Eerste project: Wat heb ik nodig?

Zonder lijm wordt dit project moeilijk, behalve als het uit één stuk hout is gehakt. Misschien beenderlijm gebruiken met de gedachte dat het wel oud is en dus toegelaten is.

Qua materiaal kan alles, het is best wel scherp. Paul Sellers kan soms vrij basic antwoorden

Hier zijn enkele filmpjes over basis gereedschap, misschien geeft dat antwoorden?

http://woodandshop.com/which-hand-tools-do-you-need-for-traditional-woodworking/

https://www.youtube.com/watch?v=GU7Wrfl4Bnw&nohtml5=False

Groet Pel.

Zo zo, je maakt het jezelf niet gemakkelijk: geen schroeven, geen lijm. Mag ik u erop wijzen dat houtverbindingen door de eeuwen heen zijn gelijmd? Maar goed, dat was de vraag niet.
Als je een scheidingswandje in een sleuf in de rand wilt laten klemmen, dan heb je, om de sleuf te maken, een beiteltje nodig van dezelfde breedte (of iets smaller) als het scheidingswandje dik is. Dit wat betreft de boodschappen.
Een spookschaaf is niet een klein dingetje waarmee je schraapt. Een spookschaaf is een schaaf om ronde oppervlakten mee te schaven. Voor een kistje is dit stuk gereedschap niet nodig.
Voor het borenkistje zou een zaag met een fijne vertanding uitkomst bieden. De zaag zoals wij die gebruiken zaagt wanneer je duwt. Er bestaan ook zagen die zagen bij de 'haalbeweging,' dat is de zgn. Japanse zaag (ook wel trekzaag genoemd) Die hebben vaak 'van nature' een fijne vertanding. Met Japanse zagen heb je veel controle en zijn daardoor zeer geschikt voor precisiewerk, zoals voor een mooi kistje.
Vijlen bestaan van fijn tot grof, enkel gekapt en dubbel. Vijlen heb je eigenlijk niet nodig (ik heb ze, maar gebruik ze alleen als ik iets bijna verpest heb
Schuurpapier bestaat, zoals als bekend mag worden verondersteld, fijn zeer fijn tot grof. Komt van pas als eindbewerking.
Op het boodschappenlijstje zou ik (zeker voor een kistje) een goede winkelhaak overwegen.

Schaaf: mijn eigen favorieten zijn de 5 1/2 en de 60 1/2. Mijn 4C gebruik ik nauwelijks, de 4 1/2 veel vaker. Maar die ligt voor mij beter in de hand, omdat op mijn 4C vrij kleine handvaten zitten.
Een slijpsteen is handig voor de beitels en voor de schaafbeitels. Dat kost je uiteindelijk stukken minder als het schuurpapier. Zelf heb ik DMT diamantplaten gekozen, zeker als je met de hand wilt slijpen werkt dat een stuk sneller en uiteindelijk voordeliger. Als je dan ook nog een blok polijstpasta en een blok hout gebruikt wordt alles vlijmscherp.

Nooitgedagt beitels ben ik nooit helemaal weg van geweest: de exemplaren die ik heb zijn van relatief zacht staal, met daardoor een vrij korte standtijd. Dan kun je net zo goed een setje bij de Aldi of Lidl kopen. Persoonlijk zou ik Narex kiezen voor de schietbeitels, en Narex of Lie Nielsen/Stanley 750 voor de gewone beitels. Maar er zijn meer goede merken (bijv. Sorby).
Spookschaaf heb ik niet, dus daar kan ik weinig over zeggen.
Zaag: Disston en Veritas. Disston voor de grotere zagen, en Veritas voor de kleinere (kapzagen).
Vijlen: Bahco zaagvijlen voor het scherpen van de zaag, en Auriou houtraspen
Schuurpapier: Schraapstaal (bijv. Japanse plamuurmessen van de Action) en een aanzetstaal (bijv. Narex) voor het onderhoud ervan.

