Speelgoedtrein

Met het Sinterklaasfeest in aantocht moet er natuurlijk iets gemaakt worden voor mijn kleinzoontje. Ondertussen al 1 jaar geworden.
De trein wordt grotendeels gebouwd van eikenhout, afkomstig van afgedankte stoelen.




Lak verwijderen met de schaaf: zó gepiept, weinig geen stof of andere rommel.
Eerst de onderstellen van de locomotief en vier wagons maken.
Haaks afzagen met de kapzaag gaat gemakkelijk met een stukje hout, vastgeklemd op het werkstuk.



En de voorkant van de locomotief voorzien van een schuine kant. Ook makkelijk met een steuntje in de rug.



Omdat nu blijkt dat elders in de familie nog uitbreiding wordt verwacht, wordt de productie verdubbeld, dan hebben we tzt meteen een kraamkado.

Hier zijn de onderstellen globaal klaar. De Dremel is gebruikt om de tanden van het toffelzaagje dat ik al wat jaartjes gebruik eens wat aan te scherpen. Slijfschijfje langzaam laten draaien, zodat de tanden niet verbranden. Of kunnen de tanden van een hardpoint zaag niet verbranden?.



Dat was het voor nu. Vervolg naar mate tijd beschikbaar is.

Als een hardpoint-zaag bot wordt heb je een paar opties: weggooien, of proberen om er nog wat bruikbaars van te maken. Dat laatste vind ik het beste, want ik ben niet zo van de wegwerpmaatschappij. Of het zaagje lang scherp blijft gaan we vanzelf zien. Geen idee of alleen een dun laagje gehard is, of dat de hele tand hard is.

Morgenavond weer wat tijd voor de hobby.

Nu zijn de wanden van de cabine aan de beurt. Hiervoor zijn plankjes van 9 mm dikte nodig. Dit betekent het doormidden zagen van de zelfde soort plankjes waarvan ook de onderstellen gemaakt zijn. Doormidden, maar dan wel in de minst gebruikelijke richting. Eerst zaag ik overlangs aan beide zijden een gleuf in de plankjes. Hierbij laat ik de zaag ondersteunen door een latje dat ik op het plankje heb geklemd.



En daarna in de lengterichting doormidden zagen. De eerder gezaagde gleuven helpen bij het houden van de goede richting. Dit gaat best goed, maar af en toe denk ik toch aan de lintzaag die werkloos staat toe te kijken. De opzet was echter zoveel mogelijk met handgereedschap te doen en daar houd ik me dan ook maar aan.



Plankjes op de juiste lengte gezaagd en dan het oppervlak glad schaven.



En dan 'zwaluwstaarten' aftekenen en zagen maar. Deze dienen om de wandjes te bevestigen aan het onderstel.



Bij het afwerken van de zaagsnede en het precies onder de goed hoek maken wordt de beitel gebruikt. Deze wordt ondersteund door een blokje hout dat daarvoor van de juiste hoek is voorzien. Dit blokje hout zal als mal dienen voor alle andere zwaluwstaart-achtige verbindingen. Dit geeft uniformiteit.



Nu de raampjes uitzagen. Eerst met de toffelzaag waar dat kan en daarna wordt met de figuurzaag de zaagsnede gemaakt die niet met een toffelzaag gemaakt kan worden.



De zaagsnede van de figuurzaag wordt met de beitel netjes bijgewerkt, en aan de bovenkant van de raamstijlen wordt een schuine kant gezaagd. Daarmee wordt later het dak van de cabine aan de wandjes bevestigd.



Zo te zien is alles nog tamelijk recht.



Gelukkig hoef ik niet alles alleen te doen.



In de volgende fase zullen zijwanden van de cabine van de locomotief op het onderstel geplaatst worden en daarna komen de stoomketels aan de beurt.

Dank voor jullie interesse.
Ik hergebruik graag dingen en daar vind ik wegwerpzagen eigenlijk niet bij passen. Inderdaad: duur was dat zaagje niet, volgens mij ergens rond de zes Euro, maar toch. En vooralsnog doet ie het beter dan vóór het slijpen.


Ondertussen alweer wat gevorderd. Helaas moest de accu van het fototoestel noodgedwongen aan het infuus. Daardoor ontbreken een paar foto's.

Van een stoelpoot kun je prima stoomketels maken.



Zie daar:



De vierkante delen van de ketels komen tussen de zijwanden van de cabine. Maar het past net niet, dus even aftekenen en wegschaven.



