De beste manier om grote balken te zagen uit eikenstam

Boo · 12 okt 2016

Goedenavond,

ik zou graag jullie mening willen over de volgende situatie.

Het is de bedoeling een eiken gebint te plaatsen in een nieuwbouwhuis, bestaande uit een aantal zware stijlen, schuine en horizontale balken en waarschijnlijk wat schorren. De exacte terminologie weet ik niet, net zo min nog als de exacte uitvoering van het geheel maar het gaat meer om het idee, denk ik. Balkformaat is me ook niet geheel bekend maar het zal rond de 250x250 zijn, verwacht ik.
Het gebint heeft zowel een dragende als esthetische functie en komt van alle kanten in het zicht.

De bedoeling is om misschien een vers gezaagde eikenstam (of meerdere) te kopen, deze tot de gewenste maten te laten zagen en na enige maanden buiten 'drogen' binnen te gebruiken.

Hoe schatten jullie de uitvoerbaarheid en de mate van succes van zoiets in?

Scheuren is niet zo erg, maar grote vervormingen lijken me verre van wenselijk in een woning.
Voor grote balken worden naar mijn weten vaak juist stammen genomen die niet bijzonder geschikt zijn voor planken, dus grove jaarringen en meer fouten en het hart in de balk. Om de vervormingen zoveel mogelijk te beperken lijkt het mij echter beter om een 'ideale' bosboom uit te zoeken, te weten kaarsrecht, oud en minstens 10-15 meter takvrij en juist wat fijnere jaarringen.
Ik twijfel wel of het beter zou zijn ook het hart eruit te zagen en de balken naast het hart te zagen of toch juist met het hart erin en de hartscheuren voor lief te nemen. Het voordeel is dan wel dat er veel dunnere stammen nodig zijn.

Alvast bedankt voor iedere reactie.
Groeten Bo

Jurriaan · 12 okt 2016

Mijn eerste reactie zou zijn om te kijken of je een gebruikte balk kunt kopen, van een schuur die gesloopt wordt bijvoorbeeld. Dan heb je het werken onder controle.
Na een paar maanden is een balk van 250x250 misschien aan de oppervlakte droog, maar van binnen nog lang niet. Hoe die dan gaat werken laat zich lastig voorspellen, belangrijker is wellicht wat er dan gebeurt als hij gaat werken. Wordt er dan een stenen muur uit elkaar gedrukt?

Kijk, dat een balk uit een ideale boom naast het hart gezaagd minder werkt dan ééntje met hart uit een snel gegroeide boom, is duidelijk. Maar of dat 'minder' niet nog steeds te veel is?
Hout is nu eenmaal geen staal, het is onberekenbaar.

OntHout · 12 okt 2016

Deze balken gaan werken, scheuren krimpen misschien wel torderen. Het klinkt als een slecht plan, gebruikte balken zijn inderdaad een veel beter plan.

rik · 12 okt 2016

Boo dat is wel de manier waarop gebinten worden gemaakt, de dragende balken in een constructie worden uit het hart van de boom gehaald. In theorie kun je met hele rechte bomen uit een dicht bos de balken zo zagen dat ze aan alle zijde gelijkmatig krimpen. Hierbij krijg je natuurlijk wel krimpscheuren. Maar dat is natuurlijk maar theorie.
Hier is een filmpje van een Nederlands bedrijf dat zelf gebinten maakt uit zelf gezaagd hout
https://www.youtube.com/watch?v=XjBC6ndGhX8
Succes iig met je plan en hou ons op de hoogte van de voorgang.

rik · 12 okt 2016

Overigens weet ik nog wel een grote partij amerikaanse eik voor je te koop. met diameters tot 100cm stuur me bij interesse even een pm

Bijtel · 12 okt 2016

Ik kom in mijn werk vaak eiken houten constructieonderdelen tegen. Zowel van oud als nieuw eiken. Dat gaat prima, maar uiteraard moet je er in de detaillering rekening mee houden. Wellicht is het handig er een partij bij te halen die hier ervaring mee heeft (architect, adviseur, aannemer).

Ga er ook van uit dat je het na het plaatsen nog een keer moet stralen.

