Waneer is het een reischaf of voorloper wat zijn
De maten en hoe lang moet het hout zijn om het
Met de reischaaf te schaven
Groetten rick
De maten en hoe lang moet het hout zijn om het
Met de reischaaf te schaven
Groetten rick
Voorloper / reischaaf
- Onderwerp starter Rick barth
- Startdatum
Op wikipedia staat van beide schaven een goede omschrijving.
Maar het belangrijkste is dat een Reischaaf (meestal van hout) wordt gebruikt om veel materiaal af te nemen. Dus een ruwe plank of balk redelijk op maat schaven.
En dan de voorloper om het wat verfijnder vlak en recht te schaven.
Je merkt al snel genoeg of de plank te kort is. Dan schaaft het niet prettig.
Maar het belangrijkste is dat een Reischaaf (meestal van hout) wordt gebruikt om veel materiaal af te nemen. Dus een ruwe plank of balk redelijk op maat schaven.
En dan de voorloper om het wat verfijnder vlak en recht te schaven.
Je merkt al snel genoeg of de plank te kort is. Dan schaaft het niet prettig.
Er wordt altijd veel te moeilijk gedaan met schaven...... je schaaft gewoon het hoogste punt onder de zool weg.
Hoe langer de schaaf hoe meer contact de zool heeft met het hout waardoor alleen het hoogste punt onder de gehele lengte van de zool wordt verwijderd.
Een lange reischaaf heeft dus niet zoveel zin als je hout nog erg ruw is of als je veelt wilt verwijderen, maar is primair gemaakt om grote vlakken die al enigszins vlak zijn nog een flink stuk vlakker te maken.
Voor korte stukken ook wat minder geschikt omdat dan delen van de zool al heel snel geen contact met het hout meer hebben. En het werkt ook nog eens niet lekker
.
Maar je kan veel type schaven, binnen redelijke grenzen, gewoon voor alles gebruiken. De reischaaf is daarbij wel minder handig dan de kleinere modellen.
De lengte/breedte van de zool van een schaaf maakt 'm vaak meer geschikt (lees werkt vaak sneller en met minder moeite) voor het doel waarvoor ze bedacht zijn en vaak in combinatie met andere modellen, om van ruw naar een afgewerkte staat te komen....
Hoe langer de schaaf hoe meer contact de zool heeft met het hout waardoor alleen het hoogste punt onder de gehele lengte van de zool wordt verwijderd.
Een lange reischaaf heeft dus niet zoveel zin als je hout nog erg ruw is of als je veelt wilt verwijderen, maar is primair gemaakt om grote vlakken die al enigszins vlak zijn nog een flink stuk vlakker te maken.
Voor korte stukken ook wat minder geschikt omdat dan delen van de zool al heel snel geen contact met het hout meer hebben. En het werkt ook nog eens niet lekker
.Maar je kan veel type schaven, binnen redelijke grenzen, gewoon voor alles gebruiken. De reischaaf is daarbij wel minder handig dan de kleinere modellen.
De lengte/breedte van de zool van een schaaf maakt 'm vaak meer geschikt (lees werkt vaak sneller en met minder moeite) voor het doel waarvoor ze bedacht zijn en vaak in combinatie met andere modellen, om van ruw naar een afgewerkte staat te komen....
Laatst bewerkt:
Ik ging altijd vanuit dat een voorloper, voor de doorloper (reischaaf) kwam/komt.
Deze is iets korter voor comfort/handling, maar wel lang zodattie nog goed "vlakt". Vergeleken met de reischaaf is de mond opening groot en de beitel vrij convex als een scrubplane (maar ietsje minder?), om veel materiaal af te nemen. Zodat je later met de reischaaf slechts de sporen van de voorloper hoeft weg te halen.
Het een loopt over in het ander, een voorloper als reischaaf past makkelijker in een kist/koffer.