Als ik even virtueel het kistje met boren maak, kom ik op volgende handgereedschappen uit:
- schulpzaag (langs nerf zagen) en afkortzaag (dwars op nerf) om grotere stukken hout ruw op maat te zagen
Paul sellers raadt deze Spear & Jackson aan:
https://www.amazon.co.uk/Spear-Jack...qid=1469608681&sr=8-13&keywords=spear+jackson
https://paulsellers.com/2016/05/two-tested-tools/
Dus je koopt er best 2 en herslijpt er 1 op schulpen.
Je hoeft natuurlijk niet nieuw te kopen. Op rommelmarkten vind je heel veel oude handzagen voor weinig geld (5 euro of minder), maar dan moet je wel eerst restauratie doen.
- aftekenmateriaal: combinatiewinkelhaak (heb je dus), kruishout (ik heb er 1 met 2 pinnen voor pen- en gatverbindingen), potlood, aftekenmesje (voor als het precies moet zijn), rolmaat
- schaaf om zowel ruw gezaagd hout op dikte te schaven als om glad te schaven (afwerking). Dit kun je beide met een nr.4, tenminste, als je dicht genoeg bij je lijnen zaagt. Moet er veel materiaal afgeschaafd worden (paar mm), dan vorm je best 1 nr.4 om tot roffelschaaf:
https://www.youtube.com/watch?v=XN5QSTaVzRQ
Als je dan toch de zagen zou bestellen, koop er dan ineens deze hier bij:
https://www.amazon.co.uk/Silverline...id=1469609366&sr=8-1&keywords=silverline+no.4
Als roffel zal hij meer dan voldoen. Die andere nr.4 vanop Marktplaats gebruik je dan om glad te schaven.
- Om alles haaks te schaven (en ook voor perfecte verstekverbindingen) heb je een futselplank nodig, die je zelf kan maken:
https://www.youtube.com/watch?v=-Ypbvcxb-8M
- beitelsetje (was week geleden in aanbieding in Aldi in Nederland, dus misschien vind je nog 1?) en houten of nylon hamer (niet met metaal op hout kloppen!)
- kapzaagje voor de houtverbindingen en ander fijn zaagwerk: heb al veel goeds gehoord over Veritas, maar tweedehands kan ook. Kijk dan wel voor 1 met messingrug (extra gewicht zaagt beter) en met medaillon (duidt op kwaliteit)
- lijmklemmen en houtlijm (jup, je kan er niet onderuit, tenzij je ingewikkelde japanse houtverbindingen wil maken)
- om de rondingen te zagen in de verdelers kun je eventueel een decoupeerzaagbeugel gebruiken:
https://www.amazon.co.uk/Generic-70...1469610127&sr=8-1&keywords=coping+saw+eclipse
Maar met kapzaag en beitels kun je die rondingen ook wel maken. Of met houtrasp.
- schraapstaal: vroeger bestond er helemaal geen schuurpapier en ze maakten toen ook gladde meubels. Je kan alles glad maken door te schaven en schrapen met een schraapstaal, en het zal er nog beter uitzien dan met schuurpapier! Toch is het handig om schuurpapier liggen te hebben voor moeilijk bereikbare plaatsen.
- scharnieren en slotjes: in principe kun je die ook uit hout maken, maar dat vind ik al voor gevorderden. Ik zou dit idee laten varen en beginnen met gekochte ijzerwaren.
- slijpgereedschap: diamant-, water- of oliestenen voor beitels en schaafbeitels, strop (=stukje leer op hout), polijstpasta, driehoekige vijl voor zagen

Mocht ik nog iets vergeten zijn van echt essentieel gereedschap, zul je het wel terugvinden in dit lijstje:
https://paulsellers.com/2011/12/my-essential-tools/

Aeschere zei:

Ik heb net, samen met het boek Woodworking 1 & 2, een combinatiehaak besteld (Stanley 0-46-151). Nu nog even op zoek naar een setje beitels en een zaag. Met de hier gegeven antwoorden moet dat wel lukken.

Klik om te vergroten...

Misschien trap ik een open deur in, maar omdat je had aangegeven aan het begin te staan van het hout bewerken, geef ik toch maar even een adres. De firma Baptist(.nl) in Arnhem heeft zowel een winkel in houtbewerkingsgereedschap als een website waar het gehele - uitgebreide - assortiment op staat. Niet alleen in de winkel, maar ook op hun website is het goed toeven.