Hier was het glas rechtstreeks in het spant gezet. Door de werking van het hout ging het kapot:

Athanor · 12 okt 2016

Wij hebben in onze Finse woning bij de bouw een 40 cm brede draagbalk gekregen voor de ondersteuning van de Ytong vloerplaten voor de verdieping. Deze had een relatief hoge vochtigheidsgraad, want nadat de kachel aan was is hij ongeveer 1 cm gekrompen. Hierdoor zakte de ondersteuning van de vloerplaten ook en ligt er een met een kleine knik op de tussenliggende naden. Dat werd in het spacwerk zichtbaar. Even als voorbeeld van de gevolgen van krimp in een dragende consctructie....

Fons

Boo · 12 okt 2016

Bedankt voor de reacties

Jurriaan zei:
Kijk, dat een balk uit een ideale boom naast het hart gezaagd minder werkt dan ééntje met hart uit een snel gegroeide boom, is duidelijk.

Dat betwijfelde ik nou zelf juist.
Als het hart in een balk netjes in het midden zit, zou de balk toch juist vrij gelijkmatig moeten drogen want de krimp is aan alle zijdes min of meer gelijk, wat niet het geval is als je een dikke balk net naast het hart zaagt.
Hij zal in ieder geval wel veel meer scheuren maar dat lijkt me veel minder erg als torderen, krom trekken, vervormen.

Wat betreft vochtigheid van het hout verwacht ik eigenlijk dat eiken balken uit een zagerij/houthandel in dergelijke afmetingen niet veel droger zullen zijn van binnen. Ik kan me nauwelijks voorstellen dat die zulke dikke balken tientallen jaren laten drogen alvorens ze te verkopen.

Gebruikte balken lijken mij ook geschikter, maar de architect wil nieuwe, Duitse balken gebruiken in verband met de sterkteberekeningen en de uitstraling voor zover ik weet.

@Bijtel

Waarom zou het na plaatsing nog gestraald moeten worden?

Glas direct in zo'n balk lijkt me inderdaad een slecht idee.
Maar hoe zou je zo'n gebint in een constructie wel zo kunnen uitvoeren dat onvermijdelijke krimp en eventuele vervorming opgevangen wordt zonder scheuren in de verdere constructie zoals in dit voorbeeld het glas?
Ik denk dan aan iets als zo'n gebint dat rondom los staat in de ruimte en alleen op enkele draagpunten de krachten via een flexibele verbinding overdraagt aan de rest van de constructie..?

groeten Bo

tuoh · 12 okt 2016

Normaal gezien ga je eerst een "constructie" ontwerpen, aan de hand daarvan kan je dan een borderel opmaken met alle benodigde afmetingen erop. Het is met deze lijst in de hand dat je op zoek kan naar geschikt hout. Andersom werkt het niet echt lekker

Hout is dan vaak tekort, te lang, niet breed genoeg, etc... De ene nare ervaring na de ander dus. Gericht zoeken verdient altijd de voorkeur, geeft veel minder afval.

Grote sectie's zal je bijna nooit vinden zonder ingesloten hart, veelal zijn de bomen gewoon niet dik genoeg om het hart eruit te zagen. Een ingesloten hart kan ook geen kwaad bij een gezonde boom, de neiging om te werken zal hier inderdaad minder zijn, maar de scheurvorming groter dan bij balken zonder hart.
Sommige houthandels zijn gespecialiseerd in het aanbieden van groene constructie eik, die hebben veel gewoon op voorraad, je kan dan kiezen voor de beste balken. Ga je zelf aan de slag om een paar bomen te verzagen dan ga je nadien de constructie moeten bouwen met wat je gezaagd hebt, zitten daar wat rare gevallen tussen dan is er geen andere keuze en moet je die minderwaardige exemplaren gebruiken. Of je moet alsnog wat ander hout gaan kopen! Dan is het profijt gegarandeerd weg.

