Profielschaven maken - planemaker floats?

koen77

Actieve deelnemer
27 nov 2014
33
0
Voorburg
Goedemorgen,

Ik ben nog niet zo lang bezig met houtbewerken, maar nu al ben ik een fascinatie aan het ontwikkelen voor profielschaven. Ik ben nu nog mijn werkplaats aan het afronden, maar in de toekomst ga ik mij zeker wagen aan het maken van een of meer profielschaven.

Nu als je rondkijkt wordt het gebruik van zgn. planemaker floats (zie bijv. https://www.lie-nielsen.com/nodes/4098/planemakers-floats) genoemd. Ik heb al veelvuldig gezocht, maar kan niet vinden hoe deze zeer handige gereedschapjes in het nederlands heten.

Ik vroeg me het volgende af:
1) Wie o wie weet hoe planemaker floats in het Nederlands worden genoemd?
2) Er wordt vaak gezegd dat je ze niet tweedehands/gebruikt vindt omdat ze van zacht metaal werden gemaakt, en gebruikt werden tot ze versleten waren en dan weggegooid. Als je wat rondzoekt op het internet worden ze echter vaak gehard. Heeft er iemand ervaring met het maken van zgn. floats? Heeft het echt zin om het staal nog verder te behandelen/afharden? (temeer gezien ik waarschijnlijk geen tientallen schaven ga maken - denk ik vooralsnog tenminste!).
3) voor degenen die ervaring hebben met "floats", welke zijn onmisbaar, en welke zijn "nice to have".

Een boel vragen mischien, maar ik ben nu eenmaal een nieuwsgierig mens ;)

Met vriendelijke groet,
Koen
 

Roeland

Post veel
22 feb 2009
1.713
817
Akkrum
www.meubelmakerijbrekelmans.nl
Hallo Koen,

Ik heb aardig wat schaafjes gemaakt maar nog nooit deze plannenmakers floats gebruikt in het nederlands bedvijl of bed rasp.
Ik red mij prima met een dunne zoetvijl icm schuurlinnen erom heen en een aantal stalen liniaaltjes met diverse gritt's schuurpapier erop geplakt.
Je kunt deze bedvijlen/raspen ook zelf maken van gereedschapstaal, de gewenste vorm vijlen en met een staal kauw (beitel) of punter haakjes slaan (een beetje zoals een vijl/rasp ook gemaakt word) indien nodig kun je ze naderhand harden.
Overigens kun je met beeldhouw vijltjes ook veel doen die zijn er in verschillende varianten qua gritt en vorm, deze gebruik ik ook vaak en kosten een fractie van wat een LN float kost (Dick heeft deze in zijn assortiment).https://www.dictum.com/en/tools/woo...ni-riffler-set-5-piece-set?ffRefKey=nw7QY-VA0 https://www.dictum.com/en/tools/woo...fler-set-8-piece-set-small?ffRefKey=nw7QY-VA0
Weet zo niet of Dick ook bedvijlen en bedraspen verkoopt maar je kunt wellicht even kijken op hun site.

Trouwens schoenmakers raspen werken ook goed Dick heeft ze in 4 varianten kosten meen ik iets van € 6,- per stuk.

Succes met het schaven maken. Heb je vragen ik beantwoord ze graag.

groetnis, Roeland
 

Seek

Oud hout
10 mei 2009
2.679
4
De floats van Lie Nielsen zijn te koop bij Classic Handtools in Engeland. Niet goedkoop. Een goede float moet wel scherp zijn, dus je moet ze zelf slijpen op dezelfde manier als een zaag. Het probleem met zelf harden van een float gemaakt uit gereedschaps staal is het kromtrekken. Omdat er tanden aan 1 kant zitten is dat nogal een kunst. Dus als je ze zelf maakt kan je eerst proberen om het zonder te harden te doen.

