Restauratie balkkop en spant

Mrtn125

Actieve deelnemer
14 dec 2010
41
0
Nadat we onze zoldervloer hadden verwijderd van ons monumentale huis, deden we de vervelende ontdekking dat een heel aantal balkkoppen van de houten vloerbalken is aangetast. Ook de vloerbalken waar de bintconstructie van het dak op rust. Het spantbeen bleek zelfs iets in de balk gezakt te zijn waardoor de hele bint was gaan zakken. Al met al niet zo mooi dus nu moet dat opgelost worden. Na een middagje google-en heb ik bedacht dat de mooiste oplossing is om de balkkop en een deel van het spantbeen af te zagen en hier nieuwe delen voor in de plaats te zetten. Voor de vloerbalk zou dit met een schuine liplas kunnen en voor het spantbeen met een penlas. Bijkomend probleem is nog dat er ook een muuranker aan de vloerbalk is bevestigd dus trekkrachten moeten ook opgevangen kunnen worden. Een schuine haaklas zou dan misschien nog beter zijn, maar dit is wel erg lastig om te maken. En er hangt aan de balken aan de andere kant van de tussenmuur een ornamentenplafond op riet en rachels.

In principe ben ik van plan om het zelf te gaan doen maar misschien dat ik een ervaren timmerman vraag om mee te helpen.

Zijn er mensen met ervaringen en/of tips voor dit soort klussen? Is de voorgestelde oplossing de beste, of zijn er nog andere betere mogelijkheden, aan beide kanten opklampen bijvoorbeeld?

Zijn er verder nog dingen waar ik rekening mee moet houden? Welke lijmsoort kan ik het beste gebruiken? Al het hout is Amerikaans Grenen, moeten de nieuwe stukken ook per se goed gedroogd Am. Grenen zijn?

Al het advies is welkom, alvast bedankt!

Attached files
 

primera

Actieve deelnemer
13 jul 2010
298
0
Voor je de balken aanpast zal ik toch eerst de lekkage aanpakken.
Gezien de rest van de balk goed is. Dit betekend dat het hout daar een tijd lang nat is geweest.

De vloerbalk zou ik wel in het geheel vervangen. Gezien hier best wacht krachten op rusten.
Dit te doen door tijdelijk een balk en stempels te gebruiken.

De dakbint daar kan je rustig een stuk vervangen.Maar het dak dient wel iets omhoog te komen.
Die zou je ook kunnen doen door stempels te zetten.

Is de begane grond vloer wel van beton???

Dit om de vloer van boven te ondersteunen tijdens de werkzaamheden.
Als dit niet het geval is. Dan zou je de kruipruimte in moeten om daar extra ondersteuning te maken waar de stempel komt te staan om de verdieping te steunen. Liefts met stenen. Of stoeptegels.
 

Mrtn125

Actieve deelnemer
14 dec 2010
41
0
De huidige problemen zijn inderdaad het gevolg van jarenlange lekkage, maar die is inmiddels opgelost doordat we een nieuwe goot hebben. Ik overweeg nog om het hout en de muren te behandelen met een zwamdodend middel om de huiszwam definitief uit te schakelen. Maar de aangetaste delen moeten sowieso vervangen worden.

Vervangen van de vloerbalk in zijn geheel is geen optie omdat er een gestuct ornamentenplafond aanhangt.

Uiteraard moet het dakgebint gestempeld worden voordat er iets kan gebeuren. Hiervoor dacht ik twee stempels op het dragende tussenmuurtje te zetten en dan een balk ertussen die het gebint draagt. De vloerbalk zelf hoeft niet echt gestempeld te worden want het dragende tussenmuurtje vangt hem op. Overigens is de zoldervloer de derde verdieping en zijn alle verdiepingen houten balkenvloeren, maar volgens mij is dit niet heel relevant. Het tussenmuurtje voldoet hier prima als stempel. Bij een van de andere vloerbalken ontbreekt dit tussenmuurtje dus daar zal ik iets moeten bedenken om de krachten van de stempels goed af te dragen/verdelen over voldoende vloerbalken, maar dat zie ik wel goedkomen.
 

grijzeblubber.be

Actieve deelnemer
26 jul 2010
102
0
Vergeet niet om naast de stempels (verticale krachten) ook nog de horizontale trekkrachten op te vangen. Je muuranker zit er met een reden ;). Kan zeer eenvoudig gedaan worden door een stevige spanband tussen de twee verticale spanten te spannen.
 

Mrtn125

Actieve deelnemer
14 dec 2010
41
0
Voor het spantbeen had ik een penlas in gedachte (zie plaatje) maar dat kon ik niet intekenen op het zijaanzicht. Het leek me de fraaiste en meest solide oplossing.