Bijtel · 12 okt 2016

Waarom stralen? Zo ziet eikenhout er na plaatsing vaak uit

Wim56 · 12 okt 2016

Ik zou in eerste instantie ook gaan voor gebruikte balken. Als dat er niet is, dan zou ik gaan voor balken (op voorraad en misschien al redelijk goed gedroogd) bij een gespecialiseerde houthandel. Zelf hout uit het bos halen, beoordelen en dan verzagen tot balken, zou ik niet doen.

boertje125 · 12 okt 2016

Als je hout toepast in de constructie van je woning is het een gegeven dat het gaat werken.
de kwaliteit van je hout maakt uiteraard enig verschil maar is niet doorslag gevend.

Je ontwerp en detaillering moet afgestemd zijn op het te gebruiken materiaal.
zodat de goede eigenschappen daarvan worden benut en de slechte worden omzeilt.

zoiets als een glasplaat in een houten spant opsluiten moet je gewoon niet willen

Bijtel · 12 okt 2016

boertje125 zei:
zoiets als een glasplaat in een houten spant opsluiten moet je gewoon niet willen

Maar het is wel heel erg mooi

De gebroken ruit was nogal groot, dus er moet een schaarlift oid gebruikt worden om de nieuwe ruit omhoog te krijgen. De vloer eronder is ook van glas, dus ze moeten waarschijnlijk vanuit de kelder een stempeling maken. Duur geintje voor wat eigenlijk een ontwerpfout is

roeliepoelie · 12 okt 2016

Ik heb twee jaar geleden voor de buurman twee eiken balken (150 bij 150) gezaagd om twee oude gebintspalen in de woonkamer te kunnen vervangen.
Heb ze gezaagd uit eiken stammen die er al een jaar of 3 lagen. Nadat ik ze gezaagd heb hebben ze misschien een paar maand nog overdekt gelegen, dus de buitenkant was iets gedroogd, maar van binnen dus nog vers.
In die afgelopen jaren werden de buren geregeld wakker van het 'knappen' van het hout. Er zitten nu dus ook overal scheuren in. En dat lijkt hartstikke mooi....
Nu waren dit twee staande palen, daarbij maakt het niet heel veel uit dat ze gaan werken, of als er veel noesten inzitten. Of als er een draaiing in het hout zit. Maar bij een ligger moet je toch echt wel in de gaten houden dat je daar een mooie stam voor krijgt. Geen, of weinig noesten, geen draaiing en het hart in het midden.
Met het hart in het midden zal de balk wel iets gaan vervormen, maar dat is aan al de vier kanten even veel. Heb je het hart aan de zijkant dan zal die balk zich gaan vervormen, iets wat je niet wilt in een constructie....
Denk ook dat jij het beste ergens wat oude gebinten op de kop kunt tikken.
Let er wel op dat je geen gebinten koopt die uit een oude varkensstal komen. Heb al eens iemand gesproken die had ook wat oude gebinten van een oude varkensstal in zijn huis als decoratie geplaatst. Eerst rook het nog niet, maar toen eenmaal de kachel aanging begonnen de gebinten dusdanig te stinken dat hij alles er weer uit heeft gesloopt..

Boo · 12 okt 2016

Bedankt voor het meedenken allemaal

tuoh zei:
Normaal gezien ga je eerst een "constructie" ontwerpen, aan de hand daarvan kan je dan een borderel opmaken met alle benodigde afmetingen erop. Het is met deze lijst in de hand dat je op zoek kan naar geschikt hout.

Of je moet alsnog wat ander hout gaan kopen! Dan is het profijt gegarandeerd weg.

Dat is ook de bedoeling, eerst de benodigde afmetingen, dan het stamhout zoeken en zagen.

Eventueel profijt in de kosten is ook niet de insteek van het idee. Sterker nog, ik verwacht dat het een stuk duurder wordt zelfs.
Een gespecialiseerd bedrijf (zagerij,houthandel) kan als het goed is een stuk efficiënter werken als iemand die het maar éénmalig doet en daarbij vermoed ik dat hun inkoop ook een stuk lager is. (net als de kwaliteit van het stamhout overigens)

Het hele idee is meer gebaseerd op de hele ervaring om van bos tot eindtoepassing bij het proces betrokken te zijn.
Dat zou voor mij althans heel veel meerwaarde geven aan een zichtbaar gebint in mijn huis.
(Dat is ook de hoofdreden waarom ik het zo leuk vind om boomstammen zelf te zagen en er vervolgens iets voor mezelf mee te maken)
Een andere benadering zou ook nog kunnen zijn dat het wellicht milieuvriendelijker zou zijn i.v.m. uitgespaarde transportkosten van bos-zagerij-houthandel-eindlocatie waar het nu alleen bos-eindlocatie zou zijn.