Ik heb zelf wel eens een "edge float" gemaakt van een oud, vrij dik lineaaltje. Het is ook eigenlijk een soort dikke zaag zonder zetting in de tanden.
 

koen77

Actieve deelnemer
27 nov 2014
33
0
Voorburg
Roeland, bedankt voor de informatie. Erg leuk om te weten hoe ze in het Nederlands heten. Ze gaan gewoon op mijn (toch al overvolle) projectenlijstje en vroeg of laat kom ik eraan toe. Als ik vragen heb over het maken van profielschaven laat ik het zeker weten. Ik heb voor mijn verjaardag het boek Moldings in Practice van Matt Bickford gekregen en daarin staat beschreven hoe je (bijna) alleen met holletjes en bolletjes veel complexe profielen kan maken. Ik heb nu alleen twee setjes hol/bol, 1/4 en 1/2 duims, Het zou leuk zijn om - als het me lukt - meer maten te maken. Nog iets voor mijn lijstje!

Seek, ik had inderdaad al gezien dat je ze kan kopen maar vind ze echt veel te duur. En ik ben overtuigd dat je ze zelf kan maken. En dat lijkt me nou net zo leuk eraan ook. Alleen het hete metaalwerk schrikt me nog een beetje af. dat en het feit dat ze vroeger ook niet gehard werden doet mij neigen naar de keus om ze uit zacht(er) staal te maken.
 

klaas0639

Post veel
4 okt 2012
2.322
191
Gem. Winsum (Groningen)
Ik weet geen barst van dit type schaaf, maar wat betreft harden het volgende: Je kan eens kijken of er in je omgeving een enthousiaste ""smid met oven"" is die het harden en ontlaten voor je wil doen. Probeer de hardingsklus te combineren met anderen om de kosten te drukken. Ik heb zelf kort geleden iets dergelijks samen met een ander laten doen en tot nu ben ik tevreden. Belangrijk is een enthousiaste smid die wel van een ""grapje"" houdt.

Interessant project

klaas0639
 

koen77

Actieve deelnemer
27 nov 2014
33
0
Voorburg
Goed punt Klaas, ik heb al eens kort gekeken of ik een smid in de buurt kon vinden maar nog niet geslaagd. Als ik de bedvijlen zou doen zou ik mischien wel die route bewandelen. Maar ik denk dat het voor de bedvijlen niet super belangrijk is, maar straks als ik aan de profielschaven wil beginnen zal ik daar niet onderuit komen. Ik heb echter wel genoeg mensen gezien die de schaafbeitels daarvoor zelf harden, en met het juiste staal kan je met een gasbrander en een gewone keuken oven een heel end komen. O-1 staal (moet nog even uitzoeken wat daarvan de naam is aan deze kant van de oceaan) schijnt prima te werken, getuige ook een andere post over dit onderwerp hier op het forum: http://www.woodworking.nl/showthread.php?4999-01-staal.
 

Seek

Oud hout
10 mei 2009
2.679
4
O1 staal is 1.2510 en hier kan je het kopen: http://www.obgereedschapstaal.nl/images/PDF/Technische-info/1.2510%20ti.pdf

Heb je de video van Larry Williams al eens gezien over het maken van profiel schaven? Van harte aanbevolen. Daar kan je ook zien welke floats het belangrijkste zijn hiervoor. Ik denk eigenlijk dat de bedfloat (die lang brede platte) het minst belangrijk is. Die gebruik je vooral voor een bankschaaf en zelfs daar kom je ook met beitels en schrapers een heel eind. Je kan een hele goede schraper maken door een oude beitel op 90 graden te slijpen. Zowiezo denk ik dat je met beitels, raspen, schrapers, schuurpapier een heel eind komt. Maar ik heb nog maar 1 keer een bankschaafje gemaakt, dus kan ik me moeilijk expert noemen. Het staat wel erg hoog op de verlangenlijst.
 