Deze is iets korter voor comfort/handling, maar wel lang zodattie nog goed "vlakt". Vergeleken met de reischaaf is de mond opening groot en de beitel vrij convex als een scrubplane (maar ietsje minder?), om veel materiaal af te nemen. Zodat je later met de reischaaf slechts de sporen van de voorloper hoeft weg te halen.
Het een loopt over in het ander, een voorloper als reischaaf past makkelijker in een kist/koffer.
Ik heb twee houten schaven van 90cm en een Stanley nr7.
Die twee houten zijn fantastisch om een grote plank te vlakken. Ze vliegen over het hout heen en de dikke krullen schieten er uit.
De stalen Stanley is door zijn gewicht juist weer heel fijn voor de zijkanten van de plank vlak te krijgen, ik voel dan ook gelijk of ik hem haaks hou.
Voor al deze schaven geldt het alleen voor lange planken, vanaf 1 meter lengte denk ik.
De fine tuning aan zo’n plank doe ik dan met een nr. 4 en rei-latten en een lange lineaal (een 1,5 meter alu stuk-lineaal).
Ik heb ook nog een nr5, die is dan voor planken kleiner dan 1 mtr. Die doet dan het snelle vlak werk.
Daarna weer fine-tunen met een nr4.
Die twee houten zijn fantastisch om een grote plank te vlakken. Ze vliegen over het hout heen en de dikke krullen schieten er uit.
De stalen Stanley is door zijn gewicht juist weer heel fijn voor de zijkanten van de plank vlak te krijgen, ik voel dan ook gelijk of ik hem haaks hou.
Voor al deze schaven geldt het alleen voor lange planken, vanaf 1 meter lengte denk ik.
De fine tuning aan zo’n plank doe ik dan met een nr. 4 en rei-latten en een lange lineaal (een 1,5 meter alu stuk-lineaal).
Ik heb ook nog een nr5, die is dan voor planken kleiner dan 1 mtr. Die doet dan het snelle vlak werk.
Daarna weer fine-tunen met een nr4.
Wat ik eigenlijk wil zeggen: Tijdens het werken leer je vanzelf welke schaaf waar voor is. En vooral wat je zelf het prettigste vind.
Paul Sellers doet bijna alles met een nr.4. En Jaap schreef eens over een bekende meubelmaker die alles met een nr7 deed.
Chris Schwartz schreef eens: uiteindelijk pak je vaak toch gewoon de scherpste.
Paul Sellers doet bijna alles met een nr.4. En Jaap schreef eens over een bekende meubelmaker die alles met een nr7 deed.
Chris Schwartz schreef eens: uiteindelijk pak je vaak toch gewoon de scherpste.
In het algemeen geld: hoe langer het hout, hoer langer de schaaf. Timmerlieden werkte doorgaans met langer hout en ik heb als timmerman nooit voorlopers gezien. Ook niet in timmerwerkplaatsen bij bouwbedrijven (die ik -door mijn werk- zeer veel heb gezien). Wel reischaven.
In de opleiding (1970) werden ook geen voorlopers gebruikt. Alleen maar reischaven. Het 'ruwe haar' werd met de ruwschaaf verwijderd. Dat was een blokschaaf met enkele beitel. Zodra dat ruwe er af was, ging je verder met de reischaaf. De reden om daar een ruwschaaf voor te gebruiken was omdat in het ruwe haar van hout op de bouw e.d. wel eens wat zand, vuil of specie kon zitten. Dan werd alleen de beitel van de ruwschaaf stomp en niet van de reischaaf. Aangezien je veel meer uren met de reischaaf werkte, bleef deze beitel langer scherp. De ruwschaaf was soms ook een oude schaaf.
Een voorloper die korter was, had het risico dat bij een lange plank, er toch nog bol of hol geschaafd werd. Dan moest dat later weer gecorrigeerd worden door de reischaaf. Dat kostte weer teveel tijd. Vergeet niet dat een timmerman (zeker tot in de 1e helft van de 20e eeuw) een houtoppervlak in enkele streken vlak, recht en vrij van scheluwte moest kunnen schaven. Het was gewoon productiewerk. De beste timmerlieden hadden ook niet zoveel krullen om zich heen liggen, want die verstonden de kunst van goed schaven.