Alleen aan de onderkant van de ketel moeten de hoekige delen blijven zitten, daarboven moet het rond worden. Dat gaat gemakkelijk met het 601/2 schaafje.




En dan is nu het dak van de cabine aan de beurt. Dit wordt gemaakt van eenzelfde plank als waarvan de onderstellen zijn gemaakt.



Omdat het dak van boven rond wordt en ik aan de zijkant genoeg materiaal over moet houden om het dak aan de zijwanden te bevestigen zaag ik het dak niet in zijn geheel op halve dikte. In plaats daarvan maak ik aan de onderkant van het dak een flink brede gleuf. Die is tevens nodig om de machinist genoeg ruimte te geven om over de stoomketel vooruit te kunnen kijken. Voor mijn gemak maak ik eerst een paar zaagsneden links en rechts, die de maat aangeven en ook daartussenin komen een paar zaagsneden om mij te helpen bij het wegbeitelen.



En zo ziet het er dan uit: (met een Lidll-beitel kun je ook controleren of iets recht is)



Dakje aan de bovenkant rond gemaakt, ook met het schaafje. Gaat makkelijker dan gedacht.



De verbindingen van de zijwanden aftekenen aan de onderkant van het dak. Op deze foto zijn de zijwanden al gemonteerd.



En hier zijn de gaten voor de verbindingen al gemaakt. Eerst met de zaag zoveel als mogelijk voorgezaagd en daarna met de beitel passend gemaakt. Het is me al eerder opgevallen en ook nu is dat weer gebleken: eikenhout is wel sterk en hard, maar jammer genoeg ook wat bros of breekbaar. Zie het weggebroken stukje.
Dat stukje wordt gerepareerd door eerst met de beitel het brokkelige oppervlak met de beitel recht te maken en er dan een stukje hout op te lijmen.



Hier komt het model van de locomotief al duidelijk naar voren.



Gaten boren voor de wielen. De bedoeling is dat de naaf van het wiel een beetje tot in het onderstel van de locomotief doorloopt. Daardoor kan de naaf breder worden dan het wiel, met als voordeel dat de wieltjes minder wiebelig worden.



Afgemeten aan de rest van de locomotief (en de wagons) zijn de onderstellen wat te dik. Daarom worden de onderstellen aan de onderkant afgeschuind.



In de volgende fase komen de wielen aan de beurt. Locomotief 6 wielen en 4 wagons met elk 4 wielen. Totaal dus 44 wielen. Omdat ik niet wil dat de wielen breken als het treintje ooit valt of als er iemand op stapt wil ik de wielen van hout maken dat in alle richtingen sterk is. Ik denk daarvoor dit soort hulst-takken te gebruiken. Dit heeft twee jaar kunnen drogen, dus dat zal wel goed zijn en daarvan heb ik genoeg.



Maar dat is iets voor de volgende keer.

Ach Pel, voor mij is dit geen klein tussendoor dingetje. Maar dat komt het meest omdat ik ook graag aandacht aan andere dingen wil of moet geven.
Nu heb ik tussen de bedrijven door wat momenten bij elkaar gesprokkeld om verder te gaan.

Het hulst-hout had ik blijkbaar niet ver genoeg door midden gedaan, zodat hier en daar nog stukken kern zijn blijven zitten. Toen het hout nog nat was zal dat wel moeilijk zichtbaar zijn geweest, maar als je goed kijkt op de foto kun je het in het droge hout toch zien. Het gevolg is dat er nu de nodige scheuren in zitten, waardoor ik bij lange niet genoeg wieltjes er uit kan krijgen. Weer iets geleerd, zullen we maar zeggen.
Om praktische reden kies ik nu maar voor gerecycled hout: Beuken.



Eerst proberen een beetje serie-werk te maken. Met smeltlijm drie stukje van die latten op een ingespannen blokje hout gelijmd.



Met een eenvoudige mal van multiplex is het gemakkelijk om de wieltjes allemaal precies dezelfde diameter te geven. Zo'n mal is echt een aanrader, vind ik.
Na het vormgeven het gat boren voor de as. Helaas blijkt nu dat de smeltlijm minder goed op het gelakte beukenhout pakt dan ik eigenlijk had verwacht.




Nadat ik de lak even dof had geschuurd en bovendien overgegaan was op een procedé met telkens één wieltje tegelijk lukt het wel.
Smeltlijm opbrengen (met de föhn)
Blokje beuken er tegen klemmen met het tegencenter.
Wachten.
Rond-draaien en de buitenkant van de naaf vorm geven.
As boren.
Verzinkboren om t.z.t. de schuine kop van de houtschroef op te nemen.
Buitenkant van het wiel en de omtrek alvast schuren.
Weer spannen met het tegencenter. Dit om de smeltlijm te helpen met het vasthouden.
Binnenkant van de naaf dun draaien.
Binnenkant van het wiel schuren.
En klaar. Wieltje van a tot z afgemaakt zonder tussentijds de draaibank te stoppen.



