Vraag over vierkante gatenboor

workingwithwood

Actieve deelnemer
22 okt 2008
534
87
Stiens
Dag mede houtbewerkers,

Ik heb nog nooit een vierkante gatenboor (vkgb) bekeken of geprobeerd. Ik dacht altijd dat het ging om een cilindrische boor die omsloten werd door 4 hoekmessen die het gat vierkant snijden. M.a.w. de messen snijden het volledige vierkant weg omdat een cirkel op slechts 4 punten de zijden van het vierkant raakt.

Ik pikte laatst "Getallen ontraadseld" van Alex Bellos op uit de boekhandel. Een populair wetenschappelijk boek over wiskunde. Hierin kwam het oorspronkelijke ontwerp ter sprake van de vkgb.
Het gaat om een wiskundige vondst met de naam "Driehoek van Reuleaux" op basis waarvan Harry James Watt uit Pennsylvania in 1914 een stuk gereedschap bedacht om vierkante gaten te maken (boren). Het apparaat maakt eigenlijk een vierkant gat met afgeronde hoeken.

Het gaat om een uitgekiende vorm van de boor en een bijbehorende beweging van de as van de boor want deze blijft niet op z'n plaats. Er wordt beschreven dat het apparaat waarmee geboord wordt (geen gewone boormachine) het 'gehobbel' van de boor moet compenseren.

Bij de zo beschreven hoeven de hoekmessen alleen maar een klein stukje uit de hoeken te snijden. Nu vraag ik mij af hoe werken de huidige vkgb's:
a. Simpel zoals ik dacht, want waarschijnlijk ook goedkoper.
b. Toch volgens de beschrijving uit het boek.

Nu ik dit schrijf vraag ik mij ook af of zo'n apparaat bruikbaar is in harde houtsoorten.

Ben benieuwd wat jullie hiervan weten.
Groeten,

André
 

jokke

Actieve deelnemer
10 jul 2009
477
20
Het is niet moeilijker dan een spiraalboor die in een vierkante beitel draait. Je duwt de boor in het hout en de beitel snijd de hoeken die nog resten weg. Ook dit materiaal wordt afgevoerd door de spiraalboor. Ik heb het al gebruikt in eik, beuk, afzelia, enz... Werkt prima!
 

jaap

Moderator
9 mrt 2008
5.045
1.674
Terkaple
www.woodworking.nl
Voor hout kende ik het bestaan niet, maar in het verleden staken wij op de draaibank zo zeskantige gaten in een massief stalen deksel van 20 mm dik en geleidebussen die nog dikker waren Wij noemden het hobben.
Zeer ingenieus timmertje om dat zelf te maken, echt pet af man!!

Twee kleine filmpjes die het uitleggen:
[MEDIA=youtube]sMTQQnuY1c8[/MEDIA]
[MEDIA=youtube]PMSbdhQM9GU[/MEDIA]

Maar ik denk eigenlijk dat workingwithwood de oplossing van Jokke in gedachten heeft. Engelstaligen hebben het dan over een mortiser, om de gaten te boren voor pen-gat verbindingen.

jaap
 

WR1944

Oud hout
Dit kan ook in metaal. We leerden dit bij Instrumentmaken op de LTS. De docent had dan de grootste lol als hij voor onze verbaasde gezichten dit fenomeen in plaatstaal demonstreerde. Je moest wel een beginnetje maken, anders wist je niet hoe het vierkant georienteerd werd.
 

workingwithwood

Actieve deelnemer
22 okt 2008
534
87
Stiens
Oké jullie blijken er het nodig over te weten.

Toch denk ik dat het apparaat waar bijv. de woodwhisperer mee in de weer is, bestaat uit een spiraalboor en een vierkant mes. Hier zie je zo'n machine: 0Pf_vbnoFQ4[/MEDIA]]
.

Of zie ik dit verkeerd. Dit zijn toch niet de vkgb'n op basis van het principe Reuleaux/Watt? Zoals iemand beschreef dat principe kan ook binnen andere vormen gebruikt worden. Erg leuk om te zien op dat filmpje.