Attached files
 

klusfoobje

Actieve deelnemer
25 jan 2010
148
0
Ik kan het niet onderbouwen maar voor mijn gevoel zou ik de groen las van rechtsboven naar linksonder laten lopen ipv wat je nu in je tekening hebt.
 

tuoh

Oud hout
Inderdaad, de voorgestelde methode in de eerste posting is de juiste manier om het probleem op te lossen.
Maar afgaand op de foto's vind ik het niet nodig om het spantbeen aan te helen, de aantasting is heel beperkt in hoogte zo te zien. Ik zou gewoon het spantbeen een paar cm inkorten, en op het nieuwe stuk trekbalk een sloef te plaatsen waar het ingekorte spantbeen steun in krijgt. Veel minder werk, en sterker, en ook geen gevaar voor uitknikken.

De herstelde trekbalk zou ik wel langs beide zijden opdikken met een multiplex strip van 18mm dikte om de trekkracht op te vangen, zo word de nieuwe schuine las ontlast. Multiplex is heel geschikt om met deze krachten om te gaan. De multiplex strips kan je bevestigen met enkele bouten of stukken draadeind.
Probeer wel om deze bouten of draadeinden zoveel mogelijk in de dode zone van de trekbalk te boren. De dode zone van een draagbalk ligt in het midden van de hoogte, en loopt over de volledige lengte. Bij belasting rekken de onderste vezels, terwijl de bovenste willen opstuiken, het midden van de balk blijft neutraal= dood. Ik zou de opvolgende boringen telkens ongeveer 50mm in hoogte laten verspringen, je krijgt dan een zigzag patroon te zien. Alle boringen op dezelfde hoogte is namelijk ook geen goed idee.

Als houtsoort voor de nieuwe stukken moet je niet speciaal dezelfde houtsoort kiezen, Vuren, Grenen, Douglas, Lariks, etc. ze zijn alle geschikt voor de klus.

Mvg,

André
 

Mrtn125

Actieve deelnemer
14 dec 2010
41
0
Bedankt voor de adviezen André.

De spant lijkt zo op het eerste gezicht inderdaad redelijk, maar helaas vinden die zwammetjes het binnenste van de balk het lekkerst. Op de bijgevoegde foto is te zien dat het meetlintje er met gemak 14cm in verdwijnt dus ik vermoed dat zeker 30 a 40cm is aangetast. Dit is het vervelende van houtzwam, op het eerste gezicht kan een balk er nog redelijk goed eruit zien, maar van binnenuit kan hij zwaar aangetast zijn.

Dat opklampen met multiplex lijkt me een goed plan om de trekkrachten op te vangen.

Mvg Maarten

PS de gaatjes in het hout zijn waarschijnlijk van houtworm maar er zijn geen verse sporen (houtzaagsel) te zien dus die gaatjes zijn waarschijnlijk van veel langer geleden

Attached files
 

tuoh

Oud hout
Maarten,

dat ziet er inderdaad niet gezond uit, er zal niks anders opzitten dan ook het spantbeen aan te helen.
Maar waar je wel moet voor beducht zijn bij het plaatsen van een nieuw onderstuk is het uitknikken van dit nieuwe stuk bij belasting. Dat kan in twee richtingen gebeuren, naar voor of achter, of naar opzij, dit is een beetje afhankelijk van de passing.
Je voorgestelde las kan dat dus niet alleen aan, je mag die verbinding wel toepassen, maar deze moet nadien langs beide zijden opgedikt worden. Hier helpt geen multiplex, maar moet massief hout gebruikt worden met dezelfde breedte als het spantbeen, de dikte van deze stukken moet niet te dik genomen worden, 6/4 dikte is ruim voldoende ( ong. 38mm in mensentaal) :D
Boven en onder de las komen dan ook weer draadeinden of bouten met grote onderlegringen of plaatjes.

Maar omdat je sowieso toch moet opdikken zou ik de verbinding weglaten, zaag de balk gewoon haaks af, en laat het nieuwe stuk hier koud tegenvallen, alles word toch op zijn plaats gehouden door de bijkomende stukken met de draadeinden. De opdikkingen zou ik laten doorlopen tot tegen het blokkeel = stukje horizontale balk tussen spantbeen en muur.

Succes met de job,

André
 

Mrtn125

Actieve deelnemer
14 dec 2010
41
0
Het spantbeen komt in het zicht dus dat opdikken lijkt me niet zo fraai worden. Het spantbeen is behoorlijk dik (114 bij 172mm) dus ik dacht/denk dat een penlas (met eventueel een toognaald erdoor) wel voldoende de kans op uitknikken zou beperken. De meeste krachten werken immers in de lengterichting van de balk. Een perfecte uitvoering van de las is wel een vereiste, zodat het nieuwe en oude deel 100% in lijn liggen

Als dit geen optie is dan is het waarschijnlijk mooier om het hele spantbeen te vervangen, maar dat maakt de klus niet eenvoudiger.
 

tuoh

Oud hout
Alles moet inderdaad perfect in lijn liggen en blijven, en dat is on site niet altijd eenvoudig. Wil je toch iets of wat sterkte in de verbindingslas dan moet deze zeker twee maal de breedte van de balk lang zijn. En moet het geheel opgesloten worden met doorgaande bouten. Of je moet de las omsluiten met minimum twee U vormige beugels in staal die worden vastgezet met een vlakke plaat en moeren. Bij die sectie zou dat moeten werken.


