Opleidingen houtbewerken in Belgie

Op school in België worden er nog zwaluwstaarten aangeleerd, maar de schoolgaande jeugd is daar toch niet meer voor te vinden hoor.
Dit kan maar al te duidelijk zijn voor me want ik geef les houtbewerking aan een 7de jaar (= een uitgangsjaar naar de arbeidsmarkt toe +/- 19 jaar oud)
Zelfs het ambachtelijke is er nog weinig interesse.

Klik om te vergroten...

Ik heb jaren op de school gewerkt waar ik indertijd zelf de meubelmakersopleiding heb gehad. Niet als meubelmaker, maar als onderhoudsman.
Alle klussen die iets met hout te maken hadden waren voor mij ;-).
Ik vond het echt heel erg wat ik op die school in het atelier hout te zien kreeg.

Wat jij zegt geeft het al een beetje aan: 'schoolgaande jeugd daar niet meer voor te vinden', 'in het ambachtelijke weinig interesse'

Ik denk dat een deel van het probleem ligt bij het tegenwoordige lerarenkorps.
Tussen de paar van de 'oude stempel', mensen die daadwerkelijk werkervaring en skills hebben, lopen zoveel jonge gasten rond die daar niet op kunnen terugvallen. 'k Vind het heel erg om te zeggen, maar sinds de komst van enkele Tormeks kan haast niemand nog een beitel netjes slijpen en wetten.

Denk dat het probleem deels is dat het leerplan geen tijd genoeg uittrekt om de werkelijke basis van houtbewerken goed in de vingers te krijgen.
Een beitel slijpen en wetten vind ik zo'n basishandeling, zonder scherpe beitels geen zuiver werk. Natuurlijk wordt het meeste gedaan met machines, maar dit wil niet zeggen dat je de handvaardigheid niet hoeft te bezitten, wat blijkbaar toch algemeen wordt aangenomen.
Als ze het lerarenkorps enkel versterken met schoolverlaters is het einde zoek, want net die schoolverlaters moeten de nieuwe generatie houtbewerkers opleiden, terwijl ze zelf geen degelijke basis kregen.

Heb zo een aantal jaren geleden een staatsexamen meegedaan om schrijnwerker te worden op een provinciaal domein.
Zo'n examens gaan hier in België over het algemeen door op een school. Op deze school kwam de 'werkplaatsleider', de baas van afdeling hout, iedereen een basissetje handgereedschap brengen, alles nieuw. Ik was ten eerste al de enige van de groep die vroeg om een wetsteen, daarbovenop vroeg de werkplaatsleider waarom ik die nodig had. "De beitels zijn nieuw, nog nooit gebruikt, dus die zijn nog scherp" was zijn letterlijke antwoord. Dan weet je het wel...

't Is een hele litanie geworden ;-), en ik weet heus wel dat er nog degelijke leraars rondlopen met massa's ervaring, maar vind het wel heel erg dat er niet meer zoals vanouds gehamerd wordt op een degelijke basisopleiding (met handgereedschappen). De voeling die je hierdoor krijgt met het materiaal zet volgens mij aan tot meer betrokkenheid en arbeidsvreugde, en er zijn nog pluspunten! Je gaat veel meer nadenken over waar je precies mee bezig bent, waardoor je later de machines ook efficiënter zult gaan gebruiken én waarderen. Verder kom je vroeg of laat toch op een onvoorziene omstandigheid waar het gebruik van handgereedschap veel efficiënter blijkt dan een machine, dus de combinatie handgereedschappen-machines heeft heel wat pluspunten.

Voor alle duidelijkheid: Ik geloof dat Sirjacobs er eentje is van de oude stempel ;-).
Hoop alleszins dat het er op jouw school beter aan toe gaat.

Een deel van het probleem hier in Vlaanderen is ook dat je tegenwoordig veel te omzichtig met de leerlingen om moet gaan.
Toen ik in mijn tijd iets uitvrat, moest ik een schaaldeel Afzelia doorzagen in de lengte met een Sint Jozefzaag. Het schaaldeel was 65mm dik en zo'n 4,5 m lang ;-). Vandaag de dag wordt dit aanzien als 'lijfstraf', terwijl ik er gewoon efficiënter door heb leren zagen. Van straf schrijven leer je niks... De ouders dienen zo een klacht tegen je in, dus waar begint het al fout te lopen...

Soit, gelukkig hebben we dit forum, waar iedereen vrij is om bij te leren zoveel ie wil, ben zelf pas een betere houtbewerker beginnen worden sinds ik dit ontdekte.