Mag ik nog even in overweging geven Japanse zagen te gebruiken. Ben daar zelf zeer mee verguld. Om te beginnen heb je aan twee Ryoba's genoeg (dat zijn zagen met tweezijdige vertanding — een kant voor het schulpen en de andere voor afkorten). Neem een 240/260 mm en een 160/180 mm. Voor Japanse zagen geldt globaal dat hoe korter hoe fijner de vertanding (en v.v.). Een Ryoba met verwisselbaar blad heb je al voor 25 tot 35 euro.

met gewone zwaluwstaarten kan je toch heel prima een kistje maken zonder lijm? Ze moeten natuurlijk tamelijk in eenander passen, maar zelfs dan hoeft dit niet perfect te zijn.

Ik vraag me altijd af waarom geen elektrisch gereedschap? Is dit een doel op zich?
Zelf heb ik het meeste dubbel. Dus zowel voor de hand als de machine. Dat je zo weinig mogelijk met elektrisch gereedschap wil werken kan ik me wel voorstellen ik ben zelf klein behuisd.
Maar ik zou toch niet graag zonder accuboormachine willen zitten. Ach een stanley Yankee is leuk maar ik was ook niet meer op de hand. Ook hout vlakken met de hand is niet mijn hobby.
Het is lovend om zwaluwstaarten zonder lijm te willen maken. Ze moeten dan uitmuntend passen. Ik raad je dan wel aan om te beginnen met zachte houtsoorten. Die kan je in elkaar persen. Ik gebruik wel lijm daar kan ik kleine gaatjes mee dichten.
Japanse zagen zijn fijne zagen maar ,als ze te slijpen zijn, zijn lastig te slijpen. Europese kapzagen die niet hard point zijn zijn wel te slijpen. Meet je wel even leren. Ik zou als beginner een bahco kapzaag in hp kopen en mij eerst verder bekwamen en dan een goede zaag uitzoeken, lee-nielsen, veritas, pax of een jap.

Ik denk dat handgereedschap niet zozeer een doel op zich is, maar eerder dat elektrisch gereedschap veel nadelen heeft: duurder, meer plaats nodig, meer gezondheidsrisico's (stof inademen, gehoorschade, lichamelijke letsels enz.). Nadeel van handgereedschap is dat sommige handelingen meer tijd vergen, maar als dat hobbymatig is maakt dat ook helemaal niet uit. Toch zou ik ook moeilijk zonder tafelzaag en accuboormachine kunnen. Maar misschien verander ik nog van mening als ik wat beter leer zagen en met booromslag leer werken.
Ik denk ook dat alles perfect moet passen om zonder lijm te kunnen, en voor een beginner zal dat niet het geval zijn. Ik volg ook Wim in zijn stelling dat japanse zagen moeilijk te slijpen zijn. Dus ze mogen dan nog goed zagen en relatief goedkoop zijn, op lange termijn ben je toch veel geld kwijt aan reservezaagbladen. Daarom alleen al is een westerse zaag superieur: om de maand of zo 10 minuutjes vijlen en je kunt terug aan de slag. Een goeie zaagvijl kost 10 euro en gaat een 10-tal slijpbeurten mee, dus 1 euro per slijpbeurt i.p.v. 15 à 20 euro voor reservezaagblad.

