Kerstgroep

Met de Kersttijd in aantocht ga ik een cadeau maken voor onze tweede dochter. Het wordt een kerstgroep.
Afgezien van de figuren in de kerstgroep zelf is de draaibank in de hoofdrol.
Min of meer om praktische redenen maak ik niet één kerstgroep, maar twee. Waarom, dat zullen jullie zien zodra Joseph en Maria aan de beurt zijn. Maar ik begin met de herders. Die worden het eenvoudigst en ze worden daarom ook van eenvoudig hout: Vooral vuren van een voormalig dakbalkje en een stuk van een tak van een ceder. Een verdwaalde houtworm heb ik van tevoren de stuipen op het lijf gejaagd; eventuele vraatsporen benadrukken de armoede en eenvoud van herders in die tijd en daarom laat ik die zitten.
Verder krijgen de herders wat details van stukjes eik en kozijnhout (weet niet welk) van een woning uit de jaren 50. Herders zijn de hele dag buiten, dus moeten zij zich goed beschermen tegen de zon. Daarom krijgen ze allemaal een hoed van Kersenhout.


Eerst draai ik de grove hoofdvorm.



Daarna wordt de bovenkant schuin afgezaagd en daar wordt een ander stuk hout op gelijmd. Dit suggereert straks de onderkleding (het hemd) die de herder onder zijn lange mantel draagt.



Ik probeer daarbij te letten op de groeilijnen, die van het onderste deel en het bovenste deel met elkaar 'in lijn' moeten zijn.


Hier zie je het resultaat. De hals is schuin afgezaagd, zodat het hoofd een voorwaartse buiging kan maken.



Ik heb bewust geprobeerd alle herders een andere vorm te geven en ook de details wijken af. Sommige hebben een extra stukje afwijkend hout op buik of rug, waarmee ik suggereer dat de mantel open valt.
Vier herdertjes zijn globaal klaar. Door de hoed, het hoofd en alle andere delen heb ik van bovenaf een gat geboord van 4 mm doorsnee en daarin een houten pen gelijmd. Voor de lange termijn versterkt dat mijn vertrouwen dat alles netjes vast blijft zitten. Of dat nodig is of niet, ik weet het niet. Definitieve afwerking en nog wat detaillering volgen later.


Het lijf van vier andere herders voldoet niet aan mijn verwachting en daarom moeten die nog een keer op de draaibank. Omdat ik daar geen rekening mee heb gehouden heb ik een klein probleem. Om beschadiging te voorkomen wil ik ze namelijk niet in de bekken van de klauwplaat spannen. Ik heb dat opgelost door op een blokje hout met ruime afmetingen een klein kubusvormig blokje hout te lijmen. Die kubus komt dan in de kleine bekken van de klauwplaat.



Daarna in het grote blokje een uitholling maken, met een licht taps toelopende wand.



En dan is hier één van de herdertjes opnieuw opgespannen. De center zorgt voor voldoende druk, zodat het lijf zich stevig (maar zonder beschadiging) in de tapse opening vastzet. Met wat experimenteren moet het midden van bovenstuk worden gezocht, zodat alles weer gecentreerd draait. Voor de veiligheid zou het goed zijn als ik het hele blok rond zou draaien. Dat is mij echter teveel werk voor zo'n korte tijd. Ik creëer een basis-veiligheid doordat ik weinig ruimte laat tussen het blokje en de beitelsteun. Zodoende kan ik er niet met de vingers tussenkomen.



De rest van het verhaal kunnen jullie je wellicht voorstellen.
Ondertussen ben ik al begonnen aan Joseph. Als ik morgen of overmorgen voldoende vorder, dan laat ik het ontstaan van Joseph (2X) hier laten zien.

Dank voor het commentaar, Didier. Het lijf vastlijmen zou ook kunnen; ik zal dat een volgende keer meenemen.
In principe hebben de lijmverbindingen niet veel te houden, maar het is toch wat tricky, vandaar dat ik er een pen in heb aangebracht. Vanaf nu ga ik de afzonderlijke delen iets in elkaar werken en desondanks doe ik er nog een pen doorheen. Dan zal het wel blijven zitten.


Ik ben verder gegaan met Joseph en heb alvast voorbereiding getroffen voor Maria.
Op onderstaande foto heb ik (zowel voor Joseph als voor Maria) twee stukken tropisch hardhout (restant van buitendeur) aan elkaar gelijmd met een laag papier er tussen. Beide werkstukjes zijn al voorbereid om op te spannen. De centerpunt komt precies ter plaatse van naad (het papier dus). Na het draaien wil ik het lijf precies ter plaatse van het papier splitsen. Daarna heb ik dan twee identieke stukken, met andere woorden twee keer de voorkant van Joseph en, in latere fase, ook twee keer de voorkant van Maria.