Steven

Wat de kwaliteit (of het gebrek daaraan) van onderwijs op de Vlaamse technische scholen betreft: er zijn uiteraard meerdere dingen die meespelen hierin.

Enkele maanden geleden kreeg ik een uitnodiging om deel te nemen aan een initiatief dat 'ambacht in de kijker' heet, de organisatie selecteert enkele kandidaten die met ambacht bezig zijn. De gemeente waar ik woon had me bij hen aanbevolen, waar ik misschien best wel trots op ben ;-)
Op het inschrijvingsformulier stond onder andere deze 'vraag':
Schrijf in maximum 5 lijnen uw desiderata neer aan het kabinet van de minister voor middenstand en KMO's of aan onze partners.

Mijn antwoord luidde:
In de middelbare beroepsopleiding houtbewerking wordt er op dit moment te weinig aandacht besteed aan de basishandelingen van een houtbewerker. De studenten kennen de gereedschappen niet meer, kunnen er de basishandelingen niet meer mee en hebben vaak moeilijkheden met rekenen. Zo creëer je bandwerkers voor grote houtverwerkende bedrijven, maar geen ambachtslui, waaraan op dit moment een groot tekort is. Ambachten hebben er dringend nood aan om op een veel hedendaagsere manier in de kijker gezet te worden.

'k Had slechts 5 lijntjes, anders was het ook een epistel geworden denk ik ;-).

Eigenlijk is het in één woord treurig te noemen wat er gebeurt op de scholen, zoals Didier al aangeeft hebben leerkrachten geen zeggenschap in het leerplan, en is er van de leerlingen zelf ook steeds minder interesse. Wanneer die interesse er wel is wordt die ook vaak genoeg de kop ingedrukt doordat leerkrachten die zelf niet in de praktijk (in loondienst) gestaan hebben zelf niet bekwaam genoeg zijn. Dit is geen aanklacht tegen leraren (of toch niet tegen allemaal ;-)), maar tegen het systeem. Vind het een heel moeilijk onderwerp, en zou niet weten waar dit aangepakt dient te worden, maar het stuit me toch steeds weer tegen de borst.

Zelf maak ik heel dikwijls 'speciallekes', meubelstukken die niet voor de hand liggend zijn. Hierdoor ben ik dikwijls lang aan iets bezig, omdat ik steeds opnieuw andere invalshoeken krijg, elk werk heeft weer zijn specifieke kenmerken, en vereist ook weer specifieke vaardigheden. Zo blijft het een uitdaging, en vind ik heel veel bevrediging in wat ik doe. Dit betekent ook dat ik dikwijls langer aan een stuk bezig ben dan ik voorzien had, en dus minder per uur verdien. Omdat ik alleen werk kan dit niet zoveel kwaad, ik werk dan wel wat langer voor hetzelfde geld.
Soms moeten mensen erg lang wachten wanneer ik iets voor ze maak, maar personeel in dienst zie ik totaal niet zitten. Zou een hele moeilijke baas zijn denk ik ;-). Mijn redenering op gebied van werk is als volgt: de klant betaalt 100% van het bedrag dat ik vraag, dus daar tegenoverstaand moet het werk de 100% perfectie zo dicht mogelijk benaderen. Vind maar een helper met dezelfde instelling...
Administratief komt er ook nog eens zoveel meer bij kijken dat het sop de kool niet waard is. Dan ben ik beter af met een kleinere productie en iets ontspannender dagen.

Omdat deze discussie wel heel erg off topic is, is het idee van de Kastanjeboom wel goed om dit in een ander draadje te zetten, daarom schreef ik een apart berichtje hiervoor.

Groeten,
Steven

Het is inderdaad een interessante discussie. ik denk dat het overal het zelfde is; produtie draaien Toch zijn nog steeds mensen de het ambacht blijven waarderen.

Klik om te vergroten...

en

Waarom bv de sleuf voor een driepuntsluiting aftekenen, schaven en uithakken als je er een mal op kunt klemmen en er met de frees over heen kan racen?
En vroeger was het niet anders, als men 200 jaar geleden de middelen van nu had dan zouden er toen ook maar bar weinig handgemaakte verbindingen gebruikt worden.

Klik om te vergroten...