Er is al heel veel gezegd over gereedschap en als ik het goed las is ook Baptist genoemd.
Kijk ook 'ns bij Teygeler, die heeft een uitgebreide site voor handgereedschap en de Japanse Ryoba's die hun verkopen (Dick tools) daar kan je het blad van vervangen wat nog geen tientje kost.
Zo'n Ryoba is echt voor het fijne werk en kleine kistjes fantastisch.
Hier een link zodat je ziet hoe dat zaagt; https://www.youtube.com/watch?v=pd2SqftCo2k
Als je in het zoekveld rechtsboven beginnerset gereedschap invult dan zie je heel veel oude topics waar al veel gezegd is en waar je dus je voordeel mee kan doen.
Ook raad ik je aan je te verdiepen in goede oude merken handgereedschap hier op het forum en dan op rommelmarkten en in kringloopwinkels lekker te shoppen.
Zo heb ik al mijn beitels en schaven gekocht voor weinig geld.
Sommigen gebruiken een houten hamer maar zo'n nylon uitdeukhamer is licht en voldoende als je beitels scherp zijn.
Een setje diamantvijltjes van Lidl voor 3,99 voor het kleine werk is wel handig.
Je legt de lat hoog zonder schroeven, scharnieren en lijm.
Er zijn natuurlijk pen en gatverbindingen die je verankert met behulp van wiggen, dat zag je ook veel in de arts en crafts movement.
En verder kan je je ook verdiepen in de Chinese/Japanse meubelmakerij omdat die vroeger veel zonder lijm of schroeven werkten.
Er worden in verschillende plaatsen in Nederland regelmatig cursussen Japanse verbindingen gegeven, wellicht dat dat iets voor je is.
Natuurlijk is het ook handig te weten waar je goed hout kan kopen (dus niet bij Gamma/Praxis enz) dat vindt je hier; http://www.woodworking.nl/showthread.php?2290-Overzicht-houthandels&highlight=houthandels
Lidl vijlenset; https://www.lidl-shop.nl/search?query=diamantvijlen
Teygeler site; http://www.teygeler.nl/product-categorie/webshop/gereedschap/
Hier links voor de Chinezen en Japanners, veel plezier als je gaat kijken en verbaas je over het niveau wat je met het edele handwerk kan bereiken.
https://www.youtube.com/results?search_query=japanese+carpentry

Wij begonnen op de LTS timmeren allemaal met een standaardset, die mijn ouders in 1970 FL 96,00 kostte. Het bestond uit:
- handzaag duifje 22" (schulpen): gebruik ik niet meer
- handzaag duifje 16" (afkorten): gebruik ik af en toe nog steeds, maar je moet voor een duifje handzaag geen grote handen hebben)
- steekbeitels 4 stuks, van 6 mm t/m 25 mm. Nooitgedagt. Gebruik ik nog steeds veel.
- klauwhamer van Stirrup. Gebruik ik nog regelmatig
- zoetschaaf nooitgedagt. Gebruik ik niet meer
- ruwschaaf nooitgedagt. Gebruik ik niet meer
- nijptang van knipex. Gebruik ik zelden
- reilatten gestoomd beuken
- winkelhaak nooitgedagt. Gebruik ik niet meer
- enkel- en dubbel kruishout. Nooitgedagt. Gebruik ik nog wel
- timmermansduimstok en -potlood (het bekende rode exemplaar)
Wat ik toen al vreemd vond was dat er geen booromslag bij zat, met boren.
Verder gebruikten we nog wel de reischaaf en de kapzaag, maar die zaten niet in ons pakket.

Met deze gereedschappen maakten we de werkstukken en we hebben heel veel werkstukken met dit gereedschap gemaakt. Van voetenbankjes, zaagbankjes, via ramen en kozijnverbindingen, naar huishoudtrapjes, trappen tot bloemenbakken als examenwerkstuk aan toe.

Nooitgedagt gereedschap is goed verkrijgbaar tweedehands. Duifje handzagen niet zo goed, maar Sandvik wel.
Vergeet niet: het gaat om de handen die het gereedschap sturen. Eén worden met je gereedschap.

Hout bewerken zonder lijm: dat is haast niet te doen. Zeker niet bij fijn houtbewerking. Zonder metaal wordt nog moeilijker. Je zult toch een keer schanieren gaan gebruiken neem ik aan, of een slot moeten plaatsen.

Ja, inderdaad Wim je haalt herinneringen bij mij boven, je kon het gereedschap wat je op de LTS gebruikte kopen, ik weet niet meer wat mijn ouders er toendertijd voor betaald hebben? Maar toen ik naar de LTS ging zal 1966 /1967 zijn geweest zat er in de zelf gemaakte kist die de schilders moesten schilderen, uiteraard met zwaluwstaart veel minder. Ik meen een ruwe blokschaaf een zoetschaaf, 4 beitels Nooitgedagt, winkelhaak, enkel en dubbel kruishout, handzaag en kapzaag, een gewone bankhamer en een houten hamer, en twee reilatten dat was het. Daar werd inderdaad van alles mee gemaakt o.a. kinderstoeltjes en tafeltje, trapladder, zaagbankje, alles met de hand vlak en haaks en op dikte schaven daar kwamen geen machines aan te pas. Ik heb nog heel lang met de hand moeten schaven terwijl de meeste andere jongens de machines mochten gebruiken, oorzaak ik had lange haren en dat was volgens de Leeraar gevaarlijk, een petje mocht ook niet op. Ik heb het op het laatst uiteindelijk toch gewonnen want het was niet meer tegen te houden, maar toen had ik al vele meters geschaafd wat ik nu nog steeds doe. Het meeste gereedschap van school ben ik helaas in de bouw kwijt geraakt.