Bijtel zei:
Waarom stralen? Zo ziet eikenhout er na plaatsing vaak uit

Ok, maar dat is van het drogen. Ik zou eerder kiezen om voor het plaatsen de balken te borstelen, schaven, schuren, stralen of welke uitstraling ook gewenst is. Na het plaatsen lijkt me onnodig lastig eerlijk gezegd.

Wim56 zei:
Ik zou in eerste instantie ook gaan voor gebruikte balken. Als dat er niet is, dan zou ik gaan voor balken (op voorraad en misschien al redelijk goed gedroogd) bij een gespecialiseerde houthandel.

Ik betwijfel of het bij een dergelijke handel daadwerkelijk droger is en de kwaliteit beter. Jarenlange opslag kost geld en de mooiere stammen zullen eerder voor planken gebruikt worden.
Ik ben wel heel benieuwd naar de mogelijkheden en verschillen overigens.
Kent iemand een houthandel die gespecialiseerd is in dergelijke balken?

boertje125 zei:
Je ontwerp en detaillering moet afgestemd zijn op het te gebruiken materiaal.
zodat de goede eigenschappen daarvan worden benut en de slechte worden omzeilt.

Hoe zou je dat in dit geval concreet vertalen naar de praktijk?
Wat wel en wat niet te doen in deze situatie?

Bijtel zei:
Maar het is wel heel erg mooi

De gebroken ruit was nogal groot, dus er moet een schaarlift oid gebruikt worden om de nieuwe ruit omhoog te krijgen. De vloer eronder is ook van glas, dus ze moeten waarschijnlijk vanuit de kelder een stempeling maken. Duur geintje voor wat eigenlijk een ontwerpfout is

Dat ben ik helemaal met je eens, het ziet er prachtig uit!
Hoe is/wordt het uiteindelijk opgelost? Grotere sponning in het eiken? Of een kleinere, soort 'zwevende' glasplaat?

groeten Bo

Boo · 12 okt 2016

roeliepoelie zei:
Met het hart in het midden zal de balk wel iets gaan vervormen, maar dat is aan al de vier kanten even veel. Heb je het hart aan de zijkant dan zal die balk zich gaan vervormen, iets wat je niet wilt in een constructie....

Denk ook dat jij het beste ergens wat oude gebinten op de kop kunt tikken.
Let er wel op dat je geen gebinten koopt die uit een oude varkensstal komen. Heb al eens iemand gesproken die had ook wat oude gebinten van een oude varkensstal in zijn huis als decoratie geplaatst. Eerst rook het nog niet, maar toen eenmaal de kachel aanging begonnen de gebinten dusdanig te stinken dat hij alles er weer uit heeft gesloopt..

Hoi
Dat eerste is ook precies wat ik dacht.

Meerdere mensen adviseren oude, gebruikte balken.
Ik heb thuis ook een hoop oude balken gebruikt en ik vind het ook zeker mooi maar als ik de keuze had, zou ik liever voor zelf gezaagd hout gaan.
Op zich niks mis met oude balken, op het idee na van een soort van binding met het hout te krijgen door het vanaf bos mee te maken.

Goede tip ook van die varkensstal, nooit aan gedacht!
Alleen hoe zie je dat aan een balk als hij ergens (meestal buiten) ligt en de herkomst niet zeker is?

groeten Bo

Dulcimer · 13 okt 2016

Hallo Bo; ik heb een eiken tuinhuis gebouwd van versgezaag en dus nat eiken ( zie eregalerij van werkstukken; verslag van de bouw van een eiken tuinhuis). Meerderen hebben al gemeld dat het natte eiken flink zal gaan werken; het zal gaan torderen, verkorten en scheuren gaan vertonen. Als je voor nat eiken kiest pas dan op dat er geen flinke noest in zit; daar zal dan een zwak punt zitten. Eiken balken van 25 x 25 heb je niet in enkele maanden droog; ik meen dat eiken met 1 cm. per jaar droogt en ben je dus plm 6 jaar jaar bezig totdat het hout door en door droog is