Het is niet zo dat ik een puritein ben wat betreft het gebruiken van handgereedschap hoor, maar niet alles wordt in het atelier gedaan.
Zelf ga ik ook zo vaak als nodig is van machines gebruik maken, maar niet alles is seriewerk hé. Op verplaatsing is het handig om je 'plan te kunnen trekken' met het materiaal dat je voorhanden hebt. Met een scherp haalmes kun je mijns inziens efficiënter werken dan met een elektrisch schaafmachientje en of een decoupeerzaag om kantafwerkingen aan een bestaande muur aan te passen. Zo zijn er nog talloze voorbeelden waar handgereedschap een goeie oplossing kan bieden. Ik vind vooral de combinatie van handgereedschappen en machines interessant, dit komt de efficiëntie ten goede.
Verder ga je beter nadenken over waar je mee bezig bent als je een basis hebt met handgereedschappen, zodat je de machines ook beter gebruikt en waardeert. Ik ga heus niet elke pen en gatverbinding manueel gaan maken, maar tegenwoordig is de toepassing van pen en gatverbinding al zeldzaam aan het worden, alles wordt geconterprofileerd en met deuvels samengelijmd. Laat staan de zwaluwstaartverbinding ;-).
Toch zijn er nog steeds mensen te vinden die voor degelijke meubelen graag wat meer willen betalen, uiteindelijk is de prijs-kwaliteitverhouding beter.

Verder kun je altijd wel een scherpe beitel gebruiken, hoe modern je houtverwerkende bedrijf verder ook is. Wanneer zelfs de kennis en vaardigheid om een beitel snel en efficiënt te slijpen en te wetten verloren gaat zegt dit al veel. Dat bedoel ik eigenlijk met basishandelingen.

Zelf heb ik niet de pretentie me beter te voelen dan eender wie, maar 'k weet wel dat ik heel hard mijn best doe om een steeds betere meubelmaker te worden. Ik investeer graag tijd om me bepaalde handelingen eigen te maken, je krijgt er uiteindelijk zoveel voor terug!
Alleen al het plezier waarmee ik kan werken is een grote motivatie, en de klant wordt er ook niet ongelukkig door ;-)

Groeten,
Steven

Dankjewel coko ;-). Dit is wel een onderwerp dat me nogal nauw aan het hart ligt, het geklungel van een groeiend aantal 'professionelen' irriteert me mateloos. Net daarom is die basis zo belangrijk, werken leer je toch pas echt op de werkvloer. Hoe breder de basis, hoe efficiënter eens tewerkgesteld dunkt me.

Goed, ik kan er nog even over doorwauwelen, maar denk dat het ondertussen wel duidelijk is ;-)

Toch ben ik benieuwd naar meer meningen, wie heeft hier iets aan toe te voegen?

Groeten,
Steven

k heb hier al met belangstelling nagelezen rond de problematiek bekwaamheid leerlingen, leerkrachten, werknemers, werkgevers,...
Ik zou hier zoveel kunnen neerschrijven, maar ik ga er liever niet op in omwille van mijn positie.

Klik om te vergroten...

Kan dit heel goed begrijpen, 't zou jammer zijn dat je jezelf in nesten zou werken op die manier.

Eigenlijk valt sommige leerkrachten niets meer te verwijten dan gebrek aan motivatie, en zelfs dan kan dit nog vele redenen hebben.
Naar mijn mening is het gewoon het systeem dat niet naar behoren werkt, dit zal ongetwijfeld een groot aantal leraren frustreren.
't Is natuurlijk ook makkelijk om iets onderuit te halen, maar het is uiteindelijk gewoon heel moeilijke materie.
Onze maatschappij is enorm veranderd in de laatste decennia, wat het allemaal niet eenvoudiger maakt.

Mijn betoog was dan ook niet echt een aanklacht, maar eerder een vaststelling.

Het enige dat ik weet is dat ik zelf geen haar beter was toen ik 16 jaren telde, maar ik heb wel veel aan de docenten gehad die hart voor hun vak kenden. Wellicht is dat een opsteker, er is hoop. Alleen duurt het vaak even voordat men de waarde van het geleerde ziet.

Klik om te vergroten...

Idem, was zelf ook niet de makkelijkste, maar het voorbeeld van een 'lijfstraf' waar je uiteindelijk een bepaalde handeling heel goed leert vind ik toch treffend om al een groot verschil aan te kaarten. Allicht was ik niet blij dat ik die klus moest doen, achteraf bekeken zie ik inderdaad de waarde van het geleerde ;-)

Ik heb indertijd mijn vader vaak geholpen, en we hadden heel vaak meningsverschillen, maar nu zie ik de waarde van wat hij me (niet altijd op een even keurige manier ;-)) heeft bijgebracht.