Nadat ik begon met draaien bleek dat beide delen los van elkaar kwamen. Analyse: 5 uur laten drogen na het lijmen is niet voldoende; het papier voelde nog wat vochtig aan en had daardoor te weinig sterkte.
Schoonmaken, schuren en opnieuw lijmen en nu een vol etmaal wachten. Dat was voldoende. Joseph is nu gedraaid.



Ik heb ondertussen aan weerskanten nog twee platte kanten geschaafd en daar stukjes eik op gelijmd om meerdere kledinglagen te suggereren. Ook heb ik een schouderstuk opgelijmd en daarna alles nog netjes afgedraaid. Wellicht had ik deze stappen efficiënter kunnen doen, maar het dubbel-lijf is toch klaar.



Een rake klap met hamer en beitel en het zaakje werd perfect gesplitst. Ging beter dan gedacht.



Beide helften krijgen nog een overjas van Kersenhout. Hier liggen ze klaar om de contour af te tekenen.



Een verdieping van 6 mm uitgefreesd conform de contour. Het ziet er niet heel precies uit. En dat klopt ook, maar dat geeft niets. Het lijf wordt later in die verdieping gelijmd.



Beide delen worden voorzien van een verdikking op de plaatsen waar ze in de draaibank moeten komen. Doel is om te zorgen dat het verdiepte deel precies in het centrum van de draaiende beweging komt te liggen. Het vooruitstekende deel zal dan later suggereren dat de mantel het lijf enigszins omvat.
Achteraf gezien had ik aan het hoofdeind geen verdikking hoeven maken.



De mantel is opgespannen en al een beetje in vorm gedraaid. Ik heb aan voeteind en hoofdeind met de afsteekbeitel gleuven gemaakt waarmee ik kan controleren of het zaakje helemaal symmetrisch gaat worden. Het blijkt een heel gepriegel om dat voor mekaar te krijgen.



De mantel is nu geheel in vorm gedraaid en ik heb de voorkant wat bijgewerkt. Het lijf is er in gelijmd en ik heb alvast een gat geboord waarin straks de hals zal worden bevestigd. Helaas heb ik me bij deze versie van Joseph vergist: de hals komt zó enkele milimeters te ver naar achteren. Het middelpunt van de hals moet namelijk iets vóór het middelpunt van het lijf komen. Oplossing: stukje hout precies op maat van het geboorde gat boren en dat er in lijmen. Daarna een nieuw gat boren. Door deze reparatie gaat het lijken alsof Joseph nog een extra kraag om zijn nek heeft. Geeft niet.



Hier is één Joseph al voorzien van hoofd en muts, maar helaas bevalt mij die muts niet (net een helm) en het hoofd had iets groter gemogen.



Voor de tweede Joseph ga ik daarom een wat groter hoofd maken en ik ga proberen hem een 'echte' haardos te geven. En het hoofd en muts van de eerste zal ik later nog eens vervangen door betere exemplaren. Maar helaas, nu roept de plicht. Volgende keer verder.

@ Ronald: Wat betreft het stileren: Een paar jaar geleden heb ik een kerststal gezien die mij hiertoe heeft geïnspireerd. En ik heb er heel lang over gedacht hoe ik het kan aanpakken. En dan blijkt het in de praktijk toch weer anders te gaan dan gedacht.

@ Ornament: Ik heb geprobeerd de werkstukken zelf goed in beeld te brengen. Of de omgeving dan onscherp is, of donker, vond ik minder spannend. Ik zal eens kijken wat ik er aan kan verbeteren. De volgende serie foto's is nog op de 'oude manier'; ik hoop dat jullie daar toch genoeg aan kunnen zien.



Nu eerst verder met Joseph de tweede.
Het hoofd is zó klaar. Wel nog een beetje afwerken.




Van een stukje kers heb ik een soort dunwandig potje met ronde bodem gedraaid. Dit wordt het kapsel. Op deze foto heb ik het hoofdje er in gestopt, maar dat past zó goed dat ik het er zonder hulpmiddel niet meer uit krijg.




Afgetekend hoe het kapsel moet worden.



Met een figuurzaagbeugel heb ik het kapsel uitgezaagd.
Hier heeft de tweede Joseph ook een hoofd met een echte haardos. Het ziet er nog niet perfect uit, maar toch beter dan het hoofd van de eerste Joseph. Later zal ik nog proberen het haar wat minder 'opgeplakt' te laten uitzien.