koen77

Actieve deelnemer
27 nov 2014
33
0
Voorburg
Hi Seek, ik heb wel al veel referenties naar de video van Larry Williams gezien, maar ik vind de video veel te duur om te kopen. De bedvijlen zijn een beetje een nieuwsgierigheids projectje aan het worden voor mij. Gaat me steeds minder om of ik ze nodig heb, en meer om of ik ze kan maken op een kwaliteit die bruikbaar is. Ik denk dat de brede (bed float) het lastigst is - i.e. het minst vergevingsgezind qua vijlwerk van de tanden, de edge float het makkelijkst, en de side float zit er ergens tussenin. Mischien dat ik daar dus wel mee begin: een edge float. ik heb al meerdere plekken gevonden waar je EN 1.2510 kan kopen, bij Herschbach bijvoorbeeld kan je het in alle soorten en maten kopen. Ga binnenkort wat bestellen!
 

Proeguru

Nieuw lid
14 aug 2015
20
1
Hallo Koen,

Een float is prima zelf te maken uit een strip gereedschapstaal m.b.v. een dunne zaagvijl. Afgelopen jaar heb ik er een aantal gemaakt uit een strip C45 en deze ongehard gebruikt voor het maken van een 16mm boorschaaf ("rebate plane") uit beuken. Werkte prima en totaal geen slijtage van de tanden te zien. Het vijlen van de tanden was prima te doen: eerst een liniaal er langs leggen en elke 2mm een streepje krassen, dan met een kleine metaalzaag een ca. 1mm diepe zaagsnede maken en die vervolgens met een 125mm lange extra dunne zaagvijl uitvijlen. Totaal voor de "edge float" circa 2 uur nodig gehad om in een 5mm dikke strip over 180mm tanden te vijlen. Een "side float" die in breedte verloopt tussen 3 en 30mm koste me ruim de dubbele hoeveelheid tijd. De tandsteek van 2mm bevalt prima.
Wat ook handig is om te hebben is een float met een dunne rechthoekige doorsnede, b.v. 4x4mm, om de geboorde gaten van de bek-opening onderling te verbinden. Je kunt hiervoor natuurlijk ook beitels gebruiken maar bij een dunne (profiel)schaaf heb je maar een hele nauwe opening om in te werken. Mij beviel het open"zagen" met deze float veel beter.
 

koen77

Actieve deelnemer
27 nov 2014
33
0
Voorburg
Hi Proeguru,

Klinkt goed zeg! Waarom kostte het je twee keer zoveel tijd om de side float te maken tov de bed float? Intuitief zou ik het tegenovergestelde verwachten omdat de uiteindelijke hoeveelheid materiaal die weg gevijld moet worden afneemt naarmate je bedvijl taps toeloopt. Wat ik me ook afvraag is waarom je voor 5mm staal gaat. Is dat niet een beetje dik? Ikzelf zit te denken om 3 max 4 mm dikte te gaan. Uiteindelijk maakt het in de bewerking waarschijnlijk niet veel uit lijkt me. Je idee van de rechthoekige float klinkt inderdaad ook interessant. Ik heb een aantal Nooitgedagt holletjes en bolletjes op de koop getikt (nagenoeg ongebruikt, prachtige staat!), maar ik vind de bovenste opening voor het uiteinde van de beitel meer dan intimiderend dun!
 