De eerste wieltjes hebben vanwege het geëxperimenteer best lang geduurd. Daarna ging het steeds sneller. Afgezien van de wachttijd (enkele minuten) om de lijm na het oplijmen van het blokje te laten afkoelen was op een gegeven moment voor elk wieltje nog hooguit vijf minuten nodig. Maar over het geheel gezien speelt de wet van de grote getallen toch in het nadeel: Erg lang met deze fase bezig geweest.
Hierna zien jullie het resultaat, na het tweemaal opbrengen van lijnolie.



Hier en daar zien jullie dat de naaf aan de binnenzijde wat is verkoold. Dit komt doordat bij het dun-draaien van die naaf steeds minder oppervlak overblijft om te hechten aan de ingespannen drager, waardoor het hechtend oppervlak telkens minder werd. Dit resulteert dan in het 'doordraaien' van de lijmverbinding met warmteontwikkeling tot gevolg. Na montage van aan de trein zie je daar toch niets meer van.

Al met al: het gaat om het resultaat en daar ben ik best tevreden mee.

Nu nog de trekhaken maken, zowel het trekkende deel als de pin die aan de wagons moet komen. Dit wordt gemaakt uit hulst. Door de sterkte en de fijne stuctuur heel geschikt om er miniatuur-dingen mee te maken. Een steeksleutel nummer 8 dient als mal.



Gaatje boren voor een schroef-oog. Omdat ik dit tien keer moet herhalen en het midden vinden van zo'n klein rond voorwerp niet zo gemakkelijk is heb ik ook hier eerst een mal voor gemaakt.*Daarmee komt elk 'trekhaakje precies op dezelfde plaats onder de boormachine.



Trekhaak bevestigd en schroefoog er in gedraaid. Om te voorkomen dat de schroefogen te gemakkelijk los gedraaid kunnen worden heb ik in de lengterichting van de schroefdraad met een ijzerzaagje twee gleuven gemaakt. Daarna met twee-componentenlijm gemonteerd. Moet zeggen: Zit erg stevig.
Nu nog gaten in de bovenkant van de onderstellen boren. Deze dienen om de lading op te 'verankeren'. Aangezien mijn kolomboor wat speling heeft eerst met de hand een klein pionier-gaatje geboord en daarna weet het 8-mm boor gemakkelijk zijn weg te vinden.



Afgezien het monteren van de wielen is een wagon klaar.



Dit wordt de lading van één van de treinen.




En met 'wat' beitelen, zagen, schaven en schuren is dit het resultaat: Vier blokjes hout, twee kersen en twee ceder.



Het overnemen van de plaats waar de 'ankers' van de lading moeten komen.



Dit zijn de ladingblokjes na volledige afwerking. Alle hoeken met het schaafje afgeschuind en dan met schuurpapier rond geschuurd. En dan twee lagen Danisch Oil. Supermooi hout.



Röntgenfoto?



Voor de andere trein ben ik nog eens in mijn voorraad gerecycled hout gedoken. Elke wagon krijgt drie grenen plankjes. De pennen en gaten zitten in elk plankje op een andere plaats, zodat er iets te puzzelen valt.

En met een kleine onderbreking wordt het nu tijd voor de finale. De assemblagelijn is in gereedheid gebracht. Eerst een kaarsje aansteken.
Wat gesmolten was in de wielnaven doen. Dat gaat voor de smering zorgen.




Hier staan de treinen al onder stoom, te wachten op de lading.
PS: het molentje op de achtergrond was indertijd een zelf gemaakt moederdag-cadeautje van de kinderen. Ondertussen toch al even geleden, maar het is toch een mooie herinnering.



En hier zijn ze klaar voor vertrek.



Een close-up van de locomotieven:



En hier een blik onder de motorkap:



Hiermee is het project ten einde. Ongeveer een maand over gedaan. Ben heel content met het resultaat.
Ondertussen zijn alweer nieuwe ideeën opgekomen: In plaats van ladingen hout zou ik nog coupés kunnen maken. En een kist om alles in op te bergen en die, omgekeerd, dan meteen als station dienst kan doen. Wie weet komt het er nog eens van.

Groeten,

Hubert.