. Als je het hart van de stam gebruikt gaat die balk vanuit het hart naar buiten toe scheuren vertonen. In mijn tuinhuis wilde ik traditioneel werken en moest daarom nat eiken gebruiken omdat door de krimp alle verbindingen zich verder aantrekken. Het tuinhuis staat nu 5 jaar; het vergrijsd, is deels getordeerd, gekrompen en deels toont het krimpscheuren; maar het staat als een huis en zal m.i. over vele generaties nog steeds staan ( tenzij boktor of houtworm het weet te vinden).
Ik wens je veel succes en plezier met de bouw.
Groet,
Frans
N.B. de schorren heten korbelen; als je die met houten pennen in de constructie vastzet zorg er dan voor dat de houten pennen droger zijn dan de balken; ze zullen anders los gaan zitten. Ik denk dat je e.e.a. uit mijn topic over "het verslag van etc." kunt halen.

roeliepoelie · 13 okt 2016

Om te weten of het uit een varkensstal komt zou je iets uit de kant een schijf kunnen zagen. Leg die maar binnen bij de kachel, denk dat je het dan wel gaat ruiken.

Ben nu in een boek aan het lezen over houtconstructie bouw, daarin staat ook wel het een en ander beschreven over het uitkiezen van de juiste balken voor de juiste plek. Dus wat ik ook al aangaf, de beste stukken gebruik je voor de liggers, de slechtere voor de staanders.

Het mooiste vind ik die balken waaraan ook nog wat spint zit, die haal je dan weg met een haalmes. Op zo'n manier krijg je mooie natuurlijke balken. Met scheuren.
Dat is toch de charme van houtconstructie?

Maar je moet dus wel rekening houden dat de hele constructie stevig genoeg is voor wat je er mee gaat doen, en dat eventuele werking geen invloed heeft op de uiteindelijke kwaliteit.

roeliepoelie · 13 okt 2016

Hey Frans, dat project van jou was ook zeer lezenswaardig. Heb zelf ook zoiets nog in de planning..
Denk wel dat het verschil met jou project en die van Bo is dat jij een gehele constructie er van hebt gemaakt, Bo wil een paar eiken balken gaan verwerken in een ander soort contructie. Dat is wel iets waar hij rekening mee moet gaan houden.
Het was anders geweest als het alleen voor de sier was geweest.

Bijtel · 13 okt 2016

Boo zei:
Ok, maar dat is van het drogen. Ik zou eerder kiezen om voor het plaatsen de balken te borstelen, schaven, schuren, stralen of welke uitstraling ook gewenst is. Na het plaatsen lijkt me onnodig lastig eerlijk gezegd.

Een deel verkleuring komt van opslag op de bouwplaats en plaatsen door de bouwvakkers (vieze handen, voetafdrukken). Maar een deel verkleuring is niet te voorkomen. Zoals gezegd kom ik het vaak eikenhout tegen in mijn werk. Er zijn mensen die het bewust niet laten stralen, maar dat is een uitzondering. De meesten die van plan waren niet te stralen, doen het toch maar wel. Je kan uiteraard even afwachten hoe het bij jou uitpakt. Let vooral op lek/regenwater tijdens de bouw.

De ruit wordt gewoon vervangen gok ik. Is financieel daar niet echt een probleem.

Oud eikenhout is al grijs, dus zal minder snel vervuilen. Deze heeft niet gestraald, maar de nieuwe spanten zijn van oud hout gemaakt:

De beste manier om grote balken te zagen uit eikenstam

Actieve deelnemer

Oud hout

Actieve deelnemer

Post veel

Post veel

Oud hout

Moderator

Actieve deelnemer

Oud hout

Oud hout

Actieve deelnemer

Post veel

Oud hout

Actieve deelnemer

Actieve deelnemer

Actieve deelnemer

Dulcimer

Guest

Actieve deelnemer

Actieve deelnemer

Oud hout

Deze plek is voor toekomstige tekst. Door nu alvast deze kolom te activeren blijft de kolommen structuur ongewijzigd en de lezerservaring hetzelfde als er hier content geplaatst gaat worden.