In een boek uit 1836 van de artillerie wordt beschreven dat de roffelschaven en voorlopers toen enkele beitels hadden en dat de zoet- en reischaven dubbele beitels hadden.(daarover heb ik eerder eens geschreven) Daar staat ook bij dat de voorloper en roffelschaven gebruikt werden om veel hout weg te nemen. Maar ik heb het zelf nooit gezien. Misschien dat dit in de meubelmakerspraktijk anders is??
De reischaven in de timmerwerkplaatsen die ik heb gezien waren allemaal van hout (JNY uit IJlst). Ik heb de mijne (uit 1958) nog van school kunnen kopen waren in 1974 'boventallig' geworden. Moest er NLG 6,00 voor betalen. Hij snijdt nog steeds als de beste en vind ik wel een mooi geluid. Soms verwen ik hem met wat lijnolie.....
In de opleiding (1970) werden ook geen voorlopers gebruikt. Alleen maar reischaven. Het 'ruwe haar' werd met de ruwschaaf verwijderd. Dat was een blokschaaf met enkele beitel. Zodra dat ruwe er af was, ging je verder met de reischaaf. De reden om daar een ruwschaaf voor te gebruiken was omdat in het ruwe haar van hout op de bouw e.d. wel eens wat zand, vuil of specie kon zitten. Dan werd alleen de beitel van de ruwschaaf stomp en niet van de reischaaf. Aangezien je veel meer uren met de reischaaf werkte, bleef deze beitel langer scherp. De ruwschaaf was soms ook een oude schaaf.
Een voorloper die korter was, had het risico dat bij een lange plank, er toch nog bol of hol geschaafd werd. Dan moest dat later weer gecorrigeerd worden door de reischaaf. Dat kostte weer teveel tijd. Vergeet niet dat een timmerman (zeker tot in de 1e helft van de 20e eeuw) een houtoppervlak in enkele streken vlak, recht en vrij van scheluwte moest kunnen schaven. Het was gewoon productiewerk. De beste timmerlieden hadden ook niet zoveel krullen om zich heen liggen, want die verstonden de kunst van goed schaven.
In een boek uit 1836 van de artillerie wordt beschreven dat de roffelschaven en voorlopers toen enkele beitels hadden en dat de zoet- en reischaven dubbele beitels hadden.(daarover heb ik eerder eens geschreven) Daar staat ook bij dat de voorloper en roffelschaven gebruikt werden om veel hout weg te nemen. Maar ik heb het zelf nooit gezien. Misschien dat dit in de meubelmakerspraktijk anders is??
De reischaven in de timmerwerkplaatsen die ik heb gezien waren allemaal van hout (JNY uit IJlst). Ik heb de mijne (uit 1958) nog van school kunnen kopen waren in 1974 'boventallig' geworden. Moest er NLG 6,00 voor betalen. Hij snijdt nog steeds als de beste en vind ik wel een mooi geluid. Soms verwen ik hem met wat lijnolie.....
is er ook geen sprake van regionaal verschil, waardoor de terminologieen wat door elkaar lopen? Ik meen ooit ergens gelezen te hebben dat de scrub-plane/roffelschaaf vooral in de duitstalige gebieden oorsprong vindt, en dus ook hier? En de foreplane cq voorloper meer engelstalig? dan loopt ook nog metaal en hout doorelkaar. krijg soms het idee dat de foreplane uit hout (niet te verwarren met de metalen no6) ook vaker de houten jackplane genoemd wordt en langer is dan de jackplane (no5) uit metaal...
maja als de beitel maar scherp is he!
Ik heb nu 2 houten schaven operationeel, en gebruik ze voor het grovere werk om wat gevoel ermee te kweken.
Ik ben er erg positief over
maja als de beitel maar scherp is he!