Proeguru

Nieuw lid
14 aug 2015
20
1
Hallo Koen,

De side float en de edge float hebben dezelfde driehoekige vorm (bij mij verlopend van 3 naar 30mm breed over 180mm lengte), maar bij de edge float zitten de tanden op de dunne (3x180mm rechthoekige) zijkant terwijl ze bij de side float op de driehoekige bovenkant zitten. Als je met het aanbrengen van de tanden werkt vanaf de punt naar het handvat dan gaan beide aanvankelijk dus even snel, maar naar mate je dichter bij het handvat komt worden ze bij de side float steeds breder. Je bent op het laatst 30mm brede tanden aan het vijlen, waarbij ook steeds lastiger wordt om de vijl exact parallel aan de vorige tand te houden (nodig omdat anders de top van de nieuw te vormen tand te laag zou worden).
Mijn uitgangsmateriaal was een strip van 5x30mm C45 staal, vandaar de dikte van 5mm. Overigens bevalt die prima, maar inmiddels heb ik bij OB Gereedschapstaal in Zaltbommel diverse strippen 1.2510 (het in de USA veel gebruikte "O1") gehaald, waaronder 3 en 4mm dik. Ik ga hier nog wel eens een float van maken denk ik, maar meer voor het idee dan omdat dit veel practische waarde heeft. Voor een sidefloat of bedfloat zou ik sowieso niet veel dunner gaan dan 5mm. Ik heb een ca. 30mm brede bedfloat van Liogier die ca. 3mm dik is, maar je merkt dat die tijdens het gebruikt een beetje doorbuigt. Ook logisch, want met een tandsteek van ca. 2mm is elke tand zo'n 1,15mm diep, dus je houdt van je uitgangsdikte van 3mm t.p.v. de tandgrond nog geen 2mm over. Een edge float uitgaande van een strip van 3x30mm heeft natuurlijk wel zin, omdat daar de buigkrachten tijdens het werk door de driehoekige breedte van de float worden opgevangen.
 

Seek

Oud hout
10 mei 2009
2.679
4
Wel opletten dat je float nog door de mond van de schaaf past! In de 18e eeuw waren schaafijzers maar een mm of 3 dik, dus wil je een nauwe opening, dan moet je wel een vrij dunne float gebruiken). In de 19e eeuw werden de ijzers steeds dikker, tot zo'n 4.5 tot 5 mm dik. Dus kijk eerst even wat voor schaafijzers je gaat gebruiken.
 

koen77

Actieve deelnemer
27 nov 2014
33
0
Voorburg
Goed punt Seek, ik wil niet zo gefocused raken op de bedvijlen da ik vergeet dat ik eigenlijk profielschaafjes wil maken! In mijn huidige holletjes en bolletjes is de bovenkant van de schaafbeitel 4 mm. Dat lijkt dus een aardige motivatie om zeker niet dikker te gaan dan dat, en mischien zelfs iets dunner te blijven. Wat Proeguru echter noemde daar zat ik ook al aan te denken: als je te dun gaat dan gaan ze ook weer meer buigen lijkt mij.
 

Seek

Oud hout
10 mei 2009
2.679
4
En hoe dunner, hoe moeilijker het harden is, hoe eerder het krom trekt. Een paar weken terug ging ik een stukje zaagblad harden voor een schrapertje en na het water bad had ik een soort wokkeltje. De keuze voor O1 staal, of zoiets als C45 of C70 maakt het harden wel makkelijker want dat kan je in olie laten schrikken wat een stuk langzamer gaat dan water.
 

koen77

Actieve deelnemer
27 nov 2014
33
0
Voorburg
Wel decoratief, zo'n stalen wokkeltje. Maar goed, dat harden dat is weer een volgende stap. Eerst de bedvijlen (1 of meer), dan begin ik aan mijn eerste profielschaaf. Ik was eigenlijk van plan om mijn werkbank een flinke revisie te geven, maar ik denk dat ik dat project maar even naar achter schuif! Leuk blog trouwens, Seek!
 

ArtHarg

Post veel
9 jan 2009
1.810
1
Den Haag
www.artharg.nl
Dat verhaal van Seek doet me denken aan een filmpje wat ik zag over het harden van een katana. Als die het water ingaat buigt hij eerst de verkeerde kant op en dan trekt hij pas de goede richting op. Als je dat te vroeg stopt houd je ook een vreemd geval over :)
 

Deze plek is voor toekomstige tekst. Door nu alvast deze kolom te activeren blijft de kolommen structuur ongewijzigd en de lezerservaring hetzelfde als er hier content geplaatst gaat worden.

Hier kan straks ook info geplaatst worden.