Ik begrijp ook dat de beweging van de boor niet door het apparaat gestuurd wordt, maar door een mal waar de boor in beweegt. Ik dacht de beweging opgelegd was door de 'hobber' (om die naam maar over te nemen).

Bedankt zover,

André
 

Pierre

Nieuw lid
14 mrt 2010
6
0
Dag
Sinds een jaar of vier bezit ik een Multico PM20 vierkantsteekmachine.
Een prima, precies en moeiteloos instelbaar apparaat.
Het boren en steken gaat gemakkelijk in allerlei houtsoorten.
Het gaat sneller, nauwkeuriger en eenvoudiger dan een langgatboormachine.
Enige nadelen: beperking in diepte stelling en dure boren.
Groet Pierre
 

WR1944

Oud hout
En wat ook leuk is dat er twee verschillende manieren om vierkante gaten te maken vrolijk door elkaar lopen, de mortiser en de boor met drie vleugels in een vierkante mal. Het zou verhelderend werken als tenminste werd verteld op welke van de twee men reageert.
 

dopeling

Actieve deelnemer
16 mrt 2008
447
6
Arnhem
Het is ook belangrijk om te kijken naar de praktische toepassing. De vierkantegatenboor in de eerste bijdrage is - voorzover ik weet - niet meer te koop, de machinale uitvoering wel.
De techniek is zeer interessant maar we moeten niet uit het oog verliezen dat mensen soms ook simpelweg willen weten hoe ze het liefst vandaag een vierkant gat kunnen boren.
 

tom koster

Nieuw lid
4 jul 2013
6
0
Hallo Pierre, ik las je stukje over de vierkante gatenboor (een tijdje geleden!) ik heb nu ook een Multico PM20, echter zonder boren. weet jij een leuk adresje waar ik die boren kan kopen? voorlopig is dat erg lastig. Er schijn 2 maten vierkante gatenboren te zijn. daar heb ik mij wel in vergist en heb de grote maat gekocht (19 mm) Ik moet echter de smallere maat hebben (15,22 mmm) Hoor graag of je weet waar ik die dingen kan kopen.

groet
Tom
 

tom koster

Nieuw lid
4 jul 2013
6
0
bedankt Rinus, echter lijken deze ook 19 mm (kan de exacte maten er niet bij vinden). ik denk dat ik sowieso de mal ga uitboren, zodat ik de 'standaard' boren kan gebruiken. Daar kan ik veel makkelijker aan komen.
Groet/Tom
 

Joost Kok

Hout met mogelijkheden
25 jan 2019
316
117
Eemnes
@john deschilder zelf geen ervaring mee, maar wat ik heb begrepen kan het niet met een handboor. Er zijn speciale machines voor. Holzman maakt wel een adapter voor op de kolomboor maar die is niet leverbaar op het moment.
 

jelmer

Oud hout
10 jan 2009
2.615
1.134
Fryslân
Een vierkante gatenboor kan je niet in je handboormachine gebruiken. In een kolomboor zou nog kunnen, maar is niet aan te raden. Er is aardig wat kracht bij nodig om het gat te maken omdat je de beitels in het hout moet steken.
Ik heb zelf een multico pm12, en die is zeer stevig gebouwd. Niet te vergelijken met een kolomboor.
 
Toen ik in 1966 begon in de bouw had het bedrijf een aantal metalen plaatsjes met een vierkant gat in verschillende maten. Dat plaatje werd op het hout vast gelegd en met een houtboor zonder centerpunt een gat geboord. De boor liep keurig langs de kanten van het vierkante gat. Alleen de in de hoeken bleef dan een klein rond kantje staan.

M.vr.gr. Jan
 

Athanor

Moderator
6 dec 2015
2.773
924
Leeuwarden
Dat is toch niet hetzelfde als een vierkante gatenboor, Jan? Meer een geleiding om op de juiste plaats te boren lijkt me.

Fons
 

Deze plek is voor toekomstige tekst. Door nu alvast deze kolom te activeren blijft de kolommen structuur ongewijzigd en de lezerservaring hetzelfde als er hier content geplaatst gaat worden.

Hier kan straks ook info geplaatst worden.