Mvg,

André
 
D

Dulcimer

Guest
Vervelend probleem. M.b.t. liplassen kijk eens bij onderstaande link van ssri;timber framing; historic american joinery; scarf joints Ik heb zelf de schuine liplas toegepast met in het midden twee wiggen waarmee je de hele las stevig in de verbinding drukt.
http://www.tfguild.org/joinery/joinery.html

Veel succes,
Frans
 

Mrtn125

Actieve deelnemer
14 dec 2010
41
0
De voorbereidingen zijn begonnen:

- Ik heb een paar oude grenen balken op de kop getikt. Ze moet nog wat bijgeschaafd worden om de gewenste maat (245 bij 95mm) te krijgen, maar dat komt wel goed.
- Stempels zijn al geplaatst en de boel is een stukje gelift. Probleem kan nog wel worden om het nieuwe stuk spantbeen onder het bestaande deel te plaatsen, dan zullen de stempels nog wat verder omhoog gedraaid moeten worden.
- Als constructielijm ga ik Den Braven Constructiontix Super gebruiken, dat lijkt me prima voor dit werk.
- Alleen twijfel ik wat over de schroeven/bouten. In eerste instantie dacht ik aan draadeind of bouten maar dat is niet handig want dan steekt boven en onder een moer en stukje draadeind uit. Dus ik had ff gegoogled en kwam uit bij Heco-Topix-CC (combi connect) schroeven. Mooi idee, maar ook vrij prijzig. Heeft iemand hier ervaring mee? Of voldoen gewone Topix schroeven van 200mm ook prima hier?
 

tuoh

Oud hout
De lijm is een prima keuze, maar de schroeven zou ik niet nemen.
Die schroeven zijn meestal harder, maar ze breken ook sneller dan de klassieke stalen schroef. Trekkrachten kunnen ze perfect de baas, schuifkrachten heel wat minder. Voor zwaar belaste onderdelen altijd opteren voor bouten of draadeinden, de sterkte primeert op het visuele. Zeker bij dragende constructies.

Mvg,

André
 

Mrtn125

Actieve deelnemer
14 dec 2010
41
0
OK, dan worden het toch boutverbindingen die ik dan in de balk laat wegvallen door met een speedboor de dikte van de moer weg te boren. Morgen op zoek naar bouten en moeren, zouden slotbouten ook een goede optie zijn?
 

WR1944

Oud hout
Vergeet niet ringen onder de boutkoppen en moeren te leggen. Misschien ben je beter af met draadstangen, dan kan je de lengte aanpassen aan je behoefte. Bij grotere lengte zitten er relatief grote stappen tussen de opvolgende boutlengten. Ik boor meestal voor met een diameter van 6 mm of 1/4" (afhankelijk van het werelddeel ;) ), dan boor ik de potgaten voor de boutkoppen/moeren/ringen met een speedboor aan beide kanten (de tip van de speedboor past in het voorgeboorde gat en loopt daarom niet weg) en boor dan het doorgaande gat op met de uiteindelijke draaddiameter. Zorg er wel voor dat het vlak van de potgaten haaks staat op het doorgaande gat. Anders introduceer je een buiging in de draadstang en dat verzwakt de constructie aanzienlijk.
 

Mrtn125

Actieve deelnemer
14 dec 2010
41
0
Vandaag begonnen met een 'simpele' balkkop (zonder spantbeen erop) en zie hier het resultaat. Nog een klein beetje bijschaven/schuren, dan de kop in de menie, vastlijmen en doorbouten en ik heb weer een goede draagbalk. Voor de afmetingen van de liplas heb ik een beetje gegoogled en geschat wat mij het beste en leek en ik ben uitgekomen op twee haakse inkepingen van 3cm en een lengte van 50cm voor een balk van 24,5 bij 9,5cm.

Wordt vervolgd...

Attached files
 

WR1944

Oud hout
Hoe heb je de twee delen aan elkaar bevestigd. Het lijkt me als leek dat je zou moeten proberen de sterkte van de originele balk terug te krijgen. Het belangrijkste lijkt me buiging en veel verbindingen spelen daarop in met vaak exotische vormen. Maar ik ben natuurlijk geen bouwkundige.
### Beter lezen, er komen nog bouten in!!! Dit zeg ik tegen mezelf. :oops:
 

Deze plek is voor toekomstige tekst. Door nu alvast deze kolom te activeren blijft de kolommen structuur ongewijzigd en de lezerservaring hetzelfde als er hier content geplaatst gaat worden.

Hier kan straks ook info geplaatst worden.