FWIW: vernissen ('lakken') liggen op het hout, en verkleuren het hout zelf dus niet, in tegenstelling tot olie, dat in het hout dringt en de optische eigenschappen van het toplaagje verandert. De meeste producten bevatten zowel hars (vernis) als olie(achtige componenten) en trekken dus wel enigszins het hout in, of bevatten voldoende oplosmiddel en voldoende harsen met een niet al te grote molecuulgrootte om wat in het hout te trekken. Daarom zorgen de meeste vernissen ook wel voor wat verkleuring van het hout. Da's 1
Daarnaast zijn veel vernissen zelf gekleurd en/of hebben de neiging om tijdens veroudering te verkleuren.
Als je een afwerking wilt die de houtkleur niet wijzigt moet je dus iets nemen dat
- geen of zo weinig mogelijk oplosmiddel bevat
- zelf niet in het hout kan trekken
- geen kleur heeft
- niet veroudert (of bij die veroudering niet of maar heel weinig van kleur verandert)
Dan kom je al gauw uit bij producten die als polymeer in oplossing (zoals een schellak), of als 2-componenten prepolymeer worden aangebracht. De meeste polymeerproducten (schellak, plantaardige lakken) hebben een kleur van zichzelf en vallen dus af, en zijn naar mijn weten ook minder geschikt voor buitengebruik. Epoxies zijn meestal vrijwel oplosmiddelvrij, maar hebben vaak zelf een kleur en verouderen. Er zijn er wel die aan de voorwaarden voldoen, maar dat zijn vaak specialistische producten. 2K polyurethaanvernissen bevatten meestal wel wat oplosmiddel maar trekken ook niet in het hout, en er zijn veel 2K PUs die kleurloos zijn. Ze zijn vaak beter UV bestendig dan epoxy, en verkleuren ook minder, maar blijven wat zachter, en hebben wellicht minder goede mechanische eigenschappen.
Ik heb laatst een 2K PU gebruikt voor twee peddels. In tegenstelling tot jachtlak, dat zo'n peddel (van yellow cedar) sterk vergeelt, blijft met deze PU-vernis de kleur van het hout (vrijwel onveranderd). Aangebracht in een aantal dunne lagen lijkt de hardheid/duurzaamheid van de coating voldoende - de bulk droogt echter als een soort taaie rubber op - maar dat zou ook kunnen zijn omdat in die bulk het oplosmiddel onvoldoende snel kan verdampen.
Ik heb er inmiddels al mee gevaren, en de mechanische eigenschappen van deze lak lijken niet onder te doen voor klassieke jachtlak.
Nadeel van al dit soort producten is evenwel dat ze uitsluitend op het hout liggen en niet intrekken (elk voordeel heb se nadeel...), de hechting is dus uitsluitend op het oppervlak, en die moet dan ook wel heel goed zijn.
2K PU coatings worden onder andere in de bootbouw en -onderhoud gebruikt.