@ Steven:
Ik had het wel begrepen dat het niet als een aanklacht was wat je neerschreef.
Ik vind het zeker heel goed en boeiend wat uw mening is.

Klik om te vergroten...

Ja, vind van mezelf dat ik soms nogal kan doordrammen, en vind het ook altijd interessant om een bepaald gegeven van zoveel mogelijk kanten te kunnen bekijken, om zo een objectief beeld van de situatie te krijgen. 'k Heb de laatste tijd al heel erg veel horen klagen dat er geen goeie vaklui meer te vinden zijn. Een personeelslid in dienst nemen kost ongelooflijk veel geld, en kleine bedrijven kunnen zich niet permitteren om een nieuwe kracht een half jaar te laten aanmodderen, want dan gaan ze er zelf aan onderdoor. Hoorde vandaag zelfs dat stagiairs nog nauwelijks de moeite waard zijn om aan te nemen, en eens dat die trend zich doorzet is het hek helemaal van de dam...

Mijn gedachte is dat daarmee aandacht voor vakmanschap weer terugkomt, ook in de maakberoepen. Ben benieuwd of dat gaat uitkomen.

Klik om te vergroten...

Als men hier bij de opleiding al rekening houdt kan het inderdaad ten goede keren, maar er zal veel moeten veranderen dan. Ouders zijn inderdaad veel beschermender tegenover hun kinderen, wat een leerproces niet echt ten goede komt. Niet dat ik vind dat letterlijke lijfstraffen goed te keuren zijn, maar wanneer we te veel eieren onder onze 'jeugd' leggen ontbreekt het hen later dikwijls aan ruggengraat, terwijl je die later wel nodig hebt in onze maatschappij. Hoe gaat het spreekwoord alweer? Juist: Zachte heelmeesters maken stinkende wonden... Als het de (heel)meester echter verboden wordt om nukken strenger aan te pakken is het einde zoek.

De man vertelde dat indien hij merkte dat een heft niet recht, in de as, op de guts stak hij de guts even bekeek en daarna het heft met een hamer stuk sloeg of verminkte. De student moest dan na zijn uren een nieuw heft maken.

Klik om te vergroten...

Hangt er van af of het een volwassenenopleiding is, of een middelbareschoolopleiding vind ik. Wanneer het jonge studenten betreft vind ik er wel iets inzitten, onderschat die man zijn ervaring niet. Misschien dat hij het in het begin van zijn carrière wel gewoon vroeg, maar dat het mettertijd duidelijk werd dat zijn methode meer effect heeft ;-). Als je weet dat je onmiddellijk kunt herbeginnen wanneer je het niet goed doet, ga je automatisch veel meer je best doen om nauwkeurig te werken, plus het feit dat die man wss wel meer te doen had dan aan te dringen. Op zijn manier konden ze gewoon niet anders, en het moest uiteindelijk toch vernieuwd worden ;-). Persoonlijk vind ik dat strengheid, rechtvaardigheid, consequentie en sporadische humor basiseigenschappen horen te zijn voor een leraar. Iedereen die zich nog herinnert hoe hij zelf was als jongere, weet dat je het schoolsysteem uitbuit waar je maar kan, dus strengheid is wel degelijk nodig. Maar goed, ik laat me weer eens meeslepen ;-).

Om eens te proberen opsommen wat er precies schort is het misschien interessant een lijstje aan te leggen van oorzaken? Wie er nog weet vult maar aan!

-Het leerprogramma is teveel op massaproductie gericht, zonder eerst een deftige basis (toch minstens in de eerste twee jaar van de opleiding) te verzorgen.
-Als leraar moet je je aan het leerprogramma houden, ook als je het er niet mee eens bent, wat voor frustratie kan zorgen
-Als leraar moet je zoals Didier zegt, veel meer dan vroeger bezig zijn met secundaire zaken die niks of bijna niks met het vak te maken hebben
-Als leraar kun je je niet permitteren streng te zijn zonder verontwaardigde ouders over de vloer te krijgen, en eventueel zelfs berispt kunt worden door je meerdere
-Door de zich opstapelende frustraties van de leraars lijdt hun motivatie er onder, waardoor er een neerwaartse spiraal ontstaat
-Leerlingen zijn vaak minder gemotiveerd en/of geïnteresseerd
-Je kunt tegenwoordig vakleraar worden zonder daadwerkelijk in loondienst te hebben gewerkt, en daardoor voeling met de privésector missen

Dit zijn al enkele punten, er zijn er ongetwijfeld nog. Iemand een idee waar dit probleem kan aangekaart worden?

Steven