Ik heb nu 2 houten schaven operationeel, en gebruik ze voor het grovere werk om wat gevoel ermee te kweken.
Ik ben er erg positief over
Nou daar kan best wel wat in zitten. Er zijn bij de zagen ook dergelijke stromingen. Duitsland was meer spanzaag georiënteerd en Engeland/VS was meer handzaag georiënteerd. Nederland zat er tussen in. Met denk ik een lichte voorkeur voor Engeland/VS. We hebben ook nooit zo'n grote omvang van gereedschap fabrikanten gehad als Engeland, Zweden of Duitsland. Vanuit die optiek bekeken heeft JNY uit IJlst tussen dat 'gereedschapsmakersgeweld' 100 jaar lang een topprestatie geleverd met goede producten.
Veel kennis die we nu gebruiken komt uit de VS. Daar staat ook veel op YouTube. Geschiedkundig kun je die kennis op de Nederlandse situatie van toen plaatsen.
Wat ik destijds wel heb geleerd, was dat roffelschaven een ronde zool hadden, zodat je daarmee de houten dakgoten kon schaven.
Zelf gebruik ik Nooitgedagt en Ulmia houten schaven en een Stanley nr 4. Met alle drie kan ik goed overweg. Stellen van houten schaven is wel een vaardigheid die je eigen moet maken (subtiel kloppen met de hamer op de beitel of de achterkant)
Veel kennis die we nu gebruiken komt uit de VS. Daar staat ook veel op YouTube. Geschiedkundig kun je die kennis op de Nederlandse situatie van toen plaatsen.
Wat ik destijds wel heb geleerd, was dat roffelschaven een ronde zool hadden, zodat je daarmee de houten dakgoten kon schaven.
Zelf gebruik ik Nooitgedagt en Ulmia houten schaven en een Stanley nr 4. Met alle drie kan ik goed overweg. Stellen van houten schaven is wel een vaardigheid die je eigen moet maken (subtiel kloppen met de hamer op de beitel of de achterkant)
Laatst bewerkt:
Deze gasten kende ik nog niet.
En dat model schaaf ook niet , van Ornament begrijp ik dat ik meer naar het zuiden moet, dat Duitse model(ongeveer 30mm breed 25 -30cm lang en met een bijna halfrond geslepen ijzer, handvat vooraan) waar ze het over hebben vond ik op een Flohmarkt in Munster
De vorm van de beitel is het belangrijkste met een wijde opening van de schaaf . Verder is het en kwestie van voorkeur.
De schaaf moet goed in de hand liggen en aangepast aan het ruwe werk dat ermee gedaan wordt .Als het hout erg oneffen is vind ik een oude versleten houten schaaf wel fijn omdat je hiervan de hoeken wat kunt afronden zodat ie er makkelijker overheen hobelt
Het is alleen zonde om een nieuwe te kopen.
Groet
Gerrit
En dat model schaaf ook niet , van Ornament begrijp ik dat ik meer naar het zuiden moet, dat Duitse model(ongeveer 30mm breed 25 -30cm lang en met een bijna halfrond geslepen ijzer, handvat vooraan) waar ze het over hebben vond ik op een Flohmarkt in Munster
De vorm van de beitel is het belangrijkste met een wijde opening van de schaaf . Verder is het en kwestie van voorkeur.
De schaaf moet goed in de hand liggen en aangepast aan het ruwe werk dat ermee gedaan wordt .Als het hout erg oneffen is vind ik een oude versleten houten schaaf wel fijn omdat je hiervan de hoeken wat kunt afronden zodat ie er makkelijker overheen hobelt
Het is alleen zonde om een nieuwe te kopen.
Groet
Gerrit
Ik heb ook enkele houten schaven van Nooitgescht waaronder een reischaaf. Een voordeel, voor anderen misschien een nadeel, vind ik het lage gewicht. Een vlijmscherpe beitel en wat meer tijd voor afbreken stellen maar dan werken ze ook prima.