Groet Pel.

Aeschere zei:

Zonder lijm kan ik zo te lezen wel vergeten.

Klik om te vergroten...

Zo veel mensen zoveel meningen, er is ook geen goed of fout. Ik weet ook niet of het in je ontwerpidee past, maar ik blijf erbij. Zwaluwstaarten is een manier van verbinden die prima zonder lijm kan.
Lijm voor spleetjes dicht te smeren hoor je veel en is een prima techiek. Maar andersom geredeneerd als je spleten zo groot zouden zijn dat de verbinding spontaan uiteenvalt op alle vier de hoeken, dan is er met lijm ook niks meer te redden, ja montagekit

Menig oude/antieke kast hangt met ongelijmde lelijke zwaluwstaarten aan elkaar, mn de delen die uitzicht zijn daar keken ze vroeger ook niet op een spleetje.

@Pel: Het laatste werkstuk wat we maakten was de gereedschapskist met tandverbinding. Die werd helemaal dicht gemaakt en daarna opengezaagd. Het bovendeel was dan de deksel die vanzelfsprekend prima paste. Deze ging 'in de lijnolie' bij ons. De schildersafdeling schilderde wel een medicijnenkastje wat we maakten. Deze werd wit geschilderd en daarna schilderden de leerlingen er een rood kruis op. Deze hebben mijn ouders lang gehad.

En je had een 'steekplankje' op de werkbank. Een stukje triplex met aan de uiteinden een balkje. Als je met de beitel ging steken moest dit steekplankje eronder, zodat de werkbank niet beschadigde. Dat was best wel een handig ding, want het was ook een aanslag al je iets met de kapzaag ging zagen.

Slijpen moest op een hele grote zandsteen in een bak water. Als je niet oplette, dan liep dat water de mouwen van de overall in. Wetten deden we met belgische brokken en spuug er op. Beitel in de linkerhand, tegen je buik en de wetsteen in de rechterhand en cirkeltjes draaien. Goed recht naar beneden kijken, dan kon je zien dat de wetsteen vlak op de vouw lag.
Machinaal schaven mocht onder begeleiding, mits de overal bij de polsen goed dicht geknoopt waren en als je lang haar had, moest je een haarnetje dragen. Gelukkig had ik krullen.

We moesten ook panlatten schulpen met de handzaag. Op een steekbeitel mocht je niet slaan met de hamer. Je moest met je schouder de beitel naar beneden duwen. Als daar nog geen eelt zat, was dat pijnlijk. Bij gaten hakken, zat je op je werkstuk.

Best we leuk om dat zo weer eens voor je geest te halen.

Ik heb een studieboek over de bouwopleidingen vanaf de middeleeuwen met gilden tot en met nu. Een conclusie was dat de beste bouwopleidingen de ammbachtschool/LTS was gedurende de jaren 1955-1975. Er was veel kennis en ook veel goede leraren, maar ook een branche die er goed mee omging.
Dat was in de 19e eeuw wel anders. Bij de gilden trouwens ook.

Interessant. Zodra iemand zegt met handgereedschap te willen gaan werken (Aeschere), komen bij meerdere forumleden warme herinneringen naar boven van de tijd tijdens welke zij zelf ook nog met handgereedschap werkten.
Om de simpele reden dat het eeuwenlang tot de prachtigste meubelen heeft geleid heb ikzelf, als volslagen amateur, vanaf het begin niet anders dan met handgereedschap willen werken. Handgereedschap, in al zijn eenvoud het resultaat van honderden jaren evolutie in vorm en effectiviteit. Prachtig toch? En zo blijft het ook nog eens lekker stil aan mijn werkbankje.