Vanwege de doorlooptijd ben ik alvast verder gegaan met Maria.
Het lijf heb ik van hetzelfde stuk hout gemaakt als Joseph en ook weer in duplo, door middel van papier gescheiden. De halspartij is voor veel dames van belang, dus die maak ik apart. De keuze valt op hulst. Op deze foto is het stukje hulst voorgedraaid. Aan beide kanten heb ik een pen laten zitten. De lange pen zorgt straks voor een goede verbinding met het lijf. De korte én de lange pen helpen mij met het precies doormidden zagen van dit onderdeel. Elk Maria-beeldje moet namelijk zijn eigen halve hals krijgen.
Op de foto zien jullie de figuurzaagmachine, waarop ik een mal, uit multiplex, heb gemaakt en waar het halsstukje met de pennen precies in past. Met een provisorische langsgeleider zorg ik er voor dat het figuurzaagje (0,2 mm dik) precies door het midden van de mal gaat. De tweede foto, waar het halsstukje in de lengterichting is doorgezaagd, verduidelijkt dat misschien.






Hier heb ik de halsstukjes, gescheiden met papier, op en in het nog te splitsen lijf gelijmd.



Hamer en beitel doen ook nu verrassend goed hun werk.






Een van de eiken overmantels is opgespannen op de draaibank.



De lijfjes in de mantels gelijmd. Goed doseren van lijm is blijkbaar lastig.






De hoofdjes worden ook van hulst; een fijn-nervige, sterke en lichte houtsoort. Hier heb ik een hoofdje in de bankschroef geklemd om het stukje hals bij te werken. Die moet namelijk schuin worden, zodat het hoofd naar voren gaat hellen. Ook het halsdeel van het lijf wordt overeenkomstig schuin afgezaagd.



Met priem aangetekend waar het gat geboord moet worden waar de pen van het hoofd in moet komen.



En hier zit de eerste Maria dan in de bankschroef geklemd. Wat tape op het gezicht ter bescherming tegen overtollige lijm. Maar dat was dus niet nodig.



Zo te zien is de overgang tussen lijf en hoofd goed gelukt. Morgen, als de lijm is uitgehard, weten we dat zeker. Bij de tweede Maria (geen foto) lijkt de verbinding ook in orde.



Misschien vind ik morgen nog tijd om verder te gaan, anders wordt het zaterdag. De tijd dringt, want er moet nog het een en ander en Kerstmis nadert.

De hoofdjes zaten inderdaad netjes op de hals, maar ik vond de hals te lang. Daarom de zaag gehanteerd en de kopjes opnieuw vastgelijmd, met een spijker dwars door het hoofd en in het lijf als versteviging van de verbinding.
Daarna met de electrische figuurzaag de hoofdjes aan de achterkant 'plat gezaagd' en ook de achterkant van het lijf wat bijgewerkt.
Om dit goed te kunnen doen heb ik de lijfjes op stukjes multiplex gelijmd. Hiermee zorg ik er voor dat de lijfjes netjes recht blijven liggen terwijl ik zaag.



Dit is het resultaat:



Nu moet Maria nog een sluier krijgen. Hiertoe de met de figuurzaag gemaakte contour van de achterkant en bovenkant van het hoofd secuur overnemen op een stuk papier. Dat doe ik op deze manier:



Dit is het begin van de sluier: Een stukje kers gedraaid en dat op een stukje multiplex geschroefd.



Het papier met de overgenomen contourlijn op een stukje hardboard geplakt en dat haaks op het stukje multiplex geschoefd. Met wat gefriemel de juiste locatie bepaald, zodat er na het uitzagen een nette sluier zal ontstaan.



De sluier aanbrengen:



En dan mag ik nu voorstellen...




Ondertussen heb ik nog wat tijd gevonden om de figuren die jullie al gezien hebben wat uit te werken en ik heb nog een kribje en twee schaapjes gemaakt. Nu aan de slag met de tung-olie. Foto's volgen.

Dank voor de commentaren.

Ik heb de beeldjes ondertussen drie keer in de olie gezet. Dit doet het hout nog beter tot zijn recht komen.
Navolgend twee foto's van het geheel.




Met veel plezier heb ik aan deze kerstgroep gewerkt en ik heb er het nodige bij geleerd. Ik beschouw dit project nu als klaar, ook al had ik graag de drie koningen er nog bij gehad. In een apart draadje zal ik tzt het ontstaan van de drie koningen laten zien.
En daarna ga ik de tweede kerstgroep af maken. Daar is al een bestemming voor.