heb ik al gemaakt) van mijn ervaringen met zelf hout drogen (tamarix, noten, peren e.d.). Wat een verschillen in krimp zeg!